Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Muğan Sovet Respublikası — Muğan Müvəqqəti Hərbi Diktaturasının devrilməsindən sonra Lənkəran ərazisində mövcud olmuş dövlət qurumu.
| Tarixi dövlət | |||
| Muğan Sovet Respublikası | |||
|---|---|---|---|
| Муганская Советская Республика | |||
| |||
| | |||
| Paytaxt | Lənkəran | ||
| Dilləri | rus dili, Azərbaycan dili | ||
| Rəsmi dilləri | Rus dili, Azərbaycan dili | ||
| İdarəetmə forması | Respublika | ||
| Sədr | |||
| • 15 may 1919 — 24 iyul 1919 | D.D.Çirkin | ||
Quruluşu
1919-cu ilin martında silahlı üsyana artıq hazırlıqlar başlamış, apreldə baş vermiş bu üsyanda Lənkəran qırmızı qvardiyaçıları, Zuvandlı Balaməmmədin süvari partizan dəstələri, Pigəli Ələkbər Məmmədovun partizan dəstəsi, Boçarnikovun rəhbərlik etdiyi Privolnı kənd partizanları, Sarı adasındakı hidrolokasiya dəstəsi iştirak edirdi. 2 may 1919-cu ildə Muğan istisna olmaqla, Lənkəran və ətrafında bolşevik hakimiyyəti yaradıldı, 13 gün sonra isə Muğan Sovet Respublikası elan olundu. Respublikanın sədrliyinə D.D.Çirkin, onun müaviyinlinə Şirəli Axundov, inqilabi hərbi komitənin başçılığına isə gətirildi, rəsmi qəzet çap olunmağa başlandı. 1919-cu il 15 may tarixindən 18 maya qədər Lənkəran şəhər məktəbində (indiki 1 nömrəli məktəbdə) Muğan Sovet Respublikasının qurultayı oldu. Anastas Mikoyanın Leninə yazdığı məktubda azərbaycanlı kəndlilərin bu prosesdə fəal iştirak etdikləri və Bakını ələ keçirməyə hazırlaşdıqlarını vurğulayırdı.Həştərxandan 200 Qızıl ordu əsgəri də köməyə göndərilmişdi.
Hərbi gücü
Azərbaycan Demokratik Respublikası Hərbiyyə Nazirliyinin Baş Qərargahının operativ kəşfiyyat idarəsinin rəsmi raportlarında Sovet Respublikasının çoxu rus və ermənilərdən ibarət 1200-1500 nəfər əsgərə sahib olduğu, Lənkəranda 4 topun olduğu, hərbi intizamın zəifliyi qeyd olunurdu. Muğandakı bolşeviklərin isə 12 topu olduğu qeyd olunur. Biləsuvarda 3 top, Sarı adasında isə hidroplanlar mövcud idi.
Süqutu
24 iyul 1919-cu ildə Muğan Müvəqqəti Hərbi Diktaturasının qalıqları Lənkəranı yenidən ələ keçirdi. 28 iyul 1919-cu ildə hərbi komitə başçısı də öldürüldü. Avqustun 9-u isə şəhər Azərbaycan Demokratik Respublikasına təhvil verildi. Muğan Sovet Respublikası hökuməti Sarı adasına çəkildi. Burada da müdafiənin mümkünsüzlüyünü gördükdə bölünərək adanı 3 istiqamətdə tərk etmişdilər. Bunlardan 200 nəfərlik döyüşçü Türküstan Qızıl Ordusuna qoşulmaq məqsədiylə Krasnovodska, 300 nəfər isə əsasən qadın və uşaqlar "Milyutin" paroxoduyla Bakıya doğru üzdülər. Gəmi heyəti Bakıya çatan kimi həbs olundu. Üçüncü dəstə isə İran sahilindəki Aşur adaya çəkilir. Onlar 1919-cu il avqustun 8-də ingilislər, ağqvardiyaçılar və İran kazakları tərəfindən mühasirəyə alınaraq həbs edilirlər. Onların bir hissəsi Aşur adada ingilislər tərəfindən güllələnir, sağ qalanlar isə denikinçilərin mərkəzi olan şəhərinə aparıldı.
Yaddaşlarda
Muğan Sovet Respublikası haqqında 1978-ci ildə "Od içində" filmi çəkilmişdi.
İstinadlar
- Искендеров М. С. Из истории борьбы Коммунистической партии Азербайджана за победу Советской власти. — Баку: Азербайджанское гос. издат., 1958. — С. 388.
- История гражданской войны в СССР. — М.: Государственное издательство политической литературы, 1959. — Т. 4. — С. 324.
- Азербайджанская Демократическая Республика (1918—1920). Армия. (Документы и материалы). — Баку, 1998, с.222-223
Xarici keçidlər
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mugan Sovet Respublikasi Mugan Muveqqeti Herbi Diktaturasinin devrilmesinden sonra Lenkeran erazisinde movcud olmus dovlet qurumu Tarixi dovletMugan Sovet RespublikasiMuganskaya Sovetskaya RespublikaBayraq 15 may 1919 23 iyul 1919Paytaxt LenkeranDilleri rus dili Azerbaycan diliResmi dilleri Rus dili Azerbaycan diliIdareetme formasi RespublikaSedr 15 may 1919 24 iyul 1919 D D CirkinQurulusu1919 cu ilin martinda silahli usyana artiq hazirliqlar baslamis aprelde bas vermis bu usyanda Lenkeran qirmizi qvardiyacilari Zuvandli Balamemmedin suvari partizan desteleri Pigeli Elekber Memmedovun partizan destesi Bocarnikovun rehberlik etdiyi Privolni kend partizanlari Sari adasindaki hidrolokasiya destesi istirak edirdi 2 may 1919 cu ilde Mugan istisna olmaqla Lenkeran ve etrafinda bolsevik hakimiyyeti yaradildi 13 gun sonra ise Mugan Sovet Respublikasi elan olundu Respublikanin sedrliyine D D Cirkin onun muaviyinline Sireli Axundov inqilabi herbi komitenin basciligina ise getirildi resmi qezet cap olunmaga baslandi 1919 cu il 15 may tarixinden 18 maya qeder Lenkeran seher mektebinde indiki 1 nomreli mektebde Mugan Sovet Respublikasinin qurultayi oldu Anastas Mikoyanin Lenine yazdigi mektubda azerbaycanli kendlilerin bu prosesde feal istirak etdikleri ve Bakini ele kecirmeye hazirlasdiqlarini vurgulayirdi Hesterxandan 200 Qizil ordu esgeri de komeye gonderilmisdi Herbi gucuAzerbaycan Demokratik Respublikasi Herbiyye Nazirliyinin Bas Qerargahinin operativ kesfiyyat idaresinin resmi raportlarinda Sovet Respublikasinin coxu rus ve ermenilerden ibaret 1200 1500 nefer esgere sahib oldugu Lenkeranda 4 topun oldugu herbi intizamin zeifliyi qeyd olunurdu Mugandaki bolseviklerin ise 12 topu oldugu qeyd olunur Bilesuvarda 3 top Sari adasinda ise hidroplanlar movcud idi Suqutu24 iyul 1919 cu ilde Mugan Muveqqeti Herbi Diktaturasinin qaliqlari Lenkerani yeniden ele kecirdi 28 iyul 1919 cu ilde herbi komite bascisi de olduruldu Avqustun 9 u ise seher Azerbaycan Demokratik Respublikasina tehvil verildi Mugan Sovet Respublikasi hokumeti Sari adasina cekildi Burada da mudafienin mumkunsuzluyunu gordukde bolunerek adani 3 istiqametde terk etmisdiler Bunlardan 200 neferlik doyuscu Turkustan Qizil Ordusuna qosulmaq meqsediyle Krasnovodska 300 nefer ise esasen qadin ve usaqlar Milyutin paroxoduyla Bakiya dogru uzduler Gemi heyeti Bakiya catan kimi hebs olundu Ucuncu deste ise Iran sahilindeki Asur adaya cekilir Onlar 1919 cu il avqustun 8 de ingilisler agqvardiyacilar ve Iran kazaklari terefinden muhasireye alinaraq hebs edilirler Onlarin bir hissesi Asur adada ingilisler terefinden gullelenir sag qalanlar ise denikincilerin merkezi olan seherine aparildi YaddaslardaMugan Sovet Respublikasi haqqinda 1978 ci ilde Od icinde filmi cekilmisdi IstinadlarIskenderov M S Iz istorii borby Kommunisticheskoj partii Azerbajdzhana za pobedu Sovetskoj vlasti Baku Azerbajdzhanskoe gos izdat 1958 S 388 Istoriya grazhdanskoj vojny v SSSR M Gosudarstvennoe izdatelstvo politicheskoj literatury 1959 T 4 S 324 Azerbajdzhanskaya Demokraticheskaya Respublika 1918 1920 Armiya Dokumenty i materialy Baku 1998 s 222 223Xarici kecidlerHemcinin baxMugan hadiseleri