Babayev Nəsrulla Xanbaba oğlu (15 dekabr 1918, Bakı – 1975, Bakı) — texnika elmləri doktoru, professor, I dərəcəli SSRİ Dövlət mükafatı və Azərbaycanıən Dövlət mükafatı laureatı, həmçinin "Azərbaycanın əməkdar mühəndisi", "SSRİ fəxri neftçisi" adlarına layiq görülüb. O, iki dəfə , Lenin və "" ordenləri və s. ordenlərlə təltiv olunub.
Nəsrulla Babayev | |
---|---|
Doğum tarixi | 15 dekabr 1918 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 1975 |
Vəfat yeri | |
Dəfn yeri | |
Elmi dərəcəsi | texnika elmləri doktoru |
Təhsili |
|
Mükafatları | |
Həyatı
Babayev Nəsrulla Xanbaba oğlu Bakı şəhərində anadan olmuşdur. Şair Mikayıl Müşfiq Bakı şəhəri 18 saylı orta məktəbdə onun müəllimi olmuşdur. 1942-ci ildə Neft-mədən işi ixtisası üzrə AzSİ-nun neft-mədən fakültəsini fərqlənmə ilə bitirərək, Azneft İB-nin Molotovneft trestinin qazıma kontorunda qazıma üzrə mühəndis işləyib. Böyük Vətən Müharibəsi iştirakçısıdır. Cəbhədən qayıtdıqdan sonra Kaqanoviçneft trestinin quyuların əsaslı təmiri kontorunda böyük mühəndis, sex rəisi işləmişdir. 1945–1946-cı illərdə Kaqanoviçneft trestinin qazıma kontorunun direktoru əvəzi, İdarə Texniki Birliyinin (ПТО) rəhbəri olub. 1946–1949-cu illərdə Azərneft İB-nin dənizdə qazma trestinin Gürgan-dəniz qazıma kontorunun direktoru, Azərneftkəşfiyyat İB-nin Jiloy adasında qazıma kontorunun direktoru işləyib. 1949–1954-cü illərdə Azərdənizneft birliyinin dənizdə kəşfiyyat qazıması trestinin baş mühəndisi olmuşdur. 1954–1959-cu illərdə Azərdənizneftkəşfiyyat trestinin qazıma üzrə rəis müavini seçilib. 1959–1961-ci illərdə Azərdənizneftkəşfiyyat trestində baş mühəndis, rəis müavini işləyib. 1961-ci ildə Dərin maili quyuların qazılması texnologiyası məsələlərinin tədqiqi mövzusunda namizədlik dissertasiyası müdafiə edib. 1961–1963-cü illərdə Azərneft İB-nin rəis müavini olub. 1963–1965-ci illərdə Başdənizneft Baş İdarəsi rəisinin birinci müavini olmuşdur. 1964-cü ildə Dənizdə dərin neft və qaz quyularının qazılması mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir. 1965–1970-ci illərdə Azərbaycan SSR Neft hasilatı sənayesi nazirliyinin Dənizneft birliyinin rəhbəri olub. 1972–1975-ci illərdə Dənizneftqazlayihə institutunun direktoru olub. Babayev N. X. dənizdə yataqların işlənilməsinin pionerlərindən biridir. Gürgan-dəniz. Neft daşları, Qum-dəniz, Qaradağ-dəniz, Gürovdağ, Cənub, Sanqaçal-dəniz, Bulla adası, Makarov və b. yataqları onun bilavasitə iştirakı ilə kəşf olunub və istismara verilibdir.
Fəaliyyəti
İlk dəfə Neft Daşlarında 1 nömrəli kəşfiyyat quyusunun qazılması üçün qazma avadanlığının quraşdırılması Nesrulla Babayevin rəhbərliyi ilə həyata keçirilmişdir. Onun əmri ilə ilk qazma briqadası və onun ustası M. P. Kaveroçkin təyin edilmişdir. Nesrulla Babayev mürəkkəb geoloji-texniki şəraitdə dərin və çox dərin quyuların qazılması ilə mürəkkəb texniki məsələləri bacarıqla həll etmişdir. Neftçıxarma sənayesi sistemində işlədiyi dövrdə Nəsrulla Babayev özünü qazma -sahəsində yüksəkixtisaslı mütəxəssis kimi göstərmiş,Gürgan-dəniz, Neft Daşlan, Qum adası, Qaradağ-dəniz, Girovdağ, Murovdağ, Banka-Cənub, Səngəçal-dəniz, Duvannı-dəniz, Bulla adası, Bahan və s. yataqların açılmasında və işlənməsində iştirak etmişdir. 1951-ci ildə dəniz neft yataqlarının kəşfi və işlənməsi, neft və qaz quyularının qazılması sahəsində xidmətlərinə görə, bir sıra neftçilərlə yanaşı, ona da SSRİ Dövlət Mükafatı verilmişdir.
Elmi fəaliyyəti
1962-ci ildə Dənizdə dərin maili neft quyularının qazılmaşı mövzusunda namizədlik dissertasiyası müdafiə edərək, texnika elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almışdır. 1960-cı ildə ona Azərbaycan SSR-in Əməkdar mühəndisik fəxri adı verilmişdir. 1965-ci ildə Nəsrulla Babayev Azərbaycanın ayrı-ayrı dəniz sahələrində dərin neft quyularının qazılması mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə edərək texnika elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almışdır. 1968-ci ildə ona professorluq vəzifəsi verilmişdir. 1972-ci ildə dənizdə çox dərin və maili quyuların qazılma texnologiyasını işləyib hazırladığına görə o, Azərbaycan SSR Dövlət Mükafatı Laureatı adma layiq görülmüşdür. Keçmiş Sovetlər İttifaqının ən böyük və perspektivli birliklərindən birinin rəhbəri olaraq Nəsrulla Babayev təsərrüfat işlərini elmi və pedoqoji fəaliyyətilə birləşdirmişdir. O, Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının Dərin Neft, Qaz Yataqlarının Problemləri İnstitutunda dağ süxurlarının dağıdılması labo-ratoriyasının rəhbəri və- AzNKİ-nin qazma kafedrasının professoru işləmişdir. Öz istehsalat və elmi fəaliyyətində Nesrulla müəllim 80 elmi əsər, o cümlədən "Azərbaycanın dəniz sahələrində dərin quyuların qazıl- ması" monoqrafiyasım dərc etdirmişdir ki, bunun da böyük elmi və təcrübi əhəmiyyəti vardır. O, böyük təsərrüfat əhəmiyyəti olan 40 ixtiranın, onlarla səmərələşdirici təkliflərin müəllifidir. Bu ixtiraların və səmərəli təkliflərin çoxunun tətbiqi quyuların qazılmasmdakı texniki-iqtisadi göstəricilərin əhəmiyyətli dərəcədə yüksəlməsini təmin etmişdir. Bunlara "Humat tozlarının istehsal texnologiyası", "İşlənmiş gil məhlulundan ağırlaşdırıcının regenerasiyası üçün hidrosiklon qurğusu", "Spindelsiz turbobur" və "Qazma avadanlığı üçün deniz özülü" kimi ixtiraları daxildir. Professor Nəsrulla Babayev yüksək ixtisaslı mühəndis kadrlarının hazırlanmasında böyük əmək sərf etmiş, AzNKİ-nin və Azərbaycan SSR EA DNYPİ-nin aspirantlarının elmi rəhbəri olmuşdur. O, SSRİ Neftçıxarma Nazirliyinin, Azərbaycan SSR Neftçıxarma Nazirliyinin texniki şuralarının, bir sıra institutların elmi şuralarının üzvü idi. 1967-ci ildə Az. SSR Ali Sovetinin deputatı seçilmişdi. Dəniz Neft yataqlarının kəşfiyyatında və işlənməsində yaradıcı iştirakına, Azərbaycanın Neft sənayesində qüsursuz və məsuldar fəaliyyətinə görerNəsrulla Babayev Lenin, "Qırmızı Əmək Bayrağı", "Şərəf nişam" ordenləri və medallarla təltif edilmişdir.
Babayev N. X. neft və qaz quyularının qazılması sahəsində tanınmış alimdir.
Babayev N. X. 100-dən artıq elmi məqalənin və bir sıra monoqrafiyaların müəllifi olub. İxtiralara görə 100 müəllif şahadətnaməsi alıb.
İstinadlar
- "Arxivlənmiş surət". 2020-10-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-06-08.
- Axundzadə, Dilbər. Müşfiqli Günlər (Azərbaycan dili) (Birinci nəşr). Bakı: Xan Nəşriyyatı. 2015. səh 124.
- Bayram Bayramov. Neft Daşları-tufanlar qoynunda həyat
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Babayev Nesrulla Xanbaba oglu 15 dekabr 1918 Baki 1975 Baki texnika elmleri doktoru professor I dereceli SSRI Dovlet mukafati ve Azerbaycanien Dovlet mukafati laureati hemcinin Azerbaycanin emekdar muhendisi SSRI fexri neftcisi adlarina layiq gorulub O iki defe Qirmizi Emek Bayragi Lenin ve Seref Nisani ordenleri ve s ordenlerle teltiv olunub Nesrulla BabayevDogum tarixi 15 dekabr 1918 1918 12 15 Dogum yeri Baki Baki quberniyasi AXCVefat tarixi 1975Vefat yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIDefn yeri II Fexri XiyabanElmi derecesi texnika elmleri doktoruTehsili Baki seheri 18 nomreli tam orta mekteb d MukafatlariHeyatiBabayev Nesrulla Xanbaba oglu Baki seherinde anadan olmusdur Sair Mikayil Musfiq Baki seheri 18 sayli orta mektebde onun muellimi olmusdur 1942 ci ilde Neft meden isi ixtisasi uzre AzSI nun neft meden fakultesini ferqlenme ile bitirerek Azneft IB nin Molotovneft trestinin qazima kontorunda qazima uzre muhendis isleyib Boyuk Veten Muharibesi istirakcisidir Cebheden qayitdiqdan sonra Kaqanovicneft trestinin quyularin esasli temiri kontorunda boyuk muhendis sex reisi islemisdir 1945 1946 ci illerde Kaqanovicneft trestinin qazima kontorunun direktoru evezi Idare Texniki Birliyinin PTO rehberi olub 1946 1949 cu illerde Azerneft IB nin denizde qazma trestinin Gurgan deniz qazima kontorunun direktoru Azerneftkesfiyyat IB nin Jiloy adasinda qazima kontorunun direktoru isleyib 1949 1954 cu illerde Azerdenizneft birliyinin denizde kesfiyyat qazimasi trestinin bas muhendisi olmusdur 1954 1959 cu illerde Azerdenizneftkesfiyyat trestinin qazima uzre reis muavini secilib 1959 1961 ci illerde Azerdenizneftkesfiyyat trestinde bas muhendis reis muavini isleyib 1961 ci ilde Derin maili quyularin qazilmasi texnologiyasi meselelerinin tedqiqi movzusunda namizedlik dissertasiyasi mudafie edib 1961 1963 cu illerde Azerneft IB nin reis muavini olub 1963 1965 ci illerde Basdenizneft Bas Idaresi reisinin birinci muavini olmusdur 1964 cu ilde Denizde derin neft ve qaz quyularinin qazilmasi movzusunda doktorluq dissertasiyasi mudafie etmisdir 1965 1970 ci illerde Azerbaycan SSR Neft hasilati senayesi nazirliyinin Denizneft birliyinin rehberi olub 1972 1975 ci illerde Denizneftqazlayihe institutunun direktoru olub Babayev N X denizde yataqlarin islenilmesinin pionerlerinden biridir Gurgan deniz Neft daslari Qum deniz Qaradag deniz Gurovdag Cenub Sanqacal deniz Bulla adasi Makarov ve b yataqlari onun bilavasite istiraki ile kesf olunub ve istismara verilibdir FealiyyetiIlk defe Neft Daslarinda 1 nomreli kesfiyyat quyusunun qazilmasi ucun qazma avadanliginin qurasdirilmasi Nesrulla Babayevin rehberliyi ile heyata kecirilmisdir Onun emri ile ilk qazma briqadasi ve onun ustasi M P Kaverockin teyin edilmisdir Nesrulla Babayev murekkeb geoloji texniki seraitde derin ve cox derin quyularin qazilmasi ile murekkeb texniki meseleleri bacariqla hell etmisdir Neftcixarma senayesi sisteminde islediyi dovrde Nesrulla Babayev ozunu qazma sahesinde yuksekixtisasli mutexessis kimi gostermis Gurgan deniz Neft Daslan Qum adasi Qaradag deniz Girovdag Murovdag Banka Cenub Sengecal deniz Duvanni deniz Bulla adasi Bahan ve s yataqlarin acilmasinda ve islenmesinde istirak etmisdir 1951 ci ilde deniz neft yataqlarinin kesfi ve islenmesi neft ve qaz quyularinin qazilmasi sahesinde xidmetlerine gore bir sira neftcilerle yanasi ona da SSRI Dovlet Mukafati verilmisdir Elmi fealiyyeti1962 ci ilde Denizde derin maili neft quyularinin qazilmasi movzusunda namizedlik dissertasiyasi mudafie ederek texnika elmleri namizedi alimlik derecesi almisdir 1960 ci ilde ona Azerbaycan SSR in Emekdar muhendisik fexri adi verilmisdir 1965 ci ilde Nesrulla Babayev Azerbaycanin ayri ayri deniz sahelerinde derin neft quyularinin qazilmasi movzusunda doktorluq dissertasiyasi mudafie ederek texnika elmleri doktoru alimlik derecesi almisdir 1968 ci ilde ona professorluq vezifesi verilmisdir 1972 ci ilde denizde cox derin ve maili quyularin qazilma texnologiyasini isleyib hazirladigina gore o Azerbaycan SSR Dovlet Mukafati Laureati adma layiq gorulmusdur Kecmis Sovetler Ittifaqinin en boyuk ve perspektivli birliklerinden birinin rehberi olaraq Nesrulla Babayev teserrufat islerini elmi ve pedoqoji fealiyyetile birlesdirmisdir O Azerbaycan SSR Elmler Akademiyasinin Derin Neft Qaz Yataqlarinin Problemleri Institutunda dag suxurlarinin dagidilmasi labo ratoriyasinin rehberi ve AzNKI nin qazma kafedrasinin professoru islemisdir Oz istehsalat ve elmi fealiyyetinde Nesrulla muellim 80 elmi eser o cumleden Azerbaycanin deniz sahelerinde derin quyularin qazil masi monoqrafiyasim derc etdirmisdir ki bunun da boyuk elmi ve tecrubi ehemiyyeti vardir O boyuk teserrufat ehemiyyeti olan 40 ixtiranin onlarla semerelesdirici tekliflerin muellifidir Bu ixtiralarin ve semereli tekliflerin coxunun tetbiqi quyularin qazilmasmdaki texniki iqtisadi gostericilerin ehemiyyetli derecede yukselmesini temin etmisdir Bunlara Humat tozlarinin istehsal texnologiyasi Islenmis gil mehlulundan agirlasdiricinin regenerasiyasi ucun hidrosiklon qurgusu Spindelsiz turbobur ve Qazma avadanligi ucun deniz ozulu kimi ixtiralari daxildir Professor Nesrulla Babayev yuksek ixtisasli muhendis kadrlarinin hazirlanmasinda boyuk emek serf etmis AzNKI nin ve Azerbaycan SSR EA DNYPI nin aspirantlarinin elmi rehberi olmusdur O SSRI Neftcixarma Nazirliyinin Azerbaycan SSR Neftcixarma Nazirliyinin texniki suralarinin bir sira institutlarin elmi suralarinin uzvu idi 1967 ci ilde Az SSR Ali Sovetinin deputati secilmisdi Deniz Neft yataqlarinin kesfiyyatinda ve islenmesinde yaradici istirakina Azerbaycanin Neft senayesinde qusursuz ve mesuldar fealiyyetine gorerNesrulla Babayev Lenin Qirmizi Emek Bayragi Seref nisam ordenleri ve medallarla teltif edilmisdir Babayev N X neft ve qaz quyularinin qazilmasi sahesinde taninmis alimdir Babayev N X 100 den artiq elmi meqalenin ve bir sira monoqrafiyalarin muellifi olub Ixtiralara gore 100 muellif sahadetnamesi alib Istinadlar Arxivlenmis suret 2020 10 22 tarixinde Istifade tarixi 2017 06 08 Axundzade Dilber Musfiqli Gunler Azerbaycan dili Birinci nesr Baki Xan Nesriyyati 2015 seh 124 Bayram Bayramov Neft Daslari tufanlar qoynunda heyat