Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nüvə yanacağı — nüvədaxili enerjinin ayrılması ilə müşayiət olunan nüvələrin zəncirvarı bölünməsi və ya onların sintezi reaksiyalarını həyata keçirməklə enerjinin alınması üçün istifadə olunan maddələr.
Təbii və qeyri-təbii nüvə yanacaqları
Təbii halda tapılan nüvə yanacağı urandır. Təbii uranda zəncirvarı bölünmə reaksiyalarının getməsini təmin edən bölünən 235U nüvələri (birinci yanacaq) və "xammal" nüvələri adlanan 238U nüvələri var. Axırıncılar neytronları udaraq iki dəfə β çevrilməyə uğraması nəticəsində təbiətdə mövcud olmayan 236Pu (ikinci yanacaq) izotopuna çevrilir. Təbii halda təsadüf olunmayan nüvə yanacağından biri də 233U izotopudur. O, torinium (232Th) neytron udaraq, iki dəfə β çevrilməsi nəticəsində alınır.
İstifadəsi
Nüvə yanacağından nüvə reaktorlarında metal bloklar şəklində istifadə edilir. bunların istilikayıran elementləri nüvə yanacağından ibarət özəkdən və üzəri kip bağlanan metral örtükdən ibarət olur. Kimyəvi tərkibinə görə istilikayıran elementləri metal (buraya ərintilər də daxildir), oksid, karbid, nitrit və s. ola bilər. Nüvə yanacağından əsasən bərk, bəzən isə maye və ya qaz halında işlədilir. Kiçik sürətli neytron reaksiyalarında nüvə yanacağı kimi təbii urandan (0,7115% 235U, 99,280% 238U), sürətli neytron reaktorlarında isə 235U izotopu ilə zənginləşdirilmiş nüvə yanacağından istifadə olunur.
Zənginləşdirilməsi
Nüvə yanacağının zənginləşdirilməsi uran izotopları qarışığında bölünən 235U izotopu miqdarının süni surətdə artırılması prosesidir. Zənginləşdirmə qazdiffuziyası və s. üsullarla əldə edilir. Bu, nüvə yanacağına bölünən izotop əlavə etmək ilə onun yanacağında miqdarının süni artırılmasını göstərmək üçün işlədilən çox da dəqiq olmayan, lakin yayılmış termindir.
Regenerasiyası
Nüvə yanacağının regenerasiyası reaktorda işlənmiş nüvə yanacaqlarının emalı üçün radiokimyəvi və kimyəvi-metallurgiya proseslərinin məcmusudur. Regenerasiya nüvə yanacaqlarını radioaktiv bölünmə məhsullarından təmizləmək, tam istifadə olunmayan yanacağı (məsələn, uranı) haelə əmələ gələn ikinci yanacağı (məsələn, plutoniumu) ayırmaq məqsədi ilə aparılır. Nüvə yanacağının regenerasiyasının bütün prosesləri avtomatlaşdırılmışdır və onlar məsafədən idarə edilir.
İstinadlar
- Нүвә јанаҹағы // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. VII ҹилд: Мисир—Прадо. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1983. С. 308.
- Нүвә јанаҹағынын зәнҝинләшдирилмәси // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. VII ҹилд: Мисир—Прадо. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1983. С. 308.
- Нүвә јанаҹағынын реҝенерасијасы // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. VII ҹилд: Мисир—Прадо. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1983. С. 308.
Əlavə ədəbiyyat
- Петунин В. П. Теплоэнергетика ядерных установок М.: Атомиздат, 1960.
- Левин В. Е. Ядерная физика и ядерные реакторы 4-е изд. — М.: Атомиздат, 1979.
Xarici keçidlər
- Links to BWR photos from the nuclear tourist webpage
- The Evolution of CANDU Fuel Cycles and their Potential Contribution to World Peace
- CANDU Fuel and Reactor Specifics (Nuclear Tourist)
- Candu Fuel Rods and Bundles
- Non-Destructive Examination of SiC Nuclear Fuel Shell using X-Ray Fluorescence Microtomography Technique
- GT-MHR fuel compact process
- LANL webpage showing various stages of TRISO fuel production
- Advanced fusion fuels presentation 2016-04-15 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Nuve yanacagi nuvedaxili enerjinin ayrilmasi ile musayiet olunan nuvelerin zencirvari bolunmesi ve ya onlarin sintezi reaksiyalarini heyata kecirmekle enerjinin alinmasi ucun istifade olunan maddeler Nuve yanacaginin elde olunmasi prosesi Laue Langevin Institutunda bir tedqiqat reaktorunun nuve yanacaginin detali Tebii ve qeyri tebii nuve yanacaqlariTebii halda tapilan nuve yanacagi urandir Tebii uranda zencirvari bolunme reaksiyalarinin getmesini temin eden bolunen 235U nuveleri birinci yanacaq ve xammal nuveleri adlanan 238U nuveleri var Axirincilar neytronlari udaraq iki defe b cevrilmeye ugramasi neticesinde tebietde movcud olmayan 236Pu ikinci yanacaq izotopuna cevrilir Tebii halda tesaduf olunmayan nuve yanacagindan biri de 233U izotopudur O torinium 232Th neytron udaraq iki defe b cevrilmesi neticesinde alinir IstifadesiNuve yanacagindan nuve reaktorlarinda metal bloklar seklinde istifade edilir bunlarin istilikayiran elementleri nuve yanacagindan ibaret ozekden ve uzeri kip baglanan metral ortukden ibaret olur Kimyevi terkibine gore istilikayiran elementleri metal buraya erintiler de daxildir oksid karbid nitrit ve s ola biler Nuve yanacagindan esasen berk bezen ise maye ve ya qaz halinda isledilir Kicik suretli neytron reaksiyalarinda nuve yanacagi kimi tebii urandan 0 7115 235U 99 280 238U suretli neytron reaktorlarinda ise 235U izotopu ile zenginlesdirilmis nuve yanacagindan istifade olunur ZenginlesdirilmesiNuve yanacaginin zenginlesdirilmesi uran izotoplari qarisiginda bolunen 235U izotopu miqdarinin suni suretde artirilmasi prosesidir Zenginlesdirme qazdiffuziyasi ve s usullarla elde edilir Bu nuve yanacagina bolunen izotop elave etmek ile onun yanacaginda miqdarinin suni artirilmasini gostermek ucun isledilen cox da deqiq olmayan lakin yayilmis termindir RegenerasiyasiNuve yanacaginin regenerasiyasi reaktorda islenmis nuve yanacaqlarinin emali ucun radiokimyevi ve kimyevi metallurgiya proseslerinin mecmusudur Regenerasiya nuve yanacaqlarini radioaktiv bolunme mehsullarindan temizlemek tam istifade olunmayan yanacagi meselen urani haele emele gelen ikinci yanacagi meselen plutoniumu ayirmaq meqsedi ile aparilir Nuve yanacaginin regenerasiyasinin butun prosesleri avtomatlasdirilmisdir ve onlar mesafeden idare edilir IstinadlarNүvә јanaҹagy Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi 10 ҹilddә VII ҹild Misir Prado Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1983 S 308 Nүvә јanaҹagynyn zәnҝinlәshdirilmәsi Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi 10 ҹilddә VII ҹild Misir Prado Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1983 S 308 Nүvә јanaҹagynyn reҝenerasiјasy Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi 10 ҹilddә VII ҹild Misir Prado Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1983 S 308 Elave edebiyyatPetunin V P Teploenergetika yadernyh ustanovok M Atomizdat 1960 Levin V E Yadernaya fizika i yadernye reaktory 4 e izd M Atomizdat 1979 Xarici kecidlerLinks to BWR photos from the nuclear tourist webpage The Evolution of CANDU Fuel Cycles and their Potential Contribution to World Peace CANDU Fuel and Reactor Specifics Nuclear Tourist Candu Fuel Rods and Bundles Non Destructive Examination of SiC Nuclear Fuel Shell using X Ray Fluorescence Microtomography Technique GT MHR fuel compact process LANL webpage showing various stages of TRISO fuel production Advanced fusion fuels presentation 2016 04 15 at the Wayback Machine