Mikloş Radnoti (orijinal adı Mikloş Qlatter; 5 may 1909, Budapeşt – 9 noyabr 1944, 10 noyabr 1944 və ya 6 noyabr 1944) — macar müəllim və şair.
Mikloş Radnoti | |
---|---|
mac. Radnóti Miklós | |
Doğum adı | Glatter Miklós |
Doğum tarixi | 5 may 1909 |
Doğum yeri | Budapeşt, Avstriya-Macarıstan |
Vəfat tarixi | 9 noyabr 1944(35 yaşında), 10 noyabr 1944 (35 yaşında) və ya 6 noyabr 1944(35 yaşında) |
Vəfat yeri | Abda, Macarıstan |
Vəfat səbəbi | güllə yarası[d] |
Dəfn yeri | |
Həyat yoldaşı | Fanni Darmati |
Təhsili | Seqed Universiteti |
Fəaliyyəti | şair, yazıçı, tərcüməçi |
Əsərlərinin dili | Macar dili |
Mikloş Radnoti Vikimənbədə | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
Mikloş Radnoti Budapeştdəki Brück & Grosz tekstil şirkətinin sahibinin övladı idi. Doğuş zamanı əkiz qardaşı ölü doğulmuşdu. Bir müddət sonra anası vəfat etmişdi. Uşaqlıq illərini xalasının ailəsi ilə birlikdə keçirmişdi.
Radnoti ibtidai və orta təhsilini doğulduğu şəhərdə almış və 1927-28-ci illərdən başlayaraq Liberetsdəki tekstil sənayesi üçün açılan ali məktəbdə təhsilini davam etdirmişdi. Daha sonra isə 1930-a qədər tanınmış tekstil şirkətində kommersiya müxbiri olaraq çalışmışdı. Sonda isə başqa bir təhsil arzusunda olan Radnoti fəlsəfə, macar və fransız dillərini öyrənməyə başladı.
1934-cü ildə “Marqit Kaffkanın bədii inkişafı” adlı fəlsəfi doktorluq dissertasiyasını müdafiə etdi. Təhsilini tamamladıqdan sonra babasının doğulduğu şəhərin adına uyğyn olaraq adını Radnoti olaraq dəyişdi. 1935-ci ilin avqust ayında Darmati mətbəə evinin sahibinin qızı olan Fenni (1912-2004) ilə ailə həyatı qurdu. Xoşbəxt keçən evlilik həyatlarında təəssüf ki, onun deportasiyasına qədər övlad sahibi olmadılar. 1935-36-cı illərdə Budapeştdəki Jiqmond Kemen gimnaziyasında müəllim kimi ilk peşə təcrübəsini qazandı.
1940-cı ilin sentyabr ayından dekabr ayına kimi və ikinci dəfə isə 1942-ci ilin iyulun 1943-cü ilin aprelinə kimi Macarıstan ordusunun yəhudi əmək batalyonuna çağırıldı. 1943-cü ilin 2 mayında həyat yoldaşı ilə birlikdə yəhudi inancını dəyişərək katolik oldular. 1944-cü ilin may ayında Radnotinin üçüncü hərbi xidməti başladı və onun batalyonu Serbiyanın Bor şəhərinə deportasiya edildi. 1943-cü ildən sonra macar-yəhudi birləşmiş qüvvələrinin muzdlu işçiləri Almaniyanın müharibə sənayesinin mis ehtiyacının yüzdə əllisini əhatə edən Bor mis mədənləri yaxınlığında həbs edildi.
1944-cü ilin noyabr ayında Radnoti və digər 20 məhbus fiziki və zehni olaraq gücdən düşdükləri üçün Macarıstan Qvardiyası tərəfindən güllələndilər. Onun dəqiq öldürülmə tarixi haqqında müxtəlif məlumatlar mövcuddur. Bəzi mənbələrdə ölüm tarixi 6-10 noyabr arası göstərilir. Macarıstan Elmlər Akademiyasının 2009-cu ildə təşkil etdiyi elmi sərgidə ölüm tarixi kimi 4 noyabr göstərilmişdir. Bu gün Sentkiralsabadyadan Abdaya yol təxminən 1 saat 30 dəqiqədir. Radnoti həyat yoldaşı ilə birlikdə Kerepeşi məzarlığında dəfn edilmişdir. 2013-cü ildə onun Abdadakı heykəli zədələndi, lakin zərərin səbəbi hələ dəqiqləşdirilməmişdir.
Biblioqrafiyası
- Pogány köszöntő (Paqan salamlaması)
- Újmódi pásztorok éneke (Müasir çobanların mahnıları)
- Újhold (Yani ay)
- Meredek út (Dik yol)
- Naptár (Kalendar)
- Orpheus nyomában : műfordítások kétezer év költőiből (Orfeyin izində]: İki min illik şairin şeirlərinin tərcüməsi)
- Tajtékos ég (Köpüklü səma)
- Radnóti Miklós művei (Mikloş Radnotinin əsərləri) ISBN
Qalereya
- Budapeştdə qoyulan heykəli, heykəltaraş
- İmre Varqa tərəfindən hazırlanan büstü
- Moşonmadyarovarda qoyulan büstü
- Marqit adasında qoyulan büstü
- Mikloş Radnoti-ELTE məktəbi
- Budapeştdə Mikloş Radnotiyə həsr edilən lövhə
- Xatirə lövhəsi
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- The Fine Art Archive. 2003.
- Find a Grave (ing.). 1996.
- Online catalogue of the Exhibition 2021-06-07 at the Wayback Machine, Hungarian Academy of Sciences; retrieved 17 January 2018.
- Zsuszanna Ozsváth 2018-02-21 at the Wayback Machine, In the footsteps of Orpheus: the life and times of Miklós Radnóti, 2000; ISBN .
- Biographical Dictionary of Central and Eastern Europe in the Twentieth Century, Taylor & Francis, New York 2015; ISBN , Miklos Radnóti 2022-07-14 at the Wayback Machine on Google Books, retrieved on 2018-01-17.
- Death Blows Overhead: The Last Transports from Hungary, November 1944 2022-06-23 at the Wayback Machine, European Holocaust Research Infrastructure (EHRI); retrieved 17 January 2018.
- Article on Miklos Radnóti 2022-09-25 at the Wayback Machine on the Website by the ; retrieved 17 January 2018.
- Final Poem,Translation 1 2022-07-14 at the Wayback Machine on the Website The HyperTexts,Translation 2 2022-07-14 at the Wayback Machine on the Website by Hungarian Academy of Sciences; retrieved 17 January 2018.
- Grave 2019-05-01 at the Wayback Machine of the spouses; retrieved 17 January 2018.
- The fate of the Radnóti statue in Abda 2022-07-14 at the Wayback Machine, report on the Website Hungarian Spectrum, retrieved on 2018-01-19.
- Online edition 2022-07-14 at the Wayback Machine on Google Books.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Miklos Radnoti orijinal adi Miklos Qlatter 5 may 1909 Budapest 9 noyabr 1944 10 noyabr 1944 ve ya 6 noyabr 1944 macar muellim ve sair Miklos Radnotimac Radnoti MiklosDogum adi Glatter MiklosDogum tarixi 5 may 1909 1909 05 05 Dogum yeri Budapest Avstriya MacaristanVefat tarixi 9 noyabr 1944 1944 11 09 35 yasinda 10 noyabr 1944 1944 11 10 35 yasinda ve ya 6 noyabr 1944 1944 11 06 35 yasinda Vefat yeri Abda MacaristanVefat sebebi gulle yarasi d Defn yeri Kerepesi mezarligiHeyat yoldasi Fanni DarmatiTehsili Seqed UniversitetiFealiyyeti sair yazici tercumeciEserlerinin dili Macar diliMiklos Radnoti Vikimenbede Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiMiklos Radnoti Budapestdeki Bruck amp Grosz tekstil sirketinin sahibinin ovladi idi Dogus zamani ekiz qardasi olu dogulmusdu Bir muddet sonra anasi vefat etmisdi Usaqliq illerini xalasinin ailesi ile birlikde kecirmisdi Radnoti ibtidai ve orta tehsilini doguldugu seherde almis ve 1927 28 ci illerden baslayaraq Liberetsdeki tekstil senayesi ucun acilan ali mektebde tehsilini davam etdirmisdi Daha sonra ise 1930 a qeder taninmis tekstil sirketinde kommersiya muxbiri olaraq calismisdi Sonda ise basqa bir tehsil arzusunda olan Radnoti felsefe macar ve fransiz dillerini oyrenmeye basladi 1934 cu ilde Marqit Kaffkanin bedii inkisafi adli felsefi doktorluq dissertasiyasini mudafie etdi Tehsilini tamamladiqdan sonra babasinin doguldugu seherin adina uygyn olaraq adini Radnoti olaraq deyisdi 1935 ci ilin avqust ayinda Darmati metbee evinin sahibinin qizi olan Fenni 1912 2004 ile aile heyati qurdu Xosbext kecen evlilik heyatlarinda teessuf ki onun deportasiyasina qeder ovlad sahibi olmadilar 1935 36 ci illerde Budapestdeki Jiqmond Kemen gimnaziyasinda muellim kimi ilk pese tecrubesini qazandi 1940 ci ilin sentyabr ayindan dekabr ayina kimi ve ikinci defe ise 1942 ci ilin iyulun 1943 cu ilin apreline kimi Macaristan ordusunun yehudi emek batalyonuna cagirildi 1943 cu ilin 2 mayinda heyat yoldasi ile birlikde yehudi inancini deyiserek katolik oldular 1944 cu ilin may ayinda Radnotinin ucuncu herbi xidmeti basladi ve onun batalyonu Serbiyanin Bor seherine deportasiya edildi 1943 cu ilden sonra macar yehudi birlesmis quvvelerinin muzdlu iscileri Almaniyanin muharibe senayesinin mis ehtiyacinin yuzde ellisini ehate eden Bor mis medenleri yaxinliginda hebs edildi 1944 cu ilin noyabr ayinda Radnoti ve diger 20 mehbus fiziki ve zehni olaraq gucden dusdukleri ucun Macaristan Qvardiyasi terefinden gullelendiler Onun deqiq oldurulme tarixi haqqinda muxtelif melumatlar movcuddur Bezi menbelerde olum tarixi 6 10 noyabr arasi gosterilir Macaristan Elmler Akademiyasinin 2009 cu ilde teskil etdiyi elmi sergide olum tarixi kimi 4 noyabr gosterilmisdir Bu gun Sentkiralsabadyadan Abdaya yol texminen 1 saat 30 deqiqedir Radnoti heyat yoldasi ile birlikde Kerepesi mezarliginda defn edilmisdir 2013 cu ilde onun Abdadaki heykeli zedelendi lakin zererin sebebi hele deqiqlesdirilmemisdir BiblioqrafiyasiPogany koszonto Paqan salamlamasi Ujmodi pasztorok eneke Muasir cobanlarin mahnilari Ujhold Yani ay Meredek ut Dik yol Naptar Kalendar Orpheus nyomaban muforditasok ketezer ev koltoibol Orfeyin izinde Iki min illik sairin seirlerinin tercumesi Tajtekos eg Kopuklu sema Radnoti Miklos muvei Miklos Radnotinin eserleri ISBN 963 15 1182 0QalereyaBudapestde qoyulan heykeli heykeltaras Imre Varqa terefinden hazirlanan bustu Mosonmadyarovarda qoyulan bustu Marqit adasinda qoyulan bustu Miklos Radnoti ELTE mektebi Budapestde Miklos Radnotiye hesr edilen lovhe Xatire lovhesiIstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 The Fine Art Archive 2003 Find a Grave ing 1996 Online catalogue of the Exhibition 2021 06 07 at the Wayback Machine Hungarian Academy of Sciences retrieved 17 January 2018 Zsuszanna Ozsvath 2018 02 21 at the Wayback Machine In the footsteps of Orpheus the life and times of Miklos Radnoti 2000 ISBN 0 253 33801 8 Biographical Dictionary of Central and Eastern Europe in the Twentieth Century Taylor amp Francis New York 2015 ISBN 978 0 7656 1027 0 Miklos Radnoti 2022 07 14 at the Wayback Machine on Google Books retrieved on 2018 01 17 Death Blows Overhead The Last Transports from Hungary November 1944 2022 06 23 at the Wayback Machine European Holocaust Research Infrastructure EHRI retrieved 17 January 2018 Article on Miklos Radnoti 2022 09 25 at the Wayback Machine on the Website by the retrieved 17 January 2018 Final Poem Translation 1 2022 07 14 at the Wayback Machine on the Website The HyperTexts Translation 2 2022 07 14 at the Wayback Machine on the Website by Hungarian Academy of Sciences retrieved 17 January 2018 Grave 2019 05 01 at the Wayback Machine of the spouses retrieved 17 January 2018 The fate of the Radnoti statue in Abda 2022 07 14 at the Wayback Machine report on the Website Hungarian Spectrum retrieved on 2018 01 19 Online edition 2022 07 14 at the Wayback Machine on Google Books