Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Niyyət (ərəb. نية) — İslam qanunlarında bir anlayışdır. Niyyat məqsəd və mənasını aydın dərk edərək hər hansı bir hərəkəti şüurlu şəkildə yerinə yetirmək və ya ondan çəkinmək kimi yozulur. Niyat insanın əməllərinin qiymətləndirilməsində əsas rol oynayır, xüsusən də, bu və ya digər hərəkətin (namaz, oruc, nikah, boşanma) ritual və hüquqi qüvvəsi ilə bağlı teoloji və hüquqi nəticəsinə və ya cinayət işi üzrə İslam məhkəməsinin qərarına təsir göstərir.
Niyyətsiz ibadət
Əksər İslam alimlərinə görə, niyyətdə dörd şərtin yerinə yetirilməsi vacibdir: "Niyyət edən adam müsəlman və ağlı başında olmalı, nə edəcəyi işi yaxşı bilməli və bunu istəməlidir. Ağlı başında olmayanın niyyəti batil olduğu kimi, niyyətsiz ibadət də mötəbər deyil" (Qəzzali 1058–1111). Belə ki, namaz qılarkən niyyətimiz Allah rizasını qazanmaq, Ona qulluqsa, onda bu niyyət bizə savab qazandırar.
"Qul bəzi yaxşı əməllər edər. Bu əməllər möhürlü zərfdə mələklər tərəfindən Allahın hüzuruna aparılar. Rəbb buyurar: "Bu zərfi atın. Çünki burada yazılan əməl Mənim rizam üçün edilməyib". Sonra Allah mələklərə deyər: "O biri qulumun əməl dəftərinə filan əməli yazın". Mələklərin: "Ya Rəbb! Axı o, bu əməllərin heç birini etməyib" — cavabına isə Allah buyurar: "Etmədi, lakin etməyə niyyət etdi" (həz. Məhəm-məd).
Niyyət və əməl
Peyğəmbər (ə)-nin "Möminin niyyəti əməlindən xeyrlidir" kəlamını şərh edən Qəzzaliyə görə, həz. Məhəmməd bu ifadə ilə əməlsiz niyyətin niyyətsiz əməldən üstün olduğunu demək istəməyib. Çünki niyyətsiz əməl ibadət (geniş mənada: Allahın əmrlərini yerinə yetirib, yasaqlarından qaçmaqla Onun rizasına uyğun hərəkət etmək) olmadığı kimi, əməlsiz niyyət də itaət deyil. Hədisdə demək istənilən budur ki, ibadət həm bədən, həm də qəlblə edilir. Və bunlardan qəlblə edilən ibadət bədənlə ediləndən xeyrlidir. Bunun da səbəbi bədənlə edilən əməldə məqsədin qəlbin hallarını, durumunu dəyişdirməkdir. Başqa sözlə, qəlbin niyyətindən məqsəd, bədənin halını dəyişdirmək deyil.
Cəbrayıl(ə)-nin həz. Məhəmmədə söylədiyi rəvayətə (buna hədisi Cəbrail deyilir) görə: "Allah (günah və savabları yazan) mələklərə buyurur: "Qulum pis fikrini əmələ çevirənə qədər həmin pisliyi ona yazmayın. Əgər bunu Mənim üçün etməzsə, ona bir yaxşılıq yazın". Peyğəmbər(ə) isə buyurub: "Allah yazdırdığı yaxşılıq və pisliklərin durumunu belə açıqlayır:
- 1) Kim bir yaxşılıq etməyə qərar verdikdən sonra bunu etməzsə, edə bilməzsə Allah onu həmin şəxs üçün bir yaxşılıq kimi qəbul edər;
- 2) Kim bir yaxşılıq etməyə qərar verdikdən sonra, bunu əmələ çevirərsə, Allah həmin bəndəyə gördüyü işin 700 misli qədər savab verər;
- 3) Kim bir pislik etməyə qərar verdikdən sonra həmin pisliyi etməzsə, Allah onu həmin bəndə üçün bir yaxşılıq kimi qəbul edər;
- 4) Kim bir pislik etməyə qərar verdikdən sonra onu yerinə yetirərsə, Allah bunu həmin bəndə üçün bir pislik kimi qəbul edər". Görəsən bir pis əmələ görə adekvat cəzanı, bir yaxşı əmələ görə isə onun 700 mislini Allahdan başqa kim verə bilər? Haşə! Əlbəttə heç kim! Görəsən insanları yaxşı işlərə dəvət, pis işlərdən çəkindirmək naminə kimdə belə səxavət, dəyanət, rəhm, sevgi və məhəbbət ola bilər? Haşə! Əlbəttə, heç kimdə".
Niyyətlərinə görə dirilmək
"Allah bir cəmiyyətə əzab verdikdə, bu əzab ümumə verilər. Lakin onlar niyyətlərinə görə dirildilərlər". Peyğəmbər(ə)-nin bu kəlamını Buxari (v.e.870) belə açıqlayıb: "Hər hansı bir cəmiyyətdə pislik və haramlar çoxaldıqca, həmin toplumun içindəki yaxşı insanlar şərə qarşı mübarizə aparmağa məsuldurlar. Əgər onlar gücləri çatdıqları halda, həmin mübarizədən vaz keçib, laqeyd mövqe tutsalar, o zaman yaxşı insanlar da pislərlə birlikdə həlak olarlar. Lakin yenidən dirilişdə yaxşı niyyətlərini fani dünyada əmələ çevirə bilməyənlər niyyətlərinə görə diriləcəklər. Yəni, pis insanların yanında olan digər insanlar hansı niyyətdə olublarsa, həmin niyyətlə də diriləcəklər".
Hədislər
- Peyğəmbər(s) buyurmuşdur: "Həqiqətən, əməllər niyyətə bağlıdır. Hər bir şəxs nəyi niyyət edibsə, elə ona da yetişər. Kim Allaha və Rəsuluna görə hicrət edərsə, Allah və peyğəmbərlərinə tərəf də gedər. Kim qadına görə evlənərsə və ya sərvət, var-dövlət ələ keçirmək xatirinə hicrət edərsə, hicrəti niyyətində tutduğu şey tərəfə də yönələr. Möminin niyyəti əməlindən yaxşı, kafirin niyyəti isə əməlindən daha pisdir. Hər kəs niyyətinə görə iş görər.
- Dördüncü imam həzrəti Əli ibn Hüseyn(ə) buyurur: "Heç bir əməl niyyətsiz qəbul olunmur."
- Peyğəmbər(s) bir hədisdə buyurur: "Qiyamət günü insanlar niyyətinə görə təhrik olunarlar." "Qiyamət günü adamlar niyyətinə görə sorğu-sual olunar."
- İmam Sadiq(ə) də bu barədə bir hədisdə buyurur: "Qiyamət günü Allah-təala insanları düşüncə və niyyətinə görə sorğu-suala çəkər."
İstinadlar
- "NİYYƏT" (Azər.). paralel.az. 20.04.2022 tarixində .
- Ayətullah Məhəmmədrza Məhdəvi Kəni. "Niyyət" (Azər.). imameli.az. 20.04.2022 tarixində .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Niyyet ereb نية Islam qanunlarinda bir anlayisdir Niyyat meqsed ve menasini aydin derk ederek her hansi bir hereketi suurlu sekilde yerine yetirmek ve ya ondan cekinmek kimi yozulur Niyat insanin emellerinin qiymetlendirilmesinde esas rol oynayir xususen de bu ve ya diger hereketin namaz oruc nikah bosanma ritual ve huquqi quvvesi ile bagli teoloji ve huquqi neticesine ve ya cinayet isi uzre Islam mehkemesinin qerarina tesir gosterir Niyyetsiz ibadetEkser Islam alimlerine gore niyyetde dord sertin yerine yetirilmesi vacibdir Niyyet eden adam muselman ve agli basinda olmali ne edeceyi isi yaxsi bilmeli ve bunu istemelidir Agli basinda olmayanin niyyeti batil oldugu kimi niyyetsiz ibadet de moteber deyil Qezzali 1058 1111 Bele ki namaz qilarken niyyetimiz Allah rizasini qazanmaq Ona qulluqsa onda bu niyyet bize savab qazandirar Qul bezi yaxsi emeller eder Bu emeller mohurlu zerfde melekler terefinden Allahin huzuruna aparilar Rebb buyurar Bu zerfi atin Cunki burada yazilan emel Menim rizam ucun edilmeyib Sonra Allah meleklere deyer O biri qulumun emel defterine filan emeli yazin Meleklerin Ya Rebb Axi o bu emellerin hec birini etmeyib cavabina ise Allah buyurar Etmedi lakin etmeye niyyet etdi hez Mehem med Niyyet ve emelPeygember e nin Mominin niyyeti emelinden xeyrlidir kelamini serh eden Qezzaliye gore hez Mehemmed bu ifade ile emelsiz niyyetin niyyetsiz emelden ustun oldugunu demek istemeyib Cunki niyyetsiz emel ibadet genis menada Allahin emrlerini yerine yetirib yasaqlarindan qacmaqla Onun rizasina uygun hereket etmek olmadigi kimi emelsiz niyyet de itaet deyil Hedisde demek istenilen budur ki ibadet hem beden hem de qelble edilir Ve bunlardan qelble edilen ibadet bedenle edilenden xeyrlidir Bunun da sebebi bedenle edilen emelde meqsedin qelbin hallarini durumunu deyisdirmekdir Basqa sozle qelbin niyyetinden meqsed bedenin halini deyisdirmek deyil Cebrayil e nin hez Mehemmede soylediyi revayete buna hedisi Cebrail deyilir gore Allah gunah ve savablari yazan meleklere buyurur Qulum pis fikrini emele cevirene qeder hemin pisliyi ona yazmayin Eger bunu Menim ucun etmezse ona bir yaxsiliq yazin Peygember e ise buyurub Allah yazdirdigi yaxsiliq ve pisliklerin durumunu bele aciqlayir 1 Kim bir yaxsiliq etmeye qerar verdikden sonra bunu etmezse ede bilmezse Allah onu hemin sexs ucun bir yaxsiliq kimi qebul eder 2 Kim bir yaxsiliq etmeye qerar verdikden sonra bunu emele cevirerse Allah hemin bendeye gorduyu isin 700 misli qeder savab verer 3 Kim bir pislik etmeye qerar verdikden sonra hemin pisliyi etmezse Allah onu hemin bende ucun bir yaxsiliq kimi qebul eder 4 Kim bir pislik etmeye qerar verdikden sonra onu yerine yetirerse Allah bunu hemin bende ucun bir pislik kimi qebul eder Goresen bir pis emele gore adekvat cezani bir yaxsi emele gore ise onun 700 mislini Allahdan basqa kim vere biler Hase Elbette hec kim Goresen insanlari yaxsi islere devet pis islerden cekindirmek namine kimde bele sexavet deyanet rehm sevgi ve mehebbet ola biler Hase Elbette hec kimde Niyyetlerine gore dirilmek Allah bir cemiyyete ezab verdikde bu ezab umume veriler Lakin onlar niyyetlerine gore dirildilerler Peygember e nin bu kelamini Buxari v e 870 bele aciqlayib Her hansi bir cemiyyetde pislik ve haramlar coxaldiqca hemin toplumun icindeki yaxsi insanlar sere qarsi mubarize aparmaga mesuldurlar Eger onlar gucleri catdiqlari halda hemin mubarizeden vaz kecib laqeyd movqe tutsalar o zaman yaxsi insanlar da pislerle birlikde helak olarlar Lakin yeniden dirilisde yaxsi niyyetlerini fani dunyada emele cevire bilmeyenler niyyetlerine gore dirilecekler Yeni pis insanlarin yaninda olan diger insanlar hansi niyyetde olublarsa hemin niyyetle de dirilecekler HedislerPeygember s buyurmusdur Heqiqeten emeller niyyete baglidir Her bir sexs neyi niyyet edibse ele ona da yetiser Kim Allaha ve Resuluna gore hicret ederse Allah ve peygemberlerine teref de geder Kim qadina gore evlenerse ve ya servet var dovlet ele kecirmek xatirine hicret ederse hicreti niyyetinde tutdugu sey terefe de yoneler Mominin niyyeti emelinden yaxsi kafirin niyyeti ise emelinden daha pisdir Her kes niyyetine gore is gorer Dorduncu imam hezreti Eli ibn Huseyn e buyurur Hec bir emel niyyetsiz qebul olunmur Peygember s bir hedisde buyurur Qiyamet gunu insanlar niyyetine gore tehrik olunarlar Qiyamet gunu adamlar niyyetine gore sorgu sual olunar Imam Sadiq e de bu barede bir hedisde buyurur Qiyamet gunu Allah teala insanlari dusunce ve niyyetine gore sorgu suala ceker Istinadlar NIYYET Azer paralel az 20 04 2022 tarixinde Ayetullah Mehemmedrza Mehdevi Keni Niyyet Azer imameli az 20 04 2022 tarixinde