əsməqovaq lat Populus tremula bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin söyüdkimilər fəsiləsinin qovaq cinsinə ai

Hamar boz qabıqlı hündür ağacdır. Yarpağının saplağı uzundur, yuxarı hissədə çox yastılaşmış, bəzən uzunluğuna görə yarpaq ayasının uzunluğuna bərabərdir. Yarpaqların eni çox vaxt uzunluğundan böyük olub, çılpaqdır, üst tərəfdən yaşıl rəngdə və parlaqdır, alt tərəfdən solğun və göyümtüldür, kənarları adətən dəyirmi küt dişcikləri olan oyuq-dişlidir, yuxarı hissədə qısa sivriləşmişdir; uzanmış budaqlarının yarpaqları enli-yumurtaşəkillidir, qaidəsi demək olar ki, bir qədər düz və ya ürəkşəkillidir, uzunluğu 3–7 sm, eni 4–8 sm-dir; qısalmış budaqların yarpaqları isə enli-əksinəyumurtaşəkilli, dəyirmi və ya enliyumurtaşəkillidir, qaidə hissəsi enli-pazşəkilli və ya biraz ürəkşəkilli olur. Yarımkölgədə, gilli torpaqlarda yaxşı bitir. Rütubət sevəndir. Yaşılaşdırmada geniş istifadə olunur.

Çiçək:

Sırğaları 4–11 (15) sm uzunluqda, eni isə 2 sm-ə qədər olub, tüklüdür; çiçəkaltlığının pulcuqları barmaqvari-bölünmüş, kənarlardan kirpikvari-tüklüdür, qaramtıl-qəhvəyi rəngdədir. Mart ayında çiçəkləyir. Mart-aprel aylarında meyvə verir.

Yayılması

Koreya, Monqolustan və Rusiyada təbii halda yayılmışdır. Azərbaycanda BQ (Quba), BQ şərq, BQ qərb, KQ mərkəzi, bəzən Nax. dağ. Orta, nadir hallarda aşağı dağ qurşaqlarında. (850–2000 m d.s.y.)

Yaşayış mühiti

Meşələrdə rast gəlinir.

Təsərrüfat əhəmiyyəti

Dərman kimi istifadə olunur. Selliloza alınmasında, çəllək üçün taxta, kibrit çöpləri və s. almaq üçün istifadə olunur.

Sinonimləri

Homotipik sinonimləri

Tremula vulgaris Opiz

Heterotipik sinonimləri

Populus australis Ten.
Populus bonatii H.Lév.
Populus cilicica Kotschy ex Wesm.
Populus davidiana Dode
Populus davidiana f. foliotardus X.S.Zhang & H.Y.Jiang
Populus davidiana f. laticuneata Nakai
Populus davidiana var. longipetiolata T.B.Chao
Populus davidiana var. longipetiolata T.B.Chao
Populus davidiana var. lyshehensis T.B.Chao & G.X.Liou
Populus davidiana f. ovata Z.Wang & S.L.Tung
Populus davidiana f. pendula (Skvortsov) Z.Wang & S.L.Tung
Populus davidiana var. pendula Skvortsov
Populus davidiana var. pilosa Nakai
Populus davidiana var. rubrolutea T.B.Chao & W.C.Li
Populus davidiana f. tomentella (C.K.Schneid.) W.Lee
Populus davidiana var. tomentella (C.K.Schneid.) Nakai
Populus duclouxiana Dode
Populus jesoensis Nakai
Populus microcarpa Hook.f. & Thomson
Populus monticola Mert. ex Loudon
Populus oxyodonta Mert. ex Loudon
Populus pseudotremula Rubtzov
Populus pseudotremula Schur
Populus repanda Baumg.
Populus rotundifolia Griff.
Populus rotundifolia var. bonatii (H.Lév.) Z.Wang & S.L.Tung
Populus rotundifolia var. duclouxiana (Dode) Gombócz
Populus sieboldii Miq.
Populus stricta Mert. ex Loudon
Populus supina Lodd. ex G.Don
Populus tremula var. australis (Ten.) Nyman
Populus tremula var. davidiana (Dode) C.K.Schneid.
Populus tremula subsp. davidiana (Dode) Hultén
Populus tremula var. dodeana Rouy
Populus tremula f. flagelliformis Karhu
Populus tremula var. freynii Hervier
Populus tremula f. parvifolia Kuvaev
Populus tremula var. pendula Loudon
Populus tremula lusus pendula (Loudon) Asch. & Graebn.
Populus tremula f. pilosa (Nakai) Sugim.
Populus tremula var. repanda (Baumg.) Nyman
Populus tremula f. rthensis T.Bunusevac & S.Jovanovic
Populus tremula f. sallensis Hämet-Ahti
Populus tremula var. sieboldii (Miq.) H.Ohashi
Populus tremula var. sieboldii Kudô
Populus tremula f. tomentella C.K.Schneid.
Populus tremula f. umbraculifera T.Bunusevac & S.Jovanovic
Populus tremula var. villosa (Láng) Peterm.
Populus tremuloides var. sieboldii (Miq.) Schelle
Populus villosa Láng
Populus wutaica Mayr

İstinadlar

Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 1034.

Həmçinin bax

[_1402e3e301fc04a1-1] Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 1034.