Məhəmmədbağır Niknam

Məhəmmədbağır Niknam (1921, Təbriz – 1946, Təbriz) — şair, yazıçı, 21 Azər hərəkatının iştirakçısı və repressiya qurbanı.

Məhəmmədbağır Niknam
Doğum tarixi	1921
Doğum yeri	Təbriz, Təbriz şəhristanı, Şərqi Azərbaycan ostanı, İran
Vəfat tarixi	1946
Vəfat yeri	Təbriz, Təbriz şəhristanı, Şərqi Azərbaycan ostanı, İran
Vəfat səbəbi	qətlə yetirilib
Fəaliyyəti	şair
Əsərlərinin dili	Azərbaycan türkcəsi

Tudə Partiyasının və Azərbaycan Demokrat Firqəsinin üzvü olub. "Şairlər məclisi"nin yaradılmasında iştirak edib. Azərbaycan Milli Hökuməti dağıldıqdan sonra şah qoşunları tərəfindən güllələnib.

Haqqında

Məhəmmədbağır Niknam 1921-ci ildə Təbrizdə anadan olub. Beş yaşında ikən atası dünyasını dəyişdiyi üçün dayısının himayəsində böyüyüb. Nizami mədrəsəsini bitirib. 1939-cu ildə hərbi xidmətə çağırılıb. Yaradıcılığa hərbi xidmətdə ikən başlayıb. Hərbi xidmətini başa vurduqdan sonra Təbriz kibrit karxanasındakı işinə geri qayıdıb.Tudə Partiyasına daxil olub. Təbrizdə çap olunan "Azərbaycan", "Vətən yolunda", "Yeni Şərq" qəzetlərində yazıları və şeirləri dərc olunub. 1945-ci il yanvarın 3-də "Vətən yolunda" qəzetinin nəzdində yaradılmış "Şairlər məclisi"nin yaradılmasında iştirak edib. 1945-ci ildə Tudə Partiyasından çıxaraq Azərbaycan Demokrat Firqəsinə üzv olub. 1945-ci il noyabrın 20-də Təbriz Ərk teatrının binasında fəaliyyətə başlamış Azərbaycan Xalq Konqresinə nümayəndə seçilib. 1945-ci il dekabrın 12-də Azərbaycan Milli Hökuməti qurulduqdan sonra, Həmkarlar Təşkilatında işləməyə başlayıb.

1946-cı il dekabrın 13-də ABŞ və Böyük Britaniya tərəfindən dəstəklənən İran ordusu Təbrizə daxil oldu. Bununla da Azərbaycan Milli Hökuməti süqut etdi. Hökuməti ələ keçirən şah qoşunları bölgədə qırğınlar törətdilər. Məhəmmədbağır Niknam da Təbrizdə öz evinin qarşısında şah qoşunları tərəfindən güllələnib.

Mənbə

İstinadlar

1. Azəroğlu,Məmmədzadə, 1961. səh. 14
2. Qəribli, 2014. səh. 175
3. Cənubi Azərbaycan Ədəbiyyatı Antologiyası, 1988. səh. 171
4. Qəribli, 2014. səh. 176
5. Əliqızı, 2001. səh. 44
6. Mərəndli, 2017. səh. 151
7. "20 noyabr 1945-ci ildə Təbrizdə keçirilmiş Azərbaycan Xalq Konqresinə seçilmiş nümayəndələrin siyahısı". Azərbaycan Ruznaməsi (az.). İstifadə tarixi: 2025-01-28.
8. McEvoy, Joanne; O'Leary, Brendan. Power Sharing in Deeply Divided Places. Filadelfiya: University of Pennsylvania Press. 2013. 191. ISBN .
9. George Lenczowski. "United States' Support for Iran's Independence and Integrity, 1945–1959", Annals of the American Academy of Political and Social Science, Vol. 401, America and the Middle East. (may, 1972), s. 49
10. Balayev, 2018. səh. 137
11. Əmirov, 2000. səh. 51
12. Əliqızı, 2001. səh. 24
13. Tərtib edən və məsul redaktor: Səməd Bayramzadə. "21 Azər – 70" fotoalbom (şərhlərlə) (PDF) (az.). Bakı: “Araz” nəşriyyatı. 2015. səh. 179. ISBN . Archived from the original on 2022-03-09. İstifadə tarixi: 2022-03-10.

Ədəbiyyat

• Azəroğlu, Balaş; Məmmədzadə, Həmid. Cənubi Azərbaycan yazıçılarının ədəbi məcmuəsi (az.). Bakı: Azərbaycan ruznaməsi. 1961. səh. 342.
• Balayev, Xaqan. Azərbaycanın sosial-siyasi həyatında cənublu mühacirlərin iştirakı (1947-1991) (az.). Bakı: Elm və təhsil nəşriyyatı. 2018. səh. 198. ISBN .
• Cənubi Azərbaycan Ədəbiyyatı Antologiyası (az.). III. Bakı: Sabah nəşriyyatı. 1988. səh. 554.
• Əliqızı, Almaz. Azadlıq və istiqlal poeziyası (PDF) (az.). Bakı: Bakı Dövlət Universiteti nəşriyyatı. 2001. səh. 160. ISBN .
• Əmirov, Sabir. Cənubi Azərbaycan milli-demokratik ədəbiyyatı (1941-1990) (az.). Bakı: Elm nəşriyyatı. 2000. səh. 257. ISBN .
• Qəribli, İslam. Ədəbiyyat sərhəd tanımır (az.). Bakı: Elm və təhsil nəşriyyatı. 2014. səh. 262.
• Mərəndli, Barış. "21 Azər" soyqırımı: 1946-1947-ci illərdə Cənubi Azərbaycanda kütləvi qırğınlar (az.). Bakı: Elm və təhsil nəşriyyatı. 2017. səh. 376. ISBN . 2024-12-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-12-03.