Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mirzə Rza Məhəmmədrəhim bəy oğlu Kəlhur (1829, Gilan Qərb, Kirmanşah ostanı – 19 avqust 1892, Tehran) — XIX əsr İran xəttatı.
| Mirzə Rza Kəlhur | |
|---|---|
| fars. میرزا محمدرضا کلهر | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Kirmanşah, İran |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | İran, Tehran |
| Vəfat səbəbi | vəba |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı |  İran |
| Milliyyəti | Kürd |
| Fəaliyyəti | Şair, tarixçi, xəttat |
| Əsərlərinin dili | Fars dili |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Nasirəddin şah Qacar dövrünün görkəmli şəxsiyyətlərindən biri olan xəttat Mirzə Rza Kəlhur (1829-1892) Azərbaycanda nəstəlik xəttinin tanınmış və məşhur ustadlarındandır. Xəttatların coxu onun xəttini Mir İmad Qəzvininin xəttindən ustun tuturdular. Məlum olduğu kimi Mir İmad Qəzvini bu xətt növünün böyük ustadı hesab olunur. Məhəmmədhəsən xan Etimadussəltənə 1889-cu ildə yazdığı “Əl-Məasir vəlasar” əsərində öz müasiri haqqında belə yazır: “Mir İmad Qəzvinidən sonra nəstəliq xətti ilə yazmaqda ona bərabər olan yoxdur. Bu incəsənətin böyük ustadları onun xəttini Mirin xətti ilə muqayisə edirlər. Dərviş təbiətli, xosxasiyyət, zarafatcıl bir adamdır. Xarici görkəmi və fitri istedadı ilə bütün xəttatlardan secilir. Digər xəttatlardan üstün, şöhrətli olmasına baxmayaraq, hələ də, yuksək dairələrdən ozunə vəzifə və yardım almır, oz əllərinin zəhməti ilə dolanır”. (). 1829-cu ildə anadan olmus Mirzə Məhəmmədrza Kəlhur Kəlhurun atlı dəstəsinin başçılarından olan Məhəmməd Rəhim bəyin oğludur. Atasının sənətinə o qədər də həvəsi yox idi və bu cəhətdən ona rəğbət bəsləmirdi. Gəncliyindən xəttatlığa meyli onu həddən artıq şövqlə bu sahədə çalısmağa sövq edirdi. Ömrünün gənclik illərində Mirzə Məhəmməd Xansarinin yanında (bu sənətkar Tehranda Şah məscidinin eyvanını bəzəyən kitabələrin muəllifi olan Ağa Məhəmməd İsfahanının sagirdidir) öyrənmiş, məşq etmişdir. O, 1884-cu ildən Tehranda cıxan “Sərəf” ruznaməsinin xəttatı kimi fəaliyyət göstərməyə başlamışdı və qəzet Etimadussəltənənin rəhbərlik etdiyi Nəşriyyat nazirliyinin nəzarəti altında çap olunurdu. Kəlhur haqqında ilk məlumatı onun şagirdi, tarixçi alim Abdulla Mustofi vermisdir. Onun xatirələrindən müəlliminin açıq ürəkliliyini, xəttatlıq sənətinə məhəbbətini, sagirdləri ilə xos rəftar edən mudərris olmasını oyrənirik. Kəlhur köhnə əlyazmaların üzünü köçürməklə İsfahan və Qəzvində Mir İmadın xəttini öyrənmiŞ, sənətkarlıqda öz ustadını ötmüşdü. Onun şöhrəti Nasirəddin şaha çatdıqda, onu Tehrana dəvət edərək, nəşriyyat nazirliyində işləməyi təklif etmişdi. Kəlhur Nasirəddin şaha xəttatlıq sənətini öyrədirdi. O, iri həcmli mətnləri köçürməyi xoşlamırdı, əsasən kicik vərəqlərdə yazırdı ki, bu numunələr də çox təəssuf ki, qalmamışdır. Onun xətt numunələrini litoqrafiya usulu ilə çap olunmus kitablarda axtarmaq lazımdır. Məsələn, Firuqi “Divan”ı ilə bir yerdə cap olunmus Qaani “Divan”ı onun ilk islərindəndir. Kəlhur İranın Nəşriyyat naziri Məhəmmədhəsən xan Etimadussəltənənin nəsriyyatla əlaqədar bir sıra işlərinə kömək edirdi. Məhəmmədhəsən xanın nəşr etdirdiyi və Nasirəddin şahın Xorasana 2-ci səfərinə həsr olunmus “Orduye Humayun” qəzeti və “Rəsmli səyahətnamə” məcmuəsi Kəlhurun incə xətti ilə yazılmısdır. (). Kəlhur cox zaman xəttatlıqla məsğul olarkən siyasətdən danışar və dövlətin kobud, yersiz rəftarını gizlətmədən, açıq-aydın, sadə xalq dilində tənqid edərdi. Onun Tehran alimlərindən yalnız Ağa Məhəmməd Həcmabadiyə (İranda mutləqiyyət və mustəmləkəcilik əleyhinə mubarizə aparan məshur din xadimi) etiqadı var idi. Digərlərinə umumiyyətlə biganə idi. Kəlhur 1892-ci ilin avqust ayında 65 yasında vəba xəstəliyindən vəfat etmisdir və Tehranda Həsənabad qəbiristanında dəfn edilmisdir. Onun çap olunmus işləri bunlardır: “Məxzənul-insa”, “Feyzəd-dumu”, “Ruziameyi Şərəf”, “Səfərnameyi-Xorasan və İraqi Nasriəddin şah”, “Divani-Furuqi-Bəstami”.
İstinadlar
- Məhəmmədhəsən xan Etimadussəltənə, Əl-Məasir vəlasar, Tehran, 1889, s. 203
- Щеглова О.П. Каталог литографированных книг на персидском языке, в собрании. ЛО ИВ СССР, том 1. Москва: Наука, 1975, 400 с., s. 44
Xarici keçidlər
Xəttatlıq çox pis şeydi. Heç vaxt xəttat olmaq fikrinə düşməyin. Düşənlər 3131-ci ilə qədər Əzab çəksinlər. Bir də ki Bir qız var Adı N ilə başlayır. I love she.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mirze Rza Mehemmedrehim bey oglu Kelhur 1829 Gilan Qerb Kirmansah ostani 19 avqust 1892 Tehran XIX esr Iran xettati Mirze Rza Kelhurfars میرزا محمدرضا کلهر Dogum tarixi 1829Dogum yeri Kirmansah IranVefat tarixi 1892Vefat yeri Iran TehranVefat sebebi vebaDefn yeri TehranVetendasligi IranMilliyyeti KurdFealiyyeti Sair tarixci xettatEserlerinin dili Fars dili Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiNasireddin sah Qacar dovrunun gorkemli sexsiyyetlerinden biri olan xettat Mirze Rza Kelhur 1829 1892 Azerbaycanda nestelik xettinin taninmis ve meshur ustadlarindandir Xettatlarin coxu onun xettini Mir Imad Qezvininin xettinden ustun tuturdular Melum oldugu kimi Mir Imad Qezvini bu xett novunun boyuk ustadi hesab olunur Mehemmedhesen xan Etimadusseltene 1889 cu ilde yazdigi El Measir velasar eserinde oz muasiri haqqinda bele yazir Mir Imad Qezviniden sonra nesteliq xetti ile yazmaqda ona beraber olan yoxdur Bu incesenetin boyuk ustadlari onun xettini Mirin xetti ile muqayise edirler Dervis tebietli xosxasiyyet zarafatcil bir adamdir Xarici gorkemi ve fitri istedadi ile butun xettatlardan secilir Diger xettatlardan ustun sohretli olmasina baxmayaraq hele de yuksek dairelerden ozune vezife ve yardim almir oz ellerinin zehmeti ile dolanir 1829 cu ilde anadan olmus Mirze Mehemmedrza Kelhur Kelhurun atli destesinin bascilarindan olan Mehemmed Rehim beyin ogludur Atasinin senetine o qeder de hevesi yox idi ve bu cehetden ona regbet beslemirdi Gencliyinden xettatliga meyli onu hedden artiq sovqle bu sahede calismaga sovq edirdi Omrunun genclik illerinde Mirze Mehemmed Xansarinin yaninda bu senetkar Tehranda Sah mescidinin eyvanini bezeyen kitabelerin muellifi olan Aga Mehemmed Isfahaninin sagirdidir oyrenmis mesq etmisdir O 1884 cu ilden Tehranda cixan Seref ruznamesinin xettati kimi fealiyyet gostermeye baslamisdi ve qezet Etimadusseltenenin rehberlik etdiyi Nesriyyat nazirliyinin nezareti altinda cap olunurdu Kelhur haqqinda ilk melumati onun sagirdi tarixci alim Abdulla Mustofi vermisdir Onun xatirelerinden muelliminin aciq urekliliyini xettatliq senetine mehebbetini sagirdleri ile xos reftar eden muderris olmasini oyrenirik Kelhur kohne elyazmalarin uzunu kocurmekle Isfahan ve Qezvinde Mir Imadin xettini oyrenmiS senetkarliqda oz ustadini otmusdu Onun sohreti Nasireddin saha catdiqda onu Tehrana devet ederek nesriyyat nazirliyinde islemeyi teklif etmisdi Kelhur Nasireddin saha xettatliq senetini oyredirdi O iri hecmli metnleri kocurmeyi xoslamirdi esasen kicik vereqlerde yazirdi ki bu numuneler de cox teessuf ki qalmamisdir Onun xett numunelerini litoqrafiya usulu ile cap olunmus kitablarda axtarmaq lazimdir Meselen Firuqi Divan i ile bir yerde cap olunmus Qaani Divan i onun ilk islerindendir Kelhur Iranin Nesriyyat naziri Mehemmedhesen xan Etimadusseltenenin nesriyyatla elaqedar bir sira islerine komek edirdi Mehemmedhesen xanin nesr etdirdiyi ve Nasireddin sahin Xorasana 2 ci seferine hesr olunmus Orduye Humayun qezeti ve Resmli seyahetname mecmuesi Kelhurun ince xetti ile yazilmisdir Kelhur cox zaman xettatliqla mesgul olarken siyasetden danisar ve dovletin kobud yersiz reftarini gizletmeden aciq aydin sade xalq dilinde tenqid ederdi Onun Tehran alimlerinden yalniz Aga Mehemmed Hecmabadiye Iranda mutleqiyyet ve mustemlekecilik eleyhine mubarize aparan meshur din xadimi etiqadi var idi Digerlerine umumiyyetle bigane idi Kelhur 1892 ci ilin avqust ayinda 65 yasinda veba xesteliyinden vefat etmisdir ve Tehranda Hesenabad qebiristaninda defn edilmisdir Onun cap olunmus isleri bunlardir Mexzenul insa Feyzed dumu Ruziameyi Seref Sefernameyi Xorasan ve Iraqi Nasrieddin sah Divani Furuqi Bestami IstinadlarMehemmedhesen xan Etimadusseltene El Measir velasar Tehran 1889 s 203 Sheglova O P Katalog litografirovannyh knig na persidskom yazyke v sobranii LO IV SSSR tom 1 Moskva Nauka 1975 400 s s 44Xarici kecidlerXettatliq cox pis seydi Hec vaxt xettat olmaq fikrine dusmeyin Dusenler 3131 ci ile qeder Ezab ceksinler Bir de ki Bir qiz var Adi N ile baslayir I love she