Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mirəli Seyidəli oğlu Qaşqay (7 (20) yanvar 1907, Yelizavetpol – 23 aprel 1977, Bakı) — Azərbaycan-sovet geoloqu, geologiya-mineralogiya elmləri doktoru, professor (1942), Azərbaycan SSR EA-nın akademiki (1945), Azərbaycan SSR əməkdar elm və texnika xadimi (1959). Azərbaycan SSR EA akademik katibi (1945–1962, 1967–1974).
| Mirəli Qaşqay | |
|---|---|
| Mirəli Seyidəli oğlu Qaşqay | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Yelizavetpol, Yelizavetpol qəzası, Yelizavetpol quberniyası, Qafqaz canişinliyi, Rusiya imperiyası |
| Vəfat tarixi | (70 yaşında) |
| Vəfat yeri | Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı |  Rusiya imperiyası→ AXC→ SSRİ |
| Elm sahəsi | geologiya-mineralogiya elmləri |
| Elmi dərəcəsi | geologiya-mineralogiya elmləri doktoru (1942) |
| Elmi adı | akademik (1945) |
| Təhsili | |
| Mükafatları |  |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Mirəli Qaşqay 1907-ci il yanvarın 7-də Gəncə şəhərində anadan olmuşdur. 1930-cu ildə Azərbaycan Politexnik İnstitutunun (indiki AzTU) dağ-mədən fakültəsini bitirərək dağ-mədən mühəndisi-geoloq ixtisasını almışdır. 1930-cu ildə SSRİ Elmlər Akademiyasının Petroqrafiya İnstitutunun aspiranturasına daxil olmuşdur. 1934-cü ildə "İstisu mineral bulaqlarının geoloji-petroqrafik və geokimyəvi səciyyəsinə dair" namizədlik dissertasiyasını müdafiə etmişdir. Kiçik Qafqazın mərkəzi hissəsinin və Talışın hiperbazitləri və bazitlərinin tədqiqinin nəticələri "Azərbaycanın əsas və ultraəsas süxurları" adlı monoqrafiyasında yekunlaşdırılmışdır. Bu əsərə görə ona 1942-ci ildə geologiya-mineralogiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsi verilmişdir.
Akademik M. S. Qaşqay Daşkəsən dəmir-kobalt və alunit filiz yataqlarını öyrənmiş, Kiçik Qafqazda skarnların alümosilikat süxurların hesabına əmələ gəlməsi, Qafqaz mis və kükürd kolçedanı yataqlarının mənşəyinin intruzivlə deyil, vulkan püskürmələri ilə əlaqədar olması barədə nəzəriyyələr irəli sürmüşdür. Azərbaycanda bir sıra faydalı qazıntı yataqlarının, o cümlədən iri perlit və obsidian yataqlarını ilk kəşf edənlərdəndir. Geokimyəvi tədqiqatlarının nəticələri ona "Azərbaycanın geokimyəvi xəritəsi"ni tərtib etməyə əsas vermişdir.
Elmi fəaliyyəti
Onun elmi fəaliyyəti çoxcəhətli olub, mineralogiya və geologiya, tektonika və maqmatizm, petrologiya və metallogeniya, mineral suları və termal sular, stratiqrafiya və litologiya, tikinti materialları və s. elm sahələrini əhatə etmişdir. O, Daşkəsən filiz rayonunun faydalı qazıntılarının və Zəylik alunit yatağının tədqiqatçısıdır. Kiçik Qafqazda və Sibirdə bir sıra metal və qeyri-metal faydalı qazıntı yataqlarını, Kəlbəcərdə obsidian və perlit yataqları kəşf etmiş (A. Məmmədovla birgə) və filizəmələgəlmə proseslərinin bir sıra fundamental problemlərini həll etmişdir. O, respublikada 220-yə mineral və termal mənbələrin olduğu müəyyən etmişdir.
1938-ci ildə Geologiya İnstitutunun (indiki Geologiya və Geofizika İnstitutu), 1945-ci ildə isə Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının təsisçilərindən biri və Akademiyanın ilk akademik katibi olmuşdur. Bir neçə illər ərzində Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Geologiya İnstitutunda filiz yataqlarının mineralogiyası, petroqrafiyası və geokimyası şöbəsinə rəhbərlik etmişdir. Onun təşəbbüsü və köməyi ilə Bakı Dövlət Universitetində geoloji-coğrafiya fakültəsi, petroqrafiya, mineralogiya və kristalloqrafiya kafedrası, geologiya və faydalı qazıntılar muzeyi yaradılmışdır.
Uzun illər ərzində Geologiya İnstitutunda filiz yataqlarının geokimyası və minerologiya şöbəsinə rəhbərlik etmiş və böyük bir məktəb yaratmışdır. Rəhbərliyi altında 35 namizədlik, 10 doktorluq dissertasiyası müdafiə edilmişdir. 600-dən artıq elmi əsərin və 35 monoqrafiyanın müəllifidir.
Leninqrad (1946), Moskva (1955), Lvov (1955) mineralogiya və geologiya cəmiyyətlərinin üzvü, Böyük Britaniya və İrlandiya (1958), ABŞ (1959) mineralogiya cəmiyyətlərinin həqiqi üzvü, Ümumittifaq Mineralogiya Cəmiyyətinin fəxri üzvü (1971) seçilmişdir.İran (1945), Meksika (1956), İngiltərə (1957), İsveçrə (1958, 1960), Çexoslovakiya (1968), Danimarka, Norveç (1960), Hindistan (1964), Bolqarıstan (1967), Türkiyə (1968), ABŞ (1969) və b. ölkələrdə beynəlxalq geoloji konqreslərdə və simpoziumlarda çıxış etmişdir. İsveç sülh konfransının (1968) iştirakçısı olmuşdur. "", Oktyabr İnqilabı ordenləri və medallarla təltif olunmuşdur.
M. Ə. Qaşqay böyük elmi irs qoymuşdur. Onun 600-dən çox elmi əsəri və 35 monoqrafiyası çap olunmuşdur. "Azərbaycanın əsas və ultraəsas süxurları", "Azərbaycan mineral suları", "Perlitlər və obsidianlar və onların fiziki-kimyəvi xüsusiyyətləri", "Daşkəsənin petrologiyası və metallogeniyası", "Alunitlər, onların genezisi və istifadəsi", "Listvenitlər, onların genezisi və təsnifatı" kimi fundamental əsərlərin müəllifidir. 10 elmlər doktoru və 50 elmlər namizədi hazırlamışdır.
M. S. Qaşqay 23 aprel 1977-ci ildə Bakıda vəfat etdi. Mərhum akademik Bakıda I Fəxri Xiyabanda dəfn olunub.
- Tanınmış tarixçi-alim Solmaz Qaşqay və coğrafiya elmləri doktoru Rəna Qaşqayın əmisidir.
Mükafatları
- ;
- (1977);
- (1952);
- "Qafqazın müdafiəsinə görə" medalı;
- "1941–1945-ci illərdə Böyük Vətən müharibəsində əmək igidliyinə görə" medalları.
Filmoqrafiya
- (Mirəli Qaşqayın 100 illik yubileyi ilə bağlı rejissor Elçin Musaoğlunun quruluşunda akademikin həyat və yaradıcılığından bəhs edən sənədli film).
Əsərləri
- Azərbaycan alunit yataqları/M. Qaşqay, Ə. Babayev.-Bakı: Elm, 1976,
- Минеральные источники Азербайджана. 1952,
- Из истории древней металлургии Кавказа. 1973,
- On the Alpientype veins of Caucasus, Just. Lugas Mallada. C. S. L. O. (Espana), Madrid, 1960, fasc. 7.
İstinadlar
- Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası, III cild, Bakı-1979. səh. 106–107
- "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2012-11-05 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-12-01.
- "Arxivlənmiş surət". 2022-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-07-29.
- http://xezer.libmks.az/home/438-ggrkymli-azyrbaycan-geoloqu-miryli-qaeqay.html[ölü keçid]
- "Arxivlənmiş surət". 2021-06-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-07-29.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mireli Seyideli oglu Qasqay 7 20 yanvar 1907 Yelizavetpol 23 aprel 1977 Baki Azerbaycan sovet geoloqu geologiya mineralogiya elmleri doktoru professor 1942 Azerbaycan SSR EA nin akademiki 1945 Azerbaycan SSR emekdar elm ve texnika xadimi 1959 Azerbaycan SSR EA akademik katibi 1945 1962 1967 1974 Mireli QasqayMireli Seyideli oglu QasqayDogum tarixi 7 yanvar 1907Dogum yeri Yelizavetpol Yelizavetpol qezasi Yelizavetpol quberniyasi Qafqaz canisinliyi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 23 aprel 1977 70 yasinda Vefat yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIDefn yeri Fexri XiyabanVetendasligi Rusiya imperiyasi AXC SSRIElm sahesi geologiya mineralogiya elmleriElmi derecesi geologiya mineralogiya elmleri doktoru 1942 Elmi adi akademik 1945 Tehsili Gence Kisi Gimnaziyasi Azerbaycan Texniki Universiteti 1930 Mukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiMireli Qasqay 1907 ci il yanvarin 7 de Gence seherinde anadan olmusdur 1930 cu ilde Azerbaycan Politexnik Institutunun indiki AzTU dag meden fakultesini bitirerek dag meden muhendisi geoloq ixtisasini almisdir 1930 cu ilde SSRI Elmler Akademiyasinin Petroqrafiya Institutunun aspiranturasina daxil olmusdur 1934 cu ilde Istisu mineral bulaqlarinin geoloji petroqrafik ve geokimyevi seciyyesine dair namizedlik dissertasiyasini mudafie etmisdir Kicik Qafqazin merkezi hissesinin ve Talisin hiperbazitleri ve bazitlerinin tedqiqinin neticeleri Azerbaycanin esas ve ultraesas suxurlari adli monoqrafiyasinda yekunlasdirilmisdir Bu esere gore ona 1942 ci ilde geologiya mineralogiya elmleri doktoru alimlik derecesi verilmisdir Akademik M S Qasqay Daskesen demir kobalt ve alunit filiz yataqlarini oyrenmis Kicik Qafqazda skarnlarin alumosilikat suxurlarin hesabina emele gelmesi Qafqaz mis ve kukurd kolcedani yataqlarinin menseyinin intruzivle deyil vulkan puskurmeleri ile elaqedar olmasi barede nezeriyyeler ireli surmusdur Azerbaycanda bir sira faydali qazinti yataqlarinin o cumleden iri perlit ve obsidian yataqlarini ilk kesf edenlerdendir Geokimyevi tedqiqatlarinin neticeleri ona Azerbaycanin geokimyevi xeritesi ni tertib etmeye esas vermisdir Elmi fealiyyetiOnun elmi fealiyyeti coxcehetli olub mineralogiya ve geologiya tektonika ve maqmatizm petrologiya ve metallogeniya mineral sulari ve termal sular stratiqrafiya ve litologiya tikinti materiallari ve s elm sahelerini ehate etmisdir O Daskesen filiz rayonunun faydali qazintilarinin ve Zeylik alunit yataginin tedqiqatcisidir Kicik Qafqazda ve Sibirde bir sira metal ve qeyri metal faydali qazinti yataqlarini Kelbecerde obsidian ve perlit yataqlari kesf etmis A Memmedovla birge ve filizemelegelme proseslerinin bir sira fundamental problemlerini hell etmisdir O respublikada 220 ye mineral ve termal menbelerin oldugu mueyyen etmisdir 1938 ci ilde Geologiya Institutunun indiki Geologiya ve Geofizika Institutu 1945 ci ilde ise Azerbaycan SSR Elmler Akademiyasinin tesiscilerinden biri ve Akademiyanin ilk akademik katibi olmusdur Bir nece iller erzinde Azerbaycan Elmler Akademiyasinin Geologiya Institutunda filiz yataqlarinin mineralogiyasi petroqrafiyasi ve geokimyasi sobesine rehberlik etmisdir Onun tesebbusu ve komeyi ile Baki Dovlet Universitetinde geoloji cografiya fakultesi petroqrafiya mineralogiya ve kristalloqrafiya kafedrasi geologiya ve faydali qazintilar muzeyi yaradilmisdir Uzun iller erzinde Geologiya Institutunda filiz yataqlarinin geokimyasi ve minerologiya sobesine rehberlik etmis ve boyuk bir mekteb yaratmisdir Rehberliyi altinda 35 namizedlik 10 doktorluq dissertasiyasi mudafie edilmisdir 600 den artiq elmi eserin ve 35 monoqrafiyanin muellifidir Leninqrad 1946 Moskva 1955 Lvov 1955 mineralogiya ve geologiya cemiyyetlerinin uzvu Boyuk Britaniya ve Irlandiya 1958 ABS 1959 mineralogiya cemiyyetlerinin heqiqi uzvu Umumittifaq Mineralogiya Cemiyyetinin fexri uzvu 1971 secilmisdir Iran 1945 Meksika 1956 Ingiltere 1957 Isvecre 1958 1960 Cexoslovakiya 1968 Danimarka Norvec 1960 Hindistan 1964 Bolqaristan 1967 Turkiye 1968 ABS 1969 ve b olkelerde beynelxalq geoloji konqreslerde ve simpoziumlarda cixis etmisdir Isvec sulh konfransinin 1968 istirakcisi olmusdur Qirmizi Emek Bayragi Seref nisani Oktyabr Inqilabi ordenleri ve medallarla teltif olunmusdur M E Qasqay boyuk elmi irs qoymusdur Onun 600 den cox elmi eseri ve 35 monoqrafiyasi cap olunmusdur Azerbaycanin esas ve ultraesas suxurlari Azerbaycan mineral sulari Perlitler ve obsidianlar ve onlarin fiziki kimyevi xususiyyetleri Daskesenin petrologiyasi ve metallogeniyasi Alunitler onlarin genezisi ve istifadesi Listvenitler onlarin genezisi ve tesnifati kimi fundamental eserlerin muellifidir 10 elmler doktoru ve 50 elmler namizedi hazirlamisdir M S Qasqay 23 aprel 1977 ci ilde Bakida vefat etdi Merhum akademik Bakida I Fexri Xiyabanda defn olunub Taninmis tarixci alim Solmaz Qasqay ve cografiya elmleri doktoru Rena Qasqayin emisidir Mukafatlari Qirmizi emek bayragi ordeni Oktyabr inqilabi ordeni 1977 Seref nisani ordeni 1952 Qafqazin mudafiesine gore medali 1941 1945 ci illerde Boyuk Veten muharibesinde emek igidliyine gore medallari Filmoqrafiya Mireli Qasqayin 100 illik yubileyi ile bagli rejissor Elcin Musaoglunun qurulusunda akademikin heyat ve yaradiciligindan behs eden senedli film EserleriAzerbaycan alunit yataqlari M Qasqay E Babayev Baki Elm 1976 Mineralnye istochniki Azerbajdzhana 1952 Iz istorii drevnej metallurgii Kavkaza 1973 On the Alpientype veins of Caucasus Just Lugas Mallada C S L O Espana Madrid 1960 fasc 7 IstinadlarAzerbaycan Sovet Ensiklopediyasi III cild Baki 1979 seh 106 107 Arxivlenmis suret PDF 2012 11 05 tarixinde PDF Istifade tarixi 2016 12 01 Arxivlenmis suret 2022 03 28 tarixinde Istifade tarixi 2014 07 29 http xezer libmks az home 438 ggrkymli azyrbaycan geoloqu miryli qaeqay html olu kecid Arxivlenmis suret 2021 06 24 tarixinde Istifade tarixi 2014 07 29