Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nikola Jozef Künyo (fr. Nicolas-Joseph Cugnot) - Buxar maşını ilə hərəkətə gətirilən ilk Avtomobil Fardilyeri ixtira etmiş, fransız ixtiraçısı olmuşdur.
| Nikola Jozef Künyo | |
|---|---|
| fr. Nicolas-Joseph Cugnot | |
| Doğum tarixi | 25 sentyabr 1725[…] |
| Vəfat tarixi | 2 oktyabr 1804(79 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | mühəndis |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
1769-cu ildə fransız hərbi mühəndisi və ixtiraçısı Nikolya-Jozef-Künyo (1725-1804) buxar mühərrikli “Künyonun balaca arabası” adlanan ilk maşın nümunəsini sınaqdan keçirmişdi. Bir il sonra öz “Künyonun böyük arabası”-nı ixtira etdi və onu “alovlu” adlandırdı. O, ağır artilleriya silahlarının daşınması üçün nəzərdə tutulmuşdu.
Fransanın o dövrdəki xarici işlər naziri hersoq de Şuazel Künyonun kəşfi ilə çox maraqlanırdı və ona kral xəzinəsi hesabına vəsait ayıraraq ilk nümunələrinin düzəldilməsinə imkan verdi.
Künyo buxar maşınının ölçüləri uzunluğu 7,25 m, eni 2,19 m, arxa təkərlərinin diametri 1,23 m təşkil edirdi. Maşının boş halda çəkisi 2,8 ton, yüklənmiş halda isə təxminən 8 ton idi. Su qazının diametri 1,5 m idi. Belə bir maşının layihəsinin reallaşması həmin dövrdə 20000 livr dəyərində idi ki, bu da indiki avro ilə 300000-400000-dur.
Künyonun ilk “avtomobili” yolda 4,5 km/saat sürət alsa da, o cəmi 12 dəqiqə hərəkət edə bilərdi. Belə ki, bundan çox hərəkət etməyə ona su və buxar çatmırdı. Sonra yenidən qazanı su ilə doldurub altında ocaq qalamaq lazım olurdu.
Maraqlısı odur ki, 241 ildən sonra Künyonun “alovlu araba”sı çertyojlar üzrə yenidən yaradılaraq tam hərəkət edə bildiyi göstərildi. Beləliklə, o indiyə qədər nəinki avtomobilin, eləcə də parovozun sələfi sayılır, çünki o da buxarla hərəkətə gətirilmişdir.
Təəssüf ki, Künyo maşının effektiv tormozlanma sistemini nəzərdə tutmadığı üçün sınaqların birində idarəetməni itirmiş, maşın divara dəyərək kiçik parçalara bölünmüşdü. Zərbədən içərisində su olan qazan gurultu ilə partlayaraq vahimə yaratmışdı, ixtiraçı daha sonra baş verənlərin səbəbini başa salmağa çalışsa da sınaqlar təhlükəli olduğu bildirilərək dayandırılmışdır.
Nəticədə Künyonun “özü hərəkət edən arabası” cəbbəxanaya təhvil verilmiş və sonra da Paris incəsənət və sənətkarlıq muzeyində öz yerini tapmışdır. Lakin inadkar ixtiraçı tədqiqatlarına davam etdirmişdi. 1779-cu ildən 600 livr təqaüd alırdı ki, bu da tədiqatlarda müvəffəqiyyət əldə etmək üçün çox az idi. Sonra isə inqilab başladı və Künyo Belçikaya qaçmalı oldu. 1800-cü ildə o, Parisə qayıtdı, dörd ildən sonra vəfat etdi.
İstinadlar
1.Сергей Юрьевич Нечаев Удивительные изобретения [Текст] / С. Ю. Нечаев. - Москва : ЭНАС, 2012. - 236,
- Nicolas-Joseph Cugnot // Encyclopædia Britannica (ing.).
- https://www.universalis.fr/encyclopedie/nicolas-joseph-cugnot/.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Nikola Jozef Kunyo fr Nicolas Joseph Cugnot Buxar masini ile herekete getirilen ilk Avtomobil Fardilyeri ixtira etmis fransiz ixtiracisi olmusdur Nikola Jozef Kunyofr Nicolas Joseph CugnotDogum tarixi 25 sentyabr 1725 1725 09 25 Vefat tarixi 2 oktyabr 1804 1804 10 02 79 yasinda Vefat yeri Paris ParisFealiyyeti muhendis Vikianbarda elaqeli mediafayllarIlk buxar masini avtomobili Fardilyer 1769 cu ilde fransiz herbi muhendisi ve ixtiracisi Nikolya Jozef Kunyo 1725 1804 buxar muherrikli Kunyonun balaca arabasi adlanan ilk masin numunesini sinaqdan kecirmisdi Bir il sonra oz Kunyonun boyuk arabasi ni ixtira etdi ve onu alovlu adlandirdi O agir artilleriya silahlarinin dasinmasi ucun nezerde tutulmusdu Fransanin o dovrdeki xarici isler naziri hersoq de Suazel Kunyonun kesfi ile cox maraqlanirdi ve ona kral xezinesi hesabina vesait ayiraraq ilk numunelerinin duzeldilmesine imkan verdi Kunyo buxar masininin olculeri uzunlugu 7 25 m eni 2 19 m arxa tekerlerinin diametri 1 23 m teskil edirdi Masinin bos halda cekisi 2 8 ton yuklenmis halda ise texminen 8 ton idi Su qazinin diametri 1 5 m idi Bele bir masinin layihesinin reallasmasi hemin dovrde 20000 livr deyerinde idi ki bu da indiki avro ile 300000 400000 dur Kunyonun ilk avtomobili yolda 4 5 km saat suret alsa da o cemi 12 deqiqe hereket ede bilerdi Bele ki bundan cox hereket etmeye ona su ve buxar catmirdi Sonra yeniden qazani su ile doldurub altinda ocaq qalamaq lazim olurdu Maraqlisi odur ki 241 ilden sonra Kunyonun alovlu araba si certyojlar uzre yeniden yaradilaraq tam hereket ede bildiyi gosterildi Belelikle o indiye qeder neinki avtomobilin elece de parovozun selefi sayilir cunki o da buxarla herekete getirilmisdir Teessuf ki Kunyo masinin effektiv tormozlanma sistemini nezerde tutmadigi ucun sinaqlarin birinde idareetmeni itirmis masin divara deyerek kicik parcalara bolunmusdu Zerbeden icerisinde su olan qazan gurultu ile partlayaraq vahime yaratmisdi ixtiraci daha sonra bas verenlerin sebebini basa salmaga calissa da sinaqlar tehlukeli oldugu bildirilerek dayandirilmisdir Neticede Kunyonun ozu hereket eden arabasi cebbexanaya tehvil verilmis ve sonra da Paris incesenet ve senetkarliq muzeyinde oz yerini tapmisdir Lakin inadkar ixtiraci tedqiqatlarina davam etdirmisdi 1779 cu ilden 600 livr teqaud alirdi ki bu da tediqatlarda muveffeqiyyet elde etmek ucun cox az idi Sonra ise inqilab basladi ve Kunyo Belcikaya qacmali oldu 1800 cu ilde o Parise qayitdi dord ilden sonra vefat etdi IstinadlarVikianbarda Nikola Jozef Kunyo ile elaqeli mediafayllar var 1 Sergej Yurevich Nechaev Udivitelnye izobreteniya Tekst S Yu Nechaev Moskva ENAS 2012 236 Nicolas Joseph Cugnot Encyclopaedia Britannica ing https www universalis fr encyclopedie nicolas joseph cugnot