Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nəcib Fazil Qısakürək (26 may 1904, Konstantinopol – 25 may 1983, İstanbul) — müasir türk mütəfəkkiri, şair və yazıçısı.
| Nəcib Fazil Qısakürək | |
|---|---|
| türk. Necip Fazıl Kısakürek | |
 | |
| Doğum tarixi | 26 may 1904 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 25 may 1983(78 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | şair, yazıçı, filosof |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Nəcib Fazilin uşaqlığı məhkəmə rəisi vəzifəsindən təqaüdə çıxmış atasına məxsus İstanbulun Çəmbərlidaş məhəlləsindəki evində keçmişdir. İbtidai və orta təhsilini Amerikan və Fransiz kollecləri ilə "Bəhriyyə" məktəbində (Hərbi Dəniz Litseyi) almışdır. Onun litseydəki müəllimləri arasında dövrün məşhur adamlarından olan Yəhya Kamal, Əhməd Həmdi (Aksəki), İbrahim Aşkı kimi söz ustadları var idi. N.F.Qısakürək İstanbul Universitetinin ədəbiyyat fakültəsinin fəlsəfə bölümünü bitirdikdən (1924) sonra Fransaya göndərilmiş, Sorbonna universitetinin fəlsəfə fakültəsində təhsil almışdır (1924–25).
Türkiyəyə qayıdandan sonra "Hollandiya", "Osmanlı" və "İş" banklarında müfəttiş və mühasibat şöbəsinin müdiri vəzifələrində işləmişdir. (1928–1939). Sonra "Fransız okulu"nda, "Robert kolleci"ndə, İstanbul İncəsənət Akademiyasında, Ankara Dövlət Konservatoriyasında, Ankara Universitetinin dil və tarix-coğrafiya fakültəsində müəllimlik etmişdir (1939–1943).
Yaradıcılığı
Şairliyə 17 yaşında ikən, anasının arzusu ilə başlamış, ilk şerlərini "Yeni Məcmuə"də dərc etdirmişdir (1922). "Yeni Məcmuə" və "Yeni həyat " jurnallarında dərc olunan şeirləri ilə ictimaiyyətın diqqətini cəlb etmiş və ona qarşı böyük maraq oyanmışdır.
Parisdən qayıtdıqdan sonra nəşr etdirdiyi "Hörümçək toru" ("Örümcek Ağı", 1925) və "Səkilər" (bu şeri çox məşhur olduğu üçün ona bəzən "Səkilər şairi" (türkcə "Kaldırımlar şairi") də deyirlər) ("Kaldırımlar", 1928) adlı şeir kitabları onu çox gənc yaşda dünyaya tanıdır. Hələ otuz yaşı tamam olmamış nəşr etdirdiyi "Mən və ötəsi" (1932) kitabı ilə isə bu şöhrəti daha da artır.
Şöhrətinin zirvəsində ikən fəlsəfi axtarışlarını davam etdirib içində yeni bir dövrün doğum sancısını hiss edən Nəcib Fazıl üçün 1934-cü il həqiqətən də həyatının yeni bir dövrünə başlanğıc olar. Dərbədər həyatının ən tünd rəngiylə yaşadığı günlərdə Bəyoğlu Ağa Məscidində vəz verməkdə olan Abdülhakim Arvasi ilə tanış olar və bir daha ondan qopa bilməz.
Nəcib Fazılın az qala bütün həyat fəlsəfəsinin əks olunduğu dram əsərlərini bir-birinin ardınca ədəbiyyatımıza qazandırması da bu dövrə təsadüf edir. "Toxum", "Pul", "Bir Adam Yaratmaq", "Rəis bəy" kimi pyesləri böyük əks-sədaya səbəb olur. Bu əsərlərdən "Bir Adam Yaratmaq" türk dramaturgiyasının əsasını təşkil edir.
Nəcib Fazılın şairliyi və oyun yazıçılığı qədər əhəmiyyətli istiqaməti, çıxardığı jurnallarla düşüncə həyatımıza qatdığı zənginlik və bu jurnallarda çıxan yazılarla davam etdirdiyi mübarizədir. Həftəlik Ağac jurnalı (1936,17 ədəd) dövrün məşhur ədəbiyyatçılarının toplandığı bir məktəb olmuşdur. Böyük Şərq jurnalında çıxan yazılarıyla İsmət Paşa və tək partiya (CHP) rəhbərliyinə şiddətli bir müxalifət davam etdirməsi nəticəsinde haqqında açılan çox sayda iddiada yüzlərlə il həbsi istəndi. 163. maddəyə zidd olan yazıları və bəzən də tapılan bəhanələrlə bir neçə ildə bir həbsə məhkum oldu. Cinnət Mustatili adlı əsərində həbsxana xatirələri yer alır.
Tez-tez bağlanılan və müxtəlif bəhanələrlə yığdırılan Böyük Şərqin çıxmadığı müddətlərdə gündəlik lətifə və müxtəlif yazılarını Yeni İstanbul, Son Məktub, Babıalide Səhər, Bu gün, Milli Qəzet, Hər gün və Tərcüməçi qəzetlərində nümayiş olundu. Böyük Şərqdə çıxan yazılarında öz imzası xaricində Adıdeğmez, Mürid, Əhməd Abdülbaki kimi təxəllüslərden istifadə etdi. 1962-ci ildən etibarən də az qala bütün Anadolu şəhərlərində verdiyi konferanslarla böyük əlaqə yığdı. Başda İdeoloqa Hörgüsü (1959) olmaq üzrə düşüncə əsərləriylə mədəniyyət həyatımıza verdiyi böyük xidmət, digər bütün istiqamətlərini belə geridə buraxacaq üstünlükdədir.
1975-ci ildə onun anadan olmasının 50 illiyi Türkiyə Böyük Millət Məclisində qeyd edilir. Nəcib Fazil 1980-ci ildə Mədəniyyət Nazirliyinin "Böyük Mükafat"ına, "İman və İslam atlası" adlı əsərinə görə fikir əsəri kimi "Milli Kültür Vəqfi mükafatı"na (1981), Türkiyə Yazıçılar Birliyinin "Ali Xidmət mükafatı"na (1982) layiq görülmüşdür. Türk Ədəbiyyatı Vəqfi tərəfindən 1980-ci ildə "Sultan-üs Şüara" (Şairlər Sultanı) Fəxri adını almışdır. Əsərlərinin bir qismi Azərbaycanda da nəşr edilmişdir.
Nəcib Fazıl Kısakürək 1983-cü ilin mayın 25-də (doğulduğu gün) vəfat etmişdir.
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
Xarici keçidlər
- Büyük Doğu Yayınlarının Resmi sitesi
- Necip Fazıl Kısakürek [ölü keçid]
- Nəcib Fazil Qısakürək şeirləri
- Necip Fazıl Kısakürek 2010-09-08 at the Wayback Machine
 | Yazıçı ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Necib Fazil Qisakurek 26 may 1904 Konstantinopol 25 may 1983 Istanbul muasir turk mutefekkiri sair ve yazicisi Necib Fazil Qisakurekturk Necip Fazil KisakurekDogum tarixi 26 may 1904 1904 05 26 Dogum yeri Konstantinopol Osmanli imperiyasiVefat tarixi 25 may 1983 1983 05 25 78 yasinda Vefat yeri Istanbul Istanbul ili TurkiyeDefn yeri Eyyubsultan qebiristanligiTehsili Istanbul Universitetinin Huquq bolmesi Paris UniversitetiFealiyyeti sair yazici filosof Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiNecib Fazilin usaqligi mehkeme reisi vezifesinden teqaude cixmis atasina mexsus Istanbulun Cemberlidas mehellesindeki evinde kecmisdir Ibtidai ve orta tehsilini Amerikan ve Fransiz kollecleri ile Behriyye mektebinde Herbi Deniz Litseyi almisdir Onun litseydeki muellimleri arasinda dovrun meshur adamlarindan olan Yehya Kamal Ehmed Hemdi Akseki Ibrahim Aski kimi soz ustadlari var idi N F Qisakurek Istanbul Universitetinin edebiyyat fakultesinin felsefe bolumunu bitirdikden 1924 sonra Fransaya gonderilmis Sorbonna universitetinin felsefe fakultesinde tehsil almisdir 1924 25 Turkiyeye qayidandan sonra Hollandiya Osmanli ve Is banklarinda mufettis ve muhasibat sobesinin mudiri vezifelerinde islemisdir 1928 1939 Sonra Fransiz okulu nda Robert kolleci nde Istanbul Incesenet Akademiyasinda Ankara Dovlet Konservatoriyasinda Ankara Universitetinin dil ve tarix cografiya fakultesinde muellimlik etmisdir 1939 1943 YaradiciligiSairliye 17 yasinda iken anasinin arzusu ile baslamis ilk serlerini Yeni Mecmue de derc etdirmisdir 1922 Yeni Mecmue ve Yeni heyat jurnallarinda derc olunan seirleri ile ictimaiyyetin diqqetini celb etmis ve ona qarsi boyuk maraq oyanmisdir Parisden qayitdiqdan sonra nesr etdirdiyi Horumcek toru Orumcek Agi 1925 ve Sekiler bu seri cox meshur oldugu ucun ona bezen Sekiler sairi turkce Kaldirimlar sairi de deyirler Kaldirimlar 1928 adli seir kitablari onu cox genc yasda dunyaya tanidir Hele otuz yasi tamam olmamis nesr etdirdiyi Men ve otesi 1932 kitabi ile ise bu sohreti daha da artir Sohretinin zirvesinde iken felsefi axtarislarini davam etdirib icinde yeni bir dovrun dogum sancisini hiss eden Necib Fazil ucun 1934 cu il heqiqeten de heyatinin yeni bir dovrune baslangic olar Derbeder heyatinin en tund rengiyle yasadigi gunlerde Beyoglu Aga Mescidinde vez vermekde olan Abdulhakim Arvasi ile tanis olar ve bir daha ondan qopa bilmez Necib Fazilin az qala butun heyat felsefesinin eks olundugu dram eserlerini bir birinin ardinca edebiyyatimiza qazandirmasi da bu dovre tesaduf edir Toxum Pul Bir Adam Yaratmaq Reis bey kimi pyesleri boyuk eks sedaya sebeb olur Bu eserlerden Bir Adam Yaratmaq turk dramaturgiyasinin esasini teskil edir Necib Fazilin sairliyi ve oyun yaziciligi qeder ehemiyyetli istiqameti cixardigi jurnallarla dusunce heyatimiza qatdigi zenginlik ve bu jurnallarda cixan yazilarla davam etdirdiyi mubarizedir Heftelik Agac jurnali 1936 17 eded dovrun meshur edebiyyatcilarinin toplandigi bir mekteb olmusdur Boyuk Serq jurnalinda cixan yazilariyla Ismet Pasa ve tek partiya CHP rehberliyine siddetli bir muxalifet davam etdirmesi neticesinde haqqinda acilan cox sayda iddiada yuzlerle il hebsi istendi 163 maddeye zidd olan yazilari ve bezen de tapilan behanelerle bir nece ilde bir hebse mehkum oldu Cinnet Mustatili adli eserinde hebsxana xatireleri yer alir Tez tez baglanilan ve muxtelif behanelerle yigdirilan Boyuk Serqin cixmadigi muddetlerde gundelik letife ve muxtelif yazilarini Yeni Istanbul Son Mektub Babialide Seher Bu gun Milli Qezet Her gun ve Tercumeci qezetlerinde numayis olundu Boyuk Serqde cixan yazilarinda oz imzasi xaricinde Adidegmez Murid Ehmed Abdulbaki kimi texelluslerden istifade etdi 1962 ci ilden etibaren de az qala butun Anadolu seherlerinde verdiyi konferanslarla boyuk elaqe yigdi Basda Ideoloqa Horgusu 1959 olmaq uzre dusunce eserleriyle medeniyyet heyatimiza verdiyi boyuk xidmet diger butun istiqametlerini bele geride buraxacaq ustunlukdedir 1975 ci ilde onun anadan olmasinin 50 illiyi Turkiye Boyuk Millet Meclisinde qeyd edilir Necib Fazil 1980 ci ilde Medeniyyet Nazirliyinin Boyuk Mukafat ina Iman ve Islam atlasi adli eserine gore fikir eseri kimi Milli Kultur Veqfi mukafati na 1981 Turkiye Yazicilar Birliyinin Ali Xidmet mukafati na 1982 layiq gorulmusdur Turk Edebiyyati Veqfi terefinden 1980 ci ilde Sultan us Suara Sairler Sultani Fexri adini almisdir Eserlerinin bir qismi Azerbaycanda da nesr edilmisdir Necib Fazil Kisakurek 1983 cu ilin mayin 25 de doguldugu gun vefat etmisdir IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Xarici kecidlerBuyuk Dogu Yayinlarinin Resmi sitesi Necip Fazil Kisakurek olu kecid Necib Fazil Qisakurek seirleri Necip Fazil Kisakurek 2010 09 08 at the Wayback Machine Yazici ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin