Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Məcmu tələb əyrisi açıq bir iqtisadiyyatda bütün xərclərin cəmi kimi ifadə edilir:
AD= C+I+G+NX
- C- istehlak xərcləri;
- I- investisiyalar;
- G- dövlət xərcləri;
- NX- xalis ixrac, (NX= İxrac - İdxal).
Bu halda hər qiymət səviyyəsində ev təsərrüfatlarının, firmaları və dövlətin almaq istədiyi əmtəə və xidmətlərin həcmini əks etdirəcək. Başqa sözlə, AD əyrisi yuxarıda göstərilən bütün istehlak, investisiya, xalis ixrac və dövlət xərclərini təmsil edir.
AD əyrisindəki dəyişmələrə səbəb ola biləcək amillər 3 qrupda əks olunur:
- Gözlənmələr;
- Xaricilərin gəlirləri və valyuta kursu;
- Dövlət siyasəti.
Gözləntilər
Ev təsərrüfatları gələcəkdə gəlirlərində artım gözləyirlərsə, daha çox istehlak edəcəklər. Bu məcmu tələbin artmasına gətirib çıxaracaq və AD əyrisi sağa sürüşəcək. Bunun əksi olaraq gəlirlərin azalması gözlənilirsə, AD əyrisi sola doğru hərəkət edəcək. Bu hal firmalara da aiddir. Belə ki, firmalar gələcəkdə iqtisadiyyatda canlanma gözləyirlərsə, investisiya yönümlü xərclərini artıracaqlar. Bu məcmu tələbdə artışa və AD əyrisinin sağa doğru irəlləməsinə səbəb olacaq. Əks halda AD əyrisi sola sürüşəcəkdir.
Xaricilərin gəlirləri və valyuta kursu
Valyuta kursu yüksəldikdə, yəni milli valyuta xarici valyutalar qarşısında dəyər itirdikdə ölkə daxilindəki məhsullar xarici ölkələrə nisbətdə ucuzlaşır. Belə olan vəziyyətdə xalis ixrac və məcmu tələb yüksəlir. Bu da AD əyrisinin sağa doğru hərəkət etməsinə səbəb olur. Valyuta kursunun düşdüyü halda AD əyrisi sola sürüşəcəkdir.
Xarici ölkələrin real gəlirləri çoxaldığda bu ölkələrin yerli məhsullara tələbi, yəni ixrac artacaqdır. Belə olan halda məcmu tələb artacaq və AD əyrisi sağa doğru hərəkət edəcəkdir. Diğər ölkələrdə iqtisadi durğunluq və böhran yaşanırsa, tələb əyrisi sola doğru sürüşəcəkdir.
Dövlət Siyasəti
A.Vergiləri və transfertlər. Dövlət iqtisadiyyata müxtəlif yollarla müdaxilə edə bilər. Bunlardan biri fiskal siyasətdir. Əgər dövlət büdcə xərclərini yüksəldərsə, bu məcmu tələbi artırar. Vergilər də fiskal siyasətdə istifadə edilən alətlərdəndir. Dövlət vergiləri aşağı endirdiyi halda əhalinin sərəncamında qalan vəsait artar və eyni dərəcədə istehlak da artar. Bu məcmu tələbin artmasına və AD əyrisinin sağa sürüşməsinə səbəb olar. Transfertlər əhaliyə verilən maliyyə yardımıdır. Əgər bunun həcmində artım olarsa, ev təsərrüfatlarının gəliri artar, bu da məcmu tələbdə artıma gətirib çıxarar. Vergilər artarsa və ya transfertlər azalarsa, əhalinin sərəncamında qalan gəlir azalar bu da xərcləri, eləcə də mənmu tələbi azaldar. Bu isə AD əyrisini sola doğru sürüşdürər.
B.Fazi dərəcəsi. Dövlət iqtisadiyyata müdaxilə etmək üçün də istifadə edir. Mərkəzi banklar dövlətin iqtisadi siyasətinə uyğun qərar qəbul edən və fəaliyyət göstərən qurumlardır. Mərkəzi banklar iqtisadiyyata pulun miqdarı və faiz dərəcəsini tənzimləməklə təsir göstərirlər. Əgər iqtisadiyyatda faiz dərəcəsi endirilirsə, borc almaq xərci azalar və investorlar üçün əlverişli vəziyyət yaranar. İnvestisiyalardakı artım məcmu gəliri artırar və AD əyrisi sağa doğru hərəkət edər. Sərt valyuta siyasətinin tətbiqi ilə pul təklifindəki azalma yuxarıdakı nəticəsi əksinə çevirər.
İstinadlar
- "Arxivlənmiş surət". 2018-09-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-04-02.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mecmu teleb eyrisi aciq bir iqtisadiyyatda butun xerclerin cemi kimi ifade edilir AD C I G NX C istehlak xercleri I investisiyalar G dovlet xercleri NX xalis ixrac NX Ixrac Idxal Bu halda her qiymet seviyyesinde ev teserrufatlarinin firmalari ve dovletin almaq istediyi emtee ve xidmetlerin hecmini eks etdirecek Basqa sozle AD eyrisi yuxarida gosterilen butun istehlak investisiya xalis ixrac ve dovlet xerclerini temsil edir AD eyrisindeki deyismelere sebeb ola bilecek amiller 3 qrupda eks olunur Gozlenmeler Xaricilerin gelirleri ve valyuta kursu Dovlet siyaseti Gozlentiler Ev teserrufatlari gelecekde gelirlerinde artim gozleyirlerse daha cox istehlak edecekler Bu mecmu telebin artmasina getirib cixaracaq ve AD eyrisi saga surusecek Bunun eksi olaraq gelirlerin azalmasi gozlenilirse AD eyrisi sola dogru hereket edecek Bu hal firmalara da aiddir Bele ki firmalar gelecekde iqtisadiyyatda canlanma gozleyirlerse investisiya yonumlu xerclerini artiracaqlar Bu mecmu telebde artisa ve AD eyrisinin saga dogru irellemesine sebeb olacaq Eks halda AD eyrisi sola surusecekdir Xaricilerin gelirleri ve valyuta kursu Valyuta kursu yukseldikde yeni milli valyuta xarici valyutalar qarsisinda deyer itirdikde olke daxilindeki mehsullar xarici olkelere nisbetde ucuzlasir Bele olan veziyyetde xalis ixrac ve mecmu teleb yukselir Bu da AD eyrisinin saga dogru hereket etmesine sebeb olur Valyuta kursunun dusduyu halda AD eyrisi sola surusecekdir Xarici olkelerin real gelirleri coxaldigda bu olkelerin yerli mehsullara telebi yeni ixrac artacaqdir Bele olan halda mecmu teleb artacaq ve AD eyrisi saga dogru hereket edecekdir Diger olkelerde iqtisadi durgunluq ve bohran yasanirsa teleb eyrisi sola dogru surusecekdir Dovlet Siyaseti A Vergileri ve transfertler Dovlet iqtisadiyyata muxtelif yollarla mudaxile ede biler Bunlardan biri fiskal siyasetdir Eger dovlet budce xerclerini yukselderse bu mecmu telebi artirar Vergiler de fiskal siyasetde istifade edilen aletlerdendir Dovlet vergileri asagi endirdiyi halda ehalinin serencaminda qalan vesait artar ve eyni derecede istehlak da artar Bu mecmu telebin artmasina ve AD eyrisinin saga surusmesine sebeb olar Transfertler ehaliye verilen maliyye yardimidir Eger bunun hecminde artim olarsa ev teserrufatlarinin geliri artar bu da mecmu telebde artima getirib cixarar Vergiler artarsa ve ya transfertler azalarsa ehalinin serencaminda qalan gelir azalar bu da xercleri elece de menmu telebi azaldar Bu ise AD eyrisini sola dogru surusdurer B Fazi derecesi Dovlet iqtisadiyyata mudaxile etmek ucun de istifade edir Merkezi banklar dovletin iqtisadi siyasetine uygun qerar qebul eden ve fealiyyet gosteren qurumlardir Merkezi banklar iqtisadiyyata pulun miqdari ve faiz derecesini tenzimlemekle tesir gosterirler Eger iqtisadiyyatda faiz derecesi endirilirse borc almaq xerci azalar ve investorlar ucun elverisli veziyyet yaranar Investisiyalardaki artim mecmu geliri artirar ve AD eyrisi saga dogru hereket eder Sert valyuta siyasetinin tetbiqi ile pul teklifindeki azalma yuxaridaki neticesi eksine cevirer Istinadlar Arxivlenmis suret 2018 09 27 tarixinde Istifade tarixi 2015 04 02