Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Oktavio Pas (isp. Octavio Paz; 31 mart 1914[…], Mexiko – 19 aprel 1998, Mexiko) — Meksika şairi, esseist-kulturoloq, tərcüməçi, diplomat, siyasi publisist, Qərb və Şərq sivilizasiyalarının tədqiqatçısı, Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı (1990).
| Oktavio Pas | |
|---|---|
| isp. Octavio Paz | |
 | |
| Doğum tarixi | 31 mart 1914[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 19 aprel 1998(84 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | şair, söz yazıçısı[d], diplomat, filosof, tərcüməçi, esseist, yazıçı, siyasətçi |
| Əsərlərinin dili | ispan dili |
| İstiqamət | modernizm, sürrealizm |
| Janr | poeziya |
| Üzvlüyü | |
| Mükafatları |     |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Oktavio Pas Meksika ədəbiyyatına, ictimai-siyasi fikir tarixinə şair, publisist, tərçüməçi, esselər müəllifi, Şərq və Qərb mədəniyyətlərinin tədqiqatçısı kimi daxil olmuşdur. Atası sosialist təmayüllü siyasətçi və publisist idi. Bu müəyyən mənada Oktavio Pasın da siyasi dünyagörüşünün müəyyənləşməsinə təsirini göstərmişdi. O, bir müddət Mexiko universitetinin hüquq fakültəsində oxusa da, təhsilini yarımçıq buraxmışdı. Əvəzində həyatı və insanları daha yaxından öyrənmək məqsədilə kənd məktəbində müəllimlik etmişdi. "Vəhşi ay" adlı ilk şeirlər kitabı hələ 20 yaşı tamam olmamış çapdan çıxmışdı.
İspaniyadakı vətəndaş müharibəsinə münasibətini Oktavio Pas 1936-cı ildə çap etdirdiyi və antifaşist ruhlu şeirlərinin toplandığı "No pasaran!" (İspaniyada vətəndaş müharibəsi dövründə respublikaçı qüvvələrin əsas şüarı idi. "Keçə bilməyəcəklər", "Bizi üstələyə bilməyəcəklər" mənasını verirdi) kitabı ilə bildirmişdi. Meksikalı şair Barselonada keçirilən Mədəniyyətin müdafiəsi uğrunda İkinci beynəlxalq konfransın işində iştirakı ilə respublikaçılara açıq rəğbətini ifadə etmişdi. Lakin 40-cı illərin sonlarından Oktavia Pasın siyasi baxışlarında dəyişiklik yaranmışdı. O, sosialist təmayüldən uzaqlaşmış, hətta Argentina mətbuatında Stalinin sovet xalqına qarşı işlədiyi cinayətlər haqqında silsilə məqalələr dərc etdirmişdi. Bu da öz növbəsində kommunist mətbuatının və solçu siyasi qüvvələrin şairin üzərinə hücumları ilə nəticələnmişdi.
"Taler" ədəbi qrupunu yaratması və eyni adlı jurnalı çap etməsi (1938-1941) Oktavia Pası Meksika ədəbi mühitində tanıtmışdı. "İnsanın kökləri" (1937), "Daşla çiçək arasında" (1941), "Dünyanın qurtaracağında" (1942) kitablarında onun intellektualizmi ilə seçilən, özünəməxsus təşbih, metafor və obrazlarla zəngin lirikasından nümunələr toplanmışdı. Qugenheym fondundan təqaüd alan yazıçı Berklidəki Kaliforniya universitetində təhsini tamamlamışdı.
Oktavia Pas 1945-ci ildən diplomatik işə keçmişdi. O, ölkəsinin Nyu-York və Paris səfirliklərində çalışmış, Yaponiyada müvəqqəti işlər vəkili, Hindistanda (1962-1968) səfir olmuşdu. Polisin tələbələrinin dinc nümayişini gülləbaran etməsinə etiraz əlaməti kimi 1968-ci ildə səfir vəzifəsindən istefa vermişdi.
Ədəbi bioqrafiyasının mühüm səhifələrindən olan "Təklik labirinti" (1950) kitabını Oktavio Pas 1950-ci ildə, Parisdə yazmışdı. Bu kitabda müəllif Meksikanın "maska mədəniyyəti" (xarici mədəni modellərin tətbiqi nəzərdə tutulur) ilə onun həqiqi hindu mədəniyyəti arasındakı ziddiyyətlərini tədqiq etmişdi.
Bir müddət Yaponiya və Hindistanda yaşaması meksikalı şairə Şərq mədəniyyətini yaxından öyrənməyə imkan yaratmışdı. Qərb, Şərq və hindu sivilizasiyalarının elmi-poetik tədqiqi həyatının sonuna qədər Oktavio Pas yaradıcılığının mühüm sahələrindən biri kimi qalmışdı. "Şərq yamacı" (1962), "Meymun qrammatikası" (1974), "Qayıdış" (1975) kitablarındakı şeirlərin əksəriyyətində qədim hind sivilizasiyasının, fəlsəfi və dini təlimlərin, ilk növbədə buddizm və hinduizmin təsiri duyulmaqdadır.
Səfirlikdən imtina etdikdən sonra bir müddət Parisdə yaşayan Oktavio Pas 1969-cu ildə vətənə qayıtmışdı. Mexikoda o, mütərəqqi Latın Amerikası yazıçılarını öz ətrafında birləşdirən "Plural" (1971-1976) jurnalını təsis etmişdi. Hökumət "Plural"ı bağladıqdan sonra isə "Vuelta" jurnalının nəşrinə başlamışdı. Bu jurnallardakı yazılarında müəllif ədəbiyyat məsələləri ilə yanaşı siyasi problemlərə, ilk növbədə isə insan haqları mövzusuna mühüm önəm vermişdi. O, Kuba da daxil olmaqla mövcud sosialist rejimlərinin kəskin tənqidindən çəkinməmişdi. 1970-1974-cü illər Oktavia Pas Harvard universitetinin dəvəti ilə bir müddət bu ali təhsil mərkəzində müsafir professor kimi çalışmışdı.
Oktavia Pas estetika, sənətşünaslıq və ədəbiyyat nəzəriyyəsi ilə bağlı əsərlərin müəllifidir. "Kaman və lira" (1956), "Marsel Düman" (1968), "Dəyişkən cərəyan" (1967), "Postskriptum" (1970), "Başqa Meksika" (1972) "Çirkab uşaqları" (1974) kitablarında toplanan esselərində müəllif poeziyaya, dilə, müasir cəmiyyətdə ədəbiyyatın roluna, Latın Amerikası mədəniyyətlərinin hindu köklərinə və s. məsələlərə öz baxışlarını açıqlamışdır. Oktavia Pas eyni zamanda həm də müasir Meksikanın siyasət və iqtisadiyyatına, Astek mədəniyyətinə, antropologiyaya, seksual məsələlərə həsr olunmuş tədqiqatların müəllifidir.
Şairin 60 illik yaradıcılıq dövrünü əhatə edən şeir və poemaları 12 cildlik külliyyatında toplanmışdır. Oktavia Pas Meksika Dilçilik Akademiyasının həqiqi üzvü, Amerika Ədəbiyyat və İncəsənət Akademiyasının fəxri üzvü seçilmişdir. O, Milli Ədəbiyyat mükafatı (1977), Yerusəlim mükafatı (1977), Servantes (1981), Alberto Reyes (1986), Aleksis de Torvil (1989) və s. ədəbi mükafatlarının laureatı, çoxsaylı Amerika və Avropa universitetlərinin fəxri doktoru olmuşdur.
1990-cı ildə Oktavia Pas "humanist bütünlük və hisslərlə, intellektin vəhdəti ilə səciyyələnən geniş əhatəli və aydın hədəfli əsərlərinə görə" çoxsaylı mükafatlarına ədəbiyyat Nobelini də əlavə etmişdir.
Şairin vəfatından sonra onun irsini araşdırmaq, əsərlərini toplayıb nəşr etmək və yaymaq məqsədilə Mexikoda Oktavia Pas fondu yaradılmışdır.
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Octavio Paz (isp.).
Mənbə
- Vilayət Quliyev. Ədəbiyyat sahəsində Nobel mükafatı laureatları. Bakı: "Kitab aləmi" Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi, 2009, səh.
Xarici keçidlər
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Oktavio Pas isp Octavio Paz 31 mart 1914 Mexiko 19 aprel 1998 Mexiko Meksika sairi esseist kulturoloq tercumeci diplomat siyasi publisist Qerb ve Serq sivilizasiyalarinin tedqiqatcisi Edebiyyat uzre Nobel mukafati laureati 1990 Oktavio Pasisp Octavio PazDogum tarixi 31 mart 1914 1914 03 31 Dogum yeri Mexiko MeksikaVefat tarixi 19 aprel 1998 1998 04 19 84 yasinda Vefat yeri Mexiko MeksikaTehsili Berkli Kaliforniya Universiteti Meksika Milli Muxtar Universiteti d Fealiyyeti sair soz yazicisi d diplomat filosof tercumeci esseist yazici siyasetciEserlerinin dili ispan diliIstiqamet modernizm surrealizmJanr poeziyaUzvluyu Amerika Incesenet ve Elmler AkademiyasiMukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiOktavio Pas Meksika edebiyyatina ictimai siyasi fikir tarixine sair publisist tercumeci esseler muellifi Serq ve Qerb medeniyyetlerinin tedqiqatcisi kimi daxil olmusdur Atasi sosialist temayullu siyasetci ve publisist idi Bu mueyyen menada Oktavio Pasin da siyasi dunyagorusunun mueyyenlesmesine tesirini gostermisdi O bir muddet Mexiko universitetinin huquq fakultesinde oxusa da tehsilini yarimciq buraxmisdi Evezinde heyati ve insanlari daha yaxindan oyrenmek meqsedile kend mektebinde muellimlik etmisdi Vehsi ay adli ilk seirler kitabi hele 20 yasi tamam olmamis capdan cixmisdi Ispaniyadaki vetendas muharibesine munasibetini Oktavio Pas 1936 ci ilde cap etdirdiyi ve antifasist ruhlu seirlerinin toplandigi No pasaran Ispaniyada vetendas muharibesi dovrunde respublikaci quvvelerin esas suari idi Kece bilmeyecekler Bizi usteleye bilmeyecekler menasini verirdi kitabi ile bildirmisdi Meksikali sair Barselonada kecirilen Medeniyyetin mudafiesi ugrunda Ikinci beynelxalq konfransin isinde istiraki ile respublikacilara aciq regbetini ifade etmisdi Lakin 40 ci illerin sonlarindan Oktavia Pasin siyasi baxislarinda deyisiklik yaranmisdi O sosialist temayulden uzaqlasmis hetta Argentina metbuatinda Stalinin sovet xalqina qarsi islediyi cinayetler haqqinda silsile meqaleler derc etdirmisdi Bu da oz novbesinde kommunist metbuatinin ve solcu siyasi quvvelerin sairin uzerine hucumlari ile neticelenmisdi Taler edebi qrupunu yaratmasi ve eyni adli jurnali cap etmesi 1938 1941 Oktavia Pasi Meksika edebi muhitinde tanitmisdi Insanin kokleri 1937 Dasla cicek arasinda 1941 Dunyanin qurtaracaginda 1942 kitablarinda onun intellektualizmi ile secilen ozunemexsus tesbih metafor ve obrazlarla zengin lirikasindan numuneler toplanmisdi Qugenheym fondundan teqaud alan yazici Berklideki Kaliforniya universitetinde tehsini tamamlamisdi Oktavia Pas 1945 ci ilden diplomatik ise kecmisdi O olkesinin Nyu York ve Paris sefirliklerinde calismis Yaponiyada muveqqeti isler vekili Hindistanda 1962 1968 sefir olmusdu Polisin telebelerinin dinc numayisini gullebaran etmesine etiraz elameti kimi 1968 ci ilde sefir vezifesinden istefa vermisdi Edebi bioqrafiyasinin muhum sehifelerinden olan Teklik labirinti 1950 kitabini Oktavio Pas 1950 ci ilde Parisde yazmisdi Bu kitabda muellif Meksikanin maska medeniyyeti xarici medeni modellerin tetbiqi nezerde tutulur ile onun heqiqi hindu medeniyyeti arasindaki ziddiyyetlerini tedqiq etmisdi Bir muddet Yaponiya ve Hindistanda yasamasi meksikali saire Serq medeniyyetini yaxindan oyrenmeye imkan yaratmisdi Qerb Serq ve hindu sivilizasiyalarinin elmi poetik tedqiqi heyatinin sonuna qeder Oktavio Pas yaradiciliginin muhum sahelerinden biri kimi qalmisdi Serq yamaci 1962 Meymun qrammatikasi 1974 Qayidis 1975 kitablarindaki seirlerin ekseriyyetinde qedim hind sivilizasiyasinin felsefi ve dini telimlerin ilk novbede buddizm ve hinduizmin tesiri duyulmaqdadir Sefirlikden imtina etdikden sonra bir muddet Parisde yasayan Oktavio Pas 1969 cu ilde vetene qayitmisdi Mexikoda o mutereqqi Latin Amerikasi yazicilarini oz etrafinda birlesdiren Plural 1971 1976 jurnalini tesis etmisdi Hokumet Plural i bagladiqdan sonra ise Vuelta jurnalinin nesrine baslamisdi Bu jurnallardaki yazilarinda muellif edebiyyat meseleleri ile yanasi siyasi problemlere ilk novbede ise insan haqlari movzusuna muhum onem vermisdi O Kuba da daxil olmaqla movcud sosialist rejimlerinin keskin tenqidinden cekinmemisdi 1970 1974 cu iller Oktavia Pas Harvard universitetinin deveti ile bir muddet bu ali tehsil merkezinde musafir professor kimi calismisdi Oktavia Pas estetika senetsunasliq ve edebiyyat nezeriyyesi ile bagli eserlerin muellifidir Kaman ve lira 1956 Marsel Duman 1968 Deyisken cereyan 1967 Postskriptum 1970 Basqa Meksika 1972 Cirkab usaqlari 1974 kitablarinda toplanan esselerinde muellif poeziyaya dile muasir cemiyyetde edebiyyatin roluna Latin Amerikasi medeniyyetlerinin hindu koklerine ve s meselelere oz baxislarini aciqlamisdir Oktavia Pas eyni zamanda hem de muasir Meksikanin siyaset ve iqtisadiyyatina Astek medeniyyetine antropologiyaya seksual meselelere hesr olunmus tedqiqatlarin muellifidir Sairin 60 illik yaradiciliq dovrunu ehate eden seir ve poemalari 12 cildlik kulliyyatinda toplanmisdir Oktavia Pas Meksika Dilcilik Akademiyasinin heqiqi uzvu Amerika Edebiyyat ve Incesenet Akademiyasinin fexri uzvu secilmisdir O Milli Edebiyyat mukafati 1977 Yeruselim mukafati 1977 Servantes 1981 Alberto Reyes 1986 Aleksis de Torvil 1989 ve s edebi mukafatlarinin laureati coxsayli Amerika ve Avropa universitetlerinin fexri doktoru olmusdur 1990 ci ilde Oktavia Pas humanist butunluk ve hisslerle intellektin vehdeti ile seciyyelenen genis ehateli ve aydin hedefli eserlerine gore coxsayli mukafatlarina edebiyyat Nobelini de elave etmisdir Sairin vefatindan sonra onun irsini arasdirmaq eserlerini toplayib nesr etmek ve yaymaq meqsedile Mexikoda Oktavia Pas fondu yaradilmisdir IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Octavio Paz isp MenbeVilayet Quliyev Edebiyyat sahesinde Nobel mukafati laureatlari Baki Kitab alemi Nesriyyat Poliqrafiya Merkezi 2009 seh Xarici kecidlerHemcinin bax