Məntiqi əməliyyat

Məntiqdə məntiqi əməliyyatlara hərəkət deyilir, bunun nəticəsində mövcud olanlardan istifadə edərək yeni anlayışlar yaranır. Dar mənada məntiqi əməliyyat anlayışı riyazi məntiq və proqramlaşdırmada istifadə olunur.

Formal məntiq

Anlayışlarla məntiqi əməliyyatlar — nəticəsi anlayışların tərkibində və ya həcmində dəyişiklik, habelə yeni konsepsiyaların formalaşması ilə nəticələnən belə zehni hərəkətlər.

İlk növbədə konsepsiyaların dəyişməsi ilə əlaqəli olan əməliyyatlar daxildir:

• inkar;
• məhdudiyyət;
• ümumiləşdirmə;

İlk növbədə anlayışların əhatə dairəsinə aid olan əməliyyatlar daxildir:

• məntiqi üstəgəlmə;
• məntiqi vurma;
• məntiqi çıxma.

Bu əməliyyatlar dəst nəzəriyyəsini istifadə edərək riyazi olaraq yazıla bilər.

Riyazi məntiqə keçid mülahizələr anlayışı və mürəkkəb mülahizələr əldə etmək üçün onların üzərində əməliyyatlar qurulması ilə əlaqələndirilir.

Riyazi məntiq

Məntiqi bir əməliyyat (məntiqi bir operator, məntiqi bir bağlayıcı, təklif bağlayıcı) daha sadə olanları birləşdirərək yeni ifadələr tərtib etməyə imkan verən ifadələr üzərində işdir.

Əsas olanlar ümumiyyətlə birləşmə (${\displaystyle \land }$ və ya &), dizyunksiya (${\displaystyle \lor }$), implikasiya (${\displaystyle \to }$), inkar (${\displaystyle \neg }$). Klassik məntiq mənasında, məntiq cəbri ilə məntiqi bağlayıcıları müəyyən etmək olar. Asinxron ardıcıl məntiq bir əmri əməliyyatı şəklində bir məntiqi-dinamik bir bağlayıcı təyin edir (${\displaystyle \angle }$).

Proqram dilində

Dil	Yox		VƏ YA			Ekv. olm.	Digər
	!	&&	||	^	==	!=
Fortran	.NOT.	.AND.	.OR.	.XOR.	.EQV.	.NEQV.
Java	!	&&	||	^	==	!=
Pascal	not	and	or	xor	=	<>
	¬	&	|	¬	=	¬=	BOOL
	^			^		^=
	\+	,	;
	NOT	AND	OR	XOR	EQV	<>	IMP

		(zoom in)

İstinadlar

1. Мендельсон Э. Введение в математическую логику. М.: «Наука». 1971. 19.
2. C++98 Standard Draft^{[ölü keçid]}
3. "FORTRAN 77 Full Language Standard. Logical Operators". 2010-01-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-01-21.
4. Java Language Specification. Second Edition 2009-08-30 at the Wayback Machine, разделы 15.15, 15.21.2, 15.22-15.24
5. . 2017-05-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-07-09.
6. "PL/I Language Reference" (PDF). 2018-09-25 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2020-07-09.
7. GNU-Prolog Manual 2010-01-23 at the Wayback Machine, разделы 6.2.2, 7.18.2
8. Turbo Basic. Owner's Handbook. р.77

Xarici keçidlər

• Məntiqi əməliyyat  // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
• Məntiqi əməliyyat  // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.