Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Orta Zəyzid — Azərbaycan Respublikasının Şəki rayonunun Orta Zəyzid kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Qafqaz Albaniyasının ən qədim kəndlərindən biridir .
| Orta Zəyzid | |
|---|---|
 | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Rayon | Şəki rayonu |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi | 4.644 nəfər |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Orta Zəyzid kəndi rayonun ən qədim kəndlərindən biri, ölkənin ən qədim yaşayış məskənlərindəndir. Kənddə X-XI əsrə aid Zəyzid məbədi yerləşir. Bundan başqa, iki alban kilsəsi də öz varlığını qoruyub saxlamışdır. Lakin hər üç məbədin diqqətdən kənar qalması onları təbiətin amansız sürprizlərinə qarşı dözümsüz qılır və hər an məhv olmaq təhlükəsi ilə üz-üzə qoyur. Kəndin dağlıq hissəsində yerləşir. Qəbirlərin eramızın VII-VIII əsrlərində və daha əvvəl yaşamış xristian albanlara məxsus olduğu qeyd edilir. Məzar daşlarının kortəbii və nizamsız şəkildə - İslam ənənəsinə zidd yerləşməsi onların xristian olduğunu deməyimizə imkan verir. Tarix kursundan bildiyimiz kimi, albanların İslamı qəbul etməsi eramızın VII-VIII əsrlərinə təsadüf edir. Kənd əhalisi qədimdən igidliyinə və vətənpərvərliyinə görə başqalarına örnək olmuşdur. 1934-cü ildə başlanmış qaçaq hərəkatında Zəyzid qaçaqları xüsusilə fərqlənirdilər. Həmin ildə Şəkidə hakimiyyəti ələ alan Zəyzid qaçaqları rus qarnizonunu şəhərdən qovmağa müvəffəq oldular. Lakin hərəkatın kortəbii təşkili, lazımi şəraitdə həlledici zərbənin gecikməsi, sayların qeyri-bərabərliyi qaçaqların idarəni qısa müddətdə əldən verməsinə səbəb oldu. Zəyzid qaçaqlarının başçısı Qaçaq Abbas bütün silahdaşları ilə birlikdə güllələndi.
Böyük Vətən müharibəsi illərində müharibədə kənddən yüzlərlə əli silah tutan kişi iştirak etmiş və əksəriyyəti həlak olmuşdur. Kənd Qarabağ müharibəsində 7 şəhid vermişdir.
Mədəniyyəti
Kənddə yerləşən iki məktəb - 1 saylı və 2 saylı - rayon ərazisində təhsilin keyfiyyəti baxımından əhəmiyyətli yer tutur. 1 saylı tam orta məktəb Azərbaycanın ərazi bütövlüyü uğrunda canından keçmiş şəhid Asim Kamil oğlunun adını daşıyır. Kənd savadlı kadrların yetişdirilməsində Şəki rayonunun ən öndə gedən kəndlərindən biridir. Hər il Azərbaycan təhsilinə onlarla tələbə bəxş edir. 2015-ci ildə 2 nəfər 600, 1 nəfər 650 baldan, 2016-ci ildə 2 nəfər 600, 4 nəfər 650 baldan, 2017-ci ildə 1 nəfər 650 baldan yüksək nəticə göstərərək ali məktəbə daxil olmuşdur. Orta Zəyzid kəndində 1 məscid, 1 klub, 1 tibb məntəqəsi, telefon qovşağı (94), kənd bələdiyyəsi, Şəki şəhər icra hakimiyyəti nümayəndəliyi fəaliyyət göstərir. Hal-hazırda yeni şadlıq evinin inşasına başlanıb. Kənddə 20 Yanvar və 1941-1945 Böyük Vətən Müharibəsi şəhidlərinin xatirəsinə abidə ucaldılmışdır.
Məşğuliyyəti
Əhali, əsasən, əkinçilik və məşğul olur. Bundan başqa, insanların həyatında ticarət və bağçılıq da əsas yer tutur.
Coğrafiyası və iqlimi
Orta Zəyzid kəndi Böyük Qafqaz dağlarının ətəyində yerləşir və Zəyzid zonasının ikinci böyük kəndidir. Baş Zəyzid, Qırxbulaq, Vərəzət kəndləri ilə həmsərhəddir. Kəndin qurtaracağı Şəki-Oğuz yolundadır. Dağlıq ərazidə olması havasının təmizliyinə, iqliminə müsbət təsir göstərir. Qış fəsli sərt soyuqlar, yay isə kəskin istilərlə müşayiət olunur. Qırxbulaq və Köbər Zəyzid kəndləri Orta Zəyzid kəndinin tabeçiliyindədir.
Etimologiyası
"Zəyzid" toponiminin mənasını müxtəlif fərziyyələrlə izah edirlər. Xalq etimologiyasına görə "Zəyzid" sözü qafqaz albaniyası və avar dilindən "zakazit" "maarul" (dağ qartalları ,dağ milləti) adı ilə bağlıdır. Və bu ad kəndin yuxarısında yerləşən və eramızdan əvvələ məxsus olan Zəy qalasının adı ilə bağlıdır. Yeraltı tunellərə malik olan bu qalanın əsası, rəvayətə görə, Makedoniyalı İskəndər (Aleksandr) tərəfindən qoyulmuşdur. Hal-hazırda ən düzgün etimoloji dəlil kimi iskit-sak və zit tayfalarını göstərirlər. Deyilənə görə, "Zəyzid" ilkin variantda "Sak-a-zit" (saklar və zitlər - onların yaşadığı ərazi mənasına gəlir) formasında olmuşdur. Sonralar bu ad "Sakizit", "Sakizid" və ən nəhayət, "Zəyzid" şəklini almışdır.
Əhalisi
Kəndin əhalisi 4644 nəfər təşkil edir. Əhalinin bir qismini rutul,saxurlar, avarlar təşkil edir.
İstinadlar
- Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı" (PDF) (az.). stat.gov.az. 2019. 2020-04-16 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-09-29.
 | Şəki rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Zeyzid Orta Zeyzid Azerbaycan Respublikasinin Seki rayonunun Orta Zeyzid kend inzibati erazi dairesinde kend Qafqaz Albaniyasinin en qedim kendlerinden biridir Orta Zeyzid41 10 05 sm e 47 14 57 s u Olke AzerbaycanRayon Seki rayonuTarixi ve cografiyasiSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 4 644 neferXeriteni goster gizle Orta Zeyzid Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiOrta Zeyzid kendi rayonun en qedim kendlerinden biri olkenin en qedim yasayis meskenlerindendir Kendde X XI esre aid Zeyzid mebedi yerlesir Bundan basqa iki alban kilsesi de oz varligini qoruyub saxlamisdir Lakin her uc mebedin diqqetden kenar qalmasi onlari tebietin amansiz surprizlerine qarsi dozumsuz qilir ve her an mehv olmaq tehlukesi ile uz uze qoyur Kendin dagliq hissesinde yerlesir Qebirlerin eramizin VII VIII esrlerinde ve daha evvel yasamis xristian albanlara mexsus oldugu qeyd edilir Mezar daslarinin kortebii ve nizamsiz sekilde Islam enenesine zidd yerlesmesi onlarin xristian oldugunu demeyimize imkan verir Tarix kursundan bildiyimiz kimi albanlarin Islami qebul etmesi eramizin VII VIII esrlerine tesaduf edir Kend ehalisi qedimden igidliyine ve vetenperverliyine gore basqalarina ornek olmusdur 1934 cu ilde baslanmis qacaq herekatinda Zeyzid qacaqlari xususile ferqlenirdiler Hemin ilde Sekide hakimiyyeti ele alan Zeyzid qacaqlari rus qarnizonunu seherden qovmaga muveffeq oldular Lakin herekatin kortebii teskili lazimi seraitde helledici zerbenin gecikmesi saylarin qeyri beraberliyi qacaqlarin idareni qisa muddetde elden vermesine sebeb oldu Zeyzid qacaqlarinin bascisi Qacaq Abbas butun silahdaslari ile birlikde gullelendi Boyuk Veten muharibesi illerinde muharibede kendden yuzlerle eli silah tutan kisi istirak etmis ve ekseriyyeti helak olmusdur Kend Qarabag muharibesinde 7 sehid vermisdir MedeniyyetiKendde yerlesen iki mekteb 1 sayli ve 2 sayli rayon erazisinde tehsilin keyfiyyeti baximindan ehemiyyetli yer tutur 1 sayli tam orta mekteb Azerbaycanin erazi butovluyu ugrunda canindan kecmis sehid Asim Kamil oglunun adini dasiyir Kend savadli kadrlarin yetisdirilmesinde Seki rayonunun en onde geden kendlerinden biridir Her il Azerbaycan tehsiline onlarla telebe bexs edir 2015 ci ilde 2 nefer 600 1 nefer 650 baldan 2016 ci ilde 2 nefer 600 4 nefer 650 baldan 2017 ci ilde 1 nefer 650 baldan yuksek netice gostererek ali mektebe daxil olmusdur Orta Zeyzid kendinde 1 mescid 1 klub 1 tibb menteqesi telefon qovsagi 94 kend belediyyesi Seki seher icra hakimiyyeti numayendeliyi fealiyyet gosterir Hal hazirda yeni sadliq evinin insasina baslanib Kendde 20 Yanvar ve 1941 1945 Boyuk Veten Muharibesi sehidlerinin xatiresine abide ucaldilmisdir MesguliyyetiEhali esasen ekincilik ve mesgul olur Bundan basqa insanlarin heyatinda ticaret ve bagciliq da esas yer tutur Cografiyasi ve iqlimiOrta Zeyzid kendi Boyuk Qafqaz daglarinin eteyinde yerlesir ve Zeyzid zonasinin ikinci boyuk kendidir Bas Zeyzid Qirxbulaq Verezet kendleri ile hemserheddir Kendin qurtaracagi Seki Oguz yolundadir Dagliq erazide olmasi havasinin temizliyine iqlimine musbet tesir gosterir Qis fesli sert soyuqlar yay ise keskin istilerle musayiet olunur Qirxbulaq ve Kober Zeyzid kendleri Orta Zeyzid kendinin tabeciliyindedir Etimologiyasi Zeyzid toponiminin menasini muxtelif ferziyyelerle izah edirler Xalq etimologiyasina gore Zeyzid sozu qafqaz albaniyasi ve avar dilinden zakazit maarul dag qartallari dag milleti adi ile baglidir Ve bu ad kendin yuxarisinda yerlesen ve eramizdan evvele mexsus olan Zey qalasinin adi ile baglidir Yeralti tunellere malik olan bu qalanin esasi revayete gore Makedoniyali Iskender Aleksandr terefinden qoyulmusdur Hal hazirda en duzgun etimoloji delil kimi iskit sak ve zit tayfalarini gosterirler Deyilene gore Zeyzid ilkin variantda Sak a zit saklar ve zitler onlarin yasadigi erazi menasina gelir formasinda olmusdur Sonralar bu ad Sakizit Sakizid ve en nehayet Zeyzid seklini almisdir EhalisiKendin ehalisi 4644 nefer teskil edir Ehalinin bir qismini rutul saxurlar avarlar teskil edir IstinadlarAzerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi Inzibati erazi bolgusu tesnifati PDF az stat gov az 2019 2020 04 16 tarixinde PDF Istifade tarixi 2022 09 29 Seki rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin