Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mühəqqiq Kərəki Əli bin Əbdül-Əli (1461, Cəbəl Amil və ya Livan – 29 iyun 1534, Nəcəf) — Cəbəl Amilindən köçüb əvvəlcə İraqa, sonra isə İrana gəlmişdir. Səfəvi dövrünün alimlərindəndir. On iki imamçılığı təbliğ etmək üçün Şah İsmayıl Səfəvinin dəvətindən sonra İrana gəlmişdir. Şah Təhmasb onu dövlətin həqiqi sahibi İmam Zamanın ümumi naibi adlandırmış və ona görə də əsl səlahiyyəti o öz üzərinə götürmüşdü. O, xalis müctəhid və prinsipial şəxs olmuşdur.
| Mühəqqiq Kərəki | |
|---|---|
| Əli bin Əbdül-Əli | |
| Doğum tarixi | 1461 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 29 iyun 1534 |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Milliyyəti | Ərəb |
| Elm sahəsi | islam |
Həyatı
Mühəqqiq Kərəki (Livanda) Cəbəl Amülün Nuh Kərək kəndində anadan olub.
Təhsili
Mühəqqiq Kərki (1464–1533) öz vətənində Məhəmməd bin Məhəmməd bin Xatun, Şəmsuddin Məhəmməd Cəzini, Şəmsəddin Məhəmməd Əhməd Səhyoni və Əli bin Hilal Cəzayiridən təhsil alıb. Sonra Misirə gedib və hicri qəməri tarixi ilə 909-cu ildən sonra İraqa hicrət edib və hicri qəməri tarixi ilə 916-cı ildə İrana hicrət edib.
Mühəqqiq Kərəki Səfəvi dövlətinin əvvəlində Baş qazi vəzifəsində çalışmışdır. Mühəqqiq Kərəki yazır: "Hədis Qurandan, mütəvatir sünnədən və ya icmadan olan qəti dəlilə zidd olarsa, təvili və başqa açıqlaması mümkün olmadığı təqdirdə tərk edilməsi vacibdir… Hədislər bu Quranla ölçülməlidir. Lakin azalma hədisləri ona ziddir, çünki onun əsl Quran olmadığını göstərir. Bundan böyük təkzib ola bilərmi?!.. İmamların Quranın dəyişdirilməsi haqda fikirləri isə onun təfsir və təvilinin təhrifi ilə bağlıdır". (Əl-Ərəci M. "Şərh əl-Vafiyə". Quranın höccət olması fəsli).
Əllamə Mühəqqiq Kərəki "Sənəmeyn-Qureyş" (Qureyşin iki bütü) duası haqqında yazır: "Həqiqətən Əmirəl-möminin (ə) Vitr namazında Qureyşin iki bütünə lənət oxumaqla qunut tutması məşhurdur. … Rəvayətlərdə Allah düşmənlərinə lənət göndərməyin müstəhəb olduğu nəql olunmuşdur"… (Əllamə Muhəqqiq Kərəki, "Nəfahatul lahut fi lənil Cibt vət Tağut" kitabı, səh.128)
İrana hicrət etməsi
Səfəvilər dövlətini təsis etdikdən sonra Şah İsmayıl müxtəlif məntəqələrdə yaşayan şiə üləmasını Səfəvi diyarına dəvət etmişdi. Şah İsmayılın dəvətini qəbul edib gələnlər arasında Cəbəl-Amil (Livan) alimləri də var idi və onların ən məşhuru heç şübhəsiz Şeyx əl-Kərəki idi. O, İslam dünyasında böyük nüfuza sahib ali dərəcəli müctəhidlərdən, bütün dövrlərdə, habelə müasir dövrümüzdə şiə üləması tərəfindən böyük ehtiramla yad edilən ali məqamlı fəqihlərdəndir. Əhli-beyt (ə) məktəbinin Səfəvi diyarında təbliği, təlim-tədrisi sahəsində bu dəyərli alimin çox böyük xidmətləri olmuşdur.
Şah İsmayılın vəfatından sonra oğlu Şah Təhmasib də Şeyx əl-Kərəkiyə böyük önəm verirdi. Səfəvilər dövrünün sayğıdəyər din adamlarından, şiə fəqihlərindən, məşhur şiə alimlərindən olan Əllamə əl-Məclisinin tələbəsi Mirzə Abdullah bin İsa əl-İsfahani ət-Təbrizi əl-Əfəndi (1066–1130 h.q.) "Riyədul-uləma" adlı əsərinin 3-cü cildinin 455-ci səhifəsində Şah Təhmasibin Şeyx əl-Kərəki haqqında verdiyi fərmanın farsca mətnini qeyd edir. Həmin fərmanda Şah Təhmasib Şeyx əl-Kərəkini "müctəhidlərin sonuncusu", "Muhəmməd peyğəmbərin (s) varisi", "İmam Əli (ə) dininin, məktəbinin qoruyucusu", "ixlaslı, təqvalı şəxslərin qibləsi", "halalı-haramı bəyan edən", "İmam Mehdinin (ə) naibi" adlandırır, bu və bu kimi başqa gözəl ləqəblərlə onu yad edir. Qısaca desək, Şah Təhmasib bu fərmanda hər kəsə Şeyx əl-Kərəkiyə itaət etməyi, onun əmrlərindən çıxmamağı əmr edir. Bu fərmanın sonunda Şah Təhmasib təvazökarlıq edərək adının qarşısında öz titulunu yazmır, sadəcə "bunu (fərmanı) Təhmasib yazdı" qeyd etməklə kifayətlənir.
Vəfatı
O, hicri 940-cı ilin Qədir Xum bayramı günündə Nəcəf şəhərində vəfat edib. Bir rəvayətə görə isə şiə müxalifləri tərəfindən zəhərlənib.
Həmçinin bax
İstinadlar
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Muheqqiq Kereki Eli bin Ebdul Eli 1461 Cebel Amil ve ya Livan 29 iyun 1534 Necef Cebel Amilinden kocub evvelce Iraqa sonra ise Irana gelmisdir Sefevi dovrunun alimlerindendir On iki imamciligi teblig etmek ucun Sah Ismayil Sefevinin devetinden sonra Irana gelmisdir Sah Tehmasb onu dovletin heqiqi sahibi Imam Zamanin umumi naibi adlandirmis ve ona gore de esl selahiyyeti o oz uzerine goturmusdu O xalis muctehid ve prinsipial sexs olmusdur Muheqqiq KerekiEli bin Ebdul EliDogum tarixi 1461Dogum yeri Cebel Amil Livan ve yaLivanVefat tarixi 29 iyun 1534Vefat yeri Necef Necef muhafezesi IraqDefn yeri Imam Eli turbesiMilliyyeti ErebElm sahesi islamHeyatiMuheqqiq Kereki Livanda Cebel Amulun Nuh Kerek kendinde anadan olub TehsiliMuheqqiq Kerki 1464 1533 oz veteninde Mehemmed bin Mehemmed bin Xatun Semsuddin Mehemmed Cezini Semseddin Mehemmed Ehmed Sehyoni ve Eli bin Hilal Cezayiriden tehsil alib Sonra Misire gedib ve hicri qemeri tarixi ile 909 cu ilden sonra Iraqa hicret edib ve hicri qemeri tarixi ile 916 ci ilde Irana hicret edib Muheqqiq Kereki Sefevi dovletinin evvelinde Bas qazi vezifesinde calismisdir Muheqqiq Kereki yazir Hedis Qurandan mutevatir sunneden ve ya icmadan olan qeti delile zidd olarsa tevili ve basqa aciqlamasi mumkun olmadigi teqdirde terk edilmesi vacibdir Hedisler bu Quranla olculmelidir Lakin azalma hedisleri ona ziddir cunki onun esl Quran olmadigini gosterir Bundan boyuk tekzib ola bilermi Imamlarin Quranin deyisdirilmesi haqda fikirleri ise onun tefsir ve tevilinin tehrifi ile baglidir El Ereci M Serh el Vafiye Quranin hoccet olmasi fesli Ellame Muheqqiq Kereki Senemeyn Qureys Qureysin iki butu duasi haqqinda yazir Heqiqeten Emirel mominin e Vitr namazinda Qureysin iki butune lenet oxumaqla qunut tutmasi meshurdur Revayetlerde Allah dusmenlerine lenet gondermeyin musteheb oldugu neql olunmusdur Ellame Muheqqiq Kereki Nefahatul lahut fi lenil Cibt vet Tagut kitabi seh 128 Irana hicret etmesiSefeviler dovletini tesis etdikden sonra Sah Ismayil muxtelif menteqelerde yasayan sie ulemasini Sefevi diyarina devet etmisdi Sah Ismayilin devetini qebul edib gelenler arasinda Cebel Amil Livan alimleri de var idi ve onlarin en meshuru hec subhesiz Seyx el Kereki idi O Islam dunyasinda boyuk nufuza sahib ali dereceli muctehidlerden butun dovrlerde habele muasir dovrumuzde sie ulemasi terefinden boyuk ehtiramla yad edilen ali meqamli feqihlerdendir Ehli beyt e mektebinin Sefevi diyarinda tebligi telim tedrisi sahesinde bu deyerli alimin cox boyuk xidmetleri olmusdur Sah Ismayilin vefatindan sonra oglu Sah Tehmasib de Seyx el Kerekiye boyuk onem verirdi Sefeviler dovrunun saygideyer din adamlarindan sie feqihlerinden meshur sie alimlerinden olan Ellame el Meclisinin telebesi Mirze Abdullah bin Isa el Isfahani et Tebrizi el Efendi 1066 1130 h q Riyedul ulema adli eserinin 3 cu cildinin 455 ci sehifesinde Sah Tehmasibin Seyx el Kereki haqqinda verdiyi fermanin farsca metnini qeyd edir Hemin fermanda Sah Tehmasib Seyx el Kerekini muctehidlerin sonuncusu Muhemmed peygemberin s varisi Imam Eli e dininin mektebinin qoruyucusu ixlasli teqvali sexslerin qiblesi halali harami beyan eden Imam Mehdinin e naibi adlandirir bu ve bu kimi basqa gozel leqeblerle onu yad edir Qisaca desek Sah Tehmasib bu fermanda her kese Seyx el Kerekiye itaet etmeyi onun emrlerinden cixmamagi emr edir Bu fermanin sonunda Sah Tehmasib tevazokarliq ederek adinin qarsisinda oz titulunu yazmir sadece bunu fermani Tehmasib yazdi qeyd etmekle kifayetlenir VefatiO hicri 940 ci ilin Qedir Xum bayrami gununde Necef seherinde vefat edib Bir revayete gore ise sie muxalifleri terefinden zeherlenib Hemcinin baxSefeviler Sefevilerin ehalini sielesdirmesi Sah Ismayil Xetayi Sah TehmasibIstinadlarXarici kecidler