Məxfi ermənilər və ya kripto-ermənilər (erm. ծպտեալ հայեր; Rom: tsptyal hayer) əsasən türk cəmiyyətindən erməni mənsubiyyətini gizlədən tam və ya qismən etnik erməni mənşəli insanları təsvir etmək üçün istifadə edilən ümumi termindir. Onlar əsasən Erməni qətliamı zamanı “fiziki cəhətdən yox olmaq təhlükəsi altında” islamlaşmağa (türkləşmə və yaxud da kürdləşmə) məcbur olan Osmanlı ermənilərinin nəvələridirlər.
Türkiyəli jurnalist Erhan Başyurt gizli ermənilər haqqında belə demişdir; “Deportasiyalardan və ölüm yürüşlərindən canlarını xilas etmək üçün İslamı qəbul etmiş ailələr (bəzi kəndlərdə və ya məhəllələrdə) [...] erməni kimi öz aralarında nikahlar bağlamış, bəzi hallarda isə gizli şəkildə xristianlığı yenidən qəbul etmişdirlər”.Avropa Komissiyasının Türkiyə ilə əlaqədar olan 2012-ci ildəki hesabatına əsasən, "bir qrup kripto-ermənilər öz orijinal adlarını və dinlərini yenidən istifadə etməyə başlamışdırlar".The Economist jurnalında isə qeyd edilmişdir ki, erməni mənşəli olduğunu ortaya qoyan türklərin sayı artmaqdadır.
Tarixi
Keçmiş
Erməni xalqının ənənəvi vətəni hesab olunan Erməni dağlarının qərb hissələri XVI əsrdə Osmanlı imperiyasının hakimiyyəti altına keçmişdir. XVII əsrə qədər ermənilər regionun əhalisinin böyük əksəriyyətini təşkil edirdilər, lakin onların sayı getdikcə azalmağa başlamış və XX əsrin əvvəllərində onlar o dövrdə altı vilayət olaraq nəzərdə tutulmuş olan Qərbi Ermənistanın əhalisinin 38%-ni təşkil edirdilər. Bundan əlavə, türklər və kürdlər region əhalisinin əhəmiyyətli hissəsini təşkil edirdilər.
Erməni qırğını
1915-ci ildə və ondan sonrakı növbəti illərdə Osmanlı İmperiyasının hakimiyyəti altında öz ata-baba torpaqlarında yaşayan ermənilər Erməni soyqırımı zamanı Gənc türklər hökuməti tərəfindən sistemli şəkildə məhv edilmişdirlər. Qırğın dövründə təxmini olaraq 100.000 ilə 200.000 arasında erməni mənşəli qadın müsəlman kişilərin hərəmxanalarına aparılmış, erməni uşaqlarının isə dini dəyişdirilmiş, onlar köləliyə məcbur edilmiş və ya qaçırılaraq türk və ya kürd kimi böyüdülmüşdürlər.Birinci Dünya müharibəsindən sonra yardım işçiləri və sağ qalmış ermənilər bu erməni yetimlərini axtarmağa və onları geri çağırmağa başlayanda onların yalnız kiçik bir hissəsinə rast gəlmiş və onları bir yerə cəmləmişdirlər. Onların bir çoxları isə müsəlman olaraq yaşamağa davam etmişdirlər. Bundan əlavə isə, bəzi hallarda qırğından xilas olmaq üçün bütöv ailələrin İslamı qəbul etməsi halları da müşahidə olunmuşdur.
Qeyd
- Başyurt, 2006-cı ildə çap edilmiş Kripto Ermənilərə aid bir kitab olan "Erməni övladlıqlar/sirr qalmış həyatlar"
Əlavə ədəbiyyat siyahısı
- Hadjian, Avedis (2018). Secret Nation: The Hidden Armenians of Turkey. I.B.Tauris. ISBN
- Melkonyan, Ruben. "The Problem of Islamized Armenians in Turkey" (PDF). Yerevan: . 2008.
- Melkonyan, Ruben. Իսլամացված հայերի խնդիրների շուրջ [On the Issues of Islamized Armenians] (erməni). Yerevan: . 2009.
- Altınay, Ayşe Gül; . Unraveling layers of gendered silencing: Converted Armenian survivors of the 1915 catastrophe // Singer, Amy; Neumann, Christoph K.; Somel, Selcuk Aksin (redaktorlar ). Untold Histories of the Middle East: Recovering Voices from the 19th and 20th Centuries. SOAS/Routledge Studies on the Middle East. Abingdon, Oxon: Routledge. 2011. ISBN .
- Altınay, Ayşe Gül; . The Grandchildren: The Hidden Legacy of 'Lost' Armenians in Turkey. . 2014. ISBN .
- "Turkey's hidden Armenians search for stolen identity". France 24. 2015-04-21.
- Kurt, Ümit. "Cultural Erasure: The Absorption and Forced Conversion of Armenian Women and Children, 1915-1916". Études arméniennes contemporaines (ingilis) (7). 2016. doi:10.4000/eac.997. ISSN 2269-5281.
- Papazian, H. Contesting Armenianness: plurality, segregation and multilateral boundary making among Armenians in contemporary Turkey (Tezis) (English). University of Oxford. 2020.
İstinadlar
- Ziflioğlu, Vercihan. "'Elective courses may be ice-breaker for all'". . 19 iyun 2012. 21 oktyabr 2013 tarixində . İstifadə tarixi: 24 iyun 2013.
- Khanlaryan, Karen. "The Armenian ethnoreligious elements in the Western Armenia". . 29 sentyabr 2005. 4 oktyabr 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 16 iyun 2013.
- Altınay, Turkyilmaz, 2011
- "Commission Working Document Turkey 2012 Progress Repor" (PDF). . 10 Ekim 2012. səh. 24. 10 Nisan 2016 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 21 Ekim 2013.
- "The cost of reconstruction". The Economist. 11 mart 2010. 3 iyun 2013 tarixində . İstifadə tarixi: 24 iyun 2013.
Although today's inhabitants of Geben hesitate to call themselves Armenians, a growing number of "crypto-Armenians" (people forced to change identity) do just that.
- West, Barbara A. Encyclopedia of the Peoples of Asia and Oceania. New York: Infobase Publishing. 2009. səh. 56. ISBN .
- Ghazarian, H. Volume 2 (erməni). Erivan: Armenian Encyclopedia Publishing. 1976. səh. 43.
- Goldhagen, Daniel Jonah. Worse Than War: Genocide, Eliminationism, and the Ongoing Assault on Humanity. New York: PublicAffairs. 2010. səh. 38. ISBN .
- Fires of Hatred: Ethnic Cleansing in Twentieth-century Europe. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. 2002. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mexfi ermeniler ve ya kripto ermeniler erm ծպտեալ հայեր Rom tsptyal hayer esasen turk cemiyyetinden ermeni mensubiyyetini gizleden tam ve ya qismen etnik ermeni menseli insanlari tesvir etmek ucun istifade edilen umumi termindir Onlar esasen Ermeni qetliami zamani fiziki cehetden yox olmaq tehlukesi altinda islamlasmaga turklesme ve yaxud da kurdlesme mecbur olan Osmanli ermenilerinin neveleridirler 1919 cu il sentyabr ayinda Erzurumda ellerinde deyeneklerle duran herbi forma geyinmis yetim ermeni usaqlari Turkiyeli jurnalist Erhan Basyurt gizli ermeniler haqqinda bele demisdir Deportasiyalardan ve olum yuruslerinden canlarini xilas etmek ucun Islami qebul etmis aileler bezi kendlerde ve ya mehellelerde ermeni kimi oz aralarinda nikahlar baglamis bezi hallarda ise gizli sekilde xristianligi yeniden qebul etmisdirler Avropa Komissiyasinin Turkiye ile elaqedar olan 2012 ci ildeki hesabatina esasen bir qrup kripto ermeniler oz orijinal adlarini ve dinlerini yeniden istifade etmeye baslamisdirlar The Economist jurnalinda ise qeyd edilmisdir ki ermeni menseli oldugunu ortaya qoyan turklerin sayi artmaqdadir TarixiKecmis Ermeni xalqinin enenevi veteni hesab olunan Ermeni daglarinin qerb hisseleri XVI esrde Osmanli imperiyasinin hakimiyyeti altina kecmisdir XVII esre qeder ermeniler regionun ehalisinin boyuk ekseriyyetini teskil edirdiler lakin onlarin sayi getdikce azalmaga baslamis ve XX esrin evvellerinde onlar o dovrde alti vilayet olaraq nezerde tutulmus olan Qerbi Ermenistanin ehalisinin 38 ni teskil edirdiler Bundan elave turkler ve kurdler region ehalisinin ehemiyyetli hissesini teskil edirdiler Ermeni qirgini 1915 ci ilde ve ondan sonraki novbeti illerde Osmanli Imperiyasinin hakimiyyeti altinda oz ata baba torpaqlarinda yasayan ermeniler Ermeni soyqirimi zamani Genc turkler hokumeti terefinden sistemli sekilde mehv edilmisdirler Qirgin dovrunde texmini olaraq 100 000 ile 200 000 arasinda ermeni menseli qadin muselman kisilerin heremxanalarina aparilmis ermeni usaqlarinin ise dini deyisdirilmis onlar koleliye mecbur edilmis ve ya qacirilaraq turk ve ya kurd kimi boyudulmusdurler Birinci Dunya muharibesinden sonra yardim iscileri ve sag qalmis ermeniler bu ermeni yetimlerini axtarmaga ve onlari geri cagirmaga baslayanda onlarin yalniz kicik bir hissesine rast gelmis ve onlari bir yere cemlemisdirler Onlarin bir coxlari ise muselman olaraq yasamaga davam etmisdirler Bundan elave ise bezi hallarda qirgindan xilas olmaq ucun butov ailelerin Islami qebul etmesi hallari da musahide olunmusdur QeydBasyurt 2006 ci ilde cap edilmis Kripto Ermenilere aid bir kitab olan Ermeni ovladliqlar sirr qalmis heyatlar Elave edebiyyat siyahisiHadjian Avedis 2018 Secret Nation The Hidden Armenians of Turkey I B Tauris ISBN 9781788311991 Melkonyan Ruben The Problem of Islamized Armenians in Turkey PDF Yerevan 2008 Melkonyan Ruben Իսլամացված հայերի խնդիրների շուրջ On the Issues of Islamized Armenians ermeni Yerevan 2009 Altinay Ayse Gul Unraveling layers of gendered silencing Converted Armenian survivors of the 1915 catastrophe Singer Amy Neumann Christoph K Somel Selcuk Aksin redaktorlar Untold Histories of the Middle East Recovering Voices from the 19th and 20th Centuries SOAS Routledge Studies on the Middle East Abingdon Oxon Routledge 2011 ISBN 9780203845363 Altinay Ayse Gul The Grandchildren The Hidden Legacy of Lost Armenians in Turkey 2014 ISBN 978 1412853910 Turkey s hidden Armenians search for stolen identity France 24 2015 04 21 Kurt Umit Cultural Erasure The Absorption and Forced Conversion of Armenian Women and Children 1915 1916 Etudes armeniennes contemporaines ingilis 7 2016 doi 10 4000 eac 997 ISSN 2269 5281 Papazian H Contesting Armenianness plurality segregation and multilateral boundary making among Armenians in contemporary Turkey Tezis English University of Oxford 2020 IstinadlarZiflioglu Vercihan Elective courses may be ice breaker for all 19 iyun 2012 21 oktyabr 2013 tarixinde Istifade tarixi 24 iyun 2013 Khanlaryan Karen The Armenian ethnoreligious elements in the Western Armenia 29 sentyabr 2005 4 oktyabr 2017 tarixinde Istifade tarixi 16 iyun 2013 Altinay Turkyilmaz 2011 Commission Working Document Turkey 2012 Progress Repor PDF 10 Ekim 2012 seh 24 10 Nisan 2016 tarixinde PDF Istifade tarixi 21 Ekim 2013 The cost of reconstruction The Economist 11 mart 2010 3 iyun 2013 tarixinde Istifade tarixi 24 iyun 2013 Although today s inhabitants of Geben hesitate to call themselves Armenians a growing number of crypto Armenians people forced to change identity do just that West Barbara A Encyclopedia of the Peoples of Asia and Oceania New York Infobase Publishing 2009 seh 56 ISBN 9781438119137 Ghazarian H Volume 2 ermeni Erivan Armenian Encyclopedia Publishing 1976 seh 43 Goldhagen Daniel Jonah Worse Than War Genocide Eliminationism and the Ongoing Assault on Humanity New York PublicAffairs 2010 seh 38 ISBN 9781586489007 Fires of Hatred Ethnic Cleansing in Twentieth century Europe Cambridge Massachusetts Harvard University Press 2002 ISBN 9780674009943