Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalənin sonunda mənbə siyahısı var, lakin mətndaxili mənbələr heç və ya kifayət qədər istifadə edilmədiyi üçün bəzi məlumatların mənbəsi bilinmir. |
Muğan xaqan (554-572) — Aşina sülaləsindən Göytürk xaqanı.
| Muğan xaqan | |
|---|---|
     木桿可汗/木杆可汗 | |
| 554 – 572 | |
| Əvvəlki | Qara İssıq xaqan |
| Sonrakı | Taspar xaqan |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | I minillik |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | suveren[d] |
| Atası | Bumın xaqan |
| Uşaqları | Apa xaqan, İmperatriça Aşina |
| Dini | Tenqriçilik |
Həyatı
Bumın xaqanın ikinci oğlu idi. və onun haqqında "qəribə görünüşlü, qırmızı saçlı, lapis daşı kimi gözlərə sahib, qəddar, cəsur və bilikli" şəxs kimi qeyd olunur.
Hakimiyyəti
Muğan xaqan 554-cü ildə taxta çıxan kimi ölkədə yeni qanun qəbul etdi. Qanuna görə oğul atanın varisi ola bilməzdi, yalnız kiçik qardaş böyük qardaşın varisi hesab oluna bilərdi. Buna görə də Muğan xaqanın ölümündən sonra xaqanlıq taxtına qardaşı Taspar xan keçdi və onun işlərini davam etdirib türk xaqanlığının ərazisini və nüfuz dairəsini daha da genişləndirdi . Göründüyü kimi, imperiyada bəhs olunan dövrdə mükəmməl bir idarəçilik sistemi qurulmuşdu. Dövlətin idarə olunması zamanı ortaya çıxan taleyüklü məsələlər qurultay vasitəsilə həll edilirdi.
Ki imperiyası ilə münasibətlər
Jujanlar tərəfindən himayə olunurdu. 554-cü ildə imperator Vensüan Anaxuanın oğlu Anloçeni jujanlara xaqan təyin edərək Şoçjou ətrafı torpaqları onlara bağışladı. Muğan xaqan 563-cü ilin qışında Şimali Çjou imperiyası ilə ittifaqa girərək Ki dövlətinin ikinci paytaxtı Tayyuana hücuma başladı.564-cü ilin qışınacan yağmalayan Muğan xaqan daha sonra bozqıra geri çəkildi. 564-cü ilin qışında yenidən Ki torpaqlarına qayıdan Muğan xaqan Şimali Çjou qəyyumu Ki ilə sülh bağladığından xəbərsiz idi. Göytürklərdən qorxan Yuven sülhü pozaraq ona qoşulmuşdu.
İşğallar
Onun dövründə əmisi İstəmi xaqanın başçılığı ilə göytürklər 555-ci ildə qərbə hərbi səfər etdi, Aral gölünə çatdı, Mərkəzi Qazaxıstanı, Yeddisunu, Xarəzmi ələ keçirdi. O, Aralın şimalında alanların, indiki macarların əcdadları uqorların ciddi müqavimətinə rast gəldi. 558-ci ildə türklər həmin qəbilələri məğlub edərək İdilə (Volqaya) çatdılar. İrana gedən türk elçilərinin eftalitlər (Ağ Hunlar) tərəfindən öldürülməsindən sonra, yenidən onların hücumları Mərkəzi Asiyaya yönəldi. Muğan xaqanın dövründə Göytürklər ən geniş sərhədlərinə çatmışdır.
Ailəsi
Muğan xaqanın qızı Şimal Çjou imperatoru ilə evlənmişdi. Digər oğulları isə Apa xaqan və Yanqsu Tigin idi.
İstinadlar
- Vəli Həbiboğlu "Türk dünyasının qüdrətli hökmdarları, xaqanları, sərkərdələri Bakı, 1995"
Mənbələr
- Çjou kitabı
- Şi-Ci
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqalenin sonunda menbe siyahisi var lakin metndaxili menbeler hec ve ya kifayet qeder istifade edilmediyi ucun bezi melumatlarin menbesi bilinmir Lutfen menbeleri uygun sekilde metnin daxilinde yerlesdirerek meqalenin tekmillesdirilmesine komek edin Mugan xaqan 554 572 Asina sulalesinden Goyturk xaqani Mugan xaqan木桿可汗 木杆可汗Goyturk xaqanliginin III xaqani554 572EvvelkiQara Issiq xaqanSonrakiTaspar xaqanSexsi melumatlarDogum tarixi I minillikVefat tarixi 572Vefat yeri Ordu Baliq Arxanqay MonqolustanFealiyyeti suveren d Atasi Bumin xaqanUsaqlari Apa xaqan Imperatrica AsinaDini TenqricilikHeyatiBumin xaqanin ikinci oglu idi ve onun haqqinda qeribe gorunuslu qirmizi sacli lapis dasi kimi gozlere sahib qeddar cesur ve bilikli sexs kimi qeyd olunur HakimiyyetiMugan xaqan 554 cu ilde taxta cixan kimi olkede yeni qanun qebul etdi Qanuna gore ogul atanin varisi ola bilmezdi yalniz kicik qardas boyuk qardasin varisi hesab oluna bilerdi Buna gore de Mugan xaqanin olumunden sonra xaqanliq taxtina qardasi Taspar xan kecdi ve onun islerini davam etdirib turk xaqanliginin erazisini ve nufuz dairesini daha da genislendirdi Gorunduyu kimi imperiyada behs olunan dovrde mukemmel bir idarecilik sistemi qurulmusdu Dovletin idare olunmasi zamani ortaya cixan taleyuklu meseleler qurultay vasitesile hell edilirdi Ki imperiyasi ile munasibetler Jujanlar terefinden himaye olunurdu 554 cu ilde imperator Vensuan Anaxuanin oglu Anloceni jujanlara xaqan teyin ederek Socjou etrafi torpaqlari onlara bagisladi Mugan xaqan 563 cu ilin qisinda Simali Cjou imperiyasi ile ittifaqa girerek Ki dovletinin ikinci paytaxti Tayyuana hucuma basladi 564 cu ilin qisinacan yagmalayan Mugan xaqan daha sonra bozqira geri cekildi 564 cu ilin qisinda yeniden Ki torpaqlarina qayidan Mugan xaqan Simali Cjou qeyyumu Ki ile sulh bagladigindan xebersiz idi Goyturklerden qorxan Yuven sulhu pozaraq ona qosulmusdu Isgallar Mugan xaqan dovrunde serhedler Onun dovrunde emisi Istemi xaqanin basciligi ile goyturkler 555 ci ilde qerbe herbi sefer etdi Aral golune catdi Merkezi Qazaxistani Yeddisunu Xarezmi ele kecirdi O Aralin simalinda alanlarin indiki macarlarin ecdadlari uqorlarin ciddi muqavimetine rast geldi 558 ci ilde turkler hemin qebileleri meglub ederek Idile Volqaya catdilar Irana geden turk elcilerinin eftalitler Ag Hunlar terefinden oldurulmesinden sonra yeniden onlarin hucumlari Merkezi Asiyaya yoneldi Mugan xaqanin dovrunde Goyturkler en genis serhedlerine catmisdir AilesiMugan xaqanin qizi Simal Cjou imperatoru ile evlenmisdi Diger ogullari ise Apa xaqan ve Yanqsu Tigin idi IstinadlarVeli Hebiboglu Turk dunyasinin qudretli hokmdarlari xaqanlari serkerdeleri Baki 1995 MenbelerCjou kitabi Si Ci