Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Müqəddəs Yelena adası (ing. Saint Helena) — Atlantik okeannında Afrika qitəsindən 2800 km qərbdə yerləşmiş Böyük Britaniyaya məxsus ada. Adanın Napoleon Bonapart sürgündə olan zaman yaşadığı iki ev və dəfn olunmuş kiçik bir ərazisi Fransaya aiddir. Müqəddəs Yelena adası ətrafındakı digər Merac adası (ing. ), Tristan da Kunya (ing. Tristan da Cunha)arxipelaqına daxil olan (ing. Inaccessible Island), (ing. Nightingale Island), Bülbül adaları kimi Böyük Britaniyanin Dənizaşırı ərazisinə daxildir.
Müqəddəs Yelena adası | |
---|---|
Ümumi məlumatlar | |
Sahəsi |
|
Uzunluğu |
|
Eni | 11 km |
Hündür nöqtəsi | 818 m |
Əhalisi |
|
Yerləşməsi | |
Ölkə | |
| |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Süveyş kanalı tikilənə qədər bu adalar Hind okeanına üzən gəmilər üçün strateji əhəmiyyət daşımışdır.
Azsaylı əhalisi Böyük Britaniyaya loyal olaraq qalmaqdadır. İqtisadiyyatı zəif olan bu ada Londondan tam asılı vəziyyətdədir.
Coğrafiyası
Vulkanik mənşəyli Müqəddəs Yelena adası Afrikadan (Anqola) 1868 km, (Braziliya) isə 3290 km aralıda yerləşmişdir.
Adadnın 1 km radiusunda çoxlu xırda adacıqlar yerləşmişdir. Ada 121,7 km² sahəyə, iki 823 m Diana və digər adsız 500 m-lik zirvələrə malikdir. Mülayim okean iqliminə malikdir. ildə 1000 mm yağıntı düşür. Ceymstaunda isə illik yağıntı cəmi 140 mm təşkil edir. Florasını əsasən evkalipt, sərv ağacları və bir çox kol və müxtəlif çəmən bitkiləri təşkil edir.
Ay | Yanvar | Fevral | Mart | Aprel | May | İyun | İyul | Avqust | Sentyabr | Oktyabr | Noyabr | Dekabr | İllik |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
t°C | 23,6 | 24,2 | 24,8 | 24,2 | 21,9 | 20,8 | 19,7 | 19,7 | 19,7 | 20,3 | 20,8 | 21,6 | 21,8 |
Yağıntı (mm) | 8 | 10 | 20 | 10 | 18 | 18 | 8 | 10 | 5 | 4 | 0 | 3 | 114 |
Əhalisi
7543 nəfər əhaliyə malikdir. Etnik tərkibi ingilis, holland, portuqal, hindistanlı, və çin mənşəlilərindən ibarətdir.
İdarəetmə üsulu və inzibati bölgüsü
Böyük Britaniyanın tabesində olduğundan ada qubernatorluq üsulu ilə idarə olunur və qubernator qanunverici və icraedici şuralara rəhbərlik edir. Bölgüyə görə bir əsas (Müqəddəs Yelena adası) və iki (Merac adası və ) ondan asılı inzibati ərazilərindən ibarətdir. İnzibati mərkəzi Ceymstaun şəhəridir. Digər şəhərlərə Corcstaun (Merac adası), Tristan da Kunyada yerləşən Yeddi dənizin Edinburqu (ing. Edinburgh of the Seven Seas) aiddirlər.
Müqəddəs Yelena adası siyasi və hərbi baxımdan Böyük Britaniyadan tam asılı olsa da iqtisadiyatı qismən özünüidarəetməyə malikdir.
Tarixi
Müqəddəs Yelena adası portuqliyalı naviqator Jan da Nova tərəfindən Hindistan səfərindən evə qaıdarkən 21 may 1502 ci ildə "Müqəddəs Yelena" günündə kəşf edilmişdir. 1506 cı ildə isə portuqaliyalı dənizci Tristan da Kunya tərəfindən eyni adlı adalar kəşf edilmişdir. Bu adalar kəşf edilərkən sakinsiz olmuşlar. Sonralalar portuqliyalı dənizçilər adaya ev heyvanları, meyvə ağacları, tərəvəz bitkiləri gətirmiş, kilsə və bir neçə ev tiksələr də tam məskunlaşa bilməmişlər. 1613 cü ildə burada portuqaliyalılar hollandlara məxsusn qızıl və daş-qaş aparan yük gəmisini batırtmışlar. İngiltərə Hollandiya üzərində qələbə çaldıqdan sonra adaya sahib olur və 1659 cu ildən Müqəddəs Yelena adası Hindistana gedən gəmilərin su və ərzaq təminat məntəqəsinə eyni zamanda hərbi bazaya cevrilmiş olur.
1815 ci ildə adaya Napoleon Bonapart sürgün edilmiş və o 1821 ci ildə Lonqvudda öz evində vəfat etmişdir. Süveyş kanalının açılmasından sonra adanın strateji əhəmiyyəti azalmışdır. 1942 ci ildən ABŞ-nin hərbi-hava qüvvələrinin bazası Merac adasında yerləşmişdir.
Təsərrüfatı
Büdcəsinin 70 %-i Böyük Britaniya maliyə yardımından asılıdır. Yerli əhalinin məşğulluğu balıqçılıq, maldarlıq və kustar sənətkarlıqdan ibarətdir. İş yeri çox az olduğundan əhalinin 25 %-i qonşu adalara və Böyük Britaniyada çalışmaqdadır. Adada qəhvə, dənli bitkilər, tərəvəzlər əkilir. Əsas ixracat məhsulu kətan bitkisi sayılır.
1960-ci ildə hava limanı tikilməsi ideyası ortaya atılsa da bu günə kimi həyata keçirilməmişdir. Hava limanının 2010-cu ildə istifadəyə verilməsi nəzərdə tutulmuşdur.
Hal hazırda adanın hava əlaqəsi hərbi təyyarələrlə həyata keçirilir.
Kral poçt xidməti ada ilə əlaqəsini "Müqəddəs Yelena" gəmisi vasitəsilə həyata keçirir.
İstinadlar
- https://www.sainthelena.gov.sh/st-helena/statistics/.
- . 2011-03-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-01-27.
İnternet saytı
- Müqəddəs Yelena adasınin rəsmi saytı
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Muqeddes Yelena adasi ing Saint Helena Atlantik okeanninda Afrika qitesinden 2800 km qerbde yerlesmis Boyuk Britaniyaya mexsus ada Adanin Napoleon Bonapart surgunde olan zaman yasadigi iki ev ve defn olunmus kicik bir erazisi Fransaya aiddir Muqeddes Yelena adasi etrafindaki diger Merac adasi ing Tristan da Kunya ing Tristan da Cunha arxipelaqina daxil olan ing Inaccessible Island ing Nightingale Island Bulbul adalari kimi Boyuk Britaniyanin Denizasiri erazisine daxildir Muqeddes Yelena adasiUmumi melumatlarSahesi 121 km Uzunlugu 15 kmEni 11 kmHundur noqtesi 818 mEhalisi 3 924 nef 2022 Yerlesmesi15 57 c e 5 43 q u Olke Birlesmis Kralliq Muqeddes Yelena Askenson ve Tristan da Kunya adalariMuqeddes Yelena adasi Vikianbarda elaqeli mediafayllar Suveys kanali tikilene qeder bu adalar Hind okeanina uzen gemiler ucun strateji ehemiyyet dasimisdir Azsayli ehalisi Boyuk Britaniyaya loyal olaraq qalmaqdadir Iqtisadiyyati zeif olan bu ada Londondan tam asili veziyyetdedir CografiyasiVulkanik menseyli Muqeddes Yelena adasi Afrikadan Anqola 1868 km Braziliya ise 3290 km aralida yerlesmisdir Adadnin 1 km radiusunda coxlu xirda adaciqlar yerlesmisdir Ada 121 7 km saheye iki 823 m Diana ve diger adsiz 500 m lik zirvelere malikdir Mulayim okean iqlimine malikdir ilde 1000 mm yaginti dusur Ceymstaunda ise illik yaginti cemi 140 mm teskil edir Florasini esasen evkalipt serv agaclari ve bir cox kol ve muxtelif cemen bitkileri teskil edir Ay Yanvar Fevral Mart Aprel May Iyun Iyul Avqust Sentyabr Oktyabr Noyabr Dekabr Illikt C 23 6 24 2 24 8 24 2 21 9 20 8 19 7 19 7 19 7 20 3 20 8 21 6 21 8Yaginti mm 8 10 20 10 18 18 8 10 5 4 0 3 114Ehalisi7543 nefer ehaliye malikdir Etnik terkibi ingilis holland portuqal hindistanli ve cin menselilerinden ibaretdir Idareetme usulu ve inzibati bolgusuBoyuk Britaniyanin tabesinde oldugundan ada qubernatorluq usulu ile idare olunur ve qubernator qanunverici ve icraedici suralara rehberlik edir Bolguye gore bir esas Muqeddes Yelena adasi ve iki Merac adasi ve ondan asili inzibati erazilerinden ibaretdir Inzibati merkezi Ceymstaun seheridir Diger seherlere Corcstaun Merac adasi Tristan da Kunyada yerlesen Yeddi denizin Edinburqu ing Edinburgh of the Seven Seas aiddirler Muqeddes Yelena adasi siyasi ve herbi baximdan Boyuk Britaniyadan tam asili olsa da iqtisadiyati qismen ozunuidareetmeye malikdir TarixiNapoleon Muqeddes Yelena sahilindeNapoleonun surgundeki evi Muqeddes Yelena adasi portuqliyali naviqator Jan da Nova terefinden Hindistan seferinden eve qaidarken 21 may 1502 ci ilde Muqeddes Yelena gununde kesf edilmisdir 1506 ci ilde ise portuqaliyali denizci Tristan da Kunya terefinden eyni adli adalar kesf edilmisdir Bu adalar kesf edilerken sakinsiz olmuslar Sonralalar portuqliyali denizciler adaya ev heyvanlari meyve agaclari terevez bitkileri getirmis kilse ve bir nece ev tikseler de tam meskunlasa bilmemisler 1613 cu ilde burada portuqaliyalilar hollandlara mexsusn qizil ve das qas aparan yuk gemisini batirtmislar Ingiltere Hollandiya uzerinde qelebe caldiqdan sonra adaya sahib olur ve 1659 cu ilden Muqeddes Yelena adasi Hindistana geden gemilerin su ve erzaq teminat menteqesine eyni zamanda herbi bazaya cevrilmis olur 1815 ci ilde adaya Napoleon Bonapart surgun edilmis ve o 1821 ci ilde Lonqvudda oz evinde vefat etmisdir Suveys kanalinin acilmasindan sonra adanin strateji ehemiyyeti azalmisdir 1942 ci ilden ABS nin herbi hava quvvelerinin bazasi Merac adasinda yerlesmisdir TeserrufatiBudcesinin 70 i Boyuk Britaniya maliye yardimindan asilidir Yerli ehalinin mesgullugu baliqciliq maldarliq ve kustar senetkarliqdan ibaretdir Is yeri cox az oldugundan ehalinin 25 i qonsu adalara ve Boyuk Britaniyada calismaqdadir Adada qehve denli bitkiler terevezler ekilir Esas ixracat mehsulu ketan bitkisi sayilir 1960 ci ilde hava limani tikilmesi ideyasi ortaya atilsa da bu gune kimi heyata kecirilmemisdir Hava limaninin 2010 cu ilde istifadeye verilmesi nezerde tutulmusdur Hal hazirda adanin hava elaqesi herbi teyyarelerle heyata kecirilir Kral poct xidmeti ada ile elaqesini Muqeddes Yelena gemisi vasitesile heyata kecirir Istinadlarhttps www sainthelena gov sh st helena statistics 2011 03 25 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 01 27 Internet saytiMuqeddes Yelena adasinin resmi sayti Muqeddes Yelena adasi ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin