Mürsəl Bakı (1881, Ərzurum, Ərzurum vilayəti – 2 fevral 1945, İstanbul) — Birinci Dünya Müharibəsi və Türkiyə Qurtuluş Savaşı zamanı mühüm vəzifələr tutmuş, Bakı və İzmir şəhərlərinin azad edilməsində mühüm rol oynamış, sonradan bir müddət millətvəkili kimi fəaliyyət göstərmiş Qafqaz əsilli Türkiyə hərbiçisidir. 9 sentyabr 1922-ci ildə I Süvari Diviziyasının komandiri olaraq İzmir şəhərinə daxil olan ilk türk generalıdır.
Mürsəl Bakı | |
---|---|
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 1881 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 2 fevral 1945 |
Vəfat yeri | |
Dəfn yeri | |
Vətəndaşlığı | |
Təhsili |
|
Hərbi fəaliyyəti | |
Hərbi hissə | XI Süvari Briqadası, XXXIV Diviziya, II Süvari Diviziyası, XXXII Diviziya, XII Diviziya , V Qafqaz Diviziyası VI Diviziya, I Süvari Diviziyası, VII Korpus (vəkil), II Süvari Diviziyası, XXIII Piyada Diviziyası, Süvari Müfəttişi, Piyada Müfəttiş Köməkçisi, Yüksək Hərbi Məhkəmənin üzvü |
Xidmət illəri | 1901-ci ildən |
Rütbəsi | General-mayor |
Döyüşlər | Balkan müharibələri Birinci Dünya Müharibəsi Türkiyə Qurtuluş Savaşı |
Təltifləri | İstiqlal medalı |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı və fəaliyyəti
Mürsəl Bakı 1881-ci ildə Ərzurumda anadan olub, 1904-cü ildə Hərbi Akademiyanı bitirərək kapitan rütbəsiylə fəaliyyətə başlamışdır. Birinci Dünya Müharibəsinin son dövrlərində Batumidə V Qafqaz Piyada Diviziyasının komandiri olmuşdur. 1918-ci ilin sentyabrında Nuru Paşanın komandanlığı ilə Qafqaz İslam Ordusu ilə Bakı döyüşünə qatılaraq, Bakının azad edilməsində iştirak edib və 28 may 1918-ci ildə qurulmuş Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin paytaxtının Gəncədən Bakıya köçürülməsini təşkil edib.
Birinci Dünya Müharibəsinin başa çatmasından sonra ingilislər tərəfindən həbs edilərək Maltaya sürgün olunub. Azadlığa buraxılmasından sonra 3 noyabr 1921-ci ildə Anadoluya gələrək Türkiyə Qurtuluş Savaşına qatılıb. zamanı I Süvari Diviziyasının komandiri olub və Mirliva rütbəsi ilə təltif edilib. 15 sentyabr 1918-ci ildə Bakıda ilk dəfə Osmanlı bayrağını yüksəldən Mürsəl Bakı Paşa, dörd il sonra İzmirə girən ilk türk generalı oldu və İzmirdə ilk Türkiyə bayrağını Hökumət Evinin üstündə ucaldan Yüzbaşı Şərafəddinə komandirlik etdi. Bundan sonra bir müddət VII Ordu Korpusunda vəkil kimi çalışmışdır. Həmin müddətdə Cənubi Anadoluda kürdlərin mərkəzi hökumətə qarşı başladıqları Şeyx Səid üsyanının yatırılmasında iştirak edib.
23 avqust 1938-ci ildə hərbi xidmətdən təqaüdə çıxmışdır. VII çağırış Türkiyə Böyük Millət Məclisində Kocaelini təmsil etmişdir. 1945-ci ildə İstanbul şəhərində vəfat etmişdir.
İstinadlar
- 93.Yıl Önce Türk Ordusu Bakü´deydi. 2018-06-12 at the Wayback Machine, gundem.be, Yoxlanılıb: 13.11.2014
- Yalçın Küçük — İsyan 2023-08-01 at the Wayback Machine, I cild, İthaki, səh. 228
- Ozan Arslan — Osmanlı'nın son zaferleri: 1918 Kafkas harekâtı 2023-08-01 at the Wayback Machine, Doğan Kitap, 2010, səh. 104
- Mürsel Bakü kimdir 2018-06-12 at the Wayback Machine, filozof.net, Yoxlanılıb: 13.11.2014
- Bilâl N. Şimşir — Malta sürgünleri 2023-08-01 at the Wayback Machine, Bilgi Yayınevi, 1985, səh. 29–30
- Vahakn N. Dadrian,Taner Akcam — Judgment at Istanbul: The Armenian Genocide Trials 2023-08-01 at the Wayback Machine
- Tuncer Baykara — İzmir ṣehri ve tarihi 2023-08-01 at the Wayback Machine, Ege Universitesi Malbaasi, 1974, səh. 92
- Uğur Ümit Güngör — Social Relations in Ottoman Diyarbekir, 1870–1915 2023-08-01 at the Wayback Machine, səh. 289
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Çünkü Bakü’ye giren Mustafa Kemal Paşa değil Mürsel Paşa’ydı…[ölü keçid]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mursel Baki 1881 Erzurum Erzurum vilayeti 2 fevral 1945 Istanbul Birinci Dunya Muharibesi ve Turkiye Qurtulus Savasi zamani muhum vezifeler tutmus Baki ve Izmir seherlerinin azad edilmesinde muhum rol oynamis sonradan bir muddet milletvekili kimi fealiyyet gostermis Qafqaz esilli Turkiye herbicisidir 9 sentyabr 1922 ci ilde I Suvari Diviziyasinin komandiri olaraq Izmir seherine daxil olan ilk turk generalidir Mursel BakiSexsi melumatlarDogum tarixi 1881Dogum yeri Erzurum Erzurum vilayeti Osmanli imperiyasiVefat tarixi 2 fevral 1945 1945 02 02 Vefat yeri Istanbul Istanbul ili TurkiyeDefn yeri Zencirliquyu qebiristanligiVetendasligi TurkiyeTehsili Osmanli Herbi Mektebi d Herbi fealiyyetiHerbi hisse XI Suvari Briqadasi XXXIV Diviziya II Suvari Diviziyasi XXXII Diviziya XII Diviziya V Qafqaz Diviziyasi VI Diviziya I Suvari Diviziyasi VII Korpus vekil II Suvari Diviziyasi XXIII Piyada Diviziyasi Suvari Mufettisi Piyada Mufettis Komekcisi Yuksek Herbi Mehkemenin uzvuXidmet illeri 1901 ci ildenRutbesi General mayorDoyusler Balkan muharibeleri Birinci Dunya Muharibesi Turkiye Qurtulus SavasiTeltifleri Istiqlal medali Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati ve fealiyyetiMursel Baki 1881 ci ilde Erzurumda anadan olub 1904 cu ilde Herbi Akademiyani bitirerek kapitan rutbesiyle fealiyyete baslamisdir Birinci Dunya Muharibesinin son dovrlerinde Batumide V Qafqaz Piyada Diviziyasinin komandiri olmusdur 1918 ci ilin sentyabrinda Nuru Pasanin komandanligi ile Qafqaz Islam Ordusu ile Baki doyusune qatilaraq Bakinin azad edilmesinde istirak edib ve 28 may 1918 ci ilde qurulmus Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin paytaxtinin Genceden Bakiya kocurulmesini teskil edib Birinci Dunya Muharibesinin basa catmasindan sonra ingilisler terefinden hebs edilerek Maltaya surgun olunub Azadliga buraxilmasindan sonra 3 noyabr 1921 ci ilde Anadoluya gelerek Turkiye Qurtulus Savasina qatilib zamani I Suvari Diviziyasinin komandiri olub ve Mirliva rutbesi ile teltif edilib 15 sentyabr 1918 ci ilde Bakida ilk defe Osmanli bayragini yukselden Mursel Baki Pasa dord il sonra Izmire giren ilk turk generali oldu ve Izmirde ilk Turkiye bayragini Hokumet Evinin ustunde ucaldan Yuzbasi Serafeddine komandirlik etdi Bundan sonra bir muddet VII Ordu Korpusunda vekil kimi calismisdir Hemin muddetde Cenubi Anadoluda kurdlerin merkezi hokumete qarsi basladiqlari Seyx Seid usyaninin yatirilmasinda istirak edib 23 avqust 1938 ci ilde herbi xidmetden teqaude cixmisdir VII cagiris Turkiye Boyuk Millet Meclisinde Kocaelini temsil etmisdir 1945 ci ilde Istanbul seherinde vefat etmisdir Istinadlar93 Yil Once Turk Ordusu Baku deydi 2018 06 12 at the Wayback Machine gundem be Yoxlanilib 13 11 2014 Yalcin Kucuk Isyan 2023 08 01 at the Wayback Machine I cild Ithaki seh 228 Ozan Arslan Osmanli nin son zaferleri 1918 Kafkas harekati 2023 08 01 at the Wayback Machine Dogan Kitap 2010 seh 104 Mursel Baku kimdir 2018 06 12 at the Wayback Machine filozof net Yoxlanilib 13 11 2014 Bilal N Simsir Malta surgunleri 2023 08 01 at the Wayback Machine Bilgi Yayinevi 1985 seh 29 30 Vahakn N Dadrian Taner Akcam Judgment at Istanbul The Armenian Genocide Trials 2023 08 01 at the Wayback Machine Tuncer Baykara Izmir ṣehri ve tarihi 2023 08 01 at the Wayback Machine Ege Universitesi Malbaasi 1974 seh 92 Ugur Umit Gungor Social Relations in Ottoman Diyarbekir 1870 1915 2023 08 01 at the Wayback Machine seh 289Hemcinin baxBaki doyusu Qafqaz Islam OrdusuXarici kecidlerCunku Baku ye giren Mustafa Kemal Pasa degil Mursel Pasa ydi olu kecid