Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Müşfiqə Qadınəfəndi (soyad qanunundan sonra Müşfiqə Qayı) (d. 10 dekabr 1867 — ö. 16 iyul 1961) — 34. Osmanlı sultanı II Əbdülhəmidin səkkizinci xanımı və "Babam Sultan Abdülhamid" adlı xatiratıyla məşhurlaşan Aişə Sultanın anası.
| Müşfiqə Qadınəfəndi | |
|---|---|
| مشفقه قادين | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Hopa, Artvin ili, Osmanlı imperiyası |
| Vəfat tarixi | (93 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | Yəhya Əfəndi məzarlığı |
| Atası | Mahmud bəy |
| Anası | Əminə xanım |
| Həyat yoldaşı | II Əbdülhəmid |
| Uşağı | Ayşə Sultan |
| Ailəsi | Osmanlı xanədanı |
| Dini | Sünni, İslam |
Həyatı
Müşfiqə xanım 10 dekabr 1867-ci ildə Osmanlı tabeliyindəki Hopa şəhərində abxaz ailəsində dünyaya gəldi. Əsl adı Ayşə Ağırba idi. Atası 1877–1878 Osmanlı-Rusiya müharibəsinə könüllü qatılan və şəhid olan Mahmud bəy, anası isə Əminə xanım idi. Özündən 1 yaş kiçik Fatma adlı bacısı, 7 yaş böyük Şahin adlı bir qardaşı vardı. Müharibəyə getməzdən öncə atası Mahmud bəy ailəsini yaxın dostu Hüseyn Vasif Paşaya tapşırmışdı.
Hüseyn Vasif Paşanın xanımı Bəzminigar xanım Mahmud bəyin qohumu idi. Bu səbəblə Əminə xanımı razı salaraq 2 qızı Osmanlı sarayına təslim etməyə qərar verdi. Bəzminigar xanım evlənmədən öncə dövrün validə sultanı Pərtəvniyal xanımın xidmətində olmuşdu. Bu səbəblə qızları Pərtəvniyal xanımın xidmətinə verməyi qərarlaşdırdı. Pərtəvniyal xanım o illərdə oğlu Sultan Əbdüləzizin ölümündən təsirlənmiş, özünü ibadətə vermişdi. İki qızın adı dəyişdirildi və 2 yaşlı Fatmaya Dəstipəri, 3 yaşlı Ayşəyə isə Dəstizər adı verildi. Anası Əminə xanım və qardaşı Şahin bəy isə Bəzminigar xanımın yanında qaldılar. Ancaq sonrakı illərdə Mahmud bəyin müharibədə şəhid olması xəbəri eşidildi və ana-oğul yenidən vətənlərinə qayıtdılar. Onlardan bir daha xəbər alınmadı.
Pərtəvniyal xanımın vəfatından sonra bütün xidmətçiləri Dolmabağça sarayına köçürüldü. Aldığı saray tərbiyəsi və gözəlliyi ilə sarayda göz qamaşdıran Müşfiqə xanım Sultan Əbdülhəmidin diqqətini cəlb etdi. Nəhayət, Ulduz sarayına aparılan Dəstizər xanım 12 yanvar 1886-cı ildə burada Sultan Əbdülhəmidlə evləndi.
Nikah Seyid Əsad Əfəndi tərəfindən, Hacı Mahmud Əfəndi, Əli Əfəndi və Şərafəddin ağanın şahidliyində kəsildi. Toy hədiyəsi olaraq, Sultan Əbdülhəmid xanımına mükəmməl bir Qurani Kərim hədiyyə etdi. Qurani Kərimi açarkən ilk gördüyü söz olan "müşfiqun" sözündən təsirlənərək (Ənbiya surəsi, 28-ci ayə) Dəstizərin adını Müşfiqə qoydu. Sarayda qısa zamanda məşhurlaşdı. Çünki Müşfiqə xanım Sultan Əbdüləzizin son günlərindən etibarən sarayda xidmət edirdi və saray ənənələrinə hakim idi. Bacısının da adı dəyişdirilərək Şükriyə qoyuldu. Şükriyə xanım daha sonra sarayın xəzinədarı oldu və Sultan Əbdülhəmidin süd qardaşı İsmət bəyin ikinci oğlu Xalid Paşayla evləndirildi. Bu nikahdan Tofiq, Vədad, Rəfiq, Məbrurə və Hadiyə adlı 5 övladı dünyaya gəldi. Sultan Əbdülhəmidin vəfatından 5 ay öncə tifus xəstəliyinə yaxlanaraq vəfat etmişdir.
1886-cı ilin oktyabrında yeganə övladı olan Aişə Həmidə Sultanı dünyaya gətirdi. Xəbəri eşidən Sultan Əbdülhəmid xəbəri verən Filurya kalfaya bahalı bir cəvahirat, doğuşda iştirak edən Əbəzadə Kamilə xanıma isə 300 lirə hədiyyə etdi.
Sultan Əbdülhəmidin 1909-cu ildə devrilməsinin ardından onunla birlikdə Salonikiyə sürgünə getdi ancaq 1912-ci ildə cütlük İstanbula qaytarıldı. Ərinin vəfatı səbəbilə 1924-cü ildə baş tutan sürgündə adı çəkilmədi və Türkiyədə qaldı. Qızı Aişə Sultan isə ölkəni tərk etməyə məcbur oldu. 1934-cü ildə Müşfiqə xanım Qayı soyadını alaraq Türkiyə vətəndaşlığına keçdi. 1952-ci ildə qızının vətənə dönüşündən sonra qızıyla birlikdə yaşamağa başladı. Müsahibəyə gələn jurnalistlərin qeydlərinə görə, saraya kəniz olaraq gələn Müşfiqə xanım, Osmanlı sultanının qızı olan doğma qızı otağa hər daxil olanda, saray ənənəsinə uyğun olaraq ayağa qalxırdı.
16 iyul 1961-ci ildə Sərəncəbəydəki evində vəfat etdi. Məzarı Yəhya Əfəndi məzarlığına dəfn olundu.
Övladları
Qalereya
Mənbə
- Yavuz Bahadıroğlu (2009). Resimli Osmanlı Tarihi, Nesil Yayınları (Ottoman History with Illustrations, Nesil Publications). 15th Ed.
- M. Çağatay Uluçay (2011). Padişahların kadınları ve kızları. Ötüken. pp. 248–49.
- Sâmiha Ayverdi (2007). Ne idik ne olduk. Kubbealti Publishing. pp. 47–8
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Musfiqe Qadinefendi soyad qanunundan sonra Musfiqe Qayi d 10 dekabr 1867 o 16 iyul 1961 34 Osmanli sultani II Ebdulhemidin sekkizinci xanimi ve Babam Sultan Abdulhamid adli xatiratiyla meshurlasan Aise Sultanin anasi Musfiqe Qadinefendiمشفقه قادينSexsi melumatlarDogum tarixi 10 dekabr 1867Dogum yeri Hopa Artvin ili Osmanli imperiyasiVefat tarixi 16 iyul 1961 93 yasinda Vefat yeri Istanbul Istanbul ili TurkiyeDefn yeri Yehya Efendi mezarligiAtasi Mahmud beyAnasi Emine xanimHeyat yoldasi II EbdulhemidUsagi Ayse SultanAilesi Osmanli xanedaniDini Sunni IslamHeyatiMusfiqe xanim 10 dekabr 1867 ci ilde Osmanli tabeliyindeki Hopa seherinde abxaz ailesinde dunyaya geldi Esl adi Ayse Agirba idi Atasi 1877 1878 Osmanli Rusiya muharibesine konullu qatilan ve sehid olan Mahmud bey anasi ise Emine xanim idi Ozunden 1 yas kicik Fatma adli bacisi 7 yas boyuk Sahin adli bir qardasi vardi Muharibeye getmezden once atasi Mahmud bey ailesini yaxin dostu Huseyn Vasif Pasaya tapsirmisdi Huseyn Vasif Pasanin xanimi Bezminigar xanim Mahmud beyin qohumu idi Bu sebeble Emine xanimi razi salaraq 2 qizi Osmanli sarayina teslim etmeye qerar verdi Bezminigar xanim evlenmeden once dovrun valide sultani Pertevniyal xanimin xidmetinde olmusdu Bu sebeble qizlari Pertevniyal xanimin xidmetine vermeyi qerarlasdirdi Pertevniyal xanim o illerde oglu Sultan Ebdulezizin olumunden tesirlenmis ozunu ibadete vermisdi Iki qizin adi deyisdirildi ve 2 yasli Fatmaya Destiperi 3 yasli Ayseye ise Destizer adi verildi Anasi Emine xanim ve qardasi Sahin bey ise Bezminigar xanimin yaninda qaldilar Ancaq sonraki illerde Mahmud beyin muharibede sehid olmasi xeberi esidildi ve ana ogul yeniden vetenlerine qayitdilar Onlardan bir daha xeber alinmadi Pertevniyal xanimin vefatindan sonra butun xidmetcileri Dolmabagca sarayina kocuruldu Aldigi saray terbiyesi ve gozelliyi ile sarayda goz qamasdiran Musfiqe xanim Sultan Ebdulhemidin diqqetini celb etdi Nehayet Ulduz sarayina aparilan Destizer xanim 12 yanvar 1886 ci ilde burada Sultan Ebdulhemidle evlendi Nikah Seyid Esad Efendi terefinden Haci Mahmud Efendi Eli Efendi ve Serafeddin aganin sahidliyinde kesildi Toy hediyesi olaraq Sultan Ebdulhemid xanimina mukemmel bir Qurani Kerim hediyye etdi Qurani Kerimi acarken ilk gorduyu soz olan musfiqun sozunden tesirlenerek Enbiya suresi 28 ci aye Destizerin adini Musfiqe qoydu Sarayda qisa zamanda meshurlasdi Cunki Musfiqe xanim Sultan Ebdulezizin son gunlerinden etibaren sarayda xidmet edirdi ve saray enenelerine hakim idi Bacisinin da adi deyisdirilerek Sukriye qoyuldu Sukriye xanim daha sonra sarayin xezinedari oldu ve Sultan Ebdulhemidin sud qardasi Ismet beyin ikinci oglu Xalid Pasayla evlendirildi Bu nikahdan Tofiq Vedad Refiq Mebrure ve Hadiye adli 5 ovladi dunyaya geldi Sultan Ebdulhemidin vefatindan 5 ay once tifus xesteliyine yaxlanaraq vefat etmisdir 1886 ci ilin oktyabrinda yegane ovladi olan Aise Hemide Sultani dunyaya getirdi Xeberi esiden Sultan Ebdulhemid xeberi veren Filurya kalfaya bahali bir cevahirat dogusda istirak eden Ebezade Kamile xanima ise 300 lire hediyye etdi Sultan Ebdulhemidin 1909 cu ilde devrilmesinin ardindan onunla birlikde Salonikiye surgune getdi ancaq 1912 ci ilde cutluk Istanbula qaytarildi Erinin vefati sebebile 1924 cu ilde bas tutan surgunde adi cekilmedi ve Turkiyede qaldi Qizi Aise Sultan ise olkeni terk etmeye mecbur oldu 1934 cu ilde Musfiqe xanim Qayi soyadini alaraq Turkiye vetendasligina kecdi 1952 ci ilde qizinin vetene donusunden sonra qiziyla birlikde yasamaga basladi Musahibeye gelen jurnalistlerin qeydlerine gore saraya keniz olaraq gelen Musfiqe xanim Osmanli sultaninin qizi olan dogma qizi otaga her daxil olanda saray enenesine uygun olaraq ayaga qalxirdi 16 iyul 1961 ci ilde Serencebeydeki evinde vefat etdi Mezari Yehya Efendi mezarligina defn olundu OvladlariAyse Hemide SultanQalereyaMenbeYavuz Bahadiroglu 2009 Resimli Osmanli Tarihi Nesil Yayinlari Ottoman History with Illustrations Nesil Publications 15th Ed ISBN 978 975 269 299 2 M Cagatay Ulucay 2011 Padisahlarin kadinlari ve kizlari Otuken pp 248 49 Samiha Ayverdi 2007 Ne idik ne olduk Kubbealti Publishing pp 47 8Istinadlar