Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Morfin (yun. Μορφεύς; Μορφέας) — xaş-xaşın tərkibində olan opiumun (tiryək) əsas alkoloidi. Təbabətdə ən qüvvətli təbii ağrıkəsici kimi istifadə edilir.
| Morfin | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ümumi | |
| (5α,6α)-dehidro-4,5-epoksi-17-metilmorfinan-3,6-diol | |
| Ənənəvi adı | Morfin |
| Kimyəvi formulu | C17H19NO3 |
| <!—məsələn: С2H6O --> | |
| Molyar kütlə | 285,34 q/mol |
| Termik xüsusiyyətlər | |
| Ərimə nöqtəsi | 254 °S |
| Təsnifatı | |
| CAS-da qeyd. nöm. | 57-27-2 |
| PubChem | 5288826 |
| SMILES | CN1CCC23C4C1CC5=C2C (=C(C=C5)O)OC3C(C=C4)O |
| ChEBI | 17303 |
| ChemSpider | 4450907 |
Tarixçəsi
Morfin ilk dəfə 1804-cü ildə əczaçı tərəfindən Almaniyanın Paderborn şəhərində əldə edilmişdir. əldə etmiş olduğu bu maddənin adını qədim yunan mifologiyasında tanrı Hipnosun oğlu yuxugətirən tanrı Morfeyin adından götürmüşdür. 1848-ci ildə isə tərəfindən onun düzgün molekul formulu təyin edilmişdir. Morfin inyeksiya iynələri 1853-cü ildən tətbiq edilməyə başlanılmışdır. Amerikada vətəndaş müharibəsi dövründə geniş istifadə edilməsi nəticəsində 400 min insan "ordu xəstəliyinə" (morfin asılılığı) düçar olmuşdur. 1874-cü ildə Londonun Müqəddəs Mariya hospitalının nəzdnində olan tibb məktəbində çalışmış ingilis kimyaçısı tərəfindən morfindən hal-hazırda heroin kimi tanınan diasetilmorfin sintez olunmuşdur.
Alınma mənbəyi
Morfin və onun digər alkoloidləri təbiətdə xaş-xaş, stefaniya bitkilərində təsadüf olunur. Əsasən biosintez yolu ilə adı çəkilən bitkilərdən daha doğrusu tərkibində olan durğun sud mayasından (tiryək südündən) alınır: L-tirozin → L-DOFA → retikulin → salutaridin → tebain → kodein, bu keçidlər müvafiq fermentlərin təsiri ilə baş verir. Morfin praktiki olaraq kükürd və oksalat turşularının köməyi ilə bioloji materialdan suyun sıxışdırıb çıxarılması (isolə edilməsi) metodu əsasında əldə edilir.
İstinadlar
- "Morphin wurde 1804 erstmals aus dem Opium isoliert, Österreichische Apothekerkammer, zugegriffen 17. November 2008". 2020-01-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-29.
- Huxtable RJ, Schwarz SK.:The isolation of morphine--first principles in science and ethics Mol Interv. 2001 Oct;1(4):189–191. Volltext (HTML) 2008-08-29 at the Wayback Machine Volltext (PDF) 2023-07-29 at the Wayback Machine PMID 14993340
- Wright, C.R.A. On the Action of Organic Acids and their Anhydrides on the Natural Alkaloids (12 августа 2003). Архивировано из первоисточника 6 июня 2004. Note: this is an annotated excerpt of Wright, C.R.A. (1874). "On the Action of Organic Acids and their Anhydrides on the Natural Alkaloids". Journal of the Chemical Society 27: 1031–1043. DOI:10.1039/js8742701031
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Morfin yun Morfeys Morfeas xas xasin terkibinde olan opiumun tiryek esas alkoloidi Tebabetde en quvvetli tebii agrikesici kimi istifade edilir MorfinUmumi 5a 6a dehidro 4 5 epoksi 17 metilmorfinan 3 6 diolEnenevi adi MorfinKimyevi formulu C17H19NO3 lt meselen S2H6O gt Molyar kutle 285 34 q molTermik xususiyyetlerErime noqtesi 254 STesnifatiCAS da qeyd nom 57 27 2PubChem 5288826SMILES CN1CCC23C4C1CC5 C2C C C C5 O OC3C C C4 OChEBI 17303ChemSpider 4450907TarixcesiMorfin ilk defe 1804 cu ilde eczaci terefinden Almaniyanin Paderborn seherinde elde edilmisdir elde etmis oldugu bu maddenin adini qedim yunan mifologiyasinda tanri Hipnosun oglu yuxugetiren tanri Morfeyin adindan goturmusdur 1848 ci ilde ise terefinden onun duzgun molekul formulu teyin edilmisdir Morfin inyeksiya iyneleri 1853 cu ilden tetbiq edilmeye baslanilmisdir Amerikada vetendas muharibesi dovrunde genis istifade edilmesi neticesinde 400 min insan ordu xesteliyine morfin asililigi ducar olmusdur 1874 cu ilde Londonun Muqeddes Mariya hospitalinin nezdninde olan tibb mektebinde calismis ingilis kimyacisi terefinden morfinden hal hazirda heroin kimi taninan diasetilmorfin sintez olunmusdur Alinma menbeyiMorfin ve onun diger alkoloidleri tebietde xas xas stefaniya bitkilerinde tesaduf olunur Esasen biosintez yolu ile adi cekilen bitkilerden daha dogrusu terkibinde olan durgun sud mayasindan tiryek sudunden alinir L tirozin L DOFA retikulin salutaridin tebain kodein bu kecidler muvafiq fermentlerin tesiri ile bas verir Morfin praktiki olaraq kukurd ve oksalat tursularinin komeyi ile bioloji materialdan suyun sixisdirib cixarilmasi isole edilmesi metodu esasinda elde edilir Istinadlar Morphin wurde 1804 erstmals aus dem Opium isoliert Osterreichische Apothekerkammer zugegriffen 17 November 2008 2020 01 28 tarixinde Istifade tarixi 2011 10 29 Huxtable RJ Schwarz SK The isolation of morphine first principles in science and ethics Mol Interv 2001 Oct 1 4 189 191 Volltext HTML 2008 08 29 at the Wayback Machine Volltext PDF 2023 07 29 at the Wayback Machine PMID 14993340 Wright C R A On the Action of Organic Acids and their Anhydrides on the Natural Alkaloids 12 avgusta 2003 Arhivirovano iz pervoistochnika 6 iyunya 2004 Note this is an annotated excerpt of Wright C R A 1874 On the Action of Organic Acids and their Anhydrides on the Natural Alkaloids Journal of the Chemical Society 27 1031 1043 DOI 10 1039 js8742701031