Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vəkilov Mustafa ağa Məmməd ağa oğlu (25 yanvar 1899, Tiflis, Tiflis qəzası, Tiflis quberniyası, Rusiya imperiyası – 30 aprel 1943, Vojayol[d], Ust-Vım rayonu[d], Komi MSSR[d], RSFSR[d], SSRİ) — Azərbaycan Demokratik Respublikası parlamentinin xüsusi qərarına əsasən, dövlət hesabına ali təhsil almaq üçün xaricə göndərilmiş tələbələrdən biri. Azərbaycanın ilk hüquq professoru, Sarbon Universitetinin məzunu.
| Mustafa ağa Vəkilov | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 25 yanvar 1899 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 30 aprel 1943 (44 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Atası | Məmməd ağa Vəkilov |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | hüquq professoru[d], universitet müəllimi[d] |
Həyatı
Mustafa Məhəmməd ağa oğlu Vəkilov 25 yanvar 1899-cu ildə Tiflis şəhərində anadan olub. Atası Məhəmməd ağa Vəkilov Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin dəftərxana rəisi işləyib. Bibisi Badisəba xanım Vəkilova maarifpərvər ədib Firudin bəy Köçərlinin həyat yoldaşı olub. 1917-ci ildə Tiflis 1-ci kişi gimnaziyasında orta təhsilini başa vurub, həmin il Qafqaz Cəbhəsi Müsəlman Qaçqınlarına yardım üzrə müvəkkil vəzifəsində çalışıb. 1918-ci ildə Azərbaycanın istiqlalı elan ediləndən sonra Tiflisdə Azərbaycan Cümhuriyyətinin daimi nümayəndəliyində tərcüməçi-diplomat vəzifəsində çalışıb. Onun rus, fransız, alman dillərini kamil bilməsi işinin öhdəsindən uğurla gəlməsinə yardımçı olub. Parlamentin 1919-cu il 1 sentyabr tarixli qərarına əsasən, təhsilini hüquq sahəsində davam etdirmək üçün Fransanın Sarbon Universitetinə göndərilmişdir.
Azərbaycanda sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra xaricdə dövlət hesabına təhsil alan azərbaycanlı tələbələrin vəziyyətini öyrənmək üçün 1921–1922-ci illərdə Xalq komissarları Sovetinin sədri Nəriman Nərimanovun tapşırığı ilə xaricə ezam olunmuş xüsusi nümayəndənin hesabatında onun 2-ci kursa keçdiyi göstərilirdi. Universiteti bitirdikdən sonra hüquq magistri elmi dərəcəsi almışdır (1924).
Fəaliyyəti
Mustafa ağa Vəkilov təhsilini başa vurduqdan sonra Moskvaya, Kremlə gələrək orada MİK-in sədri N. Nərimanovla görüşüb. N. Nərimanov gənc hüquqşünasa Kremldə qalıb ixtisası üzrə işləməyi təklif edib. M. Vəkilov bu təklifi qəbul etməyib və 1924-cü ildə Bakıya qayıdıb. O, Bakıda Konyuktor Bürosunda əvvəlcə katib, sonra isə rəis vəzifəsində işləyib. Vəkilov 1924–1927-ci illərdə Azərbaycanın ədliyyə orqanları, 1927–1937-ci illərdə ali məktəblərində çalışmış, həmçinin elmi-tədqiqat, tərcümə və redaktə işi ilə məşğul olmuşdur.
1928-ci ildə M. Vəkilov öz xahişi ilə Ədliyyə Komissarlığındakı işindən azad edilib. Sonralar, əsasən, 1927-ci ildən dərs dediyi Azərbaycan Dövlət Universitetinin hüquq fakültəsində pedoqoji və elmi fəaliyyətlə məşğul olub. AzDETİ təşkil olunduqda ali məktəbdə öz müəllimlik işinə fasilə verərək, buranın sovet quruculuğu və hüquq şöbəsinin aspiranturasına daxil olub. 1930–31-ci tədris ilinin sonlarında aspiranturanı bitirərək (aspiranturasının ilk buraxılışı) hüquq elmi üzrə dosent dərəcəsi alıb. Mustafa ağa Vəkilov iki iri elmi əsərin müəllifidir: "İnqilabdan əvvəlki Azərbaycanda nikah münasibətləri", "Hüquq və əxlaq". Hüquqi mövzularda əsərlər, həmçinin mülki hüquqdan qısa dərslik yazmış, "Rusca-Azərbaycanca lüğət" (Bakı, 1938) tərtib etmişdir.
1935-ci ildə gənc alim Azərbaycan SSR Konstitusiyası türk mətninin redaktoru olub. M. Vəkilov eyni zamanda tərcümə və redaktə işləri ilə məşğul olmuş, 1935-ci ildə professor dərəcəsi alaraq, pedoqoji fəaliyyətini davam etdirib. Beləliklə o, Azərbaycanın professor dərəcəsi alan ilk hüquqşünas alimi olub. 1941-ci ilin yanvarın 25-də XDİK yanında Xüsusi Müşavirədə Mustafa Vəkilova "antisovet-millətçi təşkilatda iştirakına görə" cəzasını islah-əmək düşərgəsində çəkməklə 5 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib.
M. Vəkilov 1943-cü il aprelin 30-da sürgündə vəfat edib.
Elmi əsərləri
- "İnqilabdan əvvəlki Azərbaycanda nikah münasibətləri"
- "Hüquq və əxlaq"
Mənbə
- ASE, c. 2, Bakı: 1978, səh. 460.
- İsmayıl Umudlu. Vəkiloğulları. Bakı: "QAPP-poliqraf" nəşriyyatı, 2003.
İstinadlar
- Fərqanə Vəkilova. muvekkil.az. 2015-02-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-09-30.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mustafa bey Vekilov ile sehv salmayin Vekilov Mustafa aga Memmed aga oglu 25 yanvar 1899 Tiflis Tiflis qezasi Tiflis quberniyasi Rusiya imperiyasi 30 aprel 1943 Vojayol d Ust Vim rayonu d Komi MSSR d RSFSR d SSRI Azerbaycan Demokratik Respublikasi parlamentinin xususi qerarina esasen dovlet hesabina ali tehsil almaq ucun xarice gonderilmis telebelerden biri Azerbaycanin ilk huquq professoru Sarbon Universitetinin mezunu Mustafa aga VekilovDogum tarixi 25 yanvar 1899 1899 01 25 Dogum yeri Tiflis Tiflis qezasi Tiflis quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 30 aprel 1943 1943 04 30 44 yasinda Vefat yeri Vojayol d Ust Vim rayonu d Komi MSSR d RSFSR d SSRIAtasi Memmed aga VekilovTehsili Birinci Tiflis gimnaziyasi 1907 1917 Paris Universiteti 1920 1924 Fealiyyeti huquq professoru d universitet muellimi d HeyatiMustafa Mehemmed aga oglu Vekilov 25 yanvar 1899 cu ilde Tiflis seherinde anadan olub Atasi Mehemmed aga Vekilov Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Parlamentinin defterxana reisi isleyib Bibisi Badiseba xanim Vekilova maarifperver edib Firudin bey Kocerlinin heyat yoldasi olub 1917 ci ilde Tiflis 1 ci kisi gimnaziyasinda orta tehsilini basa vurub hemin il Qafqaz Cebhesi Muselman Qacqinlarina yardim uzre muvekkil vezifesinde calisib 1918 ci ilde Azerbaycanin istiqlali elan edilenden sonra Tiflisde Azerbaycan Cumhuriyyetinin daimi numayendeliyinde tercumeci diplomat vezifesinde calisib Onun rus fransiz alman dillerini kamil bilmesi isinin ohdesinden ugurla gelmesine yardimci olub Parlamentin 1919 cu il 1 sentyabr tarixli qerarina esasen tehsilini huquq sahesinde davam etdirmek ucun Fransanin Sarbon Universitetine gonderilmisdir Azerbaycanda sovet hakimiyyeti qurulduqdan sonra xaricde dovlet hesabina tehsil alan azerbaycanli telebelerin veziyyetini oyrenmek ucun 1921 1922 ci illerde Xalq komissarlari Sovetinin sedri Neriman Nerimanovun tapsirigi ile xarice ezam olunmus xususi numayendenin hesabatinda onun 2 ci kursa kecdiyi gosterilirdi Universiteti bitirdikden sonra huquq magistri elmi derecesi almisdir 1924 FealiyyetiMustafa aga Vekilov tehsilini basa vurduqdan sonra Moskvaya Kremle gelerek orada MIK in sedri N Nerimanovla gorusub N Nerimanov genc huquqsunasa Kremlde qalib ixtisasi uzre islemeyi teklif edib M Vekilov bu teklifi qebul etmeyib ve 1924 cu ilde Bakiya qayidib O Bakida Konyuktor Burosunda evvelce katib sonra ise reis vezifesinde isleyib Vekilov 1924 1927 ci illerde Azerbaycanin edliyye orqanlari 1927 1937 ci illerde ali mekteblerinde calismis hemcinin elmi tedqiqat tercume ve redakte isi ile mesgul olmusdur 1928 ci ilde M Vekilov oz xahisi ile Edliyye Komissarligindaki isinden azad edilib Sonralar esasen 1927 ci ilden ders dediyi Azerbaycan Dovlet Universitetinin huquq fakultesinde pedoqoji ve elmi fealiyyetle mesgul olub AzDETI teskil olunduqda ali mektebde oz muellimlik isine fasile vererek buranin sovet quruculugu ve huquq sobesinin aspiranturasina daxil olub 1930 31 ci tedris ilinin sonlarinda aspiranturani bitirerek aspiranturasinin ilk buraxilisi huquq elmi uzre dosent derecesi alib Mustafa aga Vekilov iki iri elmi eserin muellifidir Inqilabdan evvelki Azerbaycanda nikah munasibetleri Huquq ve exlaq Huquqi movzularda eserler hemcinin mulki huquqdan qisa derslik yazmis Rusca Azerbaycanca luget Baki 1938 tertib etmisdir 1935 ci ilde genc alim Azerbaycan SSR Konstitusiyasi turk metninin redaktoru olub M Vekilov eyni zamanda tercume ve redakte isleri ile mesgul olmus 1935 ci ilde professor derecesi alaraq pedoqoji fealiyyetini davam etdirib Belelikle o Azerbaycanin professor derecesi alan ilk huquqsunas alimi olub 1941 ci ilin yanvarin 25 de XDIK yaninda Xususi Musavirede Mustafa Vekilova antisovet milletci teskilatda istirakina gore cezasini islah emek dusergesinde cekmekle 5 il muddetine azadliqdan mehrum edilib M Vekilov 1943 cu il aprelin 30 da surgunde vefat edib Elmi eserleri Inqilabdan evvelki Azerbaycanda nikah munasibetleri Huquq ve exlaq MenbeASE c 2 Baki 1978 seh 460 Ismayil Umudlu Vekilogullari Baki QAPP poliqraf nesriyyati 2003 IstinadlarFerqane Vekilova muvekkil az 2015 02 16 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 09 30