Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Narın qumlar səhrası (qaz. Нарын құмы, rus. Рын-пески, Рыны, Нарын-пески, Нарын) — geniş ərazini əhatə edən və barxanlarla zəngin olan səhra.
| Narın qumlar səhrası | |
|---|---|
| qaz. Нарын құмы, rus. Рын-пески | |
 Narın qumlar səhrası | |
| Yerləşməsi | |
| Ölkələr | |
| | |
| | |
Səhra Xəzərönü çökəklikdə Volqa (İdil) və Ural (Yayıq) çayları arasında yerləşən ərazini əhatə edir. Narın qumlar səhrası 40 min. km² ərazini əhatə edir. Vaxtı ilə göl dibini təşkil etdiyindən narın qumlarla örtülmuşdur.
Səhranın bir qismi ot və kollarla örtülür. Qum fırtınaları səhra üçün xarakterikdir. Şirin su mənbələri səhtə yaxındır.
Qumlar Qərbi Qazaxıstan vilayətinin Xan Ordası meşəliyinin daxilinə doğru hərəkət edir. Bəzi hissələrdə barxanlar kiçik təpələr əmələ gətirir. Burada maksimal barxanların hündürlüyü 13 metrdir. Qırmızı-sarı rəngə malik qumlar balıqqulağı ilə zəngindir.
Səhra Batpaysağır, Terektiqum, Jamanqum, Orda, Bozanay, Qosdəulet və Menteke kimi massivlərə bölünür. Şimal-şərqini Qamıs-Samar düzənliyi əhatə edir.
İqlimi kontinentaldır. Yanvar ayının orta illik temperaturu −10,4 ; −12,2 °C, iyulda 34,9–34,5 °C təşkil edir. Orta illik yağıntının miqdarı 214–246 mm-dir. Qar örtüyünün qalınlığı 10 sm keçmir. Buxarlanma yağıntıdan 5–6 dəfə çoxdur. Sirin sular 1,5–2 metr dərinlikdə yerləşir. Yaz ayları Sarıözen və Qaraözen çayları səhraya axır.
Səhrada cuzqun, gəvən, yulğun, ayrıqotu, yovşan və digər kol bitkiləri bitir. Nadir hallarda qızılağac, əsməqovaq, qovaq kimi ağaclara rast gəlinir. Burada sünbülqıran, dovşan, ərəbdovşanlar kimi canlılar yaşayır. Narın qumlar səhrasının ərazisində "Orda" geobotanik yasaqlığı təşkil edilmişdir.
Tarixi
Narın qumlar səhrasının ərazisi 19-cu əsrdə Bökey ordasının yerləşdiyi ərazi idi.
1887-ci ildə səhra ərazisində Jasküs və Qandıağaş ayrıqlarından, 16,895 hektar ərazini əhatə edən meşəçilik sahəsi təşkil olunması planlaşdırılmışdı, və qalan yerlərdə oralarda vaxtilə mövcud olan ağaclıq ərazidən qalmış ağaclıq bitki örtüyünün məhv olmasını qabaqcadan xəbərdar etmək üçün nəzarətin güclənməsinə qərar verilmişdi.
İstinadlar
- "Narın qumlar". 2019-01-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-06-15.
- Narın qumlar səhrası [ölü keçid]
- "Arxivlənmiş surət". 2019-04-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-22.
Ədəbiyyat
- Франц Фридрихович Шперк "Опыт хронологического указателя литературы об Астраханском крае" (СПб., 1892, стр. 212).
- Нарын құмы // Қазақ энциклопедиясы, 7 том.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Narin qumlar sehrasi qaz Naryn kumy rus Ryn peski Ryny Naryn peski Naryn genis erazini ehate eden ve barxanlarla zengin olan sehra Narin qumlar sehrasiqaz Naryn kumy rus Ryn peskiNarin qumlar sehrasiYerlesmesi48 09 00 sm e 49 27 00 s u Olkeler Qazaxistan RusiyaNarin qumlar sehrasiNarin qumlar sehrasi Sehra Xezeronu cokeklikde Volqa Idil ve Ural Yayiq caylari arasinda yerlesen erazini ehate edir Narin qumlar sehrasi 40 min km erazini ehate edir Vaxti ile gol dibini teskil etdiyinden narin qumlarla ortulmusdur Sehranin bir qismi ot ve kollarla ortulur Qum firtinalari sehra ucun xarakterikdir Sirin su menbeleri sehte yaxindir Qumlar Qerbi Qazaxistan vilayetinin Xan Ordasi meseliyinin daxiline dogru hereket edir Bezi hisselerde barxanlar kicik tepeler emele getirir Burada maksimal barxanlarin hundurluyu 13 metrdir Qirmizi sari renge malik qumlar baliqqulagi ile zengindir Sehra Batpaysagir Terektiqum Jamanqum Orda Bozanay Qosdeulet ve Menteke kimi massivlere bolunur Simal serqini Qamis Samar duzenliyi ehate edir Iqlimi kontinentaldir Yanvar ayinin orta illik temperaturu 10 4 12 2 C iyulda 34 9 34 5 C teskil edir Orta illik yagintinin miqdari 214 246 mm dir Qar ortuyunun qalinligi 10 sm kecmir Buxarlanma yagintidan 5 6 defe coxdur Sirin sular 1 5 2 metr derinlikde yerlesir Yaz aylari Sariozen ve Qaraozen caylari sehraya axir Sehrada cuzqun geven yulgun ayriqotu yovsan ve diger kol bitkileri bitir Nadir hallarda qizilagac esmeqovaq qovaq kimi agaclara rast gelinir Burada sunbulqiran dovsan erebdovsanlar kimi canlilar yasayir Narin qumlar sehrasinin erazisinde Orda geobotanik yasaqligi teskil edilmisdir TarixiNarin qumlar sehrasinin erazisi 19 cu esrde Bokey ordasinin yerlesdiyi erazi idi 1887 ci ilde sehra erazisinde Jaskus ve Qandiagas ayriqlarindan 16 895 hektar erazini ehate eden mesecilik sahesi teskil olunmasi planlasdirilmisdi ve qalan yerlerde oralarda vaxtile movcud olan agacliq eraziden qalmis agacliq bitki ortuyunun mehv olmasini qabaqcadan xeberdar etmek ucun nezaretin guclenmesine qerar verilmisdi Istinadlar Narin qumlar 2019 01 28 tarixinde Istifade tarixi 2016 06 15 Narin qumlar sehrasi olu kecid Arxivlenmis suret 2019 04 21 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 03 22 EdebiyyatFranc Fridrihovich Shperk Opyt hronologicheskogo ukazatelya literatury ob Astrahanskom krae SPb 1892 str 212 Naryn kumy Қazak enciklopediyasy 7 tom