Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nigar Hüseyn Əfəndi qızı Şıxlinskaya (10 oktyabr 1871 və ya 21 mart 1878, Tiflis – 15 avqust 1931, Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ) — ilk azərbaycanlı şəfqət bacısı, ilk ali təhsilli azərbaycanlı qadın. Birinci Dünya müharibəsində yaralılara tibbi yardım göstərən Qadın Komitəsinin sədri, General Əliağa Şıxlinskinin həyat yoldaşı.
| Nigar Şıxlinskaya | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 10 oktyabr 1871 və ya 21 mart 1878 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 15 avqust 1931 |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Həyat yoldaşı | |
| Atası | Mirzə Hüseyn Qayıbzadə |
| Fəaliyyəti | tibb bacısı |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Nigar Hüseyn Əfəndi qızı Şıxlinskaya 1871-ci ildə Tiflisdə anadan olmuşdur. İlk azərbaycanlı şəfqət bacısıdır. Birinci dünya müharibəsinin iştirakçısıdır. Tiflisdə Zaqafqaziya Qızlar İnstitutunu bitirən (1889) ilk ali təhsilli azərbaycanlı qadındır. Rus, fransız, ərəb, fars dillərini mükəmməl bilirdi.
1909-cu ildə polkovnik Əliağa Şıxlinski qohumları ilə görüşmək üçün Tiflisə gəldi. Bu günə qədər ömrünün qırx altıncı baharına qədəm qoyan mərd topçu zabit hərbi sahədə misilsiz xidmətlər göstərmiş, Sankt-Peterburqdakı Mixail artilleriya məktəbini bitirdikdən sonra qüsursuz qulluğa, Uzaq Şərq müharibəsi zamanı Port-Artur müdafiəsi zamanı şücaət və hünərinə görə Rusiya imperiyasının bir sıra mötəbər mükafatlarına — ikinci və üçüncü dərəcəli Müqəddəs Stanislav, üçüncü və dördüncü dərəcəli Müqəddəs Vladimir, üçüncü və dördüncü dərəcəli Müqəddəs Anna, qızıl qılıncla birlikdə təqdim olunan dördüncü dərəcəli Müqəddəs Georgi ordenlərinə və rus-yapon müharibəsinin xatirə medalına layiq görülmüşdür. Tsarskoye Selodakı Artilleriya zabitləri məktəbində müvəffəqiyyətlə oxuyub biliklərini müəllim qismində həmin tədris müəssisəsinin müdavimlərinə ötürən Ə. Şıxlinski bütun hərbi mütəxəssislərini heyrətə gətirmiş Şıxlinski uçbucağı kimi tanınan artilleriya atəşinin dəqiqliyini artıran sxem işləyib hazırlamışdır. Məzuniyyəti zamanı o, burada Nigar xanıma rast gəlir. Qismətlərinə yazılmış bu görüş sonrakı həyat yollarını müəyyən etmiş, talelərini bir-biri bağlamışdır. Çox vaxt keçmədən ürəkləri qarşılıqlı məhəbbət hissi ilə döyünən bu cütlük ailə qurdu.
Tibbi fəaliyyəti
Nigar xanım ağlı, biliyi, dünyagörüşü ilə görkəmli sərkərdənin, doğrudan da, həyat dostu olur. Birinci Dünya müharibəsi başlayanda, yaralı əsgərlərə tibbi yardım üçün yaradılan Qırmızı Xaç Cəmiyyətinin sədri seçilir. Nigar xanımın başçılıq etdiyi xəstəxana o qədər məşhurlaşıbmış ki, ora "Şıxlinski xəstəxanası" deyirlərmiş. O, həmçinin 1914-cü ildə yaradılan Qadın Xeyriyyə Cəmiyyətinin də sədri idi. Bundan başqa 1920-ci il martın 10-da Əliağa Şıxlinskinin və Fətəli Xan Xoyskinin təşəbbüsü ilə Azərbaycan Qızıl Aypara Cəmiyyəti təsis edilir. Nigar Şıxlinskaya Azərbaycan Qızıl Aypara Cəmiyyətinin "Şəfqət xidməti"nin banisi olur. Həmçinin Nigar xanım məqalələr yazır, dul qadınların, ailədən məhrum olmuş uşaqların haqlarını qoruyurdu.
İctimai fəaliyyəti
1918-ci ildən Ə.Şıxlinski Qafqaza qayıdır. Bakıya qayıtdıqdan sonra Nigar xanım "Yeni fikir" qəzetində Azərbaycan ədəbiyyatına, dilinə aid məqalələr yazır. "Dilimizdə olan ərəb, fars sözlərini mümkün qədər əvəz edib Azərbaycan sözlərini işlətmək lazımdır. Çünki öz dilimizdə Azərbaycan sözləri çoxdur. Ərəb və fars sözlərini ancaq azərbaycanca əvəzi olmadıqda izahlarla işlətməliyik",- deyə yazılmış məqalələri çapdan çıxır.
Vəfatı
1931-ci il avqustun 12-də generala ağır itki üz verir — Nigar xanım vəfat edir. Nigar xanımın anası Səadət xanım qızından bir il öncə dünyasını dəyişmişdi. Həm anasının ölümü, həm də bircə oğlunun Türkiyədə itkin düşməsi Nigar xanımı sarsıtmaya bilməzdi.
Nigar xanım Əliağa Şıxlınskinin xatirələrində
Ə.Şıxlinski "Xatirələrində" belə yazır: "Mənim hər şeyim: həm səadətim, həm də səhhətim onunla getdi "Bir yerdə keçirmiş olduğumuz iyirmi iki illik həyatın aydın səmasında bir bulud ləkəsi belə görünmədi". "Mənim ölüm tariximi sevimli Nigar xanımın vəfatı günü ilə hesablayın". Şıxlınski özü isə Nigar xanımdan 11 il sonra vəfat edir. Bu 11 il ərzində isə hər cümə axşamı günündə Nigar xanımın qəbrini ziyarət edir. Generalın 4 vəsiyyəti var və bu 4 vəsiyyətin dördündə də qeyd edir ki, məni sevimli Nigar xanımın yanında dəfn edərsiniz. Əliağa Şıxlınskinin Nigar xanıma həsr etdiyi "Ey Sevdiyim Dilruba", "Ana və onun əziz Nigarına" adlı şeiri var. Şeirlər o qədər incə ruhla yazılıb ki,istər istəməz bir hərbçinin qələmindən çıxmasına inanmaq çətindir. Amma bu həqiqətən də belə idi. Şair qəlbli general və onun zəngin dünyagörüşə malik xanımına yazdığı bu şeirlər o qədər gözəldir ki, hətta Üzeyir Hacıbəyov "Ey sevdiyim,ey dilruba" şeirinin 2 bəndinə romans bəstələmişdir. Əliağa Şıxlınski də elə Nigar xanımın vəfat etdiyi ayda 1942-ci ilin avqust ayında vəfat edir və Nigar xanımla yanaşı dəfn olunur.
Nigar xanım Şıxlinskayanın bir sıra şəxsi əşyalari və məktubları AMEA Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyinin Etnoqrafiya və Sənədli mənbələr fondlarında qorunub saxlanılır. Bunlardan Etnoqrafiya fondunda (EF) Nigar xanıma aid olan əl dəsmalı ücün üzü qırmızı rəngli atlasdan olan qovluğu, açıq qəhvəyi rəngli, dördbucaq formalı həsirdən olan zəmbili, xına üçün bürüncdən olan ləyəni, Nigar xanımın şəfqət bacısı olduğu müddətdə istifadə etdiyi tibb ləvazimatlarından olan müalicə üçün kəsik konus formalı şüşədən hazırlanmış bankanı, ağ rəngli əczaçı şüşəsini və ağ rəngli şüşədən olan dərəcə işarəli menzurkanı qeyd etmək olar.
Qalereya
-
![image]()
Açıq qəhvəyi rəngli, dördbucaq formalı həsirdən olan zəmbil -
![image]()
Xına üçün bürüncdən olan ləyən -
![image]()
Əl dəsmalı üçün üzü qırmızı rəngli atlasdan olan qovluq -
![image]()
Nigar xanımın şəfqət bacısı olduğu müddətdə istifadə etdiyi tibb ləvazimatlarından olan müalicə üçün kəsik konus formalı şüşədən hazırlanmış bankanı, ağ rəngli əczaçı şüşəsini və ağ rəngli şüşədən olan dərəcə işarəli menzurka
İstinadlar
- . 2019-12-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-08-23.
- Nərmin Bağırova. Ziyalı azərbaycanlı qadın Nigar xanım Şıxlinskaya 2023-08-05 at the Wayback Machine / Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi-2009. Bakı, 2009. S. 98–105
Xarici keçidlər
- Azərbaycan tarixində iz qoyan qadınlar — SİYAHI 2016-03-11 at the Wayback Machine
- http://www.bizimaile.az/arxiv.php?bax=meqale&id=739 2018-08-25 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Nigar Huseyn Efendi qizi Sixlinskaya 10 oktyabr 1871 ve ya 21 mart 1878 Tiflis 15 avqust 1931 Baki Azerbaycan SSR SSRI ilk azerbaycanli sefqet bacisi ilk ali tehsilli azerbaycanli qadin Birinci Dunya muharibesinde yaralilara tibbi yardim gosteren Qadin Komitesinin sedri General Eliaga Sixlinskinin heyat yoldasi Nigar SixlinskayaDogum tarixi 10 oktyabr 1871 1871 10 10 ve ya 21 mart 1878 1878 03 21 Dogum yeri Tiflis Tiflis quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 15 avqust 1931 1931 08 15 Vefat yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIDefn yeri Yasamal qebiristanligiHeyat yoldasi Eliaga SixlinskiAtasi Mirze Huseyn QayibzadeFealiyyeti tibb bacisi Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiNigar Huseyn Efendi qizi Sixlinskaya 1871 ci ilde Tiflisde anadan olmusdur Ilk azerbaycanli sefqet bacisidir Birinci dunya muharibesinin istirakcisidir Tiflisde Zaqafqaziya Qizlar Institutunu bitiren 1889 ilk ali tehsilli azerbaycanli qadindir Rus fransiz ereb fars dillerini mukemmel bilirdi 1909 cu ilde polkovnik Eliaga Sixlinski qohumlari ile gorusmek ucun Tiflise geldi Bu gune qeder omrunun qirx altinci baharina qedem qoyan merd topcu zabit herbi sahede misilsiz xidmetler gostermis Sankt Peterburqdaki Mixail artilleriya mektebini bitirdikden sonra qusursuz qulluga Uzaq Serq muharibesi zamani Port Artur mudafiesi zamani sucaet ve hunerine gore Rusiya imperiyasinin bir sira moteber mukafatlarina ikinci ve ucuncu dereceli Muqeddes Stanislav ucuncu ve dorduncu dereceli Muqeddes Vladimir ucuncu ve dorduncu dereceli Muqeddes Anna qizil qilincla birlikde teqdim olunan dorduncu dereceli Muqeddes Georgi ordenlerine ve rus yapon muharibesinin xatire medalina layiq gorulmusdur Tsarskoye Selodaki Artilleriya zabitleri mektebinde muveffeqiyyetle oxuyub biliklerini muellim qisminde hemin tedris muessisesinin mudavimlerine oturen E Sixlinski butun herbi mutexessislerini heyrete getirmis Sixlinski ucbucagi kimi taninan artilleriya atesinin deqiqliyini artiran sxem isleyib hazirlamisdir Mezuniyyeti zamani o burada Nigar xanima rast gelir Qismetlerine yazilmis bu gorus sonraki heyat yollarini mueyyen etmis talelerini bir biri baglamisdir Cox vaxt kecmeden urekleri qarsiliqli mehebbet hissi ile doyunen bu cutluk aile qurdu Tibbi fealiyyetiNigar xanim agli biliyi dunyagorusu ile gorkemli serkerdenin dogrudan da heyat dostu olur Birinci Dunya muharibesi baslayanda yarali esgerlere tibbi yardim ucun yaradilan Qirmizi Xac Cemiyyetinin sedri secilir Nigar xanimin basciliq etdiyi xestexana o qeder meshurlasibmis ki ora Sixlinski xestexanasi deyirlermis O hemcinin 1914 cu ilde yaradilan Qadin Xeyriyye Cemiyyetinin de sedri idi Bundan basqa 1920 ci il martin 10 da Eliaga Sixlinskinin ve Feteli Xan Xoyskinin tesebbusu ile Azerbaycan Qizil Aypara Cemiyyeti tesis edilir Nigar Sixlinskaya Azerbaycan Qizil Aypara Cemiyyetinin Sefqet xidmeti nin banisi olur Hemcinin Nigar xanim meqaleler yazir dul qadinlarin aileden mehrum olmus usaqlarin haqlarini qoruyurdu Ictimai fealiyyeti1918 ci ilden E Sixlinski Qafqaza qayidir Bakiya qayitdiqdan sonra Nigar xanim Yeni fikir qezetinde Azerbaycan edebiyyatina diline aid meqaleler yazir Dilimizde olan ereb fars sozlerini mumkun qeder evez edib Azerbaycan sozlerini isletmek lazimdir Cunki oz dilimizde Azerbaycan sozleri coxdur Ereb ve fars sozlerini ancaq azerbaycanca evezi olmadiqda izahlarla isletmeliyik deye yazilmis meqaleleri capdan cixir Vefati1931 ci il avqustun 12 de generala agir itki uz verir Nigar xanim vefat edir Nigar xanimin anasi Seadet xanim qizindan bir il once dunyasini deyismisdi Hem anasinin olumu hem de birce oglunun Turkiyede itkin dusmesi Nigar xanimi sarsitmaya bilmezdi Nigar xanim Eliaga Sixlinskinin xatirelerindeE Sixlinski Xatirelerinde bele yazir Menim her seyim hem seadetim hem de sehhetim onunla getdi Bir yerde kecirmis oldugumuz iyirmi iki illik heyatin aydin semasinda bir bulud lekesi bele gorunmedi Menim olum tariximi sevimli Nigar xanimin vefati gunu ile hesablayin Sixlinski ozu ise Nigar xanimdan 11 il sonra vefat edir Bu 11 il erzinde ise her cume axsami gununde Nigar xanimin qebrini ziyaret edir Generalin 4 vesiyyeti var ve bu 4 vesiyyetin dordunde de qeyd edir ki meni sevimli Nigar xanimin yaninda defn edersiniz Eliaga Sixlinskinin Nigar xanima hesr etdiyi Ey Sevdiyim Dilruba Ana ve onun eziz Nigarina adli seiri var Seirler o qeder ince ruhla yazilib ki ister istemez bir herbcinin qeleminden cixmasina inanmaq cetindir Amma bu heqiqeten de bele idi Sair qelbli general ve onun zengin dunyagoruse malik xanimina yazdigi bu seirler o qeder gozeldir ki hetta Uzeyir Hacibeyov Ey sevdiyim ey dilruba seirinin 2 bendine romans bestelemisdir Eliaga Sixlinski de ele Nigar xanimin vefat etdiyi ayda 1942 ci ilin avqust ayinda vefat edir ve Nigar xanimla yanasi defn olunur Nigar xanim Sixlinskayanin bir sira sexsi esyalari ve mektublari AMEA Milli Azerbaycan Tarixi Muzeyinin Etnoqrafiya ve Senedli menbeler fondlarinda qorunub saxlanilir Bunlardan Etnoqrafiya fondunda EF Nigar xanima aid olan el desmali ucun uzu qirmizi rengli atlasdan olan qovlugu aciq qehveyi rengli dordbucaq formali hesirden olan zembili xina ucun buruncden olan leyeni Nigar xanimin sefqet bacisi oldugu muddetde istifade etdiyi tibb levazimatlarindan olan mualice ucun kesik konus formali suseden hazirlanmis bankani ag rengli eczaci susesini ve ag rengli suseden olan derece isareli menzurkani qeyd etmek olar QalereyaAciq qehveyi rengli dordbucaq formali hesirden olan zembil Xina ucun buruncden olan leyen El desmali ucun uzu qirmizi rengli atlasdan olan qovluq Nigar xanimin sefqet bacisi oldugu muddetde istifade etdiyi tibb levazimatlarindan olan mualice ucun kesik konus formali suseden hazirlanmis bankani ag rengli eczaci susesini ve ag rengli suseden olan derece isareli menzurkaIstinadlar 2019 12 12 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 08 23 Nermin Bagirova Ziyali azerbaycanli qadin Nigar xanim Sixlinskaya 2023 08 05 at the Wayback Machine Milli Azerbaycan Tarixi Muzeyi 2009 Baki 2009 S 98 105Xarici kecidlerAzerbaycan tarixinde iz qoyan qadinlar SIYAHI 2016 03 11 at the Wayback Machine http www bizimaile az arxiv php bax meqale amp id 739 2018 08 25 at the Wayback Machine