Mirzə Səfər (hekayə) — Əsl adı "Şair" olan, Sovet illərində Mirzə Səfər olaraq tanınan bu hekayə ilk dəfə 1918-ci ildə Tiflisdə "Tartan-Partan" jurnalında çap edilmişdir. Hekayə "Mirzə Səfər" adı altında ilk dəfə 1938-ci ildə “Revolyusiya i Kultura” jurnalında çap edilmişdir.
Mövzusu
Yazıçı hekayədə özünün bir sıra siyasi fikirlərini oxuculara çatdırmışdır. Belə ki, o, rus dilinin milli dilləri sıxışdırmasına, insanlara milli mənsubiyyətlərinə görə fərq qoyulmasına, azərbaycanlılara yüksək vəzifə etibar edilməməsinə narazılığını ifadə etmişdir. Məsələn, müəllif əsərin baş qəhrəmanı Mirzə Səfərin məhz rus dilində savadı az olması səbəbindən dəftərxanada aşağı vəzifə tutmasını əbəs yerə vurğulamır. Ədib belə incə vasitələrlə əslində siyasi quruluşun mahiyyətindən irəli gələn milli ayrı-seçkiliyə etirazını nəzərə çarpdırmaq istəmişdir.
Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin "Mirzə Səfər", "Papaq" və "Bomba" hekayələrinin motivləri əsasında "Evlənmək istəyirəm" filmi lentə alınmışdır.
Xalq rəssamı Davud Kazımovun bədii irsində Ə.Haqverdiyev mövzusu geniş yer tutur. Əsasən ötən əsrin altmışıncı illərində qara tuşla ərsəyə gətirilmiş əsərləri milli kitab qrafikası saxlancımıza layiqli töhfələr hesab etmək olar. Müəllifin məşhur “Mirzə Səfər” hekayəsinə çəkdiyi üç illüstrasiya (1967) bu qəbildəndir.
Surətlərin təhlili
Mirzə Səfər - Hеkayədə açıqgözlü, namuslu bir ziyalının surəti vеrilir. Mirzə Səfər idarədə katib vəzifəsində çalışır. Yuxarı təbəqə işçilərinin çоxu rüşvətlə baş girlədikləri halda, Mirzə Səfər insanı başı aşağı еdən bu çirkin əmələ nifrət еdir. Оnun vəzifəsi ərizə yazmaqdır. Ərizə yazdİranın dövlətli və ya kasıb оlması оnu maraqlandırmır. О, az gəlirlə kifayətlənir. Mirzə Səfərin yaltaqlardan da zəhləsi gеdir. Оnun uşaqlarını məktəbdən çıxardırlar. Bu hadisə Mirzə Səfərə ağır təsir еdirsə də, Həsən ağa kimi murdar adama baş əymir. О sınır, amma düşmən qabağında əyilmir, çünki əyilmək xasiyyəti Mirzə Səfərin təbiətinə yaddır. Hekayənin baş qəhrəmanı Mirzə Səfər mütərəqqi dünyagörüşü ilə də diqqəti cəlb edir. O, elmə, savada böyük əhəmiyyət verir və övladlarının ali təhsil almaları üçün hər bir çətinliyə dözür.
Bu əsərlə əlaqədar ədəbiyyatşünas alim Mir Cəlal yazırdı: "Mirzə Səfər insanlıq şərəfini hər şeydən uca tuturdu. Bunun özü bir xidmətdir. Bütün insanlar Mirzə Səfər kimi düşünsəydilər, Həsən ağa kimi nanəcib insanlar cəmiyyətdə yuva salmağa imkan tapmazdılar".
Usta Zeynal - Əsərdə müəllifin oxuculara rəğbətlə təqdim etdiyi surətlərdən biri də Mirzə Səfərin dostu usta Zeynaldır. Yazıçı, onun timsalında zəhmətə bağlı, dostluğa sadiq təmiz bir insan obrazı yaratmışdır. Hekayədə Mirzə Səfər həyatın çətin sınağı ilə üz-üzə qalır. O, oğlanlarının gimnaziyada təhsillərini davam etdirmələri üçün ildə səksən manat pul ödəməlidir. Mirzə Səfər bu qədər pul tapmaq iqtidarında olmadığına görə bərk narahatlıq keçirir. Lakin usta Zeynal dostunun çətinliklə üz-üzə qalmasına imkan vermir, onun övladlarının təhsil haqqının yarısını öz öhdəsinə götürür...
Həsən ağa - Mirzə Səfərlə usta Zeynaldan tamamilə əks qütbdə dayanan Həsən ağa obrazı mal, pul sarıdan nə qədər varlıdırsa, mənəvi cəhətdən bir o qədər rəzildir. Kasıblara münasibətdə hədsiz dərəcədə qəddar olan Həsən ağa həm də yaltaqdır. O tez-tez cilddən-cildə girir və bu yolla daxili eybəcərliklərini pərdələməyə çalışır. Həsən ağanın siması onun Mirzə Səfərin övladlarına münasibətində aydın görünür. Vaxtilə Mirzə Səfərin oğlanlarının gimnaziyada pulsuz təhsil almalarına imkan verməyən Həsən ağa onları ali təhsil alıb geri döndükdən sonra özünü canıyanan ağsaqqal kimi göstərməyə çalışır. Lakin onun bu ikiüzlülüyü oxucuda əks reaksiya doğurur, ona qarşı ikrah hissi oyadır
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Abdurrahim Bey Hakverdiyev Hayatı-Sanatı ve Tiyatro Eserleri" (PDF). 2020-06-03 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2020-06-08.
- "Ə.Haqverdiyevin «Mirzə Səfər» hekayəsindəki surətlərin təhlili". 2022-06-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-05-31.
- "Magik realizmin gülüş və düşüncə yükü". 2023-07-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-01.
- "Ömür itmir, bitmir, davam edir". 2022-03-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-05-31.
Xarici keçidlər
- Ə.Haqverdiyev. Seçmə hekayələr. "Mirzə Səfər". Onlayn oxu
- Tarixdə iz buraxanlar: Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev
- ƏBDÜRRƏHİM BƏY HAQVERDİYEV SEÇİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ İКİ CİLDDƏ II CİLD
- Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin 140 illiyinə həsr olunmuş metodik vəsait
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mirze Sefer hekaye Esl adi Sair olan Sovet illerinde Mirze Sefer olaraq taninan bu hekaye ilk defe 1918 ci ilde Tiflisde Tartan Partan jurnalinda cap edilmisdir Hekaye Mirze Sefer adi altinda ilk defe 1938 ci ilde Revolyusiya i Kultura jurnalinda cap edilmisdir MovzusuYazici hekayede ozunun bir sira siyasi fikirlerini oxuculara catdirmisdir Bele ki o rus dilinin milli dilleri sixisdirmasina insanlara milli mensubiyyetlerine gore ferq qoyulmasina azerbaycanlilara yuksek vezife etibar edilmemesine naraziligini ifade etmisdir Meselen muellif eserin bas qehremani Mirze Seferin mehz rus dilinde savadi az olmasi sebebinden defterxanada asagi vezife tutmasini ebes yere vurgulamir Edib bele ince vasitelerle eslinde siyasi qurulusun mahiyyetinden ireli gelen milli ayri seckiliye etirazini nezere carpdirmaq istemisdir Ebdurrehim bey Haqverdiyevin Mirze Sefer Papaq ve Bomba hekayelerinin motivleri esasinda Evlenmek isteyirem filmi lente alinmisdir Xalq ressami Davud Kazimovun bedii irsinde E Haqverdiyev movzusu genis yer tutur Esasen oten esrin altmisinci illerinde qara tusla erseye getirilmis eserleri milli kitab qrafikasi saxlancimiza layiqli tohfeler hesab etmek olar Muellifin meshur Mirze Sefer hekayesine cekdiyi uc illustrasiya 1967 bu qebildendir Suretlerin tehliliMirze Sefer Hekayede aciqgozlu namuslu bir ziyalinin sureti verilir Mirze Sefer idarede katib vezifesinde calisir Yuxari tebeqe iscilerinin coxu rusvetle bas girledikleri halda Mirze Sefer insani basi asagi eden bu cirkin emele nifret edir Onun vezifesi erize yazmaqdir Erize yazdIranin dovletli ve ya kasib olmasi onu maraqlandirmir O az gelirle kifayetlenir Mirze Seferin yaltaqlardan da zehlesi gedir Onun usaqlarini mektebden cixardirlar Bu hadise Mirze Sefere agir tesir edirse de Hesen aga kimi murdar adama bas eymir O sinir amma dusmen qabaginda eyilmir cunki eyilmek xasiyyeti Mirze Seferin tebietine yaddir Hekayenin bas qehremani Mirze Sefer mutereqqi dunyagorusu ile de diqqeti celb edir O elme savada boyuk ehemiyyet verir ve ovladlarinin ali tehsil almalari ucun her bir cetinliye dozur Bu eserle elaqedar edebiyyatsunas alim Mir Celal yazirdi Mirze Sefer insanliq serefini her seyden uca tuturdu Bunun ozu bir xidmetdir Butun insanlar Mirze Sefer kimi dusunseydiler Hesen aga kimi nanecib insanlar cemiyyetde yuva salmaga imkan tapmazdilar Usta Zeynal Eserde muellifin oxuculara regbetle teqdim etdiyi suretlerden biri de Mirze Seferin dostu usta Zeynaldir Yazici onun timsalinda zehmete bagli dostluga sadiq temiz bir insan obrazi yaratmisdir Hekayede Mirze Sefer heyatin cetin sinagi ile uz uze qalir O oglanlarinin gimnaziyada tehsillerini davam etdirmeleri ucun ilde seksen manat pul odemelidir Mirze Sefer bu qeder pul tapmaq iqtidarinda olmadigina gore berk narahatliq kecirir Lakin usta Zeynal dostunun cetinlikle uz uze qalmasina imkan vermir onun ovladlarinin tehsil haqqinin yarisini oz ohdesine goturur Hesen aga Mirze Seferle usta Zeynaldan tamamile eks qutbde dayanan Hesen aga obrazi mal pul saridan ne qeder varlidirsa menevi cehetden bir o qeder rezildir Kasiblara munasibetde hedsiz derecede qeddar olan Hesen aga hem de yaltaqdir O tez tez cildden cilde girir ve bu yolla daxili eybecerliklerini perdelemeye calisir Hesen aganin simasi onun Mirze Seferin ovladlarina munasibetinde aydin gorunur Vaxtile Mirze Seferin oglanlarinin gimnaziyada pulsuz tehsil almalarina imkan vermeyen Hesen aga onlari ali tehsil alib geri dondukden sonra ozunu caniyanan agsaqqal kimi gostermeye calisir Lakin onun bu ikiuzluluyu oxucuda eks reaksiya dogurur ona qarsi ikrah hissi oyadirHemcinin baxEvlenmek isteyirem film 1983 Ebdurrehim bey Haqverdiyev Yeyersen qaz etini gorersen lezzetini Bextsiz cavan Seyx Saban hekaye Aga Mehemmed Sah Qacar pyes Istinadlar Abdurrahim Bey Hakverdiyev Hayati Sanati ve Tiyatro Eserleri PDF 2020 06 03 tarixinde PDF Istifade tarixi 2020 06 08 E Haqverdiyevin Mirze Sefer hekayesindeki suretlerin tehlili 2022 06 13 tarixinde Istifade tarixi 2020 05 31 Magik realizmin gulus ve dusunce yuku 2023 07 01 tarixinde Istifade tarixi 2020 06 01 Omur itmir bitmir davam edir 2022 03 08 tarixinde Istifade tarixi 2020 05 31 Xarici kecidlerE Haqverdiyev Secme hekayeler Mirze Sefer Onlayn oxu Tarixde iz buraxanlar Ebdurrehim bey Haqverdiyev EBDURREHIM BEY HAQVERDIYEV SECILMIS ESERLERI IKI CILDDE II CILD Ebdurrehim bey Haqverdiyevin 140 illiyine hesr olunmus metodik vesait