Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Müqəddəs Nedeli kafedralı (bolq. Църква Света Неделя) — Bolqar Pravoslav Kilsəsinin Sofiya Metropoliyasının kafedralı. Kilsə Balkanlarda Müqəddəs Nedeli olaraq tanınan Nikomedialı müqəddəs şəhid Kiriakinin adını daşıyır. Müqəddəs Nedeli məbədi X əsrdə inşa edilib. XVIII əsrdən isə şəhərin əsas kilsəsi olub. Müqəddəs bina əsrlər boyu dağıdılıb və dəfələrlə yenidən qurulub. Məbədin indiki binası Sofiyanın görməli yerləri arasındadır. O, məşhur Bolqarıstan memarlıq cütlüyü Vasilyov-Tsolov tərəfindən layihələndirilib. Serb kralı Stefan Uros II Milutinin qalıqları kilsədə saxlanılır.
| Müqəddəs Nedeli kafedralı | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ölkə | |
| Tikilmə tarixi | X əsr |
| Uzunluğu |
|
| Eni | 15,5 m |
| Material | kərpic |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Kafedralin ilk illərinin tarixi az məlumdur. Çox güman ki, ilkin tikili X əsrdə tikilib və daş bünövrəsi və taxta divarları olub. Kilsə 1578-ci ildə Sofiyaya səfər edən alman səyyahı Stefan Gerlaxın səyahət qeydlərində xatırlanır.
Təxminən 1460-cı ildə Serb kralı II Stiven Milutinin qalıqları Bolqarıstana köçürüldü. Onlar müxtəlif kilsə və monastırlarda qorunub saxlanılırdı. Nəhayət, bu kilsə 18-ci əsrdə kilsəyə çevrildikdən sonra onlar Müqəddəs Həftənin Katedralində yerləşdirildi. Bundan sonra kilsə yeni ad aldı - Müqəddəs Kral Kilsəsi (Bolqar Sveti Kral). Beləliklə, XIX əsrin sonu - XX əsrin əvvəllərində adlandırıldı. Bina digər Sofiya kilsələrindən fərqli olaraq 19-cu əsrin ortalarına qədər taxta qalmışdır.
Yanğından sonra, yerində daha möhtəşəm bir kilsə tikmək üçün keçmiş bina 25 aprel 1856-cı ildə söküldü. Uzunluğu 35,5, eni 19 metr olan yeni binanın tikintisinə həmin ilin yayında başlanıldı. Yarımçıq tikili 1858-ci il zəlzələsi nəticəsində zədələnmiş, tikinti işlərinin müddəti uzanmış və nəticədə 1863-cü ildə başa çatmışdır (memar İvan Boyanin). Yeni kafedralın təqdis mərasimi 1867-ci il mayın 11-də 20.000 nəfərin iştirakı ilə baş tutdu. Yeni zəng qülləsi 1879-cu ildə knyaz Dondukov-Korsakov tərəfindən kilsəyə bağışlanan 8 kilsə zəngin yerləşdirilməsi nəzərə alınaraq tikilib.
Hazırkı görkəmi
1898-ci ildə Müqəddəs Nedeli kilsəsi təmir edildi. Təmir zamanı kafedrala yeni günbəzlər əlavə olundu. 1915-ci ildə Bolqarıstan eksarxı I İosif kilsədə dəfn edildi. 1925-ci ildə general Konstantin Georgiyevin dəfn mərasiminə toplaşan hərbi və siyasi liderləri öldürmək məqsədi ilə Bolqarıstan Kommunist Partiyasının Hərbi Təşkilatı tərəfindən həyata keçirilən terror partlayışı zamanı kilsəyə ciddi ziyan dəydi. Terror aktı zamanı təxminən 134 nəfər həlak oldu və 500-dən çox insan yaralandı.
Qanlı hadisədən sonra kilsə bərpa edilərək müasir görkəmini aldı. Kilsənin yenidən təqdisi 1933-cü il aprelin 7-də baş tutdu. Yenilənmiş binanın uzunluğu 30 metr, eni 15,5 metr, əsas günbəzin hündürlüyü 31 metrdir. Partlayış zamanı qorunub saxlanılan Stanislav Dospevskinin zərli ikonostazı kilsəyə qaytarıldı.
Müqəddəs Nedeli kafedralında bədii freskalar 1971-1973-cü illər arasında Nikolay Rostovtsevin rəhbərlik etdiyi bir qrup rəssam tərəfindən hazırlanıb. Binanın döşəməsi yenilənmiş, 1992-1994-cü illərdə şimal sütunu şüşələnmişdir. 2000-ci ildə fasad tam təmizlənərək yeniləndi. 2002-ci ildə on bir kilsə zənginin avtomatik çalmasına imkan verən qurğu quraşdırılıdı. Bu zənglərdən səkkizi knyaz Dondukov-Korsakovun hədiyyəsi, ikisi Serbiyada, biri isə Bolqarıstanda istehsal olunub.
Adı
Müqəddəs Nedeli (bolq. Света Неделя) adının mənşəyi olduqca mübahisəlidir. Hansı etimologiyanın əsas götürülməsindən asılı olaraq ya “Müqəddəs bazar günü”, “Müqəddəs Nedelya”, hətta “Müqəddəs bazar günü” kimi tərcümə oluna bilər. Bolqar Pravoslav Kilsəsinin pravoslavieto.com saytında olan məlumata görə, kilsə 1578-ci ildə alman səyyahı Stefan Gerlax tərəfindən edilən qeydlərdə göstərilib ki, bu kilsə bir neçə adla tanınır. Bu adlar içərisində o, cümlədən “Rəbbin Kilsəsi” (bolq. Gospodnya Tsurkva) və “İsa Məsih Kilsəsi” (bolq. Tsurkva Isus Hristos) var. Lakin qəbul edilən əsas variant yunan mənşəli Balkanlarda Müqəddəs Nedeli olaraq tanınan Nikomedialı müqəddəs şəhid Kiriakinin adı ilə başlıdır. Bundan əlavə, Kiriaki həm də bolqar dilində Sveta Nedelya (Nedelya = "Bazar") kimi də səslənir. Beləliklə, bu gün bu məna bazar gününün müqəddəsliyinə aid görünsə də, əvvəlcə gənc şəhid Müqəddəs Kiriakiyə və ya son olaraq İsa Məsihə aid ola bilər.
İstinadlar
- The Sveta Nedelya Church of Sofia 2023-04-21 at the Wayback Machine (in Bulgarian), pravoslavieto.com 2023-04-23 at the Wayback Machine, sourced Aug 2010.
- Генчев, Ст.н.с.I ст. д-р арх. Христо Христов. „София, мислена в пространството и отвъд времето“, Второ допълнено издание, Изд. „Фондация ЕХГ“, София 2012.
- Хр. Темелски, Софийски катедрален храм „Света Неделя“. Кратки исторически бележки, С., 2010.
Qalereya
-
![image]()
Müqəddəs Nedeli kafedralı gecə vaxtı -
![image]()
Müqəddəs Nedeli kafedralının kənardan görünüşü -
![image]()
1925-ci il terror aktı qurbanlarının anımına vurulmuş xatirə lövhəsi -
![image]()
Müqəddəs Nedeli kafedralı 1880-ci ildə. -
![image]()
1922-ci ildə, terror hücumundan qısa müddət əvvəl təmir edilmiş Müqəddəs Nedeli kafedralının binası. -
![image]()
1925-ci ildə terror hücumundan sonra Müqəddəs Nedeli kilsəsi.
Xarici keçidlər
- Old photographs of the cathedral
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Muqeddes Nedeli kafedrali bolq Crkva Sveta Nedelya Bolqar Pravoslav Kilsesinin Sofiya Metropoliyasinin kafedrali Kilse Balkanlarda Muqeddes Nedeli olaraq taninan Nikomediali muqeddes sehid Kiriakinin adini dasiyir Muqeddes Nedeli mebedi X esrde insa edilib XVIII esrden ise seherin esas kilsesi olub Muqeddes bina esrler boyu dagidilib ve defelerle yeniden qurulub Mebedin indiki binasi Sofiyanin gormeli yerleri arasindadir O meshur Bolqaristan memarliq cutluyu Vasilyov Tsolov terefinden layihelendirilib Serb krali Stefan Uros II Milutinin qaliqlari kilsede saxlanilir Muqeddes Nedeli kafedrali42 41 48 sm e 23 19 17 s u Olke BolqaristanTikilme tarixi X esrUzunlugu 30 mEni 15 5 mMaterial kerpic Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiKafedralin ilk illerinin tarixi az melumdur Cox guman ki ilkin tikili X esrde tikilib ve das bunovresi ve taxta divarlari olub Kilse 1578 ci ilde Sofiyaya sefer eden alman seyyahi Stefan Gerlaxin seyahet qeydlerinde xatirlanir Texminen 1460 ci ilde Serb krali II Stiven Milutinin qaliqlari Bolqaristana kocuruldu Onlar muxtelif kilse ve monastirlarda qorunub saxlanilirdi Nehayet bu kilse 18 ci esrde kilseye cevrildikden sonra onlar Muqeddes Heftenin Katedralinde yerlesdirildi Bundan sonra kilse yeni ad aldi Muqeddes Kral Kilsesi Bolqar Sveti Kral Belelikle XIX esrin sonu XX esrin evvellerinde adlandirildi Bina diger Sofiya kilselerinden ferqli olaraq 19 cu esrin ortalarina qeder taxta qalmisdir Yangindan sonra yerinde daha mohtesem bir kilse tikmek ucun kecmis bina 25 aprel 1856 ci ilde sokuldu Uzunlugu 35 5 eni 19 metr olan yeni binanin tikintisine hemin ilin yayinda baslanildi Yarimciq tikili 1858 ci il zelzelesi neticesinde zedelenmis tikinti islerinin muddeti uzanmis ve neticede 1863 cu ilde basa catmisdir memar Ivan Boyanin Yeni kafedralin teqdis merasimi 1867 ci il mayin 11 de 20 000 neferin istiraki ile bas tutdu Yeni zeng qullesi 1879 cu ilde knyaz Dondukov Korsakov terefinden kilseye bagislanan 8 kilse zengin yerlesdirilmesi nezere alinaraq tikilib Hazirki gorkemi Muqeddes Nedeli kafedralinin terror aktindan evvelki gorkemi 1898 ci ilde Muqeddes Nedeli kilsesi temir edildi Temir zamani kafedrala yeni gunbezler elave olundu 1915 ci ilde Bolqaristan eksarxi I Iosif kilsede defn edildi 1925 ci ilde general Konstantin Georgiyevin defn merasimine toplasan herbi ve siyasi liderleri oldurmek meqsedi ile Bolqaristan Kommunist Partiyasinin Herbi Teskilati terefinden heyata kecirilen terror partlayisi zamani kilseye ciddi ziyan deydi Terror akti zamani texminen 134 nefer helak oldu ve 500 den cox insan yaralandi Qanli hadiseden sonra kilse berpa edilerek muasir gorkemini aldi Kilsenin yeniden teqdisi 1933 cu il aprelin 7 de bas tutdu Yenilenmis binanin uzunlugu 30 metr eni 15 5 metr esas gunbezin hundurluyu 31 metrdir Partlayis zamani qorunub saxlanilan Stanislav Dospevskinin zerli ikonostazi kilseye qaytarildi Muqeddes Nedeli kafedralinda bedii freskalar 1971 1973 cu iller arasinda Nikolay Rostovtsevin rehberlik etdiyi bir qrup ressam terefinden hazirlanib Binanin dosemesi yenilenmis 1992 1994 cu illerde simal sutunu suselenmisdir 2000 ci ilde fasad tam temizlenerek yenilendi 2002 ci ilde on bir kilse zenginin avtomatik calmasina imkan veren qurgu qurasdirilidi Bu zenglerden sekkizi knyaz Dondukov Korsakovun hediyyesi ikisi Serbiyada biri ise Bolqaristanda istehsal olunub AdiMuqeddes Nedeli bolq Sveta Nedelya adinin menseyi olduqca mubahiselidir Hansi etimologiyanin esas goturulmesinden asili olaraq ya Muqeddes bazar gunu Muqeddes Nedelya hetta Muqeddes bazar gunu kimi tercume oluna biler Bolqar Pravoslav Kilsesinin pravoslavieto com saytinda olan melumata gore kilse 1578 ci ilde alman seyyahi Stefan Gerlax terefinden edilen qeydlerde gosterilib ki bu kilse bir nece adla taninir Bu adlar icerisinde o cumleden Rebbin Kilsesi bolq Gospodnya Tsurkva ve Isa Mesih Kilsesi bolq Tsurkva Isus Hristos var Lakin qebul edilen esas variant yunan menseli Balkanlarda Muqeddes Nedeli olaraq taninan Nikomediali muqeddes sehid Kiriakinin adi ile baslidir Bundan elave Kiriaki hem de bolqar dilinde Sveta Nedelya Nedelya Bazar kimi de seslenir Belelikle bu gun bu mena bazar gununun muqeddesliyine aid gorunse de evvelce genc sehid Muqeddes Kiriakiye ve ya son olaraq Isa Mesihe aid ola biler IstinadlarThe Sveta Nedelya Church of Sofia 2023 04 21 at the Wayback Machine in Bulgarian pravoslavieto com 2023 04 23 at the Wayback Machine sourced Aug 2010 Genchev St n s I st d r arh Hristo Hristov Sofiya mislena v prostranstvoto i otvd vremeto Vtoro doplneno izdanie Izd Fondaciya EHG Sofiya 2012 Hr Temelski Sofijski katedralen hram Sveta Nedelya Kratki istoricheski belezhki S 2010 QalereyaMuqeddes Nedeli kafedrali gece vaxti Muqeddes Nedeli kafedralinin kenardan gorunusu 1925 ci il terror akti qurbanlarinin animina vurulmus xatire lovhesi Muqeddes Nedeli kafedrali 1880 ci ilde 1922 ci ilde terror hucumundan qisa muddet evvel temir edilmis Muqeddes Nedeli kafedralinin binasi 1925 ci ilde terror hucumundan sonra Muqeddes Nedeli kilsesi Xarici kecidlerVikianbarda Muqeddes Nedeli kafedrali ile elaqeli mediafayllar var Old photographs of the cathedral