Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Bu məqaləni lazımdır. |
Mülki prosessual hüquq – mülki işlər üzrə ədalət mühakiməsi həyata keçirilməsi ilə əlaqədar məhkəmə ilə tərəflərin və prosesin digər iştirakçıları arasında yaranan, mülki prosessual hüquq münasibətlərini və mülki işə məhkəmə baxışı zamanı həyata keçirilən prosessual hərəkətləri nizamlayan hüquq normalarının sistemi və hüquq sahəsidir.
Mülki prosessual hüququn nizamasalma predmeti – mülki prosesdir. Mülki prosesə məhkəmə ilə mülki işin digər subyektləri arasında prosessual və hüquqi münasibətlər kimi baxılması o deməkdir k, mülki prosessual hüququn predmeti yalnız məhkəmə icraatı ilə məhdudlaşdırılıb.
Hüquqi nizamasalma metodu – hüquq sahəsinin nizamasalma predmeti olan ictimai münasibətlərin müəyyən növünə onun təsirinin üsullarıdır. Metod hüquqi nizamasalmanın predmeti ilə müəyyən olunur. Məhz ictimai münasibətlərin konkret məzmunu hüquqi təsir üsullarını müəyyən edir. Bu müddəanı konkretləşdirib mülki prosessual hüququn metoduna aşağıdakı kimi anlayış vermək olar: Mülki prosessual hüququn metodu dedikdə, mülki və digər hüquqi işlərə məhkəmələr tərəfindən baxılması və həll edilməsi ilə əlaqədar yaranan münasibətlərə mülki prosessual hüquq normalarının təsir üsulları və vasitələri başa düşülür.
Mülki prosessual hüququn həmin sahənin tənzim etdiyi münasibətlərə təsir üsulu və vasitəsi olan metodu – imperativ – dispozitiv metoddur ki, bu da özünü hüquq münasibətləri subyektlərinin tərkibində və hüquqi xüsusiyyətində, hüquq və vəzifələrində və s. göstərir.
Mülki prosessual hüququn sistemini iki hissəyə bölmək olar:
- ümumi hissə;
- xüsusi hissə.
hüququn ümumi hissəsi özündə elə normaları əks etdirir ki, bu normaların mülki prosessual hüququn xüsusi hissəsinin bütün və ya bir çox institutları üçün hüquqi əhəmiyyəti vardır.
Mülki prosessual hüququn xüsusi hissəsində nəzərdə tutulmuş normalar prosesin müvafiq mərhələsini və mülki mühakimə icraatının növlərinə dair münasibətləri tənzimləyir.
Mülki prosessual hüququn mənbələri
Mülki prosessual hüququn mənbələri dedikdə, mülki prosessual hüquq normalarını əks etdirən normativ hüquqi aktlar başa düşülür. Bu normativ hüquqi aktları iki qrupa bölmək olar:
- ümumi;
- xüsusi.
Mülki prosessual hüququn ümumi mənbələrinə ümumi, iqtisadi və münsiflər məhkəməsi tərəfindən hüquqi işlərə baxılması ilə əlaqədar ictimai münasibətləri tənzimləyən normativ hüquqi aktlar aiddir.
Mülki prosessual hüququn xüsusi mənbələrinə isə mülki, iqtisadi və yaxud münsiflər məhkəməsinin mühakimə icraatını nizama salan normativ hüquqi aktlar aid edilir.
Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası Azərbaycan Respublikasında ən yüksək hüquqi qüvvəyə malikdir. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik sisteminin əsasıdır. Bütün qanunlar və digər normativ hüquqi aktlar Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası əsasında və ona uyğun olaraq qəbul edilir. Konstitusiyanın 60, 61, 62, 66 və eləcə də VII fəsli və bir sıra digər normaları bilavasitə mülk prosessual hüququn ümumi mənbəyini təşkil edən konstitusion normalarıdır.
Mülki prosessual hüququn prinsipləri
Mülki prosessual hüququn prinsiplərini müxtəlif əsaslara görə təsnifləşdirmək olar. Hüquqi nizamasalma obyektinə və təsir dairəsinə görə mülki prosessual hüququn prinsiplərini 4 qrupa bölmək olar:
- I qrup prinsiplər: – ədalət mühakiməsinin yalnız məhkəmələr tərəfindən həyata keçirilməsi; – hakimlərin müstəqilliyi; – hüquqi işlərin təkbaşına və kollegial baxılması; – məhkəmə baxışının aşkarlığı; – mühakimə icraatının dövlət dilində aparılması. Bu qrupa daxil olan prinsiplər təşkilati – funksional və ümumhüquqi xarakter daşıyır.
- II qrup prinsiplər: – məhkəmə həqiqəti; – qanunçuluq; – əsaslandırıcılıq. Bu prinsiplər isə funksional və sahələrarası prinsiplərin yaranmasını şərtləndirir.
- III qrup prinsiplər: – şifahilik; – bilavasitəlik; – fasiləsizlik; – prosessual qənaət. Bu qrupa daxil olan funksional sahəlararası prinsiplər mülki mühakimə icraatının xarici xüsusiyyətlərini ifadə edir.
- IV qrup prinsiplər: – dispozitivlik; – çəkişmə; – tərəflərin prosessual bərabərliyi prinsipi. Bu qrup prinsiplər mülki prosessual hüququn funksional sahəvi prinsiplərini yaradır.
Mənbə
- Azərbaycan Respublikasının Mülki Prosessual Məcəlləsi 2013-07-31 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Mulki prosessual huquq mulki isler uzre edalet muhakimesi heyata kecirilmesi ile elaqedar mehkeme ile tereflerin ve prosesin diger istirakcilari arasinda yaranan mulki prosessual huquq munasibetlerini ve mulki ise mehkeme baxisi zamani heyata kecirilen prosessual hereketleri nizamlayan huquq normalarinin sistemi ve huquq sahesidir Mulki prosessual huququn nizamasalma predmeti mulki prosesdir Mulki prosese mehkeme ile mulki isin diger subyektleri arasinda prosessual ve huquqi munasibetler kimi baxilmasi o demekdir k mulki prosessual huququn predmeti yalniz mehkeme icraati ile mehdudlasdirilib Huquqi nizamasalma metodu huquq sahesinin nizamasalma predmeti olan ictimai munasibetlerin mueyyen novune onun tesirinin usullaridir Metod huquqi nizamasalmanin predmeti ile mueyyen olunur Mehz ictimai munasibetlerin konkret mezmunu huquqi tesir usullarini mueyyen edir Bu muddeani konkretlesdirib mulki prosessual huququn metoduna asagidaki kimi anlayis vermek olar Mulki prosessual huququn metodu dedikde mulki ve diger huquqi islere mehkemeler terefinden baxilmasi ve hell edilmesi ile elaqedar yaranan munasibetlere mulki prosessual huquq normalarinin tesir usullari ve vasiteleri basa dusulur Mulki prosessual huququn hemin sahenin tenzim etdiyi munasibetlere tesir usulu ve vasitesi olan metodu imperativ dispozitiv metoddur ki bu da ozunu huquq munasibetleri subyektlerinin terkibinde ve huquqi xususiyyetinde huquq ve vezifelerinde ve s gosterir Mulki prosessual huququn sistemini iki hisseye bolmek olar umumi hisse xususi hisse huququn umumi hissesi ozunde ele normalari eks etdirir ki bu normalarin mulki prosessual huququn xususi hissesinin butun ve ya bir cox institutlari ucun huquqi ehemiyyeti vardir Mulki prosessual huququn xususi hissesinde nezerde tutulmus normalar prosesin muvafiq merhelesini ve mulki muhakime icraatinin novlerine dair munasibetleri tenzimleyir Mulki prosessual huququn menbeleriMulki prosessual huququn menbeleri dedikde mulki prosessual huquq normalarini eks etdiren normativ huquqi aktlar basa dusulur Bu normativ huquqi aktlari iki qrupa bolmek olar umumi xususi Mulki prosessual huququn umumi menbelerine umumi iqtisadi ve munsifler mehkemesi terefinden huquqi islere baxilmasi ile elaqedar ictimai munasibetleri tenzimleyen normativ huquqi aktlar aiddir Mulki prosessual huququn xususi menbelerine ise mulki iqtisadi ve yaxud munsifler mehkemesinin muhakime icraatini nizama salan normativ huquqi aktlar aid edilir Azerbaycan Respublikasinin Konstitusiyasi Azerbaycan Respublikasinda en yuksek huquqi quvveye malikdir Azerbaycan Respublikasinin Konstitusiyasi Azerbaycan Respublikasinin qanunvericilik sisteminin esasidir Butun qanunlar ve diger normativ huquqi aktlar Azerbaycan Respublikasinin Konstitusiyasi esasinda ve ona uygun olaraq qebul edilir Konstitusiyanin 60 61 62 66 ve elece de VII fesli ve bir sira diger normalari bilavasite mulk prosessual huququn umumi menbeyini teskil eden konstitusion normalaridir Mulki prosessual huququn prinsipleriMulki prosessual huququn prinsiplerini muxtelif esaslara gore tesniflesdirmek olar Huquqi nizamasalma obyektine ve tesir dairesine gore mulki prosessual huququn prinsiplerini 4 qrupa bolmek olar I qrup prinsipler edalet muhakimesinin yalniz mehkemeler terefinden heyata kecirilmesi hakimlerin musteqilliyi huquqi islerin tekbasina ve kollegial baxilmasi mehkeme baxisinin askarligi muhakime icraatinin dovlet dilinde aparilmasi Bu qrupa daxil olan prinsipler teskilati funksional ve umumhuquqi xarakter dasiyir II qrup prinsipler mehkeme heqiqeti qanunculuq esaslandiriciliq Bu prinsipler ise funksional ve sahelerarasi prinsiplerin yaranmasini sertlendirir III qrup prinsipler sifahilik bilavasitelik fasilesizlik prosessual qenaet Bu qrupa daxil olan funksional sahelararasi prinsipler mulki muhakime icraatinin xarici xususiyyetlerini ifade edir IV qrup prinsipler dispozitivlik cekisme tereflerin prosessual beraberliyi prinsipi Bu qrup prinsipler mulki prosessual huququn funksional sahevi prinsiplerini yaradir MenbeAzerbaycan Respublikasinin Mulki Prosessual Mecellesi 2013 07 31 at the Wayback Machine