Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Muhsinzadə Abdullah Paşa (1661 – mart 1749, Travnik, Bosniya əyaləti) — I Mahmud dönəmində 4 ay 14 gün Osmanlı imperiyasının sədrəzəmi olmuş dövlət adamıdır.
| Muhsinzadə Abdullah Paşa | |
|---|---|
| osman. مُحسن زاده عبدُ الله پاشا | |
| 5 avqust 1737 – 19 dekabr 1737 | |
| Əvvəlki | Dimetokalı Mehmed Paşa |
| Sonrakı | Gömrükçü Mehmed Paşa |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1661 |
| Vəfat tarixi | mart 1749 |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Uşağı | |
Həyatı
Əslən ərəb olub, tacir Hələbli Muhsin Çələbinin oğludur. Ailənin Mosuldan gəldiyi düşünülür. 1670-ci ildə atasının ölümünün ardından zərbxana əmini olan qardaşı Mehmed Əfəndinin vasitəçiliyi ilə zərbxanada xidmət etməyə başladı. Burada xidmət etdiyi sənada çıxan Ədirnə hadisələri əsnasında 23 avqust 1703-cü ildə üsyançılar tərəfindən baş dəftərdarlığa təyin olundu.
Bir müddət fərqli vəzifələrdə xidmət edən Abdullah Əfəndi qaynatası Çorlulu Əli Paşanın sədarətə yüksəlməsinin ardından onun kəndxudalığına təyin olundu (1706). Ancaq onun gözdən düşərək vəzifədən alınmasının ardından Abdullah Paşa da 1710-cu ildə vəzifədən alındı və yenidən dəftərdarlıq daxilində fərqli vəzifələrə təyin olundu.
Silahdar Əli Paşanın sədarəti dövründə 1714-cü ildə Misirdə ayaqlanan üsyançı Qaytaş bəyi ələ keçirməklə vəzifələndirilən Abdullah Paşa bu vəzifəsində uğur qazandı və 1715-ci ilin oktyabrında Moreya dəftərdarlığına, 1716-cı ilin martında Rumeli bəylərbəyliyi, 1717-ci ilin aprelində isə İstanbula çağırılaraq sədarət kəndxudası təyin edildi.
Avstriya ilə davam edən müharibədə məşhurlaşan Abdullah Paşa 1717-ci ilin dekabrında Ədirnəyə çağırıldı və 1718-ci ilin yanvarında yeniçəri ağalığına, 21 gün sonra isə Rumeli bəylərbəyliyinə təyin edildi. Ancaq bu vəzifədə ikən yeniçərilərlə münasibətləri pisləşdi və 1721-ci ilin mayında öz istəyilə Bosniya bəylərbəyliyinə təyin olundu. Müharibənin səngiməsinin ardından 24 avqust 1727-ci ildə yenidən Rumeli bəylərbəyliyinə gətirildi.
Patrona Xəlil üsyanının ardından üsyançılar tərəfindən İstanbula çağırıldı və 25 noyabr 1730-cu ildə yenidən yeniçəri ağalığına təyin olundu. Ancaq paytaxtdakı siyasi gərginlikdən uzaqlaşmaq istədi və çıxan iğtişaşlar əsnasında qaçaraq gizləndi. Ardından Adana, Hələb və Rumeli valiliyinə təyin edildi.
5 avqust 1737-ci ildə sədarətə təyin edilən Abdullah Paşa baş miraxur Şəhla Əhməd ağadan sədarət möhürünü aldıqdan sonra paytaxta doğru yola düşdü. Ancaq dekabr ayında İstanbula gəlib çatan Abdullah Paşa saraya gəldikdə sədarət möhürü əlindən alındı və 17 yanvar 1738-ci ildə Salonikiyə göndərildi. 1743-cü ildə Vidin qalasının mühafizəsi ilə, 1745-ci ildə isə Rumeli bəylərbəyliyi ilə vəzifələndirildi. 1746-cı ilin avqustunda təqaüdə ayrılsa da, 1748-ci ilin martında Bosniya valisi təyin edildi. Bu vəzifədə ikən 1749-cu ilin martında Travnikdə vəfat etdi.
Ədirnə hadisələri əsnasında təyin edildiyi baş dəftərdarlıq vəzifəsində ikən Çorlulu Əli Paşanın qızı Ayşə xanımla evləndi. Oğullarından Mehmed Paşa 1745-ci ildə Sultan Əhmədin qızlarından Əsma Sultanla nişanlandı. Ancaq oğlunun da özü kimi əyalətlərdə xidmət etməsi səbəbilə toy mərasimi gecikdi və Abdullah Paşa oğlunun 1758-ci ildə baş tutan toy mərasimini görə bilmədi.
İstinadlar
- Şentürk. Nazır. (2008). Babıali ve Sadrazamları. Doğan Kitap. bs. 4. İstanbul
- Feridun Emecen, “Başbaki Kulluğu”, TDVİA, c. 5, İstanbul, 1992, s. 126 – 127
- Feridun Emecen, “Abdullah Paşa, Muhsinzade”, TDVİA, c. E K – 1, İstanbul, 2016, s. 8
- Buz. Ayhan. (2009). Sokullu’dan Damat Ferit’e Osmanlı Sadrazamları. Neden Kitap. İstanbul
Mənbə
- Bir Grup Biyografisi Denemesi: Osmanlı Sadrazamları (1718-1917). Yüksek Lisans Tezi. Semi Özgen Cesur. Kırıkkale 2023
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Muhsinzade Abdullah Pasa 1661 mart 1749 Travnik Bosniya eyaleti I Mahmud doneminde 4 ay 14 gun Osmanli imperiyasinin sedrezemi olmus dovlet adamidir Muhsinzade Abdullah Pasaosman م حسن زاده عبد الله پاشاOsmanli sedrezemi5 avqust 1737 19 dekabr 1737EvvelkiDimetokali Mehmed PasaSonrakiGomrukcu Mehmed PasaSexsi melumatlarDogum tarixi 1661Vefat tarixi mart 1749Vefat yeri Travnik Bosniya eyaletiFealiyyeti siyasetciUsagi Muhsinzade Mehmed PasaHeyatiEslen ereb olub tacir Helebli Muhsin Celebinin ogludur Ailenin Mosuldan geldiyi dusunulur 1670 ci ilde atasinin olumunun ardindan zerbxana emini olan qardasi Mehmed Efendinin vasiteciliyi ile zerbxanada xidmet etmeye basladi Burada xidmet etdiyi senada cixan Edirne hadiseleri esnasinda 23 avqust 1703 cu ilde usyancilar terefinden bas defterdarliga teyin olundu Bir muddet ferqli vezifelerde xidmet eden Abdullah Efendi qaynatasi Corlulu Eli Pasanin sedarete yukselmesinin ardindan onun kendxudaligina teyin olundu 1706 Ancaq onun gozden duserek vezifeden alinmasinin ardindan Abdullah Pasa da 1710 cu ilde vezifeden alindi ve yeniden defterdarliq daxilinde ferqli vezifelere teyin olundu Silahdar Eli Pasanin sedareti dovrunde 1714 cu ilde Misirde ayaqlanan usyanci Qaytas beyi ele kecirmekle vezifelendirilen Abdullah Pasa bu vezifesinde ugur qazandi ve 1715 ci ilin oktyabrinda Moreya defterdarligina 1716 ci ilin martinda Rumeli beylerbeyliyi 1717 ci ilin aprelinde ise Istanbula cagirilaraq sedaret kendxudasi teyin edildi Avstriya ile davam eden muharibede meshurlasan Abdullah Pasa 1717 ci ilin dekabrinda Edirneye cagirildi ve 1718 ci ilin yanvarinda yeniceri agaligina 21 gun sonra ise Rumeli beylerbeyliyine teyin edildi Ancaq bu vezifede iken yenicerilerle munasibetleri pislesdi ve 1721 ci ilin mayinda oz isteyile Bosniya beylerbeyliyine teyin olundu Muharibenin sengimesinin ardindan 24 avqust 1727 ci ilde yeniden Rumeli beylerbeyliyine getirildi Patrona Xelil usyaninin ardindan usyancilar terefinden Istanbula cagirildi ve 25 noyabr 1730 cu ilde yeniden yeniceri agaligina teyin olundu Ancaq paytaxtdaki siyasi gerginlikden uzaqlasmaq istedi ve cixan igtisaslar esnasinda qacaraq gizlendi Ardindan Adana Heleb ve Rumeli valiliyine teyin edildi 5 avqust 1737 ci ilde sedarete teyin edilen Abdullah Pasa bas miraxur Sehla Ehmed agadan sedaret mohurunu aldiqdan sonra paytaxta dogru yola dusdu Ancaq dekabr ayinda Istanbula gelib catan Abdullah Pasa saraya geldikde sedaret mohuru elinden alindi ve 17 yanvar 1738 ci ilde Salonikiye gonderildi 1743 cu ilde Vidin qalasinin muhafizesi ile 1745 ci ilde ise Rumeli beylerbeyliyi ile vezifelendirildi 1746 ci ilin avqustunda teqaude ayrilsa da 1748 ci ilin martinda Bosniya valisi teyin edildi Bu vezifede iken 1749 cu ilin martinda Travnikde vefat etdi Edirne hadiseleri esnasinda teyin edildiyi bas defterdarliq vezifesinde iken Corlulu Eli Pasanin qizi Ayse xanimla evlendi Ogullarindan Mehmed Pasa 1745 ci ilde Sultan Ehmedin qizlarindan Esma Sultanla nisanlandi Ancaq oglunun da ozu kimi eyaletlerde xidmet etmesi sebebile toy merasimi gecikdi ve Abdullah Pasa oglunun 1758 ci ilde bas tutan toy merasimini gore bilmedi IstinadlarSenturk Nazir 2008 Babiali ve Sadrazamlari Dogan Kitap bs 4 Istanbul Feridun Emecen Basbaki Kullugu TDVIA c 5 Istanbul 1992 s 126 127 Feridun Emecen Abdullah Pasa Muhsinzade TDVIA c E K 1 Istanbul 2016 s 8 Buz Ayhan 2009 Sokullu dan Damat Ferit e Osmanli Sadrazamlari Neden Kitap IstanbulMenbeBir Grup Biyografisi Denemesi Osmanli Sadrazamlari 1718 1917 Yuksek Lisans Tezi Semi Ozgen Cesur Kirikkale 2023