Oşki monastırı (gürcücə:ოშკი) – Türkiyədə Öşk-Vank monastırı olaraq da bilinir. Tarixi Tao-Klarceti bölgəsində Gürcü çarlığına aid monastırıdır. 963-973-cü illər arasında Oşkidə inşa edilmişdir. Hal-hazırda Türkiyədə Ərzurum ili sərhədləri içində yerləşir. Monastrdakı əsas kilsə Vəftizçi Yəhyaya həsr edilmişdir.
Oşki monastırı | |
---|---|
ოშკი | |
Ölkə | |
Yerləşir | Ərzurum ili |
Tikilmə tarixi | X əsr |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Tarixi
Monastır və kilsə kompleksi zamanında tikilmişdir. İnşa edildiyi zəmin üzərində edilən araşdırmalar nəticəsində bölgənin xüsusilə seçildiyi anlaşılmışdır. Monastır bu dövrdəki bənzərlərinin təsirlərini daşısa da, daha qarmaşıq və inkişaf etdirilmiş üslubla inşa edilmişdir. Tetrakonq olaraq dizayn edilmiş strukturda ortada qübbə vardır. Monastır və kilsənin 1036-cı ildə olduqca zəngin formada müqəddəs əşyalarla və frekalarla bəzədildiyi bilinməkdədir. Oşki qədim gürcü mədəniyyətində mühüm təhsil mərkəzi olaraq irəli çıxmışdır. Monastırda yazılan abidələrdən ən məşhuru 978-ci ildə yazılmış İncildir. Monastr çox sayda mühüm din adamı yetişdirmişdir. Bunlar arasında X əsrdə məşhurlaşmış Qriqori Oşkeli, Stefan Dean və Con Çirai vardır.
Memarlığı
Oşki monastırı strukturu dağın ətəyinə gələcək formada və sol tərəfində qalacaq formadadır. Monastr bir kənarı uzun dördkün şəklində palana sahibdir. Struktur kopleksinin cənub-şərq qolu kilsənin olduğu qismdir və divarlarda gözəl freskalar vardır. Cənub qismi girişində hələ də oxuna bilən 12 sətir yazıda monast rkompleksinin tikintisində əmək sərf edənlər sıralanır.
Qübbə
Qübbənin boğaz yüksəkliyi 6.4 metr, divarları da əhatə edən qismi isə 5.66 metrdir. Qüvvə dəbilqə formasında 6.86 met yüksəkliyində və qirmızı-sarı çinilərlə bəzədilmişdir. Qübbənin alt qismində qara rəngli xaç fiqurları vardır. Dəstək sütunlarında müxtəlif heyvan və insan fiqurları vardır.
Kompleks
Monastırın qərbdəki qolu böyük meydana açılmaqdadır. Buradakı kolonlar freskalarla bəzədilmişdir. Dövrünə görə freskadakı fiqurların ölçüləri daha yüksəkdir. Qübbənin boğaz qismində 12 ədəd pəncərə vardır. Monastırdakı kəmərlər çox görkəmlidir. Burada istifadə edilən tipdə kəmərlər 11 və 12-ci əsr Şərq Ortodoks Kilsələrində istifadə edilmişdir. Xristianlıqdan əvvəlki dövrü xatırladan buğa, quş və maral fiqularına icazə verilməsi də maraqlı faktdır.
Hal-hazırkı vəziyyəti
Monastırın divarlarındakı yazılar zmaanla yox olsa da, cənub qapısının üzəində monastırın tikintisinə dair sənəd qismində çıxış edən yazı hal-hazırda da qalmaqdadır. Monastırın olduğu torpaqlar gürcü hakimiyyətindən çıxdıqdan sonra məscidə çevrilmiş və bu formada istifadə edilmişdir. Zamanla istifadə eidlməyən və tərk edilən binanın bəzi divarları uçmuşdur. Çökmələr zamanı daha əvvəldən fərqinə varılmayan bəzi freskalar da ortaya çıxmışdır. Hal-hazırda monastırın yox olmaması üçün layihə başladılmış və bu prosesdə görüləcək işlər üçün fond qurulmuşdur. Bu işlərə Türkiyə və Gürcüstan hökuməti rəhbərlik edəcəkdir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- OSHKI Arxivləşdirilib 2012-01-05 at the Wayback Machine, World Monument Fund
- The real and ideal Jerusalem in Jewish, Christian, and Islamic art: studies in honor of Bezalel Narkiss on the occasion of his seventieth birthday; Bianca Kühnel, Bezalel Narkiss
- "American Encyclopaedia". 2016-10-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-29.
- "Art and identity in thirteenth-century Byzantium: Hagia Sophia and the empire of Trebizond Antony Eastmond". 2014-01-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-29.
- Bread and ashes:a walk through the mount ains of Georgia Arxivləşdirilib 2014-01-07 at the Wayback Machine Tony Anderson
- ОШКИ Arxivləşdirilib 2016-10-01 at the Wayback Machine — грузинский средневековый монастырь (на территории Турции). Грандиозный собор (окончен между 958 и 961) с рельефным декором и росписью (1036). … (Modern Encyclopaedia)
- ОШКИ Arxivləşdirilib 2016-03-03 at the Wayback Machine — - грузинский средневековый монастырь (ныне на территории Турции), один из культурных центров Грузии. Грандиозный собор (окончен между 958 и 961); трехапсидное купольное здание, украшенное аркатурой, резными наличниками, рельефными… (Big Encyclopaedic Dictionary)
- Ошки Arxivləşdirilib 2022-04-01 at the Wayback Machine — грузинский средневековый монастырь (ныне на северо востоке Турции); один из культурных центров феодальной Грузии. Грандиозный собор (окончен между 958 и 961, архитектор Григол): в плане триконх с капеллами по сторонам каждой конхи;… (Encyclopaedia of art)
- Levan Menabde, Centres of ancient Georgian culture Arxivləşdirilib 2014-06-27 at the Wayback Machine, 1968.
- Rapp, Stephen H. Caucasia and the second Byzantine Commonwealth : Byzantinization in the context of regional coherence. National Council for Eurasian and East European Research. 2012. OCLC 860797903.
- Merab Chukhua, Georgin-Circassian-Abkhaz Etymological Researches [მერაბ ჩუხუა, ქართულ-ჩერქეზულ-აფხაზური ეტიმოლოგიური ძიებანი] — Tbilisi, 2017. — p. 101, ISBN
- "Arxivlənmiş surət". 2021-01-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-29.
- Wachtang Djobadze - Georgian monasteries of early medieval period in historical Tao, Klarjeti and Shavsheti = ადრეული შუა საუკუნეების ქართული მონასტრები ისტორიულ ტაოში, კლარჯეთსა და შავშეთში / Editor - M.Lordkipanidze. — Tb.:Universal, 2007. — 346 p. — ISBN
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Oski monastiri gurcuce ოშკი Turkiyede Osk Vank monastiri olaraq da bilinir Tarixi Tao Klarceti bolgesinde Gurcu carligina aid monastiridir 963 973 cu iller arasinda Oskide insa edilmisdir Hal hazirda Turkiyede Erzurum ili serhedleri icinde yerlesir Monastrdaki esas kilse Veftizci Yehyaya hesr edilmisdir Oski monastiriოშკი40 36 49 sm e 41 32 31 s u Olke TurkiyeYerlesir Erzurum iliTikilme tarixi X esr Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiMonastir ve kilse kompleksi zamaninda tikilmisdir Insa edildiyi zemin uzerinde edilen arasdirmalar neticesinde bolgenin xususile secildiyi anlasilmisdir Monastir bu dovrdeki benzerlerinin tesirlerini dasisa da daha qarmasiq ve inkisaf etdirilmis uslubla insa edilmisdir Tetrakonq olaraq dizayn edilmis strukturda ortada qubbe vardir Monastir ve kilsenin 1036 ci ilde olduqca zengin formada muqeddes esyalarla ve frekalarla bezedildiyi bilinmekdedir Oski qedim gurcu medeniyyetinde muhum tehsil merkezi olaraq ireli cixmisdir Monastirda yazilan abidelerden en meshuru 978 ci ilde yazilmis Incildir Monastr cox sayda muhum din adami yetisdirmisdir Bunlar arasinda X esrde meshurlasmis Qriqori Oskeli Stefan Dean ve Con Cirai vardir MemarligiOski monastiri strukturu dagin eteyine gelecek formada ve sol terefinde qalacaq formadadir Monastr bir kenari uzun dordkun seklinde palana sahibdir Struktur kopleksinin cenub serq qolu kilsenin oldugu qismdir ve divarlarda gozel freskalar vardir Cenub qismi girisinde hele de oxuna bilen 12 setir yazida monast rkompleksinin tikintisinde emek serf edenler siralanir Qubbe Qubbenin bogaz yuksekliyi 6 4 metr divarlari da ehate eden qismi ise 5 66 metrdir Quvve debilqe formasinda 6 86 met yuksekliyinde ve qirmizi sari cinilerle bezedilmisdir Qubbenin alt qisminde qara rengli xac fiqurlari vardir Destek sutunlarinda muxtelif heyvan ve insan fiqurlari vardir Kompleks Monastirin qerbdeki qolu boyuk meydana acilmaqdadir Buradaki kolonlar freskalarla bezedilmisdir Dovrune gore freskadaki fiqurlarin olculeri daha yuksekdir Qubbenin bogaz qisminde 12 eded pencere vardir Monastirdaki kemerler cox gorkemlidir Burada istifade edilen tipde kemerler 11 ve 12 ci esr Serq Ortodoks Kilselerinde istifade edilmisdir Xristianliqdan evvelki dovru xatirladan buga qus ve maral fiqularina icaze verilmesi de maraqli faktdir Hal hazirki veziyyetiMonastirin divarlarindaki yazilar zmaanla yox olsa da cenub qapisinin uzeinde monastirin tikintisine dair sened qisminde cixis eden yazi hal hazirda da qalmaqdadir Monastirin oldugu torpaqlar gurcu hakimiyyetinden cixdiqdan sonra mescide cevrilmis ve bu formada istifade edilmisdir Zamanla istifade eidlmeyen ve terk edilen binanin bezi divarlari ucmusdur Cokmeler zamani daha evvelden ferqine varilmayan bezi freskalar da ortaya cixmisdir Hal hazirda monastirin yox olmamasi ucun layihe basladilmis ve bu prosesde gorulecek isler ucun fond qurulmusdur Bu islere Turkiye ve Gurcustan hokumeti rehberlik edecekdir Hemcinin baxBana monastiriIstinadlarOSHKI Arxivlesdirilib 2012 01 05 at the Wayback Machine World Monument Fund The real and ideal Jerusalem in Jewish Christian and Islamic art studies in honor of Bezalel Narkiss on the occasion of his seventieth birthday Bianca Kuhnel Bezalel Narkiss American Encyclopaedia 2016 10 09 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 11 29 Art and identity in thirteenth century Byzantium Hagia Sophia and the empire of Trebizond Antony Eastmond 2014 01 07 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 11 29 Bread and ashes a walk through the mount ains of Georgia Arxivlesdirilib 2014 01 07 at the Wayback Machine Tony Anderson OShKI Arxivlesdirilib 2016 10 01 at the Wayback Machine gruzinskij srednevekovyj monastyr na territorii Turcii Grandioznyj sobor okonchen mezhdu 958 i 961 s relefnym dekorom i rospisyu 1036 Modern Encyclopaedia OShKI Arxivlesdirilib 2016 03 03 at the Wayback Machine gruzinskij srednevekovyj monastyr nyne na territorii Turcii odin iz kulturnyh centrov Gruzii Grandioznyj sobor okonchen mezhdu 958 i 961 trehapsidnoe kupolnoe zdanie ukrashennoe arkaturoj reznymi nalichnikami relefnymi Big Encyclopaedic Dictionary Oshki Arxivlesdirilib 2022 04 01 at the Wayback Machine gruzinskij srednevekovyj monastyr nyne na severo vostoke Turcii odin iz kulturnyh centrov feodalnoj Gruzii Grandioznyj sobor okonchen mezhdu 958 i 961 arhitektor Grigol v plane trikonh s kapellami po storonam kazhdoj konhi Encyclopaedia of art Levan Menabde Centres of ancient Georgian culture Arxivlesdirilib 2014 06 27 at the Wayback Machine 1968 Rapp Stephen H Caucasia and the second Byzantine Commonwealth Byzantinization in the context of regional coherence National Council for Eurasian and East European Research 2012 OCLC 860797903 Merab Chukhua Georgin Circassian Abkhaz Etymological Researches მერაბ ჩუხუა ქართულ ჩერქეზულ აფხაზური ეტიმოლოგიური ძიებანი Tbilisi 2017 p 101 ISBN 9789941461743 Arxivlenmis suret 2021 01 21 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 11 29 Wachtang Djobadze Georgian monasteries of early medieval period in historical Tao Klarjeti and Shavsheti ადრეული შუა საუკუნეების ქართული მონასტრები ისტორიულ ტაოში კლარჯეთსა და შავშეთში Editor M Lordkipanidze Tb Universal 2007 346 p ISBN 978 99940 61 11 2