Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Bu məqaləni lazımdır. |
Seyid Məhəmmədbağır Seyid Möhsün oğlu Həkim (1 iyul 1939, Nəcəf – 29 avqust 2003[…], Nəcəf) — İslam alimi, müctəhid.
| Seyid Məhəmmədbağır Həkim | |
|---|---|
| ərəb. محمد باقر الحكيم | |
 | |
| Doğum tarixi | 1 iyul 1939 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 29 avqust 2003[…](64 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Seyid Muhəmmədbağır əl-Həkim Nəcəf şəhərində 1939-cu ildə Ayətullah Möhsün Təbabtəbai əl-Həkimin ailəsində dünyaya göz açdı. Atası Ayətullah Möhsün əl-Həkim İraqın tanınmış şiə liderlərindən sayılır və 1950-ci ildən İraqda müctəhidliyi qəbul olunan şəxsiyyətlərdəndir. Muhəmməd Baqir kiçik yaşlarında həm ruhani, eyni halda dünyəvi təhsilə yiyələnərək bərabər dini-dünyəvi elimləri əldə edir. 1964-cü ildə, 25 yaşında ikən o Bağdad Unversitetinin Dini Elmləri Fakültəsində Quran və fiqh elmləri üzrə müəllim vəzifəsində çalışmağa başlayır.
Tədrisi dövründə eyni halda Əhli-beyt (ə) məktəbinin özəllikləri və cəmiyyətdə haqq və batil savaşında məğrur və qəhrəmanlığın insani hədəf olması təbliği ilə də məşğul olur. Bu təbliğatı onun tələbələr arasında xüsusi titul qazanmasına səbəb olur. O dərsdən kənar tələbələrlə keçirdiyi görüşlərdə onların mübarizə hədəfləində incələmə apararaq daha dəqiq və iti addımlar atmalarına səbəb olur.
1974-cü ildə əqidəvi prinsipləri, insani dəyərlərin müdafiəsi, ail məqamların qorunması istiqamətinə apardığı təbliğatı səbəbi ilə Muhəmməd Baqir həbs olunur. Bir müddət sürən həbsi onun ali təhsil ocağında apardığı tədrisinə də son qoyur. O 1975-ci ildə, Səddam Hüseynin başçılıq etdiyi BƏƏS təşkilatının hakimiyyətə gəlməsi və bu fakültənin rəsmən bağlanmasına qədər olan müddətə qədər Bağdad Unversitetində işləsə də ona qarşı sərt mövqeylər, hədələr və qadağalar qabarıq hala gəlir. Buna müxtəlif səbəblər bəhanə gətirilir.
Daha çox 1958-ci ildə bir çox şiə ruhaniləri tərəfindən yaradılan və qısa bir zaman ömür sürən, 1961-ci ildə bağlanan İslami Dəvət Parityasının qurulmasında və burada irəli sürülən siyasi pirnsiplərinə görə Muhəmməd Baqir təhdid olunaraq təzyiqlərə məruz qalır. Qəti qadağalar onu 1972-ci ildə bir neçə ay, 1974-cü ildə isə dörd il sürən həbs cəzasına məhkum edir. 1978-ci ildə ölkə rəhbərliyi tərəfindən nəzərdə tutulan aministiya Muhəmməd Baqiri də həbsxana həyatından azad edir. Amma dövlətin qərarına əsasən o şübhəli şəxs qismində nəzarət altında saxlanılır. Bu isə yaşayış tərzi, hər zaman terror təhlükəsi, qadağalar dolu bir həyatı daha də çətinləşdirirdi.
1979-cu il İran İslam İnqilabından sonra Muhəmməd Baqir əl-Həkimin müəllimi onu bu vəziyyətə son qoymaq üçün İraqı tərk edib İrana getməyə tövsiyə edir. Amma ölkədəki kəskin vəziyyəti nəzərə alan Əl-Həkim bu işi o qədər də uğurlu hesab etməyərək İraqda qalır. 1980-cı ildə İraqın mütəşəkkil təşkilatlarının, BƏƏS-in əli ilə gerçəkləşdirilən bir əməliyyatda Muhəmməd Baqirin müəlimi öldürülür. Onunla yanaşı bir neçə siyasi xadim müxtəlif dərəcəli xəsarətlər alır. Bu hadisə əl-Həkimi uzun zaman tərəddüddə olan addımı, hicrəti zəruriləşdirir. O İraqdan Suriyaya gəlir.
Burada üç ay qaldıqdan sonra 1980-cı ilin oktyabrında İrana gəlir. Onun gəlişini eşidən İmam Xomeyni (r) Muhəmməd Baqir əl-Həkimi çox ehtiramla qarşılayır və evinə yaxın bir yerdə onun üçün kirayə ev tutur. Onun bütün xərclərini, yaşamaq, görüşləri üçün əlverişli şəraiti yaradan İmam Xomeyni (r) onun Səddam Hüseynin fəaliyyəti əleyhinə hazırlanan siyasi layihələrini yaxından izləyir. Bir çox addımları bərabərliklə incələyirlər və bunun üçün zəruri olan addımlar atılır.
Muhəmməd Baqir İranda ilk olaraq İraqlı alimləri bir ünvana toplamaq məqsədi ilə «İraq Alimlər Şurası»nı yaradır. Bura tanınmış alimlər, mütəfəkkirlər toplanır. Ancaq 1981-ci ildə İran-İraq arasında baş qaldıran müharibə səbibi ilə bu təşkilat öz fəaliyyətini qismən də olsa dondurur. Elə həmin ildə bir çox haqsevən insanların birliyinə rəhbərlik edərək o Bədr briqadasını yaratdı. Bu briqada 1991-ci il Körfəz müharibəsi zamanı İraqın cənub bölgəsində aparılan məməliyyatlarda xüsusi xidmət göstərdi.
Bundan əlavə də İraq daxilində aparılan bir çox gizli fəaliyyətlərin başında da məhz əl-Həkimin özünün və onun yaratdığı Bədr briqadasının durduğu heç kəsə gizlin deyildi. Buna görə idi ki, onu xalq «İraqın Xomeynisi» adlandırırdılar. O isə həmişəki təvazükarlığı ilə sadəcə bir İslam əsgəri olduğunu söylərkən bundan qürur duyduğunu bildirirdi. Eləcə də müharibə dönəmində əl-Həkim İran daxilində «İraq İslam İnqilabı Ali Şurası»nı yaradır ki, bura çox fəal təşkilat üzvüləri cəmləndi.Bu şura İraqın daxilində bir çox ictimai, siyasi hadisələri tənzimləyir, ölkədaxili ruhanilərin ümumi qərar əldə etməsində misilsiz xidmət göstərirdi. Şəhid Həkim şuraya daxil olan üzvülər kimi ilkin dövrdə bu şurada çalışsa da o 1986-cı ildə bu təşkilatın başçısı seçildi və şəhid olan günə qədər də burada rəhbərliyini davam etdirdi.
Apardığı mübarizəsi boyunca əl-Həkim 7 dəfə sui-qəstə məruz qalmışdı. Hər dəfə də müxtəlif xəsarətlərlə həyatı xilas olan bu İlahi şəxsiyyət heç nəyi Allahın təqdirindən kənar bilmirdi. Daim insanlığı haqq ədalət cilvəsində ali məqamlara yüksəlmək üçün fikirlər söyləyir, təbliğatlar aparırdı. 2002-ci ildə Amerika qoşunlarının İraqın daxilinə hücumundan sonra bu hadisə Əl-Həkim tərəfindən də qəti pislənilir.
2003-cü ilin əvvələrində İraqda Sünni-Şiələr arasında yaradılan və arxasında Amerikanın durduğu qarşıdurmaların acı nəticə alacağını göz önünə alan Əl-Həkim Ayətullah Sistaninin məsləhəti ilə 23 illik hicrətdən sonra İraqa qayıdır. Böyük şiə müctəhidi Ayətullah Sistaninin ictimaiyyətlə əlaqələrinin məhdud olması səbəbi ilə Əl-Həkimə olan ehtiyac onun İraq daxilində yaranan kəskin vəziyyəti qısa müddət ərzində tənzimləməsi təkcə şiələrin deyil, eyni halda sünnilərin də Əl-Həkimə olan məhəbbətlərini artırır. Amma bu təbii ki, bu qarşıdurmanın artmasını arzu edən Amerika, israil və onlarla birlik nümayiş etdirən müttəfiq qüvvələri qane etmirdi.
Onun həyatı üçün terror ən əlverişli addım idi. Buna görə də hər dəfə Allahın inayəti sayəsində ölümün pəncəsindən sağ çıxan əl-Həkim üçün daha geniş və öldürücü plan hazırlamaq lazım idi. 2003-cü il Avqustun 29-da Nəcəfdə, Həzrət Əlinin (ə) hərəmindən Cümə namazından çıxan zaman hazırlanmış terror aktı 83-nəfər silahdaşı ilə bərabər İraq İslam İnqilabı Ali Şurasının sədri Ayətullah Muhəmməd Baqir əl-Həkimin həyatına son qoyaraq onu şəhidlik məqamına yüksəltdi. Hadisə zamanı İraq Keçici Hökumət Şurasının üzvü Əbdüləziz əl-Həkim də daxil olmaqla 229 nəfər dinc əhali müxtəlif dərəcəli xəsarətlər aldı.
İstinadlar
- Mohammed Bakr al- Hakim // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- محمد باقر الحكيم، 1939‒2003 // AlKindi.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Seyid Mehemmedbagir Seyid Mohsun oglu Hekim 1 iyul 1939 Necef 29 avqust 2003 Necef Islam alimi muctehid Seyid Mehemmedbagir Hekimereb محمد باقر الحكيم Dogum tarixi 1 iyul 1939 1939 07 01 Dogum yeri Necef Necef muhafezesi IraqVefat tarixi 29 avqust 2003 2003 08 29 64 yasinda Vefat yeri Necef Necef muhafezesi Iraq Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiSeyid Muhemmedbagir el Hekim Necef seherinde 1939 cu ilde Ayetullah Mohsun Tebabtebai el Hekimin ailesinde dunyaya goz acdi Atasi Ayetullah Mohsun el Hekim Iraqin taninmis sie liderlerinden sayilir ve 1950 ci ilden Iraqda muctehidliyi qebul olunan sexsiyyetlerdendir Muhemmed Baqir kicik yaslarinda hem ruhani eyni halda dunyevi tehsile yiyelenerek beraber dini dunyevi elimleri elde edir 1964 cu ilde 25 yasinda iken o Bagdad Unversitetinin Dini Elmleri Fakultesinde Quran ve fiqh elmleri uzre muellim vezifesinde calismaga baslayir Tedrisi dovrunde eyni halda Ehli beyt e mektebinin ozellikleri ve cemiyyetde haqq ve batil savasinda megrur ve qehremanligin insani hedef olmasi tebligi ile de mesgul olur Bu tebligati onun telebeler arasinda xususi titul qazanmasina sebeb olur O dersden kenar telebelerle kecirdiyi goruslerde onlarin mubarize hedefleinde inceleme apararaq daha deqiq ve iti addimlar atmalarina sebeb olur 1974 cu ilde eqidevi prinsipleri insani deyerlerin mudafiesi ail meqamlarin qorunmasi istiqametine apardigi tebligati sebebi ile Muhemmed Baqir hebs olunur Bir muddet suren hebsi onun ali tehsil ocaginda apardigi tedrisine de son qoyur O 1975 ci ilde Seddam Huseynin basciliq etdiyi BEES teskilatinin hakimiyyete gelmesi ve bu fakultenin resmen baglanmasina qeder olan muddete qeder Bagdad Unversitetinde islese de ona qarsi sert movqeyler hedeler ve qadagalar qabariq hala gelir Buna muxtelif sebebler behane getirilir Daha cox 1958 ci ilde bir cox sie ruhanileri terefinden yaradilan ve qisa bir zaman omur suren 1961 ci ilde baglanan Islami Devet Parityasinin qurulmasinda ve burada ireli surulen siyasi pirnsiplerine gore Muhemmed Baqir tehdid olunaraq tezyiqlere meruz qalir Qeti qadagalar onu 1972 ci ilde bir nece ay 1974 cu ilde ise dord il suren hebs cezasina mehkum edir 1978 ci ilde olke rehberliyi terefinden nezerde tutulan aministiya Muhemmed Baqiri de hebsxana heyatindan azad edir Amma dovletin qerarina esasen o subheli sexs qisminde nezaret altinda saxlanilir Bu ise yasayis terzi her zaman terror tehlukesi qadagalar dolu bir heyati daha de cetinlesdirirdi 1979 cu il Iran Islam Inqilabindan sonra Muhemmed Baqir el Hekimin muellimi onu bu veziyyete son qoymaq ucun Iraqi terk edib Irana getmeye tovsiye edir Amma olkedeki keskin veziyyeti nezere alan El Hekim bu isi o qeder de ugurlu hesab etmeyerek Iraqda qalir 1980 ci ilde Iraqin mutesekkil teskilatlarinin BEES in eli ile gerceklesdirilen bir emeliyyatda Muhemmed Baqirin muelimi oldurulur Onunla yanasi bir nece siyasi xadim muxtelif dereceli xesaretler alir Bu hadise el Hekimi uzun zaman tereddudde olan addimi hicreti zerurilesdirir O Iraqdan Suriyaya gelir Burada uc ay qaldiqdan sonra 1980 ci ilin oktyabrinda Irana gelir Onun gelisini esiden Imam Xomeyni r Muhemmed Baqir el Hekimi cox ehtiramla qarsilayir ve evine yaxin bir yerde onun ucun kiraye ev tutur Onun butun xerclerini yasamaq gorusleri ucun elverisli seraiti yaradan Imam Xomeyni r onun Seddam Huseynin fealiyyeti eleyhine hazirlanan siyasi layihelerini yaxindan izleyir Bir cox addimlari beraberlikle inceleyirler ve bunun ucun zeruri olan addimlar atilir Muhemmed Baqir Iranda ilk olaraq Iraqli alimleri bir unvana toplamaq meqsedi ile Iraq Alimler Surasi ni yaradir Bura taninmis alimler mutefekkirler toplanir Ancaq 1981 ci ilde Iran Iraq arasinda bas qaldiran muharibe sebibi ile bu teskilat oz fealiyyetini qismen de olsa dondurur Ele hemin ilde bir cox haqseven insanlarin birliyine rehberlik ederek o Bedr briqadasini yaratdi Bu briqada 1991 ci il Korfez muharibesi zamani Iraqin cenub bolgesinde aparilan memeliyyatlarda xususi xidmet gosterdi Bundan elave de Iraq daxilinde aparilan bir cox gizli fealiyyetlerin basinda da mehz el Hekimin ozunun ve onun yaratdigi Bedr briqadasinin durdugu hec kese gizlin deyildi Buna gore idi ki onu xalq Iraqin Xomeynisi adlandirirdilar O ise hemiseki tevazukarligi ile sadece bir Islam esgeri oldugunu soylerken bundan qurur duydugunu bildirirdi Elece de muharibe doneminde el Hekim Iran daxilinde Iraq Islam Inqilabi Ali Surasi ni yaradir ki bura cox feal teskilat uzvuleri cemlendi Bu sura Iraqin daxilinde bir cox ictimai siyasi hadiseleri tenzimleyir olkedaxili ruhanilerin umumi qerar elde etmesinde misilsiz xidmet gosterirdi Sehid Hekim suraya daxil olan uzvuler kimi ilkin dovrde bu surada calissa da o 1986 ci ilde bu teskilatin bascisi secildi ve sehid olan gune qeder de burada rehberliyini davam etdirdi Apardigi mubarizesi boyunca el Hekim 7 defe sui qeste meruz qalmisdi Her defe de muxtelif xesaretlerle heyati xilas olan bu Ilahi sexsiyyet hec neyi Allahin teqdirinden kenar bilmirdi Daim insanligi haqq edalet cilvesinde ali meqamlara yukselmek ucun fikirler soyleyir tebligatlar aparirdi 2002 ci ilde Amerika qosunlarinin Iraqin daxiline hucumundan sonra bu hadise El Hekim terefinden de qeti pislenilir 2003 cu ilin evvelerinde Iraqda Sunni Sieler arasinda yaradilan ve arxasinda Amerikanin durdugu qarsidurmalarin aci netice alacagini goz onune alan El Hekim Ayetullah Sistaninin mesleheti ile 23 illik hicretden sonra Iraqa qayidir Boyuk sie muctehidi Ayetullah Sistaninin ictimaiyyetle elaqelerinin mehdud olmasi sebebi ile El Hekime olan ehtiyac onun Iraq daxilinde yaranan keskin veziyyeti qisa muddet erzinde tenzimlemesi tekce sielerin deyil eyni halda sunnilerin de El Hekime olan mehebbetlerini artirir Amma bu tebii ki bu qarsidurmanin artmasini arzu eden Amerika israil ve onlarla birlik numayis etdiren muttefiq quvveleri qane etmirdi Onun heyati ucun terror en elverisli addim idi Buna gore de her defe Allahin inayeti sayesinde olumun pencesinden sag cixan el Hekim ucun daha genis ve oldurucu plan hazirlamaq lazim idi 2003 cu il Avqustun 29 da Necefde Hezret Elinin e hereminden Cume namazindan cixan zaman hazirlanmis terror akti 83 nefer silahdasi ile beraber Iraq Islam Inqilabi Ali Surasinin sedri Ayetullah Muhemmed Baqir el Hekimin heyatina son qoyaraq onu sehidlik meqamina yukseltdi Hadise zamani Iraq Kecici Hokumet Surasinin uzvu Ebduleziz el Hekim de daxil olmaqla 229 nefer dinc ehali muxtelif dereceli xesaretler aldi IstinadlarMohammed Bakr al Hakim Brockhauz Ensiklopediyasi alm محمد باقر الحكيم 1939 2003 AlKindi