Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nima Yuşic (farsca: نیما یوشیج), əsl adı Əli İsfəndiyaridir (d. 12 noyabr 1895 – ö. 6 yanvar 1960) — sadəcə Nima adıyla tanınan İran şairi idi. Fars və mazandaran dillərində yazırdı.
| Nima Yuşic | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 12 noyabr 1895 |
| Vəfat tarixi | 4 yanvar 1960 (64 yaşında) və ya 6 yanvar 1960(64 yaşında) |
| Vəfat səbəbi | ağciyər iltihabı |
| Fəaliyyəti | şair, müəllim, yazıçı, ədəbiyyat tənqidçisi |
| Əsərlərinin dili | fars dili, Mazandaran dili |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Nima Yuşic kimi tanınan məşhur müasir İran şairi və fars azad şeirinin atası Əli İsfəndiyari 1897-ci ildə Mazandaranın uzaq və gözəl mənzərəli kəndlərindən olan Yuş kəndində dünyaya gəlmişdir. Nimanın atası İbrahim xan Əzəmus-səltənə şücaətli atçılardan idi və heyvandarlıq və əkinçiliklə məşğul olub. İbrahim xan musiqi və xəttatlıqla da məşğul idi. Anası da çox zövqlü bir qadın idi və daima Nizami Gəncəvinin "Yeddi gözəl" və Hafiz Şirazinin divanını oxuyurdu. Nimanın uşaqlıq illəri bu səmimi ailədə və İranın yaşıl və sıx şimal meşələrində keçmişdir. O, bir müddət çobanlarla birlikdə yaylaq və qışlaqları gəzib dolaşmışdır. Nima yazıb-oxumağı kənd mollasından öyrənmiş və 12 yaşında ikən ailəsi ilə birlikdə Tehrana köçmüşdür. Rəşidiyyə mədrəsəsi gələcək şairin təhsil aldığı ilk elm ocağıdır. Nima bu mədrəsəni bitirdikdən sonra fransız dilini öyrənmək həvəsi ilə "Sən Lui" kollecinə daxil olur. Bu kollecdə istədiyi dili öyrənməklə yanaşı, o dövrün məşhur şairlərindən olan Ustad Nizamvəfanın diqqətini cəlb etdi. Ustad Nizamvəfa onda şeir və şairlik istedadını hiss edir və onu elmə, ədəbiyyata təşviq edir. Nimanın gənclik illəri eşq və aşiqlikdə keçdi. O, iki dəfə eşq macərasında məğlub olduqdan sonra yanıqlı və pərişan halda şeir və şairliyə üz qoydu. Nima fransız dilini mükəmməl bildiyi üçün Avropa azad şeirini dərindən araşdırdı və bu şeir üslubu ilə yaxından tanışlıq onu həmin dövrdə geniş yayılmış hər növ qafiyədən və vəzndən uzaq, rəmzi dildən istifadə etməyə təşviq etdi. Nimanın müasir azad şeir üslubunda yazdığı ilk şeirinin çap olunması ilə İranın şeir və şair bazarında əsaslı dəyişiklik baş verir. Bu hadisə onun adını elmi və ədəbi məclislərdə dillər əzbəri etməkdən əlavə, yeni şairə qarşı etirazlar dalğasının baş qaldırmasına da səbəb oldu. Mühafizəkarlar və qədim üslub tərəfdarları onu qədim abırlı ədəbiyyatın məhvinə səbəb ola biləcək bir yola başladığını hesab etdikləri halda bəziləri şairin istedadını yüksək qiymətləndirib Nimanın cərəyanın zühuru saydılar. ("Ey gecə") Bundan sonra şairin şah əsəri sayılan "Əfsanə" şeiri onun daha da məşhurlaşmasına səbəb oldu.
Yaradıcılığı
Fars poeziyasında yeni şeirin ("şe’re-nou") atası sayılan Nima Yuşic ilk təhsilini mollaxanada alıb. 12 yaşında ailəsi ilə birgə Tehrana köçən Nima burada Sen-Lui kollecində oxuyub və fransız dilini mükəmməl öyrənib. Özünün dediyinə görə, fransız dilini öyrənmək onun qarşısında yeni dünya açıb.
1920-ci illərdə yazdığı bir neçə əsərlə ("Əfsanə", "Məhbəs", "Əsgər ailəsi", "Ey gecə!" və s.) o, fars poeziyasında sərbəst şeirin ("şe’re-azad") əsasını qoyub. Klassik ənənələrlə modernizmin təcrübəsini uğurla birləşdirən Nima fars şeirinə yeni baxış ("dide-taze") və yeni ifadə sistemi ("bafte-taze") gətirib. Nima həm də yeni şeirin nəzəriyyəçisi kimi çıxış edib. Onun müxtəlif məqalələrinin toplandığı "Hisslərin dəyəri" adlı kitabı fars modernist poeziyasının manifesti sayılır.
XX əsr fars modernist şairlərinin hamısı bu və ya digər dərəcədə Nimadan təsirlənmişlər. Təsadüfi deyil ki, İranda sərbəst şeirə həm də "Nimasayağı şeir" ("şe’re-Nimayi") deyilir.
İran azad şeirinin atasını tanımaqda şairin özünə xitabən yazdığı məktub böyük əhəmiyyət kəsb edir: "… Mən bir tikanam ki, təbiət məni əlil və kor gözlər üçün yaradıb. Məqsədim o xidmətdir ki, başqaları təbiətin onlar üçün təyin etdiyi düşüncə və hiss zəifliyi və düz yoldan azmaqları səbəbindən o xidmətləri yerinə yetirməkdən acizdirlər …"
Əsərləri
Nima Yuşicin ən məşhur əsərləri aşağıdakılardır:
- "Əsgər ailəsi",
- "Soyuq qanın qaçmış rəngi",
- "Manli",
- "Maxula",
- "Gecə şəhəri,
- "Sübh şəhəri",
- "Mənim şeirim",
- "Qarışqalar yuvasında su",
- "Digər fəryadlar və rəng hörümçəyi".
İstinadlar
- Nima Yushij // Store norske leksikon (бук.). 1978. ISSN 2464-1480
- Library of Congress Authorities (ing.). Library of Congress.
- "Nima Yuşic: İran azad şeirinin atası, Hikmət jurnalı, 2009, Say. 14, Səh. 164" (PDF). 2021-05-25 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-05-25.
- "İran azad şeirinin atası Nima Yuşic, Hikmət jurnalı, 2009, Say.14, səh.166" (PDF). 2021-05-25 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-05-25.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Nima Yusic farsca نیما یوشیج esl adi Eli Isfendiyaridir d 12 noyabr 1895 o 6 yanvar 1960 sadece Nima adiyla taninan Iran sairi idi Fars ve mazandaran dillerinde yazirdi Nima YusicDogum tarixi 12 noyabr 1895 1895 11 12 Vefat tarixi 4 yanvar 1960 1960 01 04 64 yasinda ve ya 6 yanvar 1960 1960 01 06 64 yasinda Vefat sebebi agciyer iltihabiFealiyyeti sair muellim yazici edebiyyat tenqidcisiEserlerinin dili fars dili Mazandaran dili Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiNima Yusic kimi taninan meshur muasir Iran sairi ve fars azad seirinin atasi Eli Isfendiyari 1897 ci ilde Mazandaranin uzaq ve gozel menzereli kendlerinden olan Yus kendinde dunyaya gelmisdir Nimanin atasi Ibrahim xan Ezemus seltene sucaetli atcilardan idi ve heyvandarliq ve ekincilikle mesgul olub Ibrahim xan musiqi ve xettatliqla da mesgul idi Anasi da cox zovqlu bir qadin idi ve daima Nizami Gencevinin Yeddi gozel ve Hafiz Sirazinin divanini oxuyurdu Nimanin usaqliq illeri bu semimi ailede ve Iranin yasil ve six simal meselerinde kecmisdir O bir muddet cobanlarla birlikde yaylaq ve qislaqlari gezib dolasmisdir Nima yazib oxumagi kend mollasindan oyrenmis ve 12 yasinda iken ailesi ile birlikde Tehrana kocmusdur Residiyye medresesi gelecek sairin tehsil aldigi ilk elm ocagidir Nima bu medreseni bitirdikden sonra fransiz dilini oyrenmek hevesi ile Sen Lui kollecine daxil olur Bu kollecde istediyi dili oyrenmekle yanasi o dovrun meshur sairlerinden olan Ustad Nizamvefanin diqqetini celb etdi Ustad Nizamvefa onda seir ve sairlik istedadini hiss edir ve onu elme edebiyyata tesviq edir Nimanin genclik illeri esq ve asiqlikde kecdi O iki defe esq macerasinda meglub olduqdan sonra yaniqli ve perisan halda seir ve sairliye uz qoydu Nima fransiz dilini mukemmel bildiyi ucun Avropa azad seirini derinden arasdirdi ve bu seir uslubu ile yaxindan tanisliq onu hemin dovrde genis yayilmis her nov qafiyeden ve veznden uzaq remzi dilden istifade etmeye tesviq etdi Nimanin muasir azad seir uslubunda yazdigi ilk seirinin cap olunmasi ile Iranin seir ve sair bazarinda esasli deyisiklik bas verir Bu hadise onun adini elmi ve edebi meclislerde diller ezberi etmekden elave yeni saire qarsi etirazlar dalgasinin bas qaldirmasina da sebeb oldu Muhafizekarlar ve qedim uslub terefdarlari onu qedim abirli edebiyyatin mehvine sebeb ola bilecek bir yola basladigini hesab etdikleri halda bezileri sairin istedadini yuksek qiymetlendirib Nimanin cereyanin zuhuru saydilar Ey gece Bundan sonra sairin sah eseri sayilan Efsane seiri onun daha da meshurlasmasina sebeb oldu YaradiciligiFars poeziyasinda yeni seirin se re nou atasi sayilan Nima Yusic ilk tehsilini mollaxanada alib 12 yasinda ailesi ile birge Tehrana kocen Nima burada Sen Lui kollecinde oxuyub ve fransiz dilini mukemmel oyrenib Ozunun dediyine gore fransiz dilini oyrenmek onun qarsisinda yeni dunya acib 1920 ci illerde yazdigi bir nece eserle Efsane Mehbes Esger ailesi Ey gece ve s o fars poeziyasinda serbest seirin se re azad esasini qoyub Klassik enenelerle modernizmin tecrubesini ugurla birlesdiren Nima fars seirine yeni baxis dide taze ve yeni ifade sistemi bafte taze getirib Nima hem de yeni seirin nezeriyyecisi kimi cixis edib Onun muxtelif meqalelerinin toplandigi Hisslerin deyeri adli kitabi fars modernist poeziyasinin manifesti sayilir XX esr fars modernist sairlerinin hamisi bu ve ya diger derecede Nimadan tesirlenmisler Tesadufi deyil ki Iranda serbest seire hem de Nimasayagi seir se re Nimayi deyilir Iran azad seirinin atasini tanimaqda sairin ozune xitaben yazdigi mektub boyuk ehemiyyet kesb edir Men bir tikanam ki tebiet meni elil ve kor gozler ucun yaradib Meqsedim o xidmetdir ki basqalari tebietin onlar ucun teyin etdiyi dusunce ve hiss zeifliyi ve duz yoldan azmaqlari sebebinden o xidmetleri yerine yetirmekden acizdirler EserleriNima Yusicin en meshur eserleri asagidakilardir Esger ailesi Soyuq qanin qacmis rengi Manli Maxula Gece seheri Subh seheri Menim seirim Qarisqalar yuvasinda su Diger feryadlar ve reng horumceyi IstinadlarNima Yushij Store norske leksikon buk 1978 ISSN 2464 1480 Library of Congress Authorities ing Library of Congress Nima Yusic Iran azad seirinin atasi Hikmet jurnali 2009 Say 14 Seh 164 PDF 2021 05 25 tarixinde PDF Istifade tarixi 2021 05 25 Iran azad seirinin atasi Nima Yusic Hikmet jurnali 2009 Say 14 seh 166 PDF 2021 05 25 tarixinde PDF Istifade tarixi 2021 05 25 Hemcinin baxXarici kecidler