Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalə böyük ölçüdə və ya tamamilə tək mənbəyə əsaslanır. (mart 2024) |
Murtuzaqulu xan Qacar (1750 və ya 1755–1800) — Ağaməhəmməd şah Qacarın qardaşı, avantürist, şahlığa iddialı.
| Murtuzaqulu Xan Qovanlı-Qacar | |
|---|---|
| Murtzаqulu xan Məhəmmədhəsən xan оğlu Qovanlı-Qacar | |
 Murtuzaqulu xanın portreti, Vladimir Borovikovskinin rəsm əsəri. 1796. | |
| Doğum tarixi | 1750/1755 |
| Doğum yeri | Astrabad, İran |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | |
| Uşaqları | Mеhrəli xan, Məhəmmədhüsеyn xan, Xеyrənnisə xanım, Gülpəri Sara xanım. |
| Atası | Məhəmmədhəsən xan Qovanlı-Qacar |
| Anası | Zəhra Hüsеyn xan qızı Dəvəli |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Məhəmmədhəsən xanın üçüncü oğlu Murtuzaqulu xan (anası Zəhra xanım Hüseyn xan qızı Dəvəli) Astrabad ətrafında anadan olmuşdu. Mükəmməl mədrəsə təhsili almışdı. Əvvəlcə Ağaməhəmməd xana xidmət etmişdi. Sonra qardaşından üz döndərmişdi.
Murtuzaqulu xan səltənət iddiasında idi. 1787-ci ilin dekabrında о, Qubalı Fətəli xan, Talış Mir Mustafa xan və Bakılı Şeyxəli xanın köməyi ilə Gilana yürüş edib, Rəşt hakimi Süleyman xanı məğlub etdi. 1788-ci ildə 6 minlik şah ordusuna müqavimət göstərə bilmədiyi üçün о Rəşti tərk edib, Ənzəliyə çəkilməyə məcbur olur. Murtuzaqulu xan yeni qüvvə toplamaq üçün 1789-cu ildə Şamaxıya gəldi və Rusiyadan yardım istədi. Şirvan və Talış xanlarının və Xəzər dənizinin cənub sahilindəki Rusiya gəmilərinin yardımı ilə 1790-cı ildə о, yenə də Rəşti aldı. Ağaməhəmməd xanla 8 illik mübarizədən sonra üçüncü dəfə Rəşt hakimiyyətini əldə edən Murtuzaqulu xanın bu qələbəsi çox davam etmədi. 1791-ci ildə о, düşmənin hücumuna qarşı dura bilmədiyi üçün Rəştdən əl çəkdi və Talış xanı Mir Mustafa xana sığındı. Talış qoşunlarının yardımı ilə Murutuzaqulu xan onu təqib edən 12 minlik İran qoşununa böyük tələfat verib, geri çəkilməyə məcbur etdi. Lakin о, bir daha İrana qayıda bilmədi.
Bir müddət (1791–1800) Salyanda, Talışda, Həştərxanda, Qızlarda və Peterburqda yaşadı. Murtuzaqulu xan Rusiya dövlətindən yardım almaq üçün danışıqlar apardı. İranda hakimiyyətə keçdiyi təqdirdə Rusiya dövləti mənafeyinə xidmət edəcəyini vəd etdisə də, Rusiya-İran münasibətlərini gərginləşdirmək istəməyən Rusiya dövləti ona açıq yardım etməkdən çəkindi. Rusiyadan ayda min manat maaş alan Murtuzaqulu xan 1796-cı ilin iyun ayında Valerian Zubovun İran səfərində iştirak etmək məqsədilə Peterburqdan Həştərxana və Sarı adası yolu ilə Kür qırağına gəldi. Lakin öz arzusuna nail ola bilmədi.
Murtuzaqulu xan 1800-cü il оktyabr ayının 18-də vəfat etdi.
Ailəsi
Murtuzaqulu xanın Mehrəli xan, Məhəmmədhüseyn xan adlı oğulları, Xeyrənnisə xanım, Gülpəri Sara xanım adlı qızları vardı.
Mənbə
- Ənvər Çingizoğlu, Qacarlar və Qacar kəndi, Bakı, "Şuşa", 2008, 334 səh.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqale boyuk olcude ve ya tamamile tek menbeye esaslanir Movzu ile bagli muzakirelere qosula ve fikirlerinizi bildire bilersiniz Meqaleye etibarli menbeler elave ederek tekmillesdire bilersiniz mart 2024 Murtuzaqulu xan Qacar 1750 ve ya 1755 1800 Agamehemmed sah Qacarin qardasi avanturist sahliga iddiali Murtuzaqulu Xan Qovanli QacarMurtzaqulu xan Mehemmedhesen xan oglu Qovanli QacarMurtuzaqulu xanin portreti Vladimir Borovikovskinin resm eseri 1796 Dogum tarixi 1750 1755Dogum yeri Astrabad IranVefat tarixi 1800Vefat yeri Sankt Peterburq Rusiya imperiyasiUsaqlari Mehreli xan Mehemmedhuseyn xan Xeyrennise xanim Gulperi Sara xanim Atasi Mehemmedhesen xan Qovanli QacarAnasi Zehra Huseyn xan qizi DeveliFealiyyeti siyasetci Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiMehemmedhesen xanin ucuncu oglu Murtuzaqulu xan anasi Zehra xanim Huseyn xan qizi Develi Astrabad etrafinda anadan olmusdu Mukemmel medrese tehsili almisdi Evvelce Agamehemmed xana xidmet etmisdi Sonra qardasindan uz dondermisdi Murtuzaqulu xan seltenet iddiasinda idi 1787 ci ilin dekabrinda o Qubali Feteli xan Talis Mir Mustafa xan ve Bakili Seyxeli xanin komeyi ile Gilana yurus edib Rest hakimi Suleyman xani meglub etdi 1788 ci ilde 6 minlik sah ordusuna muqavimet gostere bilmediyi ucun o Resti terk edib Enzeliye cekilmeye mecbur olur Murtuzaqulu xan yeni quvve toplamaq ucun 1789 cu ilde Samaxiya geldi ve Rusiyadan yardim istedi Sirvan ve Talis xanlarinin ve Xezer denizinin cenub sahilindeki Rusiya gemilerinin yardimi ile 1790 ci ilde o yene de Resti aldi Agamehemmed xanla 8 illik mubarizeden sonra ucuncu defe Rest hakimiyyetini elde eden Murtuzaqulu xanin bu qelebesi cox davam etmedi 1791 ci ilde o dusmenin hucumuna qarsi dura bilmediyi ucun Restden el cekdi ve Talis xani Mir Mustafa xana sigindi Talis qosunlarinin yardimi ile Murutuzaqulu xan onu teqib eden 12 minlik Iran qosununa boyuk telefat verib geri cekilmeye mecbur etdi Lakin o bir daha Irana qayida bilmedi Bir muddet 1791 1800 Salyanda Talisda Hesterxanda Qizlarda ve Peterburqda yasadi Murtuzaqulu xan Rusiya dovletinden yardim almaq ucun danisiqlar apardi Iranda hakimiyyete kecdiyi teqdirde Rusiya dovleti menafeyine xidmet edeceyini ved etdise de Rusiya Iran munasibetlerini gerginlesdirmek istemeyen Rusiya dovleti ona aciq yardim etmekden cekindi Rusiyadan ayda min manat maas alan Murtuzaqulu xan 1796 ci ilin iyun ayinda Valerian Zubovun Iran seferinde istirak etmek meqsedile Peterburqdan Hesterxana ve Sari adasi yolu ile Kur qiragina geldi Lakin oz arzusuna nail ola bilmedi Murtuzaqulu xan 1800 cu il oktyabr ayinin 18 de vefat etdi AilesiMurtuzaqulu xanin Mehreli xan Mehemmedhuseyn xan adli ogullari Xeyrennise xanim Gulperi Sara xanim adli qizlari vardi MenbeEnver Cingizoglu Qacarlar ve Qacar kendi Baki Susa 2008 334 seh Hemcinin baxCeferqulu xan QacarXarici kecidler