Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Misir ehramları və ya Firon təpələri — dünyanın yeddi möcüzəsindən biri.
 Misir ehramları
| |||||||||||||||||
Misir ehramları hər biri 20 ton ağırlığında olan qaya parçalarından tikilmişdir. Bu qaya parçalarının yonulduğu karxanalar isə ehramların yerləşdiyi ərazidən 200 km uzaqlıqda yerləşirdi. Onların necə daşınması haqda ağlabatmayan fərziyyələr irəli sürülüb. Ehram kimin şərəfinə tikilmişdisə, həmin fironun mumiyasının olduğu otağa günəş şüaları ildə iki dəfə – fironun doğum və taxtaçıxma günlərində düşür. Ehramların daxilində ultrasəs, radar, şüaötürmə cihazları işləmir.
- Ehramın daxilinə bir qabda çirklənmiş su qoysanız, bir-neçə gündən sonra onu təmizlənmiş vəziyyətdə görəcəksiniz.
- Ehramın daxilində süd bir-neçə gün xarab olmadan qalır və sonra qatığa çevrilir.
- Bitkilər ehramların daxilində daha tez inkişaf edirlər.
- Ehramın daxilində 5 həftə qalmış sudan üz losyonu kimi istifadə etmək mümkündür.
- Zibilqabındakı yemək qalıqları ehramın daxilində heç bir qoxu vermədən "mumiyalaşır".
- Kəsik, yanıq, sıyrılma yaraları həcmi böyük ehramların daxilində daha tez sağalır.
- Ehramlardakı bəzi otaqların içərisində nəyin olduğu məlum deyildir; oraya girməyə müvəffəq olmuş tədqiqatçılar geri qayıtmamışlar. Bəzi tədqiqatçılar isə müxtəlif texnoloji üsullardan istifadə etsələr də məqsədlərinə nail ola bilməyiblər.
- Ehramların içərisi yayda soyuq, qışda isə isti olur.
- "Nəhəng Ehram"ın küncləri Nilin deltasını xəyali olaraq iki eyni hissəyə ayırır.
- Giza ərazisindəki üç ehramın bir-birinə nəzərən yerləşmə şəkli Pifaqor üçbucağı formasındadır, yəni, ehramlar bu xəyali üçbucağın təpələrini əmələ gətirir. Üçbucağın yanlarının bir-birinə nisbəti isə 3X4 və 3X5-dir.
- "Nəhəng Ehram"ın dörd küncünün sahə ölçüsü onun hündürlüyünün kvadratına bərabərdir.
- "Nəhəng Ehram" Yer kürəsinin quru ərazisinin mərkəzində yerləşir.
- "Nəhəng Ehram" dörd künclüdür.
- Ehramlar böyük bir günəş saatını xatırladır. Belə ki, oktyabrın ortası və martın əvvəli aralıqlı müddət ərzində ehramın kölgələr "diaqram"ı mövsümləri və ilin uzunluğunu göstərir. Ehramı əhatələyən daş lövhələrin uzunluğu isə bir günün kölgə uzunluğuna bərabərdir. Kölgələr "diaqram"ının daş lövhələr üzərindəki hərəkəti sayəsində bir günün 0.2419 zaman kəsimində ilin uzunluğunu hesablamaq mümkündür.
- "Nəhəng Ehram"dan Yer kürəsinin mərkəzinə (nüvəsinə) qədər olan məsafə onunla Şimal qütbü arasındakı məsafəyə bərabərdir. Eləcə də bu məsafə Şimal qütbü ilə Yer kürəsinin mərkəzi arasındakı məsafə ilə eynidir.
- Ehramın hündürlük nöqtəsinin künclərə nəzərən yerləşmə şəkli çevrənin mərkəzində yerləşmiş nöqtə kimidir. Ehramın dörd üzünün əmələ gətirdiyi üçbucaqlar isə dünyanın ən böyük üçbucaqları sayılır.
- Gizadan keçən meridian dünyanın su və quru hissələrini iki bərabər hissəyə bölür. Həmçinin, bu meridian Yer kürəsinin şimaldan cənuba doğru ən uzun quru hissəsindən keçən meridian sayılır.
- "Nəhəng Ehram"ın bir küncündən onun təpəsinə qədər olan məsafə Şimal qütbünə qədərki məsafəni, kənar uzunluğu isə ekvatorun uzunluğunu ifadə edir.
Güman edilir ki, Giza ehramları e.ə XXX əsrdə Qədim Xanədanlıq dövründə inşa edilmişdir. Buraya Xeops, Xefren və Mikerin ehramları daxildir və bu adlar onları tikdirmiş fironların adlarıdır.
Giza ehramları dünyanın ən böyük ehramları hesab olunur. Giza ehramları ilə yanaşı, Misirdə irili-xırdalı yüzlərlə ehram mövcuddur. İlk pramida Coserə məxsusdur. Giza ehramları digər ehramlardan əsasən onunla fərqlənir ki, bu ehramlarda heç bir yazıya rast gəlinməyib və onların necə tikilməsi hələ də elmə məlum deyildir.
Firon Xeopsun oğlu Xefren üçün tikilmiş ehramın hündürlüyü 136 metrə çatır. Onun yalnız təpə hissəsində örtükvari daş bloklar mövcuddur. Giza ehramları arasında yalnız Xefren ehramının daxilinə giriş vardır və bu giriş "ölülər" otağına aparır.
Ehramlarla bağlı müxtəlif riyazi rəqəmlər mövcuddur. Onların bir-neçəsini sizlərə təqdim edirik:
a. Xeops ehramının hündürlüyü 47 metrə bərabərdir. Xeops ehramının hündürlüyünü bir milyard rəqəminə vursaq, alınan rəqəm təxminən Günəşlə Yer arasındakı məsafəyə bərabər olacaqdır: 149 504 000 km.
b. Ehramları xəyalən kəsib keçən meridianlar Yer kürəsinin quru və su ərazilərini iki bərabər hissəyə bölür.
c. Xeops ehramının ətraf yanlarının uzunluğu hündürlüyünün iki mislinə bölündükdə П = 3.14 alınacaqdır.
Giza ehramları arasında ən alçaq ehram olan Mikerin ehramı isə 62 metrdir və firon Xefrenin oğlu üçün tikilmişdir.
İndiyədək bu ehramların necə tikilməsi sirr olaraq qalır; əgər işçilərin hər gün fövqəltəbii olaraq 10 kubmetr daşı üst-üstə qoyduqlarını fərz etsək, onda Xeops ehramındakı təxminən 2.5 milyon kubmetrlik daşı haradasa 250 000 gün (644 il) ərzində bir-birinin üstünə qoymaq tələb olunur. Halbuki ehramlar 20–30 il ərzində tikilmişdir.
Sfinksə gəlincə, o, e.ə 2520-ci ildə firon Xeopsun oğlu Xefrenin məqbərə kompleksi üçün qaya parçasından yonularaq hazırlanıb. 30 metr hündürlüyü, 70 metr uzunluğu olan bu heykəlin adı qədim Misir sözü "sezp-ahne"dən (Diri görünüş) törəyib.
Sfinksə XIV əsrdə məmlüklərin topatma təlimləri zamanı hədsiz zərər dəyib. Napoleon Bonapartın 1799-cu ildə Misirə yürüşü zamanı baş vermiş toqquşmalarda Sfinksin burun hissəsi top atəşi nəticəsində qopub.Ancaq bu hələ dəqiq deyil.Çünki bəzi fərziyyələrə görə Napoleon Bonapart doğulduqdan 400 il əvvəl sfinksin burnu qopmuşdu.Bunu Məhəmməd Saim 1378-ci ildə etmişdi.Kəndlilərin sfinksə itaət etməsi Məhəmmədi hiddətləndirmiş və o vurub heykəlin burnunu sındırmışdı.Qəzəblənmiş kütlə isə əməlinə görə Məhəmmədi ölənədək döymüşdür.
Mənbə
- Misir ehramlarının xüsusiyyətləri
Xarici keçidlər
- Oktay Talıstanlı. Qədim Şərqin möcüzələri. Bakı: "Adiloğlu", 2007.
Həmçinin bax
- Kurqan
- Çin piramidaları
- Dünyanın yeddi möcüzəsi
- İsgəndəriyyə mayakı
- Rodoslu Koloss
- Halikarnas mavzoleyi
- Semiramidanın asma bağları
- Dictionnaire Turc-Français, Paris, 1886 (s.410)
- Türkcə-İngiliscə lüğət kitabı (Redhouse's Turkish dictionary), London, 1880 (s.250)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Misir ehramlari ve ya Firon tepeleri dunyanin yeddi mocuzesinden biri Misir ehramlariMisir ehramlariMisir ehramlari Qedim Misir dilinde adimrTikili haqqinda melumatYeri MisirTikdireni FironlarTarixi Qedim Misirin en qedim orta qedim ve qedim dovrleriTikinti materiali Ciy kerpic ve ya kirec dasGiza ehram kompleksinin xeritesi Misir ehramlari her biri 20 ton agirliginda olan qaya parcalarindan tikilmisdir Bu qaya parcalarinin yonuldugu karxanalar ise ehramlarin yerlesdiyi eraziden 200 km uzaqliqda yerlesirdi Onlarin nece dasinmasi haqda aglabatmayan ferziyyeler ireli surulub Ehram kimin serefine tikilmisdise hemin fironun mumiyasinin oldugu otaga gunes sualari ilde iki defe fironun dogum ve taxtacixma gunlerinde dusur Ehramlarin daxilinde ultrases radar suaoturme cihazlari islemir Ehramin daxiline bir qabda cirklenmis su qoysaniz bir nece gunden sonra onu temizlenmis veziyyetde goreceksiniz Ehramin daxilinde sud bir nece gun xarab olmadan qalir ve sonra qatiga cevrilir Bitkiler ehramlarin daxilinde daha tez inkisaf edirler Ehramin daxilinde 5 hefte qalmis sudan uz losyonu kimi istifade etmek mumkundur Zibilqabindaki yemek qaliqlari ehramin daxilinde hec bir qoxu vermeden mumiyalasir Kesik yaniq siyrilma yaralari hecmi boyuk ehramlarin daxilinde daha tez sagalir Ehramlardaki bezi otaqlarin icerisinde neyin oldugu melum deyildir oraya girmeye muveffeq olmus tedqiqatcilar geri qayitmamislar Bezi tedqiqatcilar ise muxtelif texnoloji usullardan istifade etseler de meqsedlerine nail ola bilmeyibler Ehramlarin icerisi yayda soyuq qisda ise isti olur Neheng Ehram in kuncleri Nilin deltasini xeyali olaraq iki eyni hisseye ayirir Giza erazisindeki uc ehramin bir birine nezeren yerlesme sekli Pifaqor ucbucagi formasindadir yeni ehramlar bu xeyali ucbucagin tepelerini emele getirir Ucbucagin yanlarinin bir birine nisbeti ise 3X4 ve 3X5 dir Neheng Ehram in dord kuncunun sahe olcusu onun hundurluyunun kvadratina beraberdir Neheng Ehram Yer kuresinin quru erazisinin merkezinde yerlesir Neheng Ehram dord kuncludur Ehramlar boyuk bir gunes saatini xatirladir Bele ki oktyabrin ortasi ve martin evveli araliqli muddet erzinde ehramin kolgeler diaqram i movsumleri ve ilin uzunlugunu gosterir Ehrami ehateleyen das lovhelerin uzunlugu ise bir gunun kolge uzunluguna beraberdir Kolgeler diaqram inin das lovheler uzerindeki hereketi sayesinde bir gunun 0 2419 zaman kesiminde ilin uzunlugunu hesablamaq mumkundur Neheng Ehram dan Yer kuresinin merkezine nuvesine qeder olan mesafe onunla Simal qutbu arasindaki mesafeye beraberdir Elece de bu mesafe Simal qutbu ile Yer kuresinin merkezi arasindaki mesafe ile eynidir Ehramin hundurluk noqtesinin kunclere nezeren yerlesme sekli cevrenin merkezinde yerlesmis noqte kimidir Ehramin dord uzunun emele getirdiyi ucbucaqlar ise dunyanin en boyuk ucbucaqlari sayilir Gizadan kecen meridian dunyanin su ve quru hisselerini iki beraber hisseye bolur Hemcinin bu meridian Yer kuresinin simaldan cenuba dogru en uzun quru hissesinden kecen meridian sayilir Neheng Ehram in bir kuncunden onun tepesine qeder olan mesafe Simal qutbune qederki mesafeni kenar uzunlugu ise ekvatorun uzunlugunu ifade edir Coser Sexemxet Xaba Xeops Xefren Dasur Guman edilir ki Giza ehramlari e e XXX esrde Qedim Xanedanliq dovrunde insa edilmisdir Buraya Xeops Xefren ve Mikerin ehramlari daxildir ve bu adlar onlari tikdirmis fironlarin adlaridir Giza ehramlari dunyanin en boyuk ehramlari hesab olunur Giza ehramlari ile yanasi Misirde irili xirdali yuzlerle ehram movcuddur Ilk pramida Cosere mexsusdur Giza ehramlari diger ehramlardan esasen onunla ferqlenir ki bu ehramlarda hec bir yaziya rast gelinmeyib ve onlarin nece tikilmesi hele de elme melum deyildir Firon Xeopsun oglu Xefren ucun tikilmis ehramin hundurluyu 136 metre catir Onun yalniz tepe hissesinde ortukvari das bloklar movcuddur Giza ehramlari arasinda yalniz Xefren ehraminin daxiline giris vardir ve bu giris oluler otagina aparir Ehramlarla bagli muxtelif riyazi reqemler movcuddur Onlarin bir necesini sizlere teqdim edirik a Xeops ehraminin hundurluyu 47 metre beraberdir Xeops ehraminin hundurluyunu bir milyard reqemine vursaq alinan reqem texminen Gunesle Yer arasindaki mesafeye beraber olacaqdir 149 504 000 km b Ehramlari xeyalen kesib kecen meridianlar Yer kuresinin quru ve su erazilerini iki beraber hisseye bolur c Xeops ehraminin etraf yanlarinin uzunlugu hundurluyunun iki misline bolundukde P 3 14 alinacaqdir Giza ehramlari arasinda en alcaq ehram olan Mikerin ehrami ise 62 metrdir ve firon Xefrenin oglu ucun tikilmisdir Indiyedek bu ehramlarin nece tikilmesi sirr olaraq qalir eger iscilerin her gun fovqeltebii olaraq 10 kubmetr dasi ust uste qoyduqlarini ferz etsek onda Xeops ehramindaki texminen 2 5 milyon kubmetrlik dasi haradasa 250 000 gun 644 il erzinde bir birinin ustune qoymaq teleb olunur Halbuki ehramlar 20 30 il erzinde tikilmisdir Sfinkse gelince o e e 2520 ci ilde firon Xeopsun oglu Xefrenin meqbere kompleksi ucun qaya parcasindan yonularaq hazirlanib 30 metr hundurluyu 70 metr uzunlugu olan bu heykelin adi qedim Misir sozu sezp ahne den Diri gorunus toreyib Sfinkse XIV esrde memluklerin topatma telimleri zamani hedsiz zerer deyib Napoleon Bonapartin 1799 cu ilde Misire yurusu zamani bas vermis toqqusmalarda Sfinksin burun hissesi top atesi neticesinde qopub Ancaq bu hele deqiq deyil Cunki bezi ferziyyelere gore Napoleon Bonapart dogulduqdan 400 il evvel sfinksin burnu qopmusdu Bunu Mehemmed Saim 1378 ci ilde etmisdi Kendlilerin sfinkse itaet etmesi Mehemmedi hiddetlendirmis ve o vurub heykelin burnunu sindirmisdi Qezeblenmis kutle ise emeline gore Mehemmedi olenedek doymusdur MenbeMisir ehramlarinin xususiyyetleriXarici kecidlerOktay Talistanli Qedim Serqin mocuzeleri Baki Adiloglu 2007 Hemcinin baxKurqan Cin piramidalari Dunyanin yeddi mocuzesi Isgenderiyye mayaki Rodoslu Koloss Halikarnas mavzoleyi Semiramidanin asma baglariDictionnaire Turc Francais Paris 1886 s 410 Turkce Ingilisce luget kitabi Redhouse s Turkish dictionary London 1880 s 250