Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nəlbəki-gül xalçaları — Qarabağ tipinin Şuşa qrupuna aid edilən xovlu xalça.
| Xalça | |
| Nəlbəki-gül xalçaları | |
|---|---|
    | |
 | |
| Xalça haqqında məlumatlar | |
| Ölkə | |
Ümumi məlumat
Qarabağ tipinin Şuşa qrupuna aid edilən bu xalçaların xalq arasında "Nəlbəki–gül" adlandırılmasına baxmayaraq, Şuşa xalçaçıları tərəfindən "Minaxanım" və ya "Minaxanı" adlandırılır. Etibarlı mənbələrdən məlumdur ki, Mina xanım adlı birisi XVIII əsrin II yarısında Bərdə şəhərindən yenidən salınmış Şuşa şəhərinə gəlir. O, xalçaçılıqla və bağçılıqla məşğul olurdu. Onun toxuduğu bitki ornamentli xalçalar tez bir zamanda Qafqazın, Cənubi Azərbaycanın, İranın və Türkmənistanın bütün xalçaçılıq məntəqələrində yayılır. Yuxarıda sadalanan xalçaçılıq məntəqələrində toxunan eyni ornamentli xalçalar "Minaxanı" adını almışdır.
1750-ci illərin əvvələrində Qarabağ xanı Pənahəli xan Şuşa şəhərini saldırdı. Şəhər ilk vaxtlar Pənahabad adlandırıldı və uzun illər Qarabağ xanlığının paytaxtı oldu. XVIII əsrdə Qarabağ xalçaçılıq məktəbi Şuşada cəmlənmişdir. XVIII əsrdə Şuşada klassik çeşnili xalçalarla yanaşı, Rusiyadan, eləcə də Avropadan gətirilmiş məcməyi, ətirli sabun, çit və digər müxtəlif məişət əşyaların üzərindən götürülmüş naxışlardan yeni xalça kompozisiyaları — "Bağçadagüllər", "Saxsıdagüllər", "Bulud" və s. çeşnilər toxunurdu. Qarabağ xalçalarının rəng — boyaq palitrası olduqca zəngindir. Bu palitra Qarabağ təbiətinin bütün rənglərinin ən zərif çalarlarını özündə əks etdirir. Qədim dövrlərdən Azərbaycan xalçalarının ara sahə yerliyi ənənəvi olaraq qırmızı rəngdə işlənmişdir. Müxtəlif bitkilərlə yanaşı, orta əsrlərdən burada rənglər cür — bəcür həşaratlardan alınmışdı. Onların içərisində qırmızı rəng almaq üçün ən geniş yayılmışı koşenildir. Xalq arasında ona "qırmız böcəyi", "qurd qırmız", "palıd cücüsü" deyilirdi.
Bədii analiz
"Nəlbəki–gül" və ya "Minaxanı" adlanan bu xalçaların orta sahəsinin kompozisiyası budaqlarda yerləşdirilmiş kiçik, həmçinin böyük dairəvi bitki elementlərindən ibarətdir. Simmetrik, bəzən də assimetrik yerləşdirilməsinə və çox sadə ifadə olunmasına baxmayaraq, bu elementlər Qarabağ xalçalarına məxsus olan gözəlliyi, sadəliyi özlərində təcəssüm etdirirlər. Bu kompozisiyada ən çox diqqəti çəkən səkkiz ləçəkli dairəvi formanın rəngidir. Orta sahəni əhatə edən orta haşiyə bu xalçalar üçün səciyyəvi olan haşiyə zolaqlarıdır. Haşiyənin orta sahə ilə proporsionallığı, onların uyğunluğu, həmçinin, tünd rənglərin ahəngdarlığı xalçanın bədii dəyərini artırır.
Texniki xüsusiyyətləri
"Nəlbəki – gül" xalçaları 120–180-dən 200–300 sm-dək olur. Xalı – gəbə komplektinə də rast gəlinir (XIX əsrin IV rübündən bu təsvir üzrə hazırlanan bir ortalıq xalısı və iki yanakı gəbə). Düyünlərin sıxlığı: hər kvadrat desimetrdə 37X37-dən 42X42-dək düyün yerləşir (hər kvadrat metrdə 140 000-dən 180 000-dək düyün). Xovun uzunluğu 7–10 mm-dir. "Nəlbəki–gül" ən yaxşı Qarabağ xalçalarından hesab edilir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "AZƏRBAYCANDA XALÇA SƏNƏTİNİN İNKİŞAFI". azerbaijan.az (az.). 2021-05-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-05-15.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Nelbeki gul xalcalari Qarabag tipinin Susa qrupuna aid edilen xovlu xalca XalcaNelbeki gul xalcalariXalca haqqinda melumatlarOlkeUmumi melumatQarabag tipinin Susa qrupuna aid edilen bu xalcalarin xalq arasinda Nelbeki gul adlandirilmasina baxmayaraq Susa xalcacilari terefinden Minaxanim ve ya Minaxani adlandirilir Etibarli menbelerden melumdur ki Mina xanim adli birisi XVIII esrin II yarisinda Berde seherinden yeniden salinmis Susa seherine gelir O xalcaciliqla ve bagciliqla mesgul olurdu Onun toxudugu bitki ornamentli xalcalar tez bir zamanda Qafqazin Cenubi Azerbaycanin Iranin ve Turkmenistanin butun xalcaciliq menteqelerinde yayilir Yuxarida sadalanan xalcaciliq menteqelerinde toxunan eyni ornamentli xalcalar Minaxani adini almisdir 1750 ci illerin evvelerinde Qarabag xani Penaheli xan Susa seherini saldirdi Seher ilk vaxtlar Penahabad adlandirildi ve uzun iller Qarabag xanliginin paytaxti oldu XVIII esrde Qarabag xalcaciliq mektebi Susada cemlenmisdir XVIII esrde Susada klassik cesnili xalcalarla yanasi Rusiyadan elece de Avropadan getirilmis mecmeyi etirli sabun cit ve diger muxtelif meiset esyalarin uzerinden goturulmus naxislardan yeni xalca kompozisiyalari Bagcadaguller Saxsidaguller Bulud ve s cesniler toxunurdu Qarabag xalcalarinin reng boyaq palitrasi olduqca zengindir Bu palitra Qarabag tebietinin butun renglerinin en zerif calarlarini ozunde eks etdirir Qedim dovrlerden Azerbaycan xalcalarinin ara sahe yerliyi enenevi olaraq qirmizi rengde islenmisdir Muxtelif bitkilerle yanasi orta esrlerden burada rengler cur becur hesaratlardan alinmisdi Onlarin icerisinde qirmizi reng almaq ucun en genis yayilmisi kosenildir Xalq arasinda ona qirmiz boceyi qurd qirmiz palid cucusu deyilirdi Bedii analiz Nelbeki gul ve ya Minaxani adlanan bu xalcalarin orta sahesinin kompozisiyasi budaqlarda yerlesdirilmis kicik hemcinin boyuk dairevi bitki elementlerinden ibaretdir Simmetrik bezen de assimetrik yerlesdirilmesine ve cox sade ifade olunmasina baxmayaraq bu elementler Qarabag xalcalarina mexsus olan gozelliyi sadeliyi ozlerinde tecessum etdirirler Bu kompozisiyada en cox diqqeti ceken sekkiz lecekli dairevi formanin rengidir Orta saheni ehate eden orta hasiye bu xalcalar ucun seciyyevi olan hasiye zolaqlaridir Hasiyenin orta sahe ile proporsionalligi onlarin uygunlugu hemcinin tund renglerin ahengdarligi xalcanin bedii deyerini artirir Texniki xususiyyetleri Nelbeki gul xalcalari 120 180 den 200 300 sm dek olur Xali gebe komplektine de rast gelinir XIX esrin IV rubunden bu tesvir uzre hazirlanan bir ortaliq xalisi ve iki yanaki gebe Duyunlerin sixligi her kvadrat desimetrde 37X37 den 42X42 dek duyun yerlesir her kvadrat metrde 140 000 den 180 000 dek duyun Xovun uzunlugu 7 10 mm dir Nelbeki gul en yaxsi Qarabag xalcalarindan hesab edilir Hemcinin baxQarabag xalcalari Qasimusagi xalcalari Qoca xalcalari Qubadli xalcalariIstinadlar AZERBAYCANDA XALCA SENETININ INKISAFI azerbaijan az az 2021 05 01 tarixinde Istifade tarixi 2023 05 15