Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Bu məqalə . |
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Mirzəli İsmayıl oğlu Murquzov (1 aprel 1937) — fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor, əməkdar müəllim, "Şöhrət" ordenli, ADPU-nun fizika fakültəsinin dekanı, Respublika Təhsil Şurası sədrinin müavini, respublika Təhsil Nazirliyinin Elmi-Metodiki Şurasının "Fizika" bölməsinin sədri, məktəblilərin fizika fənni üzrə Respublika Olimpiadasının münsiflər heyətinin sədri, TQDK fizika fənni üzrə ekspert komissiyasının sədri, İlk dəfə olaraq öz elmi rəhbərinin konfiqurasiya modelinə əsaslanaraq mürəkkəb yarımkeçirici maddələrdə fiziki və fiziki-kimyəvi xassələrin formalaşmasında lokallaşma effektinin rolunu müəyyənləşdirdi. SSRİ Dövlət Komitəsinin Müəlliflik şəhadətnaməsinə layiq görülmüşdür.
| Mirzəli Murquzov | |
|---|---|
| Mirzəli İsmayıl oğlu Murquzov | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Çaylı, Qazax rayonu, Azərbaycan SSR, SSRİ |
| Vətəndaşlığı |  SSRİ→ Azərbaycan |
| Elmi dərəcəsi | fizika-riyaziyyat elmləri doktoru |
| Elmi adı | professor |
| İş yeri | Azərbaycan Dövlət Pedoqoji Universiteti |
| Təhsili | |
| Mükafatları | Əməkdar Müəllim |
Həyatı
1937-ci ilin 1 aprelində Qazax rayonunun Çaylı kəndində anadan olmuşdur. Ailədə yeddi qardaş, bir bacı idilər. Yeddi qardaşın yaşca ən kiçiyi idi. Uşaqkən şeirlər də yazmağa başlamışdı. Tanıyanlar gənc Mirzəlinin ədəbiyyatçı olacağını düşünürdü. Lakin o, tamam başqa peşəni seçdi və ADPU-nun (keçmiş V.İ.Lenin adına APİ) fizika-riyaziyyat fakültəsində təhsil almağa başladı. Bu seçimin əsas səbəbkarı isə onun böyük qardaşı, Gəncə Pedaqoji İnstitutunun riyaziyyat və onun tədrisi metodikası kafedrasının müdiri, mərhum professor Nəcəf Murquzov olmuşdu.
1962-ci ildə ADPU-nu bitirdikdən sonra o, Ukrayna EA-nın Materialşünaslıq İnstitutunun aspiranturasına daxil oldu. Akademik B.V.Samsonovun rəhbərliyi altında müxtəlif kristal maddələrin fiziki xassələri ilə atom quruluşu arasında əlaqəni tədqiq etməyə başladı. O, ilk dəfə olaraq öz elmi rəhbərinin konfiqurasiya modelinə əsaslanaraq mürəkkəb yarımkeçirici maddələrdə fiziki və fiziki-kimyəvi xassələrin formalaşmasında lokallaşma effektinin rolunu müəyyənləşdirdi. Gərgin əməyin nəticəsi olaraq M.Murquzovun maddənin xassəsi ilə elektron quruluşu arasındakı əlaqəyə həsr olunmuş elmi-tədqiqat işi onun elmi rəhbəri tərəfindən ilin ən yaxşı işi hesab edildi və bu barədə Ukraynanın mərkəzi qəzeti olan "Radianskaya Ukrayna" geniş informasiya verdi. Çox sonralar kafedranın seminarında Q.Səfərəliyev GaSb-da mənşəyi məlum olmayan p-tip keçiricilikdən məruzə etdikdən sonra elmi mübahisələr nəticəsində məhz M.Murquzov elektron konfiqurasiyası modeli ilə bu mənşəyin düzgün izahını verdi. Sonradan həmin iş Moskvada keçirilən beynəlxalq simpoziumun gündəliyinə daxil edildi və mütəxəssislər tərəfindən yüksək qiymətləndirildi.
Azərbaycana qayıtdıqdan sonra aktuallığı ilə seçilən elmi işlərini davam etdirir. Onun təkidi ilə Azərbaycanda ilk dəfə Elmlər Akademiyasının Qeyri-üzvi və Fiziki Kimya İnstitutunda lantanoidli materialların tədqiqinə başlanır. Bu institutda sırf həmin sahənin tədqiqi ilə məşğul olan xüsusi laboratoriyanın yaradılması təklifini irəli sürür. İndi belə materialların tədqiqi ilə MEA-nın Fizika, Radiasiya Problemləri institutlarında, aparıcı təhsil müəssisələrindən olan BDU, ADPU, AzTU, SDU və digərlərində intensiv tədqiqat işləri aparılır. Lantanoidlərin oxşar elektron quruluşlarına görə onların fərdi xüsusiyyətlərinin dəqiq araşdırılaraq sistemləşdirilməsi problemlərinin həllində onun müstəsna xidmətləri vardır. Aldığı elmi nəticələrlə bir sıra xarici ölkələrdə keçirilən beynəlxalq konfranslarda iştirak edərək ixtisasçı alimlərin böyük marağına səbəb olmuşdur. Məhz Mirzəli Murquzov lantanoidlərin iştirak etdiyi çoxkomponentli mürəkkəb birləşmə və bərk məhlulların tədqiqilə məşğul olan Azərbaycanlı alimlərdəndir.
1969-cu ildə ADPU-da müsabiqə yolu ilə institutun ümumi fizika və astronomiya kafedrasına baş müəllim vəzifəsinə seçildi.
M.Murquzov 1981-ci ildə V.Kansukas adına Vilnüs Dövlət Universitetinin ixtisaslaşmış müdafiə şurasında "Lantanoidlərin iştirakı ilə mürəkkəb yarımkeçiricilərdə valent elektronların vəziyyəti" mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə etdi və 1982-ci ildə elektrik və optika kafedrasının müdiri vəzifəsinə seçildi. Kafedra müdiri kimi o, kafedrada tədris laboratoriyalarının yenidən qurulması və yeni cihazlarla təchiz olunması, yeni laboratoriya işlərinin qurulması və elmi tədqiqat işlərinin genişləndirilməsi sahəsində xüsusi fəaliyyət göstərdi. Yeni elmi tədqiqat laboratoriyaları yaradılır, kafedranın bütün əməkdaşları elmi tədqiqat işinə cəlb olunur. Məhz bu tədbirlərin nəticəsində Mirzəli Murquzovun kafedra müdiri olduğu dövrdə 4 nəfər elmlər doktoru, 15 nəfər elmlər namizədi alimlik dərəcəsi almışdır. 1996-cı ildə universitetin fizika fakültəsinin dekanı vəzifəsinə seçilmişdir.
Professor M.Murquzov bir alim kimi müxtəlif ölkələrin elmi jurnallarında və məcmuələrində nəşr olunmuş 250-dən artıq elmi əsərin müəllifi, on bir aspirantın rəhbəri, iki doktorantın məsləhətçisi olmuş, çoxsaylı dissertasiya və avtoreferatlara rəylər vermişdir. O, eyni zamanda kafedranın nəzdindəki elmi-tədqiqat laboratoriyasının rəhbəri kimi yarımkeçirici kristalların alınması və tədqiqi sahəsində xüsusi fəaliyyət göstərmişdir. AIVBVI tipli binar birləşmələr əsasında nadir torpaq metallarının iştirakı ilə alınmış sistem ərinti və birləşmələrində defektlərin təbiətinin, elektron-fonon proseslərinin öyrənilməsi professor M.Murquzovun elmi yaradıcılığında xüsusi yer tutur. Onun rəhbərliyi altında IV qrup halkogenidləri ilə lantanoid halkogenidləri sistemlərinin qarşılıqlı təsirləri öyrənilmiş, kompleks fiziki-kimyəvi analizlərinin nəticələri əsasında bu sistemlərin hal diaqramları qurulmuş, tədqiqat nümunələri sintez edilmiş, monokristalları yetişdirilmişdir. Alınan nümunələrdə daşınma hadisələri, fotoelektrik və optik xassələri geniş temperatur intervalında tədqiq olunmuş, onlara müxtəlif mənşəli şüaların təsiri öyrənilmiş, alınan nəticələr təhlil edilmiş, onların fiziki xassələrinin formalaşmasına lantanoidlərin tam dolmamış daxili 4f təbəqə elektronlarının dolma ardıcıllığının təsiri araşdırılmış, fərdi xüsusiyyətləri təhlil edilmiş və onlar əsasında müxtəlif elektron cihazların hazırlanması mümkünlüyü, tətbiq olunma imkanları dəyərləndirilmişdir. Onun 10-dan artıq elmi işi keçmiş SSRİ Dövlət Komitəsinin "Müəlliflik şəhadətnaməsi"nə layiq görülmüşdür.
M.Murquzov ali məktəb tələbələri üçün 8 dərslik və dərs vəsaiti yazıb onların istifadəsinə verdi. Bu kitabların arasında onun "Atom fizikası" kitabını xüsusi qeyd etmək istəyirik. Ali məktəblərin bakalavr təhsil pilləsi üçün nəzərdə tutulan bu vəsait istər sisteminə, istərsə də məzmununa görə ənənəvi dərsliklərdən əsaslı şəkildə fərqlənir. Prosesləri mikroaləmdən makroaləmə doğru öyrənməklə kursun məzmununu xeyli sadələşdirmiş, yeniləşdirmiş və ümumiləşdirmişdir. Özünəməxsus çətinlikləri olan bu yolu seçməklə Mirzəli müəllim uzunçuluğun və təkrarçılığın qarşısını almış və tədris prosesində vaxta qənaətə nail olmuşdur. Vəsaitdə obyektlərin əlaqəli sistemləri müqayisəli şəkildə verilmiş, onların ümumi əlamətləri göstərilmişdir. Müxtəlif uğurlu ümumiləşdirmələr aparan müəllif, maddənin fiziki xassələrinin kimyəvi rabitənin təbiətindən asılı olmasını və maddənin fiziki xassələrinin formalaşmasında onu təşkil edən atomların fərdi xüsusiyyətlərinin roluna xüsusi diqqət ayırmışdır. Bu kitab on ildən artıqdır ki, tələbələrin stolüstü kitabına çevrilmişdır. O, kafedra əməkdaşlarının pedaqoji fəaliyyətini gücləndirmək məqsədilə dərslik və dərs vəsaitlərinin yazılmasına onları da həmişə cəlb etmişdir. Böyük məmnuniyyət hissi ilə qeyd edək ki, bu sətirlərin müəllifləri də onunla bəzi kitablarında həmmüəllif olmuşlar.
M.Murquzovun pedaqoji fəaliyyətinin ikinci hissəsi orta məktəblə bağlıdır. Respublikamız müstəqillik qazandıqdan sonra professor M.İ.Murquzov təhsil sahəsində aparılan islahatların həyata keçirilməsində fəal iştirak edir. Azərbaycan təhsil sisteminin dünya təhsil sisteminə tam inteqrasiya olunmasının təmin edilməsində əlindən gələni əsirgəməyən Mirzəli müəllim yaratdığı işçi qrupu tərəfindən orta ümumi təhsil məktəblərində "Fizika" və "Astronomiya" fənlərinin dövlət standartları müəyyənləşdirilmiş, proqramları tərtib olunmuş, müasir konsepsiyaları hazırlanmışdır. Mirzəli müəllimin rəhbərliyi ilə tərtub olunmuş yeni proqram ona qədər mövcud olan fizika və astronomiya proqramlarından əsaslı şəkildə fərqlənir. Aparılan təhsil islahatlarının tələblərinə uyğun olaraq proqramın quruluş və məzmunu əsaslı şəkildə yeniləşdirilmiş, təkmilləşdirilmiş və elmi səviyyəsi yüksəldilərək inkişaf etmiş ölkələrin tədris proqramlarına uyğunlaşdırılmışdır.
Qəbul olumuş proqram əsasında VII-XI siniflər üçün "Fizika", XI siniflər üçün "Astronomiya" milli dərsliklərinin qısa müddət ərzində yüksək səviyyədə hazırlanması Mirzəli müəllimin dərin zəkası, gərgin əməyi və yüksək təşkilatçılıq bacarığı sayəsində mümkün olmuşdur. Onun müəllifi olduğu dərsliklər yetişməkdə olan gənc nəslin fizika elminin əsaslarına yiyələnməsində böyük rol oynayır.
Məlumdur ki, məktəblilər üçün dərslik yazmaq zəngin bilik, yüksək analiz və sintez qabiliyyəti, böyük pedaqoji ustalıq tələb edir. Dərslik müəllifi yaxşı alim, pedaqoq olmaqla yanaşı, həm də həssas psixoloq olmalıdır. Mirzəli müəllim bütün bu xüsusiyyətləri özündə ehtiva edən görkəmli maarif xadimlərimizdəndir. Bu fənlərin tədrisinin səviyyəsinin yüksəldilməsi və dərsliklərin təkmilləşdirilməsi məqsədi ilə respublikamızın müxtəlif guşələrində qabaqcıl fizika müəllimləri ilə görüşlər təşkil etməklə pedaqoji ictimaiyyət qarşısında çıxışlar etmiş, köməkçi tədris vasitələri kimi dərsliklərə uyğun "İş dəftərləri"nin, "Fizikadan məsələlər, VII-IX siniflər üçün", "Fizikadan laboratoriya praktikumu", "Astronomik təqvim", təhsildə İKT-nin geniş tətbiq olunması ilə əlaqədar "Elektron dərsliklər"in, multimediaların hazırlanmasına rəhbərlik etmişdir.
Mirzəli müəllimin əmək fəaliyyətinin üçüncü istiqaməti onun ictimai fəaliyyəti ilə bağlıdır. O, həm universitet və həm də respublika miqyasında ictimaiyyətçidir. Respublika Təhsil Şurası sədrinin müavini, respublika Təhsil Nazirliyinin Elmi-Metodiki Şurasının "Fizika" bölməsinin sədri, respublika TQDK-da fizika fənni üzrə ekspert şurasının sədri, Təhsil Sektorunun İnkişafı Layihəsi çərçivəsində ümumtəhsil məktəbləri üçün fizika fənninin kurikulumunu hazırlayan işçi qrupun sədri, ADPU-nun nəzdində fəaliyyət göstərən Ümumi pedaqogika, pedaqogika və təhsilin tarixi ixtisası üzrə Dissertasiya Şurasının üzvü - bütün bunlar Mirzəli müəllimin daşıdığı ictimai vəzifələrdir. Onun respublika miqyaslı bir ictimai vəzifəsi də vardır ki, onu xüsusi qeyd etmək istəyirik: məktəblilərin fizika fənni üzrə Respublika Olimpiadasının münsiflər heyətinin sədri. Şagirdlərimizin beynəlxalq olimpiadalarda uğurları məhz bu olimpiadanın təşkilindən, olimpiada tapşırıqlarının səviyyəsindən, habelə iştirakçıların obyektiv qiymətləndirilməsindən asılıdır. Məhz onun gərgin əməyi sayəsində uzun illər keçmiş sovetlər birliyində keçirilən Ümumittifaq fizika olimpiadalarında uğur qazana bilməyən Azərbaycan komandası beynəlxalq olimpiadalarda yüksək nəticələr göstərdi. 2002-ci ildə İndoneziyada keçirilən XXXIII Beynəlxalq Fizika Olimpiadasında komandamız 3 qızıl və 1 gümüş medal qazandı. 2005-ci ildə İspaniyanın Kasamalanka şəhərində keçirilən XXXVI Beynəlxalq Fizika Olimpiadasında komandamızın üzvü Azər Eyvazov nəzəri turda ən yüksək nəticə göstərərək "Birincilərin birincisi" fəxri mükafatına layiq görüldü. Ümumiyyətlə bu günə qədər şagirdlərimiz beynəlxalq olimpiadalarda 5 qızıl, 8 gümüş, 9 bürünc medal qazanmışlar, 6 həvəsləndirici yerə layiq görülmüşlər. Fərəhləndirici haldır ki, beynəlxalq olimpiadalarda fərqlənən şagirdlərimizi dünyanın qabaqcıl universitetləri öz tələbə heyətinə qəbul edir. Hazırda beynəlxalq fizika olimpiadalarında uğur qazanmış onlarla həmvətənimiz Oksford, Massaçusets Texnologiya, Sinqapur, Leyster Universiteti və s. kimi yüksək reytinqli təhsil müəssisələrində ödənişsiz təhsil alırlar. Şübhəsiz ki, bütün bunlar günümüzün "qara qızıl kapitalını intellektual insan kapitalına çevirək" şüarının həyata keçirilməsinə Mirzəli müəllimin verdiyi töhfələrdən biridir.
Bütün mənalı ömrünü şərəflə xalqının elm və təhsilinə həsr edən Mirzəli müəllim Pedaqoji Universitetin professor-müəllim heyəti və tələbə kollektivinin, həmçinin respublika pedaqoji ictimaiyyətinin dərin hörmət və rəğbətini qazanıb. O, elm və təhsil sahəsində sanballı uğurları ilə seçilən, özünü təsdiq edən görkəmli bir alim, böyük nüfuz sahibi olan ziyalılarımızdandır.
Uzun müddətdir ki, ADPU-nun elektrik və optika kafedrasının müdiri, fizika fakültəsinin dekanı kimi fəaliyyət göstərən M.İ.Murquzov "fizika müəllimliyi" (bakalavr) və "yarımkeçiricilər və dielektriklər fizikası" (magistr) sahəsində kadr hazırlığında, ümumiyyətlə fizikanın təbliğində fədakarlıqla çalışır. Onun rəhbərlik etdiyi fakültə və kafedrada əməkdaşlarına, tələbə və magistrlərinə səmimi və mehriban davranışı, yüksək həssaslıqla, bir valideyn qayğısı ilə yanaşması bütün təhsil işçiləri üçün layiqli bir örnəkdir. İndi respublikamızda fəaliyyət göstərən tədris ocaqlarının əksəriyyətində onun tələbələri çalışır və tədrisi onun ərsəyə gətirdiyi dərslik, köməkçi vasitələr əsasında qururlar.
Böyük bir nəslin ağsaqqalı, hamının düzgün yol göstərəni, xırda uğuruna belə sevinən, qayğısını çəkən, dərdinə şərik olan Mirzəli müəllim həm də gözəl ailə başçısıdır. Böyük nüfuz və uğur qazanmasında yüksək intellektual səviyyəyə malik, əsl Azərbaycan qadınına xas olan bütün keyfiyyətləri özündə əks etdirən həyat yoldaşı Rəna xanımın müstəsna rolu olmuşdur. Milli və vətənpərvər ruhda böyüyən oğlu Şahin BDU-nu beynəlxalq hüquq ixtisası üzrə bitirmiş, ABŞ-nin Harvard Universitetində təhsil almış, bir neçə əcnəbi dili mükəmməl bilən, zəngin dünyagörüşü və ensiklopedik savada malik yetkin mütəxəssisdir.
Deyirlər insan ömrü dağ cığırlarına bənzəyir. Bəziləri dağın ətəklərində itib batır, bəziləri isə sərt yoxuşları dolanaraq dağın zirvəsinə kimi yüksəlir. Zəngin elmi pedaqoji fəaliyyəti sahəsində şərəfli bir ömür yolu keçən Mirzəli müəllimin saldığı izlər elə bir zirvəyə çatır ki, bu zirvə Azərbaycanımızın hər bir yaşayış məskənindən aydın görünür.
Tələbkar və ciddi rəhbər, təcrübəli elm təşkilatçısı, mahir pedaqoq kimi tanınan professor M.Murquzovun əmək fəaliyyəti respublika Prezidenti tərəfindən yüksək qiymətləndirilmiş, ona "Əməkdar müəllim" fəxri adı verilmiş, "Şöhrət" ordeni ilə təltif olunmuşdur.
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqale qaralama halindadir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Eger mumkundurse daha deqiq bir sablondan istifade edin Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Mirzeli Ismayil oglu Murquzov 1 aprel 1937 fizika riyaziyyat elmleri doktoru professor emekdar muellim Sohret ordenli ADPU nun fizika fakultesinin dekani Respublika Tehsil Surasi sedrinin muavini respublika Tehsil Nazirliyinin Elmi Metodiki Surasinin Fizika bolmesinin sedri mekteblilerin fizika fenni uzre Respublika Olimpiadasinin munsifler heyetinin sedri TQDK fizika fenni uzre ekspert komissiyasinin sedri Ilk defe olaraq oz elmi rehberinin konfiqurasiya modeline esaslanaraq murekkeb yarimkecirici maddelerde fiziki ve fiziki kimyevi xasselerin formalasmasinda lokallasma effektinin rolunu mueyyenlesdirdi SSRI Dovlet Komitesinin Muelliflik sehadetnamesine layiq gorulmusdur Mirzeli MurquzovMirzeli Ismayil oglu MurquzovDogum tarixi 1 aprel 1937 87 yas Dogum yeri Cayli Qazax rayonu Azerbaycan SSR SSRIVetendasligi SSRI AzerbaycanElmi derecesi fizika riyaziyyat elmleri doktoruElmi adi professorIs yeri Azerbaycan Dovlet Pedoqoji UniversitetiTehsili Azerbaycan Dovlet Pedaqoji UniversitetiMukafatlari Emekdar MuellimHeyati1937 ci ilin 1 aprelinde Qazax rayonunun Cayli kendinde anadan olmusdur Ailede yeddi qardas bir baci idiler Yeddi qardasin yasca en kiciyi idi Usaqken seirler de yazmaga baslamisdi Taniyanlar genc Mirzelinin edebiyyatci olacagini dusunurdu Lakin o tamam basqa peseni secdi ve ADPU nun kecmis V I Lenin adina API fizika riyaziyyat fakultesinde tehsil almaga basladi Bu secimin esas sebebkari ise onun boyuk qardasi Gence Pedaqoji Institutunun riyaziyyat ve onun tedrisi metodikasi kafedrasinin mudiri merhum professor Necef Murquzov olmusdu 1962 ci ilde ADPU nu bitirdikden sonra o Ukrayna EA nin Materialsunasliq Institutunun aspiranturasina daxil oldu Akademik B V Samsonovun rehberliyi altinda muxtelif kristal maddelerin fiziki xasseleri ile atom qurulusu arasinda elaqeni tedqiq etmeye basladi O ilk defe olaraq oz elmi rehberinin konfiqurasiya modeline esaslanaraq murekkeb yarimkecirici maddelerde fiziki ve fiziki kimyevi xasselerin formalasmasinda lokallasma effektinin rolunu mueyyenlesdirdi Gergin emeyin neticesi olaraq M Murquzovun maddenin xassesi ile elektron qurulusu arasindaki elaqeye hesr olunmus elmi tedqiqat isi onun elmi rehberi terefinden ilin en yaxsi isi hesab edildi ve bu barede Ukraynanin merkezi qezeti olan Radianskaya Ukrayna genis informasiya verdi Cox sonralar kafedranin seminarinda Q Sefereliyev GaSb da menseyi melum olmayan p tip keciricilikden meruze etdikden sonra elmi mubahiseler neticesinde mehz M Murquzov elektron konfiqurasiyasi modeli ile bu menseyin duzgun izahini verdi Sonradan hemin is Moskvada kecirilen beynelxalq simpoziumun gundeliyine daxil edildi ve mutexessisler terefinden yuksek qiymetlendirildi Azerbaycana qayitdiqdan sonra aktualligi ile secilen elmi islerini davam etdirir Onun tekidi ile Azerbaycanda ilk defe Elmler Akademiyasinin Qeyri uzvi ve Fiziki Kimya Institutunda lantanoidli materiallarin tedqiqine baslanir Bu institutda sirf hemin sahenin tedqiqi ile mesgul olan xususi laboratoriyanin yaradilmasi teklifini ireli surur Indi bele materiallarin tedqiqi ile MEA nin Fizika Radiasiya Problemleri institutlarinda aparici tehsil muessiselerinden olan BDU ADPU AzTU SDU ve digerlerinde intensiv tedqiqat isleri aparilir Lantanoidlerin oxsar elektron quruluslarina gore onlarin ferdi xususiyyetlerinin deqiq arasdirilaraq sistemlesdirilmesi problemlerinin hellinde onun mustesna xidmetleri vardir Aldigi elmi neticelerle bir sira xarici olkelerde kecirilen beynelxalq konfranslarda istirak ederek ixtisasci alimlerin boyuk maragina sebeb olmusdur Mehz Mirzeli Murquzov lantanoidlerin istirak etdiyi coxkomponentli murekkeb birlesme ve berk mehlullarin tedqiqile mesgul olan Azerbaycanli alimlerdendir 1969 cu ilde ADPU da musabiqe yolu ile institutun umumi fizika ve astronomiya kafedrasina bas muellim vezifesine secildi M Murquzov 1981 ci ilde V Kansukas adina Vilnus Dovlet Universitetinin ixtisaslasmis mudafie surasinda Lantanoidlerin istiraki ile murekkeb yarimkeciricilerde valent elektronlarin veziyyeti movzusunda doktorluq dissertasiyasini mudafie etdi ve 1982 ci ilde elektrik ve optika kafedrasinin mudiri vezifesine secildi Kafedra mudiri kimi o kafedrada tedris laboratoriyalarinin yeniden qurulmasi ve yeni cihazlarla techiz olunmasi yeni laboratoriya islerinin qurulmasi ve elmi tedqiqat islerinin genislendirilmesi sahesinde xususi fealiyyet gosterdi Yeni elmi tedqiqat laboratoriyalari yaradilir kafedranin butun emekdaslari elmi tedqiqat isine celb olunur Mehz bu tedbirlerin neticesinde Mirzeli Murquzovun kafedra mudiri oldugu dovrde 4 nefer elmler doktoru 15 nefer elmler namizedi alimlik derecesi almisdir 1996 ci ilde universitetin fizika fakultesinin dekani vezifesine secilmisdir Professor M Murquzov bir alim kimi muxtelif olkelerin elmi jurnallarinda ve mecmuelerinde nesr olunmus 250 den artiq elmi eserin muellifi on bir aspirantin rehberi iki doktorantin meslehetcisi olmus coxsayli dissertasiya ve avtoreferatlara reyler vermisdir O eyni zamanda kafedranin nezdindeki elmi tedqiqat laboratoriyasinin rehberi kimi yarimkecirici kristallarin alinmasi ve tedqiqi sahesinde xususi fealiyyet gostermisdir AIVBVI tipli binar birlesmeler esasinda nadir torpaq metallarinin istiraki ile alinmis sistem erinti ve birlesmelerinde defektlerin tebietinin elektron fonon proseslerinin oyrenilmesi professor M Murquzovun elmi yaradiciliginda xususi yer tutur Onun rehberliyi altinda IV qrup halkogenidleri ile lantanoid halkogenidleri sistemlerinin qarsiliqli tesirleri oyrenilmis kompleks fiziki kimyevi analizlerinin neticeleri esasinda bu sistemlerin hal diaqramlari qurulmus tedqiqat numuneleri sintez edilmis monokristallari yetisdirilmisdir Alinan numunelerde dasinma hadiseleri fotoelektrik ve optik xasseleri genis temperatur intervalinda tedqiq olunmus onlara muxtelif menseli sualarin tesiri oyrenilmis alinan neticeler tehlil edilmis onlarin fiziki xasselerinin formalasmasina lantanoidlerin tam dolmamis daxili 4f tebeqe elektronlarinin dolma ardicilliginin tesiri arasdirilmis ferdi xususiyyetleri tehlil edilmis ve onlar esasinda muxtelif elektron cihazlarin hazirlanmasi mumkunluyu tetbiq olunma imkanlari deyerlendirilmisdir Onun 10 dan artiq elmi isi kecmis SSRI Dovlet Komitesinin Muelliflik sehadetnamesi ne layiq gorulmusdur M Murquzov ali mekteb telebeleri ucun 8 derslik ve ders vesaiti yazib onlarin istifadesine verdi Bu kitablarin arasinda onun Atom fizikasi kitabini xususi qeyd etmek isteyirik Ali mekteblerin bakalavr tehsil pillesi ucun nezerde tutulan bu vesait ister sistemine isterse de mezmununa gore enenevi dersliklerden esasli sekilde ferqlenir Prosesleri mikroalemden makroaleme dogru oyrenmekle kursun mezmununu xeyli sadelesdirmis yenilesdirmis ve umumilesdirmisdir Ozunemexsus cetinlikleri olan bu yolu secmekle Mirzeli muellim uzunculugun ve tekrarciligin qarsisini almis ve tedris prosesinde vaxta qenaete nail olmusdur Vesaitde obyektlerin elaqeli sistemleri muqayiseli sekilde verilmis onlarin umumi elametleri gosterilmisdir Muxtelif ugurlu umumilesdirmeler aparan muellif maddenin fiziki xasselerinin kimyevi rabitenin tebietinden asili olmasini ve maddenin fiziki xasselerinin formalasmasinda onu teskil eden atomlarin ferdi xususiyyetlerinin roluna xususi diqqet ayirmisdir Bu kitab on ilden artiqdir ki telebelerin stolustu kitabina cevrilmisdir O kafedra emekdaslarinin pedaqoji fealiyyetini guclendirmek meqsedile derslik ve ders vesaitlerinin yazilmasina onlari da hemise celb etmisdir Boyuk memnuniyyet hissi ile qeyd edek ki bu setirlerin muellifleri de onunla bezi kitablarinda hemmuellif olmuslar M Murquzovun pedaqoji fealiyyetinin ikinci hissesi orta mekteble baglidir Respublikamiz musteqillik qazandiqdan sonra professor M I Murquzov tehsil sahesinde aparilan islahatlarin heyata kecirilmesinde feal istirak edir Azerbaycan tehsil sisteminin dunya tehsil sistemine tam inteqrasiya olunmasinin temin edilmesinde elinden geleni esirgemeyen Mirzeli muellim yaratdigi isci qrupu terefinden orta umumi tehsil mekteblerinde Fizika ve Astronomiya fenlerinin dovlet standartlari mueyyenlesdirilmis proqramlari tertib olunmus muasir konsepsiyalari hazirlanmisdir Mirzeli muellimin rehberliyi ile tertub olunmus yeni proqram ona qeder movcud olan fizika ve astronomiya proqramlarindan esasli sekilde ferqlenir Aparilan tehsil islahatlarinin teleblerine uygun olaraq proqramin qurulus ve mezmunu esasli sekilde yenilesdirilmis tekmillesdirilmis ve elmi seviyyesi yukseldilerek inkisaf etmis olkelerin tedris proqramlarina uygunlasdirilmisdir Qebul olumus proqram esasinda VII XI sinifler ucun Fizika XI sinifler ucun Astronomiya milli dersliklerinin qisa muddet erzinde yuksek seviyyede hazirlanmasi Mirzeli muellimin derin zekasi gergin emeyi ve yuksek teskilatciliq bacarigi sayesinde mumkun olmusdur Onun muellifi oldugu derslikler yetismekde olan genc neslin fizika elminin esaslarina yiyelenmesinde boyuk rol oynayir Melumdur ki mektebliler ucun derslik yazmaq zengin bilik yuksek analiz ve sintez qabiliyyeti boyuk pedaqoji ustaliq teleb edir Derslik muellifi yaxsi alim pedaqoq olmaqla yanasi hem de hessas psixoloq olmalidir Mirzeli muellim butun bu xususiyyetleri ozunde ehtiva eden gorkemli maarif xadimlerimizdendir Bu fenlerin tedrisinin seviyyesinin yukseldilmesi ve dersliklerin tekmillesdirilmesi meqsedi ile respublikamizin muxtelif guselerinde qabaqcil fizika muellimleri ile gorusler teskil etmekle pedaqoji ictimaiyyet qarsisinda cixislar etmis komekci tedris vasiteleri kimi dersliklere uygun Is defterleri nin Fizikadan meseleler VII IX sinifler ucun Fizikadan laboratoriya praktikumu Astronomik teqvim tehsilde IKT nin genis tetbiq olunmasi ile elaqedar Elektron derslikler in multimedialarin hazirlanmasina rehberlik etmisdir Mirzeli muellimin emek fealiyyetinin ucuncu istiqameti onun ictimai fealiyyeti ile baglidir O hem universitet ve hem de respublika miqyasinda ictimaiyyetcidir Respublika Tehsil Surasi sedrinin muavini respublika Tehsil Nazirliyinin Elmi Metodiki Surasinin Fizika bolmesinin sedri respublika TQDK da fizika fenni uzre ekspert surasinin sedri Tehsil Sektorunun Inkisafi Layihesi cercivesinde umumtehsil mektebleri ucun fizika fenninin kurikulumunu hazirlayan isci qrupun sedri ADPU nun nezdinde fealiyyet gosteren Umumi pedaqogika pedaqogika ve tehsilin tarixi ixtisasi uzre Dissertasiya Surasinin uzvu butun bunlar Mirzeli muellimin dasidigi ictimai vezifelerdir Onun respublika miqyasli bir ictimai vezifesi de vardir ki onu xususi qeyd etmek isteyirik mekteblilerin fizika fenni uzre Respublika Olimpiadasinin munsifler heyetinin sedri Sagirdlerimizin beynelxalq olimpiadalarda ugurlari mehz bu olimpiadanin teskilinden olimpiada tapsiriqlarinin seviyyesinden habele istirakcilarin obyektiv qiymetlendirilmesinden asilidir Mehz onun gergin emeyi sayesinde uzun iller kecmis sovetler birliyinde kecirilen Umumittifaq fizika olimpiadalarinda ugur qazana bilmeyen Azerbaycan komandasi beynelxalq olimpiadalarda yuksek neticeler gosterdi 2002 ci ilde Indoneziyada kecirilen XXXIII Beynelxalq Fizika Olimpiadasinda komandamiz 3 qizil ve 1 gumus medal qazandi 2005 ci ilde Ispaniyanin Kasamalanka seherinde kecirilen XXXVI Beynelxalq Fizika Olimpiadasinda komandamizin uzvu Azer Eyvazov nezeri turda en yuksek netice gostererek Birincilerin birincisi fexri mukafatina layiq goruldu Umumiyyetle bu gune qeder sagirdlerimiz beynelxalq olimpiadalarda 5 qizil 8 gumus 9 burunc medal qazanmislar 6 heveslendirici yere layiq gorulmusler Ferehlendirici haldir ki beynelxalq olimpiadalarda ferqlenen sagirdlerimizi dunyanin qabaqcil universitetleri oz telebe heyetine qebul edir Hazirda beynelxalq fizika olimpiadalarinda ugur qazanmis onlarla hemvetenimiz Oksford Massacusets Texnologiya Sinqapur Leyster Universiteti ve s kimi yuksek reytinqli tehsil muessiselerinde odenissiz tehsil alirlar Subhesiz ki butun bunlar gunumuzun qara qizil kapitalini intellektual insan kapitalina cevirek suarinin heyata kecirilmesine Mirzeli muellimin verdiyi tohfelerden biridir Butun menali omrunu serefle xalqinin elm ve tehsiline hesr eden Mirzeli muellim Pedaqoji Universitetin professor muellim heyeti ve telebe kollektivinin hemcinin respublika pedaqoji ictimaiyyetinin derin hormet ve regbetini qazanib O elm ve tehsil sahesinde sanballi ugurlari ile secilen ozunu tesdiq eden gorkemli bir alim boyuk nufuz sahibi olan ziyalilarimizdandir Uzun muddetdir ki ADPU nun elektrik ve optika kafedrasinin mudiri fizika fakultesinin dekani kimi fealiyyet gosteren M I Murquzov fizika muellimliyi bakalavr ve yarimkeciriciler ve dielektrikler fizikasi magistr sahesinde kadr hazirliginda umumiyyetle fizikanin tebliginde fedakarliqla calisir Onun rehberlik etdiyi fakulte ve kafedrada emekdaslarina telebe ve magistrlerine semimi ve mehriban davranisi yuksek hessasliqla bir valideyn qaygisi ile yanasmasi butun tehsil iscileri ucun layiqli bir ornekdir Indi respublikamizda fealiyyet gosteren tedris ocaqlarinin ekseriyyetinde onun telebeleri calisir ve tedrisi onun erseye getirdiyi derslik komekci vasiteler esasinda qururlar Boyuk bir neslin agsaqqali haminin duzgun yol gostereni xirda uguruna bele sevinen qaygisini ceken derdine serik olan Mirzeli muellim hem de gozel aile bascisidir Boyuk nufuz ve ugur qazanmasinda yuksek intellektual seviyyeye malik esl Azerbaycan qadinina xas olan butun keyfiyyetleri ozunde eks etdiren heyat yoldasi Rena xanimin mustesna rolu olmusdur Milli ve vetenperver ruhda boyuyen oglu Sahin BDU nu beynelxalq huquq ixtisasi uzre bitirmis ABS nin Harvard Universitetinde tehsil almis bir nece ecnebi dili mukemmel bilen zengin dunyagorusu ve ensiklopedik savada malik yetkin mutexessisdir Deyirler insan omru dag cigirlarina benzeyir Bezileri dagin eteklerinde itib batir bezileri ise sert yoxuslari dolanaraq dagin zirvesine kimi yukselir Zengin elmi pedaqoji fealiyyeti sahesinde serefli bir omur yolu kecen Mirzeli muellimin saldigi izler ele bir zirveye catir ki bu zirve Azerbaycanimizin her bir yasayis meskeninden aydin gorunur Telebkar ve ciddi rehber tecrubeli elm teskilatcisi mahir pedaqoq kimi taninan professor M Murquzovun emek fealiyyeti respublika Prezidenti terefinden yuksek qiymetlendirilmis ona Emekdar muellim fexri adi verilmis Sohret ordeni ile teltif olunmusdur Istinadlar