Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mirqorod povestlər toplusu (rus. Миргород (сборник)) — 1835-ci ildə Nikolay Qoqolun "Mirqorod" və "Ədəbi parçalar" adlı iki kitabı işıq üzü görüb. "Mirqorod" iki hissədən ibarət idi. Birinci hissəyə "Köhnə dünya mülkədarları" və "Taras Bulba", ikinci hissəyə isə "Viy", "İvan İvanoviçlə İvan Nikiforoviçin dalaşması haqqında povest" daxil idi.
| Mirqorod povestlər toplusu | |
|---|---|
| rus. Миргород | |
 | |
| Müəllif | Nikolay Qoqol |
| Orijinal dili | rus dili |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Müəllif "Mirqorod"u həm də "Dikanka yaxınlığında Xutorda axşamlar"ın davamı adlandırmışdı. Bu ikinci ad onunla əlaqədar idi ki, "Axşamlar" kimi bu yeni povestlərdə də ancaq Ukraynanın müasir həyatından və tarixi keçmişindən bəhs olunur. Bununla belə üslüb, yaradıcılıq metodu cəhətdən "Viy" müstəsna olmaqla, "Mirqorod" "Axşamlar"dan tamamilə fərqlənirdi. Belə ki, "Viy" "Axşamlar"da olan povestlər kimi nağılvari, fantastik, sehrli bir süjetdə yazıldığı halda qalan povestlər tənqidi realizm üslubunda yazılmışdı. Hətta yüksək romantik pafosla zəngin olan "Taras Bulba"da da realist həyat səhnələri, canlı insan xarakterləri əsas yer tuturdu. "Viy" xalq əfsanələri əsasında yazılmış povestlərdən biri idi. Müəllif öz qeydində deyirdi ki, "Viy" sadəlövh camaatın öz təsəvvüründə yaratdığı nəhəng bir məxluqdur. Maloruslar göz qapaqları yerlə sürünən əcinnələr padşahını Viy adlandırırdılar. Bu povest başdan-ayağa xalq əfsanəsidir. Qoqol eşitdiyi sehrli süjeti eynilə saxlasa da, "Axşamlar"da olduğu kimi, bu əsərində də bir çox ibrətli həyat səhnələri təsvir etmişdi. Burada da uydurma hadisələr arasında real həyat və canlı insan obrazları özünü göstərirdi. Köhnə dünya mülkədarlarında Qoqol artıq fantastik, nağılvari süjetlərdən uzaqlaşmışdı. Realist üslübda yazılmış "Köhnə dünya mülkədarları"nda yazıçı münasibəti daha çox real həyat hadisələri və xarakterlərin təsvirində özünü göstərirdi. Povestdə yalnız özü üçün yaşayan, müasir dünyadan xəbərsiz iki qoca mülkədar ər-arvadın (Afanasi İvanoviçlə Pulxeriya İvanovanın) cansıxıcı, yeknəsəq ömrü və kədərli aqibəti, özlərindən sonra həyatda heç bir iz qoymadan dünyadan koçüb getmələri təsvir olunmuşdu. Bu povestdə axşamlarda gördüyümüz Ukrayna həyatının şairanə təsvirindən bir iz belə görünmür. O şairanə təsvirləri və ürəkaçan yumoru burada qəmli lirizm əvəz edib. Bir sıra tənqidçilərin Qoqolun mülkədarlara acıdığını, bu səbəbdən onların həyatını belə acınacaqlı göstərdiyini düşünürdülər. Əslində, yazıçının təsvir obyektinə münasibəti başqa idi. Müəllifin nəzərində bu iki qoca bir çox dələduzlara görə zərərsiz adam idilər. Onlar həmişə qatran satanalardan, alverçilərədən ibarət olaraq hökumət idarələrinə və divanxanalara çəyirtkə kimi doluşan, öz həmyerlilərinin axırıncı qəpiyini əlindən alan, Peterburqu böhtançılarla dolduran maloruslarla tam ziddiyyət təşkil edən sadə adamlar idi. Bütün qədim və əsilli-köklü malorus ailələri kimi, onlar da bu miskin və mənfur xilqətlərə bənzəmirdilər. Qoqola görə vətəni, xalqı unudub yalnız özünü düşünmək mənasız, həm də murdar bir həyatdır. Bu fikir ədibin Taras Bulba əsərində daha çoşqun bir vətənpərvərlik hissi ilə təbliğ edilmişdi. Ədibin köhnə dünya mülkədarlarına acıması, gülməsi məhz bununla əlaqədar idi. İvan ivanoviçlə İvan Nikiforoviçin dalaşması povestində bu miskin, mənasız həyatın daha ibrətli səhnələri təsvir edilmişdir. Burada ictimai məzmun daha dərin, tənqid və gülüş hədəfi daha geniş idi. Özlərinin dvoryan, əsilzadə mənşələri ilə lovğalanan, şüur və mənəviyyat cəhətdən fitilli tüfəng dövrünün qalıqları olan, heç bir xeyirli işə yaramayan, ömrün mənasını bolluca yeməkdə görən iki sarsaq mülkədarın miskin məişəti və mənasız aqibəti povestin əsas süjet xəttini təşkil edirdi. Lakin Qoqol gülüş hədəfini genişləndirərək təkcə iki axmaq mülkədarı deyil, bütün dövlət idarə sistemini, qanunların eybəcərliyini, məhkəmələrdəki özbaşınalığı, laqeyidliyi, süründürməçiliyi, hakimlərin və rəislərin kütbeyinliyini böyük fərasətlə ifşa edirdi. Əyalət mülkədarlarının miskin, tufeyli həyatı V. Narejinin birinci hissəsi 1825-ci ildə nəşr olunan və Ukrayna həyatından bəhs edən "İki İvan, yaxud məhkəmə həvəskarları" romanında təsvir edilmişdi. Hər iki əsərdə müəyyən oxşar cəhətlər olsa da, Qoqolun təsvirləri daha realist, sənətkarlıq cəhətdən yüksək idi. Qoqol sənətinin, onun bədii təsvir vasitələrinin ən güclü cəhəti olan kinayə və təriz bu povestdə xüsusi bir kəskinliklə özünü göstərirdi. İvan İvanoviçin saxta dindarlığını ifşa edən aşağıdakı parçaya diqqət edək: " İvan İvanoviç necə mömin adamdır. O, hər bazar günü arxalığını geyinib kilsəyə gedir. Kilsəyə girəndə İvan İvanoviç hər tərəfə baş əyib, salam verirvə adəti üzrə nəğmə oxumağa başlayır. İbadət qurtarandan sonra bütün dilənçilərin yanından keçir. Onu bu işə təhrik edən onun təbiətindəki mərhəmət hissi idi. Hərgah o bəlkə də bunu etmək istəmirdi." Bu əsərdə Qoqolun şəxsi subyektiv münasibətindən asılı olsa da, olmasa da, dvoryan, əsilzadə cəmiyyətinin mənəvi-əxlaqi cəhətdən məhv olması prosesi dərin bir inandırıcılıqla əks olunub. "Taras Bulba" Qoqol yaradıcılığının romantik vüsətinin, həmçinin onun realizminin dərinliyini, istedadının çoxcəhətliliyini daha aydın təzahür etdirmişdi. Bu əsərində müəllif Ukrayna xalqının tarixi keçmişinin vətənpərvərlik ilə çırpınan dövrünü qələmə almışdır. Qoqol, Taras Bulbanı 1833-cü ildən yazmağa başlamış, ilk variantını 1835-ci ildə, son variantını isə 1842-ci ildə çapa vermişdir. İlk variantda Taras daha çox hərbçi kimi, talan və qarət məqsədilə silah götürən adi bir döyüş həvəskarı kimi göstərilmişdi. 30-cu illərin birinci yarısında Ukrayna tarixi üzərində gərgin işləyən müəllif Tarasın bu dövr tarixinə uyğun gəlməyən obraz olduğunu yəqin etmiş və əsəri yenidən gözdən keçirmişdir. Əsər azad kazaklar polkunun igid sərkərdələrindən biri sayılan Tarasın Kiyevdə ruhani seminariyasını bitirmiş iki oğlunun- Ostap və Andreyin evlərinə qayıtması ilə başlayır. Gənc seminaristlər evə qayıtdıqların günü onlardakı "Zaporojeliliyin inkişafı üçün" şərait yaranır. Taras oğlanların anaları ilə görüşməsinə imkan vermədən onların gücünü sınayır. Böyük oğlu Ostapla yumruq döyüşünə girişir və "siz təmiz çöllərdə, yaxşı at belində istirahət etməlisiniz! Sizin başınızı boş şeylərlə doldururlar! Akademiyalar, əlifbalar boş şeylərdir. Bu qılıncı görürsünüz? Sizin ananız budur."-deyir, oğlanlarını özü ilə Zaparojyeyə, Seçə aparacağını qeyd edir. Qoqol nə Tarasın nə də ümumiyyətlə kazakların hərbçilik ehtirasını idealizə etməmişdi. Ümumiyyətlə feodal müharibələrinə və bu müharibələrin törətdiyi təxribata, fəlakətlərə qarşı Taras Bulba müəllifində güclü nifrət yaradır. Əsərdə hələ dəhşətli hərb səhnələrinə keçmədən müəllif epizodik surət olan bədbəxt ananın iztirablarında feodal müharibələrinin "cəngavərlik dövrünün" insan həyatına gətirdiyi fəlakətləri göstərməyə çalışmışdı. Cəngavərlik əsrinin bütün qadınları kimi o da həqiqətən acınacaqlı bir halda idi. O yalnız gəncliyində sevgi ilə yaşamışdı. Sonradan onu yoldan çıxarmış daş qəlbli əri qılıncına, içkiyə uyaraq onu tərk etmişdi. ərini ildə iki-üç gün görür, aylarla ondan xəbəri olmurdu. O, tez-tez döyülür, təhqir edilirdi. Oğlanlarını onun əlindən alırdılar. Bəlkə də ilk döyüşdə tatarlar onları öldürəcəklər? Bədbəxt ananın düşündüyü kimi də olur. Oğlanlarının heç biri müharibədən qayıtmır. Böyüyü-Ostap kinli düşmənlərin, kiçiyi- Andrey isə öz atasının ucbatından həlak olur. Andreyi Kiyevdən tanıdığı bir qıza görə düşmən tərəfə keçdiyi üçün Taras öz əli ilə öldürür. Taras və onun bir çox igid yoldaşları da geri qayıtmırlar. Onların bəzisi əsirlikdə, bəzisi döyüşdə həlak olur. Müəllif döyüşü ürək ağrısı ilə təsvir edir. Bütün bunlarla bərabər kazakların mübarizəsi, düşmənə qarşı amansızlığı, qısqanclığı, Qoqolun nəzərində tarixi bir zərurətin nəticəsi kimi, unudulmaz və milli iftixar mənbəyi olan qəhrəmanlıq ənənələri idi. Həmçinin Tarasın coşub-daşan kinini, qəzəbini yazıçı səmimi vətənpərvərlik hissi, namus, şərəf kimi qiymətləndirirdi. Oğlanlarının ölümündən sonra Taras polyaklarla mübarizəni davam etdirirdi. O, öz polku ilə bütün Polşanı gəzirdi. 18 kənd, 40-a qədər katolik kilsəsi yandırmış, Krakov şəhərinə isə yaxınlaşmaq üzrə idi. Çoxlu polyak zadəganlar qırmış, gözəl qəsrləri qarət etmişdi. Müəllif kazaklarda olan bu qədər intiqamçılıq hisslərinin səbəbini azadlığı sevən xalqın illərlə əsarətdə saxlanmasında görürdü. Əsərin sonunda cəsur, qəzəbli Taras təsadüfən əsir düşüb məhv edilsə də, onun və igid kazakların fədakarlığı hədər getmir. Bu mübarizə xalq hərəkatına çevrilir.
Həmçinin bax
İstinadlar
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mirqorod povestler toplusu rus Mirgorod sbornik 1835 ci ilde Nikolay Qoqolun Mirqorod ve Edebi parcalar adli iki kitabi isiq uzu gorub Mirqorod iki hisseden ibaret idi Birinci hisseye Kohne dunya mulkedarlari ve Taras Bulba ikinci hisseye ise Viy Ivan Ivanovicle Ivan Nikiforovicin dalasmasi haqqinda povest daxil idi Mirqorod povestler toplusurus MirgorodMuellif Nikolay QoqolOrijinal dili rus dili Vikianbarda elaqeli mediafayllar Muellif Mirqorod u hem de Dikanka yaxinliginda Xutorda axsamlar in davami adlandirmisdi Bu ikinci ad onunla elaqedar idi ki Axsamlar kimi bu yeni povestlerde de ancaq Ukraynanin muasir heyatindan ve tarixi kecmisinden behs olunur Bununla bele uslub yaradiciliq metodu cehetden Viy mustesna olmaqla Mirqorod Axsamlar dan tamamile ferqlenirdi Bele ki Viy Axsamlar da olan povestler kimi nagilvari fantastik sehrli bir sujetde yazildigi halda qalan povestler tenqidi realizm uslubunda yazilmisdi Hetta yuksek romantik pafosla zengin olan Taras Bulba da da realist heyat sehneleri canli insan xarakterleri esas yer tuturdu Viy xalq efsaneleri esasinda yazilmis povestlerden biri idi Muellif oz qeydinde deyirdi ki Viy sadelovh camaatin oz tesevvurunde yaratdigi neheng bir mexluqdur Maloruslar goz qapaqlari yerle surunen ecinneler padsahini Viy adlandirirdilar Bu povest basdan ayaga xalq efsanesidir Qoqol esitdiyi sehrli sujeti eynile saxlasa da Axsamlar da oldugu kimi bu eserinde de bir cox ibretli heyat sehneleri tesvir etmisdi Burada da uydurma hadiseler arasinda real heyat ve canli insan obrazlari ozunu gosterirdi Kohne dunya mulkedarlarinda Qoqol artiq fantastik nagilvari sujetlerden uzaqlasmisdi Realist uslubda yazilmis Kohne dunya mulkedarlari nda yazici munasibeti daha cox real heyat hadiseleri ve xarakterlerin tesvirinde ozunu gosterirdi Povestde yalniz ozu ucun yasayan muasir dunyadan xebersiz iki qoca mulkedar er arvadin Afanasi Ivanovicle Pulxeriya Ivanovanin cansixici yekneseq omru ve kederli aqibeti ozlerinden sonra heyatda hec bir iz qoymadan dunyadan kocub getmeleri tesvir olunmusdu Bu povestde axsamlarda gorduyumuz Ukrayna heyatinin sairane tesvirinden bir iz bele gorunmur O sairane tesvirleri ve urekacan yumoru burada qemli lirizm evez edib Bir sira tenqidcilerin Qoqolun mulkedarlara acidigini bu sebebden onlarin heyatini bele acinacaqli gosterdiyini dusunurduler Eslinde yazicinin tesvir obyektine munasibeti basqa idi Muellifin nezerinde bu iki qoca bir cox deleduzlara gore zerersiz adam idiler Onlar hemise qatran satanalardan alvercilereden ibaret olaraq hokumet idarelerine ve divanxanalara ceyirtke kimi dolusan oz hemyerlilerinin axirinci qepiyini elinden alan Peterburqu bohtancilarla dolduran maloruslarla tam ziddiyyet teskil eden sade adamlar idi Butun qedim ve esilli koklu malorus aileleri kimi onlar da bu miskin ve menfur xilqetlere benzemirdiler Qoqola gore veteni xalqi unudub yalniz ozunu dusunmek menasiz hem de murdar bir heyatdir Bu fikir edibin Taras Bulba eserinde daha cosqun bir vetenperverlik hissi ile teblig edilmisdi Edibin kohne dunya mulkedarlarina acimasi gulmesi mehz bununla elaqedar idi Ivan ivanovicle Ivan Nikiforovicin dalasmasi povestinde bu miskin menasiz heyatin daha ibretli sehneleri tesvir edilmisdir Burada ictimai mezmun daha derin tenqid ve gulus hedefi daha genis idi Ozlerinin dvoryan esilzade menseleri ile lovgalanan suur ve meneviyyat cehetden fitilli tufeng dovrunun qaliqlari olan hec bir xeyirli ise yaramayan omrun menasini bolluca yemekde goren iki sarsaq mulkedarin miskin meiseti ve menasiz aqibeti povestin esas sujet xettini teskil edirdi Lakin Qoqol gulus hedefini genislendirerek tekce iki axmaq mulkedari deyil butun dovlet idare sistemini qanunlarin eybecerliyini mehkemelerdeki ozbasinaligi laqeyidliyi surundurmeciliyi hakimlerin ve reislerin kutbeyinliyini boyuk ferasetle ifsa edirdi Eyalet mulkedarlarinin miskin tufeyli heyati V Narejinin birinci hissesi 1825 ci ilde nesr olunan ve Ukrayna heyatindan behs eden Iki Ivan yaxud mehkeme heveskarlari romaninda tesvir edilmisdi Her iki eserde mueyyen oxsar cehetler olsa da Qoqolun tesvirleri daha realist senetkarliq cehetden yuksek idi Qoqol senetinin onun bedii tesvir vasitelerinin en guclu ceheti olan kinaye ve teriz bu povestde xususi bir keskinlikle ozunu gosterirdi Ivan Ivanovicin saxta dindarligini ifsa eden asagidaki parcaya diqqet edek Ivan Ivanovic nece momin adamdir O her bazar gunu arxaligini geyinib kilseye gedir Kilseye girende Ivan Ivanovic her terefe bas eyib salam verirve adeti uzre negme oxumaga baslayir Ibadet qurtarandan sonra butun dilencilerin yanindan kecir Onu bu ise tehrik eden onun tebietindeki merhemet hissi idi Hergah o belke de bunu etmek istemirdi Bu eserde Qoqolun sexsi subyektiv munasibetinden asili olsa da olmasa da dvoryan esilzade cemiyyetinin menevi exlaqi cehetden mehv olmasi prosesi derin bir inandiriciliqla eks olunub Taras Bulba Qoqol yaradiciliginin romantik vusetinin hemcinin onun realizminin derinliyini istedadinin coxcehetliliyini daha aydin tezahur etdirmisdi Bu eserinde muellif Ukrayna xalqinin tarixi kecmisinin vetenperverlik ile cirpinan dovrunu qeleme almisdir Qoqol Taras Bulbani 1833 cu ilden yazmaga baslamis ilk variantini 1835 ci ilde son variantini ise 1842 ci ilde capa vermisdir Ilk variantda Taras daha cox herbci kimi talan ve qaret meqsedile silah goturen adi bir doyus heveskari kimi gosterilmisdi 30 cu illerin birinci yarisinda Ukrayna tarixi uzerinde gergin isleyen muellif Tarasin bu dovr tarixine uygun gelmeyen obraz oldugunu yeqin etmis ve eseri yeniden gozden kecirmisdir Eser azad kazaklar polkunun igid serkerdelerinden biri sayilan Tarasin Kiyevde ruhani seminariyasini bitirmis iki oglunun Ostap ve Andreyin evlerine qayitmasi ile baslayir Genc seminaristler eve qayitdiqlarin gunu onlardaki Zaporojeliliyin inkisafi ucun serait yaranir Taras oglanlarin analari ile gorusmesine imkan vermeden onlarin gucunu sinayir Boyuk oglu Ostapla yumruq doyusune girisir ve siz temiz collerde yaxsi at belinde istirahet etmelisiniz Sizin basinizi bos seylerle doldururlar Akademiyalar elifbalar bos seylerdir Bu qilinci gorursunuz Sizin ananiz budur deyir oglanlarini ozu ile Zaparojyeye Sece aparacagini qeyd edir Qoqol ne Tarasin ne de umumiyyetle kazaklarin herbcilik ehtirasini idealize etmemisdi Umumiyyetle feodal muharibelerine ve bu muharibelerin toretdiyi texribata felaketlere qarsi Taras Bulba muellifinde guclu nifret yaradir Eserde hele dehsetli herb sehnelerine kecmeden muellif epizodik suret olan bedbext ananin iztirablarinda feodal muharibelerinin cengaverlik dovrunun insan heyatina getirdiyi felaketleri gostermeye calismisdi Cengaverlik esrinin butun qadinlari kimi o da heqiqeten acinacaqli bir halda idi O yalniz gencliyinde sevgi ile yasamisdi Sonradan onu yoldan cixarmis das qelbli eri qilincina ickiye uyaraq onu terk etmisdi erini ilde iki uc gun gorur aylarla ondan xeberi olmurdu O tez tez doyulur tehqir edilirdi Oglanlarini onun elinden alirdilar Belke de ilk doyusde tatarlar onlari oldurecekler Bedbext ananin dusunduyu kimi de olur Oglanlarinin hec biri muharibeden qayitmir Boyuyu Ostap kinli dusmenlerin kiciyi Andrey ise oz atasinin ucbatindan helak olur Andreyi Kiyevden tanidigi bir qiza gore dusmen terefe kecdiyi ucun Taras oz eli ile oldurur Taras ve onun bir cox igid yoldaslari da geri qayitmirlar Onlarin bezisi esirlikde bezisi doyusde helak olur Muellif doyusu urek agrisi ile tesvir edir Butun bunlarla beraber kazaklarin mubarizesi dusmene qarsi amansizligi qisqancligi Qoqolun nezerinde tarixi bir zeruretin neticesi kimi unudulmaz ve milli iftixar menbeyi olan qehremanliq eneneleri idi Hemcinin Tarasin cosub dasan kinini qezebini yazici semimi vetenperverlik hissi namus seref kimi qiymetlendirirdi Oglanlarinin olumunden sonra Taras polyaklarla mubarizeni davam etdirirdi O oz polku ile butun Polsani gezirdi 18 kend 40 a qeder katolik kilsesi yandirmis Krakov seherine ise yaxinlasmaq uzre idi Coxlu polyak zadeganlar qirmis gozel qesrleri qaret etmisdi Muellif kazaklarda olan bu qeder intiqamciliq hisslerinin sebebini azadligi seven xalqin illerle esaretde saxlanmasinda gorurdu Eserin sonunda cesur qezebli Taras tesadufen esir dusub mehv edilse de onun ve igid kazaklarin fedakarligi heder getmir Bu mubarize xalq herekatina cevrilir Hemcinin baxNikolay QoqolIstinadlarXarici kecidler