Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nəcməddin Naxçıvani (Naxçıvan – 1253) — XIII əsrdə yaşamış Azərbaycan mütəfəkkiri. O, özünün fəlsəfə, tibb, məntiq və təbiət elmlərinə dair əsərləri ilə Yaxın və Orta Şərq ölkələrində şöhrət tapmışdır.
| Nəcməddin Naxçıvani | |
|---|---|
| Nəcməddin Əhməd Əbubəkr oğlu Naxçıvani | |
| Doğum yeri | Naxçıvan |
| Vəfat tarixi | |
Həyatı
Nəcməddin Əhməd Əbubəkr oğlu Naxçıvani təhsilini Naxçıvan şəhərində alıb, elmin bir sıra sahələrini mükəmmməl öyrənib.
Orta əsr mənbələrində Nəcməddin Naxçıvaninin həyatı və dünyagörüşünə dair son dərəcə qısa, lakin mühüm məlumat verilib, İbn əl-İbrinin "Dövlətlərin müxtəsər tarixi" ("Müxtəsər tarix əd-düvəl") kitabını bu baxımdan qiymətli mənbə hesab edilir.
Nəsirəddin Tusinin şagirdlərindən olmuş Qriqori Əbül-Fərəc İbn əl-İbri Nəcməddin Naxçıvanini böyük fəzilət sahibi, dəqiq elmlərin dərin bilicisi olduğunu yazmışdır. İbn əl-İbri mütəfəkkirin öz vətənində fəlsəfə ilə məşğul olduğunu, ölkələri səyahətə çıxdığını, axırda Kiçik Asiyaya daxil olaraq, böyük mənsəblər tutduğunu göstərmişdir. Müəyyən səbəblər üzündən o, buradan Suriyaya getməli olmuşdur.
Nəcməddin Naxçıvani Hələb şəhərində ömrünün son çağlarında guşənişin olmuş, evdən heç yerə çıxmır, dostları ona baş çəkirmiş. Filosofun 1253-cü ildən sonra vəfat etdiyini yazırlar.
Məzarı Suriyanın Hələb şəhərindədir.
Yaradıcılığı
Nəcməddin Naxçıvaninin elmi və fəlsəfi yaradıcılığı orta əsr müəllifləri tərəfindən yüksək qiymətləndirilib.
Nəcməddin Naxçıvani İbn Sinanın çoxcildlik "əl-Qanun" və "" əsərlərinə yazdığı şərhlərlə məşhurlaşmışdır. Həmin şərhlərdə o, hətta böyük alimi bir çox məsələlərdə tənqid də etmişdir. "Nəqd qəvaid-ül-işarat və kəşf təmvih əş-Şifa və ən - Nicat" (""Göstərişlər"dəki qaydaların pozulması və "Şifa" və "Nicat" üzərindən pərdələrin götürülməsi") adı altında toplanmış bu şərhlər orta əsrlərdə filosof və alimlər arasında şöhrət tapmışdı. 1282-ci ildə bu əsər yəhudi filosofu İbn Kəmmunə İsraili tərəfindən elmi şəkildə təhlil olunmuşdur.
Nəcməddin Naxçıvaninin digər bir əsəri də "Lübab-əl məntiq və xülasət əl - hikmə"dir ("Məntiqin mahiyyəti və fəlsəfənin xülasəsi") və bu əsərin İbn Kəmmunə İsraili tərəfindən köçürülmüş əlyazma nüsxəsi Nəcəfdə saxlanılır. Alimin əsərlərinə həmçinin Parisdə və İstanbulda da rast gəlmək olar.
Tədqiqatçıların bəziləri belə hesab edirlər ki, Naxçıvani qədim yunan filosof və məntiqşünaslarının əsərlərinə də bir neçə şərh tərtib etmişdir.
Nəcməddin Naxçıvaninin əsərləri uzun müddət Şərq universitetlərində dərslik kimi istifadə olunmuşdur.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Azərbaycan tarixi. I cild, Bakı, 1961, səh. 213
- Zakir Məmmədov. XIII əsrdə yaşamış bəzi Azərbaycan mütəfəkkirləri haqqında. Azərbaycan SSR EA Xəbərləri. Bakı, 1968. № 3. səh. 115-123
- Zakir Məmmədov. Azərbaycan fəlsəfəsi tarixi. Bakı, 1994
- Zakir Məmmədov. Nəcməddin Naxçıvani. "Bakı" qəzeti, 13 yanvar 1983-cü il
- Zakir Məmmədov. Orta əsr Azərbaycan filosofları və mütəfəkkirləri. Bakı, 1986. səh. 36-38
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediyada bu soyadli muxtelif adamlar haqqinda meqaleler var bax Naxcivani Necmeddin Naxcivani Naxcivan 1253 XIII esrde yasamis Azerbaycan mutefekkiri O ozunun felsefe tibb mentiq ve tebiet elmlerine dair eserleri ile Yaxin ve Orta Serq olkelerinde sohret tapmisdir Necmeddin NaxcivaniNecmeddin Ehmed Ebubekr oglu NaxcivaniDogum yeri NaxcivanVefat tarixi 1253HeyatiNecmeddin Ehmed Ebubekr oglu Naxcivani tehsilini Naxcivan seherinde alib elmin bir sira sahelerini mukemmmel oyrenib Orta esr menbelerinde Necmeddin Naxcivaninin heyati ve dunyagorusune dair son derece qisa lakin muhum melumat verilib Ibn el Ibrinin Dovletlerin muxteser tarixi Muxteser tarix ed duvel kitabini bu baximdan qiymetli menbe hesab edilir Nesireddin Tusinin sagirdlerinden olmus Qriqori Ebul Ferec Ibn el Ibri Necmeddin Naxcivanini boyuk fezilet sahibi deqiq elmlerin derin bilicisi oldugunu yazmisdir Ibn el Ibri mutefekkirin oz veteninde felsefe ile mesgul oldugunu olkeleri seyahete cixdigini axirda Kicik Asiyaya daxil olaraq boyuk mensebler tutdugunu gostermisdir Mueyyen sebebler uzunden o buradan Suriyaya getmeli olmusdur Necmeddin Naxcivani Heleb seherinde omrunun son caglarinda gusenisin olmus evden hec yere cixmir dostlari ona bas cekirmis Filosofun 1253 cu ilden sonra vefat etdiyini yazirlar Mezari Suriyanin Heleb seherindedir YaradiciligiNecmeddin Naxcivaninin elmi ve felsefi yaradiciligi orta esr muellifleri terefinden yuksek qiymetlendirilib Necmeddin Naxcivani Ibn Sinanin coxcildlik el Qanun ve eserlerine yazdigi serhlerle meshurlasmisdir Hemin serhlerde o hetta boyuk alimi bir cox meselelerde tenqid de etmisdir Neqd qevaid ul isarat ve kesf temvih es Sifa ve en Nicat Gosterisler deki qaydalarin pozulmasi ve Sifa ve Nicat uzerinden perdelerin goturulmesi adi altinda toplanmis bu serhler orta esrlerde filosof ve alimler arasinda sohret tapmisdi 1282 ci ilde bu eser yehudi filosofu Ibn Kemmune Israili terefinden elmi sekilde tehlil olunmusdur Necmeddin Naxcivaninin diger bir eseri de Lubab el mentiq ve xulaset el hikme dir Mentiqin mahiyyeti ve felsefenin xulasesi ve bu eserin Ibn Kemmune Israili terefinden kocurulmus elyazma nusxesi Necefde saxlanilir Alimin eserlerine hemcinin Parisde ve Istanbulda da rast gelmek olar Tedqiqatcilarin bezileri bele hesab edirler ki Naxcivani qedim yunan filosof ve mentiqsunaslarinin eserlerine de bir nece serh tertib etmisdir Necmeddin Naxcivaninin eserleri uzun muddet Serq universitetlerinde derslik kimi istifade olunmusdur Hemcinin baxSiraceddin Urmevi Necmeddin QezviniIstinadlarAzerbaycan tarixi I cild Baki 1961 seh 213 Zakir Memmedov XIII esrde yasamis bezi Azerbaycan mutefekkirleri haqqinda Azerbaycan SSR EA Xeberleri Baki 1968 3 seh 115 123 Zakir Memmedov Azerbaycan felsefesi tarixi Baki 1994 Zakir Memmedov Necmeddin Naxcivani Baki qezeti 13 yanvar 1983 cu il Zakir Memmedov Orta esr Azerbaycan filosoflari ve mutefekkirleri Baki 1986 seh 36 38Xarici kecidler