Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləyə hansısa kateqoriya əlavə edilməmişdir. Məqaləyə əlavə edərək töhfə verə bilərsiz. |
Paqan krallığı (Birma dilində: ပုဂံခေတ်, tələffüzü [bəɡàɴ kʰɪʔ] - Birma ərazisində 849–1287-ci illərdə mövcud olmuş dövlət.
| Krallıq | |
| Paqan krallığı | |
|---|---|
 | |
| | |
| Paytaxt | Baqan |
| Dövlət dini | buddizm |
| İdarəetmə forması | monarxiya |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Orta əsrlərdə mövcud olmuş bu Birma dövləti 1044-cü ildə yaradılmış və 1287-ci ilə qədər mövcud olmuşdur. Oun paytaxtı eyni adlı şəhər- Paqan olmuşdur. Paqan ilk Myanma dövləti idi ki, bütün Myanma ərazisini vahid dövlət şəklində birləşdirməyə nail olmuşdur. Məhz bu dövlətin mövcud olduğu dövrdə Birma yazısı, incəsənəti, ədəbiyyatı və memarlığı yarandı. Çin ərazisindən və digər ərazilərdən Birmaya məcburi və qeyri-məcburi miqrasiya edən tayfalar tədricən yerli xalqları sıxışdırmağa başladılar. Beləliklə, uzun müddət Birmada tayfalar arasında hakimlik uğrunda mübarizə aparılmışdır. 1044-cü ildə Paqon dövlətinin yaradıcısı Anorat bu mübarizədə qalib çıxdı. Anoratın hakimiyyəti dövründə (1044-1071) Paqon dövləti bütün Birmanı öz hakimiyyəti altında birləşdirərək Cənub-Şərqi Asiyada ən qüdrətli dövlətə çevrilmişdi. Lakin XIII əsrdə Birma-Mon ziddiyyətləri baş qaldırdı. Dağlı tayfaları tez-tez basqınlar təşkil etdi. Əyanlarla ruhanilər arasında mübarizə daha da gərginləşdi. Buddizmə qarşı çıxışlar təşkil edildi. 1283-cü ildə monqolların dağıdıcı yürüşləri bu dövlətin süqutunu tezləşdirdi və ölkədə feodal pərakəndəliyi baş verdi.
Paqan krallığının yavaş-yavaş deqradasiyaya uğramasının sonunu monqol imperiyası - Yuan imperiyası qoydu. Bu imperiya tərəfindən Paqan dövlətinə bir neçə hücum oldu. 1277-ci ildə birmalılar monqol qoşunları tərəfindən ilk dəfə ağır məğlubiyyətə düçar oldular. 1287-ci ildə isə bu dövlət tamamilə darmadağın edilərək parçalara bölündü. Paqanı ələ keçirən yuan qoşunları taxta öz adamlarını oturdub orada qarnizon yerləşdirərək Myanmanı tərk etdilər. Tezliklə şan qoşunları işağlçıları İravadi vadisindən qovdular. Lakin Paqan dövləti yenidən var olmadı. Doğrudur formal olaraq Paqan dövləti bir müddət mövcud olsa da faktiki olaraq artıq mövcud deyildi. Nəticədə faktiki olaraq 1287-ci ildə Birmanın cənubunda Pequ dövləti yaradıldı. XIV-XV əsrlərdə Birmada Ava və Pequ knyazlıqları arasında hakimiyyət uğrunda mübarizə başlandı. Uzun müddətli mübarizədən sonra Taunqu knyazlığı bu hərbi-siyasi mübarizədə qalib çıxdılar və Birmanı birləşdirdilər. Lakin bu birlik uzun müddət davam etmədi və ölkə feodal mülklərinə parçalandı.
Hökmdarlarının siyahısı
| Adı | Hakimiyyət illəri |
|---|---|
| Anoratxa | 1044—1077 |
| Solu | 1077—1084 |
| Çanzita | 1084—1112 |
| Аlaunqsitu | 1112—1167 |
| Naratu | 1167—1170 |
| Narteynkxa | 1170—1173 |
| Narapatisitu | 1173—1211 |
| Nantaunqmya | 1211—1234 |
| Çasva | 1234—1250 |
| Uzana | 1250—1254 |
| Naratixapate | 1254—1287 |
İstinadlar
- Nuruzadə Ş.C. Asiya və Afrika ölkələrinin yeni tarixi. (XVII əsrin I yarısı və XIX əsrin 70-ci illəri). Sumqayıt: “Azəri” nəşriyyatı, 2017, s. s.220-221
- Можейко И. В., Узянов А. Н. Глава II. Паганское царство (1044—1287) // История Бирмы (Краткий очерк). — М.: Наука, 1973.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleye hansisa kateqoriya elave edilmemisdir Meqaleye kateqoriyalar elave ederek tohfe vere bilersiz Paqan kralligi Birma dilinde ပ ဂ ခ တ teleffuzu beɡaɴ kʰɪʔ Birma erazisinde 849 1287 ci illerde movcud olmus dovlet KralliqPaqan kralligi23 dekabr 849 17 dekabr 1297Paytaxt BaqanDovlet dini buddizmIdareetme formasi monarxiya Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiOrta esrlerde movcud olmus bu Birma dovleti 1044 cu ilde yaradilmis ve 1287 ci ile qeder movcud olmusdur Oun paytaxti eyni adli seher Paqan olmusdur Paqan ilk Myanma dovleti idi ki butun Myanma erazisini vahid dovlet seklinde birlesdirmeye nail olmusdur Mehz bu dovletin movcud oldugu dovrde Birma yazisi inceseneti edebiyyati ve memarligi yarandi Cin erazisinden ve diger erazilerden Birmaya mecburi ve qeyri mecburi miqrasiya eden tayfalar tedricen yerli xalqlari sixisdirmaga basladilar Belelikle uzun muddet Birmada tayfalar arasinda hakimlik ugrunda mubarize aparilmisdir 1044 cu ilde Paqon dovletinin yaradicisi Anorat bu mubarizede qalib cixdi Anoratin hakimiyyeti dovrunde 1044 1071 Paqon dovleti butun Birmani oz hakimiyyeti altinda birlesdirerek Cenub Serqi Asiyada en qudretli dovlete cevrilmisdi Lakin XIII esrde Birma Mon ziddiyyetleri bas qaldirdi Dagli tayfalari tez tez basqinlar teskil etdi Eyanlarla ruhaniler arasinda mubarize daha da gerginlesdi Buddizme qarsi cixislar teskil edildi 1283 cu ilde monqollarin dagidici yurusleri bu dovletin suqutunu tezlesdirdi ve olkede feodal perakendeliyi bas verdi Paqan kralliginin yavas yavas deqradasiyaya ugramasinin sonunu monqol imperiyasi Yuan imperiyasi qoydu Bu imperiya terefinden Paqan dovletine bir nece hucum oldu 1277 ci ilde birmalilar monqol qosunlari terefinden ilk defe agir meglubiyyete ducar oldular 1287 ci ilde ise bu dovlet tamamile darmadagin edilerek parcalara bolundu Paqani ele keciren yuan qosunlari taxta oz adamlarini oturdub orada qarnizon yerlesdirerek Myanmani terk etdiler Tezlikle san qosunlari isaglcilari Iravadi vadisinden qovdular Lakin Paqan dovleti yeniden var olmadi Dogrudur formal olaraq Paqan dovleti bir muddet movcud olsa da faktiki olaraq artiq movcud deyildi Neticede faktiki olaraq 1287 ci ilde Birmanin cenubunda Pequ dovleti yaradildi XIV XV esrlerde Birmada Ava ve Pequ knyazliqlari arasinda hakimiyyet ugrunda mubarize baslandi Uzun muddetli mubarizeden sonra Taunqu knyazligi bu herbi siyasi mubarizede qalib cixdilar ve Birmani birlesdirdiler Lakin bu birlik uzun muddet davam etmedi ve olke feodal mulklerine parcalandi Hokmdarlarinin siyahisiAdi Hakimiyyet illeriAnoratxa 1044 1077Solu 1077 1084Canzita 1084 1112Alaunqsitu 1112 1167Naratu 1167 1170Narteynkxa 1170 1173Narapatisitu 1173 1211Nantaunqmya 1211 1234Casva 1234 1250Uzana 1250 1254Naratixapate 1254 1287IstinadlarNuruzade S C Asiya ve Afrika olkelerinin yeni tarixi XVII esrin I yarisi ve XIX esrin 70 ci illeri Sumqayit Azeri nesriyyati 2017 s s 220 221 Mozhejko I V Uzyanov A N Glava II Paganskoe carstvo 1044 1287 Istoriya Birmy Kratkij ocherk M Nauka 1973