Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Məmməd Səməd oğlu Bağırov (2 oktyabr 1922, Basqal, Şamaxı qəzası – 9 oktyabr 1997, Bakı) — İkinci Dünya müharibəsi iştirakçısı, İtaliya Xalq Müqavimət Hərəkatının iştirakçısı, Pistoya şəhərinin fəxri vətəndaşı (1978),"Ubaldo Fantaççi" partizan briqadasının üzvü
| Məmməd Bağırov | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 2 oktyabr 1922 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 9 oktyabr 1997 (75 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vətəndaşlığı | Azərbaycan |
| Həyat yoldaşı | Şəfiqə-xanım Bağırova |
| Uşaqları | Aydın, Mehdi, Rüstəm, Gülarə |
| Atası | Səməd Bağırov |
| Milliyyəti | Azərbaycanlı |
| Təhsili | Teləvi hərbi məktəbi (1942); Bakı tibb texnikumu |
| Fəaliyyəti | İtaliya Xalq Müqavimət Hərəkatının iştirakçısı |
| Mükafatları | Haribaldi ulduzu |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı və təhsili
Məmməd Səməd oğlu Bağırov 2 oktyabr 1920-ci il tarixində indiki İsmayıllı rayonunun Basqal kəndində sənətkar ailəsində anadan olmuşdur. Oxumağa Basqal məktəbində yeddinci sinfə qədər davam etmiş, orta təhsilini 1941-ci ildə Bakıda bitirmişdir. Məmməd Bağırov orta təhsilini başa vurduqdan sonra Gürcüstanın Telavi şəhərindəki artilleriya məktəbinə daxil olmuşdur. 1942-ci ildə buranı topçu ixtisası və leytenant hərbi rütbəsi almaqla bitirmiş, mart ayında isə cəbhəyə yola düşmüşdür. M. Bağırov Bakı Bədii məktəbində oxuyarkən orada Mehdi Hüseynzade ilə tanış olmuşdur.
Döyüş yolu
Məmməd Bağırovun İkinci Dünya müharibəsi zamanı döyüş yolu cənub-qərb cəbhəsindən, Xarkov vilayətindən başlamışdı. Burada 317-ci diviziyanın 773-cü artilleriya alayı tərkibində döyüşmüşdü. Bu zaman almanlar qələbədən ruhlanaraq çoxsaylı qüvvə ilə Sovet İttifaqının içərilərinə doğru hücumlarını davam etdirdilər. Onlar Lozevoy, Barvenko və başqa yaşayış məntəqələrini alanda Məmməd Bağırovun bölüyü düşmən mühasirəsinə düşür. Ciddi müqavimətə baxmayaraq Bağırov ağır yaralanaraq əsir düşür.
Əsirlik zamanı o tif xəstəliyinə tutulur. Başına faşistlər tərəfində "27" damğası vurulur. Daha sonralar M. Bağırov xatıladır ki, düşərgəyə hansısa alman doktoru gəldi ki, ölənlər içərisindən beyin təcrübələr üçün qurbanları seçirdi : “Əsarətdə keçirilmiş günlər mənim həyatımda ən qara idi. Məni Proskurovo şəhərində düşərgəyə göndərdilər. Yaralar güclə sağalırdı, necə ki,yenidən qızdırmalı sayıqlama olurdu. Düşünürdüm ki, bu malyariyadır. Çünki İsmayıllı rayonunun Basqal kəndində yaşayan vaxtlarda uşaqlar ondan xəstələnirdi. Amma məlum oldu ki, yatalaq xəstəliyidir. Onda sözlərlə demək çətindir. Mənə o günlərdə sınaqdan keçirməyə axıra çatdırıldı. Mən artıq sağalmayan yaralar haqqında danışmıram ”.
1985-ci ildə ona İtaliya prezidenti Sandro Pertininin imzasıyla ona fəxri diplom verilmişdi. Kombatant partizan Məmməd Bağırov onunla 1943-1945-ci illərdə İtaliyanın azadlığı uğrunda iştirak üçün mükafatlandırılmışdır. Məmməd Bağırov toplam olaraq İtaliyanın 14 yubiley medalı ilə mükafatlandırılmışdı(həmçinin " Milli-azadlıq müharibəsinin 20 illiyi" medalıyla ) , iki fəxri diplom və Vətən müharibəsinin II dərəcəsi ordeni ilə İtaliyan Partizanlarının Milli Cəmiyyətinin fəxri üzvü idi.
Çox keçmədən Məmməd Bağırovu Azəbaycanlı əsirlərdən ibarət olan Azərbaycan legionunun sıralarına daxil edirlər. Lakin burada da o, alman faşistlərinə nifrət bəhs edir və qaçış haqqında düşünür. Onu 1944-cü ilin yazında İtaliyaya göndərirlər və burada o yerli partizanlarla əlaqə qurur. 1942-ci ilin sentyabrında Bağırov sovet hərbi əsirlərindən ibarət olmuş Azərbaycan legionuna hesaba alınmışdı. Rusiya tarixçisi Mixail Talalay qeyd etdiyi kimi, hətta legionda olarkən, Bağırov, bəzi şahidlərin sözlərinə görə, almanlara amansız nifrəti ilə danışırdı və qaçmağa hazırdır. Onlar Berlin tərk edəndə. 1943-cü ilin yanvarında Bağırovu sovet partizanlarıyla mübarizə üçün Krıma yola düşən legionerlər qrupunun tərkibinə qatdılar. Ancaq xəstəliklə əlaqədar Bağırovun yola düşməsi təxirə salınmışdı və o Mauthauzen həbs düşərgəsinə keşikçi kimi göndərilmişdi. Yazda 1944-cü il Məmməd Bağırovu Şimali İtaliyaya - Belluno rayonuna köçürdülər və o yerli partizanlarla burada əlaqə saxlaya bildi..
Legiondan qaçan Bağırov çox keçmədən partizanların dəstəsinə qoşulur. 1944-cü ildə İtaliyada Umberto Fantaççi adına beynəlmiləl partizan dəstəsi tərkibində faşizmə qarşı mübarizə aparmışdır. Həmin dəstədə 20 millətin nümayəndəsi mübarizə aparırdı və onlar 1944-cü ilin sentyabrında İtaliyanın Pistoya şəhərini faşistlərdən azad etmişdilər.
Müharibədən sonrakı həyatı
Müharibədən sonra Məmməd Bağırov öz kəndində hərbi vətənpərvərlik fəaliyyəti istiqamətində muzey təşkil etmişdir. O, 1978-ci ildə İtaliyaya yenidən qayıtmışdır, Cüzeppe Qaribaldi adına medalla təltif edilmişdir, İtaliya partizanları Assosiasiyasının fəxri üzvü və Pistoya şəhərinin fəxri vətəndaşı seçilmişdir, İtaliya hökumətinin bir neçə yüksək mükafatlarına layiq görülmüşdür.
Ailəsi
Xatirəsi
İtaliyaya səfəri
Məmməd Bağırov 1997-ci ilin sentyabr ayının sonlarında Azərbaycan Respublikasının prezidenti Heydər Əliyevin İtaliyaya rəsmi səfəri zamanı nümayəndə heyətinin tərkibində İtaliya torpağına son dəfə ayaq basdı. Səfərin gedişində Bağırov prezident Heydər Əliyevlə birlikdə rəsmi görüşlərdə İtaliyanın baş naziri Romano Prodi, ölkə Senatının başçısı Nikolo Mançino, deputatlar Palatasının başçısı Luçiano Violente, Roma papası İohann Pavelə təqdim olundu. İtaliyanın baş naziri Romano Prodi ölkəsinin rəhbərliyi adından Məmməd Bağırova ikinci dünya müharibəsi zamanı İtaliya müqavimət hərəkatındakı mübariz fəaliyyətini yüksək qiymətləndirdi, ona dərin hörmət və ehtiramını ifadə etdi.
Məmməd Bağırov 9 oktyabr 1997-ci ildə Bakıda vəfat edib. İkinci Fəxri xiyabanda dəfn olunub.
İstinadlar
- Partigiano dell'Unione Sovietica alla cerimonia della Liberazione (итал.) // La Nazione (англ.)русск.. — 1978. — 10 settembre.
- Kərimov B. İkinci Dünya Müharibəsi dövründə azərbaycanlıların İtaliya və Yuqoslaviya partizan hərəkatında iştirakı tarixindən // Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi — 2015. — 2015. — S. 186–200.
- Ханджанбекова Ф. Азербайджанцы в Движении Сопротивления. Интервью с социологом И. Аббасовым // Каспий. — 2018. — 24 июня.
- İsmayılov, 2000, с. 62.
- Talalay M. Dal Caucaso agli Appennini agli azerbaigiani nella Resistenza italiana. — Roma: Sandro Teti Editore, 2013. — . S. 64-66.
- Talalay M. Dal Caucaso agli appennini. gli azerbaigiani nella Resistenza italiana (итал.). — Roma: Sandro Teti Editore, 2013. —
- İsmayılov İ. Z. Azərbaycanlıların II dünya müharibəsində iştirakı (азерб.). — Б., 2000. — С. 128.
- Һүсејнов Ј. Елоғлунун һүнәри // Улдуз. — 1980. — No 3. — S. 17–21.
Həmçinin bax
[[1]]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Memmed Semed oglu Bagirov 2 oktyabr 1922 Basqal Samaxi qezasi 9 oktyabr 1997 Baki Ikinci Dunya muharibesi istirakcisi Italiya Xalq Muqavimet Herekatinin istirakcisi Pistoya seherinin fexri vetendasi 1978 Ubaldo Fantacci partizan briqadasinin uzvuMemmed BagirovDogum tarixi 2 oktyabr 1922 1922 10 02 Dogum yeri Basqal Samaxi qezasi Azerbaycan SSR ZSSRFIVefat tarixi 9 oktyabr 1997 1997 10 09 75 yasinda Vefat yeri Baki AzerbaycanVetendasligi AzerbaycanHeyat yoldasi Sefiqe xanim BagirovaUsaqlari Aydin Mehdi Rustem GulareAtasi Semed BagirovMilliyyeti AzerbaycanliTehsili Televi herbi mektebi 1942 Baki tibb texnikumuFealiyyeti Italiya Xalq Muqavimet Herekatinin istirakcisiMukafatlari Haribaldi ulduzu Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati ve tehsiliMemmed Semed oglu Bagirov 2 oktyabr 1920 ci il tarixinde indiki Ismayilli rayonunun Basqal kendinde senetkar ailesinde anadan olmusdur Oxumaga Basqal mektebinde yeddinci sinfe qeder davam etmis orta tehsilini 1941 ci ilde Bakida bitirmisdir Memmed Bagirov orta tehsilini basa vurduqdan sonra Gurcustanin Telavi seherindeki artilleriya mektebine daxil olmusdur 1942 ci ilde burani topcu ixtisasi ve leytenant herbi rutbesi almaqla bitirmis mart ayinda ise cebheye yola dusmusdur M Bagirov Baki Bedii mektebinde oxuyarken orada Mehdi Huseynzade ile tanis olmusdur Doyus yoluMemmed Bagirovun Ikinci Dunya muharibesi zamani doyus yolu cenub qerb cebhesinden Xarkov vilayetinden baslamisdi Burada 317 ci diviziyanin 773 cu artilleriya alayi terkibinde doyusmusdu Bu zaman almanlar qelebeden ruhlanaraq coxsayli quvve ile Sovet Ittifaqinin icerilerine dogru hucumlarini davam etdirdiler Onlar Lozevoy Barvenko ve basqa yasayis menteqelerini alanda Memmed Bagirovun boluyu dusmen muhasiresine dusur Ciddi muqavimete baxmayaraq Bagirov agir yaralanaraq esir dusur Esirlik zamani o tif xesteliyine tutulur Basina fasistler terefinde 27 damgasi vurulur Daha sonralar M Bagirov xatiladir ki dusergeye hansisa alman doktoru geldi ki olenler icerisinden beyin tecrubeler ucun qurbanlari secirdi Esaretde kecirilmis gunler menim heyatimda en qara idi Meni Proskurovo seherinde dusergeye gonderdiler Yaralar gucle sagalirdi nece ki yeniden qizdirmali sayiqlama olurdu Dusunurdum ki bu malyariyadir Cunki Ismayilli rayonunun Basqal kendinde yasayan vaxtlarda usaqlar ondan xestelenirdi Amma melum oldu ki yatalaq xesteliyidir Onda sozlerle demek cetindir Mene o gunlerde sinaqdan kecirmeye axira catdirildi Men artiq sagalmayan yaralar haqqinda danismiram 1985 ci ilde ona Italiya prezidenti Sandro Pertininin imzasiyla ona fexri diplom verilmisdi Kombatant partizan Memmed Bagirov onunla 1943 1945 ci illerde Italiyanin azadligi ugrunda istirak ucun mukafatlandirilmisdir Memmed Bagirov toplam olaraq Italiyanin 14 yubiley medali ile mukafatlandirilmisdi hemcinin Milli azadliq muharibesinin 20 illiyi medaliyla iki fexri diplom ve Veten muharibesinin II derecesi ordeni ile Italiyan Partizanlarinin Milli Cemiyyetinin fexri uzvu idi Cox kecmeden Memmed Bagirovu Azebaycanli esirlerden ibaret olan Azerbaycan legionunun siralarina daxil edirler Lakin burada da o alman fasistlerine nifret behs edir ve qacis haqqinda dusunur Onu 1944 cu ilin yazinda Italiyaya gonderirler ve burada o yerli partizanlarla elaqe qurur 1942 ci ilin sentyabrinda Bagirov sovet herbi esirlerinden ibaret olmus Azerbaycan legionuna hesaba alinmisdi Rusiya tarixcisi Mixail Talalay qeyd etdiyi kimi hetta legionda olarken Bagirov bezi sahidlerin sozlerine gore almanlara amansiz nifreti ile danisirdi ve qacmaga hazirdir Onlar Berlin terk edende 1943 cu ilin yanvarinda Bagirovu sovet partizanlariyla mubarize ucun Krima yola dusen legionerler qrupunun terkibine qatdilar Ancaq xestelikle elaqedar Bagirovun yola dusmesi texire salinmisdi ve o Mauthauzen hebs dusergesine kesikci kimi gonderilmisdi Yazda 1944 cu il Memmed Bagirovu Simali Italiyaya Belluno rayonuna kocurduler ve o yerli partizanlarla burada elaqe saxlaya bildi Legiondan qacan Bagirov cox kecmeden partizanlarin destesine qosulur 1944 cu ilde Italiyada Umberto Fantacci adina beynelmilel partizan destesi terkibinde fasizme qarsi mubarize aparmisdir Hemin destede 20 milletin numayendesi mubarize aparirdi ve onlar 1944 cu ilin sentyabrinda Italiyanin Pistoya seherini fasistlerden azad etmisdiler Muharibeden sonraki heyatiMuharibeden sonra Memmed Bagirov oz kendinde herbi vetenperverlik fealiyyeti istiqametinde muzey teskil etmisdir O 1978 ci ilde Italiyaya yeniden qayitmisdir Cuzeppe Qaribaldi adina medalla teltif edilmisdir Italiya partizanlari Assosiasiyasinin fexri uzvu ve Pistoya seherinin fexri vetendasi secilmisdir Italiya hokumetinin bir nece yuksek mukafatlarina layiq gorulmusdur AilesiXatiresiItaliyaya seferiMemmed Bagirov 1997 ci ilin sentyabr ayinin sonlarinda Azerbaycan Respublikasinin prezidenti Heyder Eliyevin Italiyaya resmi seferi zamani numayende heyetinin terkibinde Italiya torpagina son defe ayaq basdi Seferin gedisinde Bagirov prezident Heyder Eliyevle birlikde resmi goruslerde Italiyanin bas naziri Romano Prodi olke Senatinin bascisi Nikolo Mancino deputatlar Palatasinin bascisi Luciano Violente Roma papasi Iohann Pavele teqdim olundu Italiyanin bas naziri Romano Prodi olkesinin rehberliyi adindan Memmed Bagirova ikinci dunya muharibesi zamani Italiya muqavimet herekatindaki mubariz fealiyyetini yuksek qiymetlendirdi ona derin hormet ve ehtiramini ifade etdi Memmed Bagirov 9 oktyabr 1997 ci ilde Bakida vefat edib Ikinci Fexri xiyabanda defn olunub IstinadlarPartigiano dell Unione Sovietica alla cerimonia della Liberazione ital La Nazione angl russk 1978 10 settembre Kerimov B Ikinci Dunya Muharibesi dovrunde azerbaycanlilarin Italiya ve Yuqoslaviya partizan herekatinda istiraki tarixinden Milli Azerbaycan Tarixi Muzeyi 2015 2015 S 186 200 Handzhanbekova F Azerbajdzhancy v Dvizhenii Soprotivleniya Intervyu s sociologom I Abbasovym Kaspij 2018 24 iyunya Ismayilov 2000 s 62 Talalay M Dal Caucaso agli Appennini agli azerbaigiani nella Resistenza italiana Roma Sandro Teti Editore 2013 ISBN 978 88 88249 24 7 S 64 66 Talalay M Dal Caucaso agli appennini gli azerbaigiani nella Resistenza italiana ital Roma Sandro Teti Editore 2013 ISBN 978 88 88249 24 7 Ismayilov I Z Azerbaycanlilarin II dunya muharibesinde istiraki azerb B 2000 S 128 Һүseјnov Ј Eloglunun һүnәri Ulduz 1980 No 3 S 17 21 Hemcinin bax 1