Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Meri Şelli (30 avqust 1797[…], Somers[d], Midlseks[d], Böyük Britaniya krallığı – 1 fevral 1851[…], Vestminster borosu, Böyük Britaniya və İrlandiya Birləşmiş Krallığı və ya Bornmut, Dorset[d]) — məşhur ingilis yazıçısı.
| Meri Şelli | |
|---|---|
| ing. Mary Shelley | |
 | |
| Doğum adı | Mary Wollstonecraft Godwin |
| Doğum tarixi | 30 avqust 1797[…] |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 1 fevral 1851[…](53 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Vəfat səbəbi | beyin şişi[…] |
| Milliyyəti | ingilis |
| Həyat yoldaşı |
|
| Atası | Uilyam Qodvin[d] |
| Anası | Meri Uolstonkraft[…] |
| Fəaliyyəti | yazıçı-səyyah[d], roman yazıçısı, esseist, dramaturq, bioqraf, yazıçı, fantastika yazıçısı[d], şair |
| Əsərlərinin dili | ingilis dili |
| Janr | Roman |
| Tanınmış əsərləri | |
 | |
 Meri Şelli Vikimənbədə | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Meri Şelli 1797-ci ildə Londonda anadan olmuşdur. Atası Uilyam Qodvin radikal anarxist, anası Meri Uolstonkraft isə qadın haqları müdafiəçisi olmuşdur. Anası, o anadan olanda öldüyü üçün atası tərəfindən böyüdülmüşdür. Uşaqlığının əsas hissəsini kitab oxumaqla və kiçik hekayələr yazmaqla keçirmişdir. Daha sonraki illərdə fantastik qorxu janrında mühüm əsərlər qələmə almış yazıçı, daha çox Frankenşteyn romanı ilə tanınmışdır. Frankenşteyn fikri Merinin 1816-cı ilin yay ayında gördüyü yuxunun nəticəsində meydana gəlmişdir. Romanın məşhurlaşmasında İngiltərədə sənaye inqilabının, Con Lokk və Tomas Hobbs kimi mütəfəkkirlərin təsiri az olmamışdır. Meri, Frankenşteyn ilə yanaşı, həm də, Lodore (1835), Falkner (1837) və The Last Man (1826) kimi romanların da müəllifidir. Yazıçı, 1 fevral 1851-ci ildə, 53 yaşında vəfat etmişdir.
“Frenkenşteyn, yaxud müasir Promotey” haqqında ətraflı
Merinin eşitdiyi xəbərlər arasında ən vacibi, İtalyanın Baloniya Universitetinin fizik alimi Luici Qalvaninin təcrübələri olur. Qalvaninin təcrübələri qısa müddət ərzində Avropada sensasiyalar yaradır. Qalvani hesab edirdi ki, istənilən canlı ətraflarını (əl və ayaqlarını) hərəkət etdirmək üçün elektrik enerjisinə ehtiyac duyur. Başqa sözlə, hərəkətlərin əsasında elektrik enerjisi dayanır. Digər canlıların üzərində apardığı təcrübələrdən sonra, Qalvani ölmüş məhkumların üzərində də təcrübə aparır. Ölü insanların bədənindən güclü elektrik cərəyanı keçirməklə möhtəşəm nəticələr əldə edir: ölünün gözləri açılıb bağlanır, əli qalxır. Cərəyan miqdarı artırıldıqda isə ölü qalxır və oturur. Nəzərə almaq laızmdır ki, həmin dövrdə elmi nəaliyyətlərə və kəşflərə əsaslanan hər hansısa hekayə, roman və ya müəyyən yaradıcıllıq nümunəsi yox idi. Müxtəlif qotik, fantastik və qorxulu nağıllar və hekayələr olsa da, ciddi sualların qoyulduğu və problematikanın göstərildiyi elmi əsərlər yox idi. Nəticədə Meri Şelli “Frenkenşteyn, yaxud müasir Promotey” əsərini yazmaqla elmi-fantastika janrını əsasını qoymuş olur. Elmi-fantastika janrının kökündə dayanan təməl fəlsəfə isə müasir elmi nəaliyyətlərin əxlaqi və etik yöndən mühakimə olunmasıdır. Meri Şelli dövrünün elmi inkişafından və nəaliyyətlərindən böyük zövq alırdı və o, Frenkenşteyni məhz Qalvaninin təcrübəsinə əsasən yaratmağa başlayır. Romanda gənc alim Viktor Frenkenşteyn ildırımın qoca palıdı necə parçaladığını və yandırdığını görür. Bu möhtəşəm gücdən ilham alan Viktor ildırımla - bu ilahi od qığılcımı ilə təcrübələr aparmağa başlayır. Bir məqamı da qeyd etmək lazımdır ki, əsərin yaradılışında müəmmalar və spiritual məqamlar da kifayət qədər çoxdur. Belə ki, xatirələrində Meri Şelli yazır ki, bir gecə yuxudan oyanaraq çardaqdan gələn səslərin nə olduğunu tapmaq üçün ora qalxır və orada gördüklərinə inana bilmir: ağbəniz gənc alim yaratdığı məxluqun qarşısında dayanmışdı. Çox güclü mühərrikin işə salınmasından sonra otağın ortasında uzanan ölü dirilir. Elə bu dəm Meri də çox qorxmuş halda yuxudan oyanır və beləliklə də əfsanə yaranır. Meri belə düşünür ki, onu qorxudan bu kabus minlərlə digər insanı da qorxuda bilər. Qorxu və elm birləşərək “Frenkenşteyn, yaxud müasir Promotey” əsərini yaradır.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Mary Shelley // Internet Speculative Fiction Database (ing.). 1995.
- Blain V., Grundy I., Clements P. The Feminist Companion to Literature in English (ing.): Women Writers from the Middle Ages to the Present. 1990. P. 974.
- Kindred Britain.
- http://londonist.com/2011/08/monday-miscellanea-40.php.
- Internet Speculative Fiction Database (ing.). 1995.
- Catalog of the German National Library (alm.).
- http://people.brandeis.edu/~teuber/shelleybio.html.
- https://www.theguardian.com/books/2014/jan/08/mary-shelley-letters-discovered-essex.
- [1] Arxivləşdirilib 2022-08-11 at the Wayback Machine, "Ridley Scott - Prophets of Science Fiction" sənədli filmi.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediyada bu adli diger sexsler haqqinda da meqaleler var bax Meri Meri Selli 30 avqust 1797 Somers d Midlseks d Boyuk Britaniya kralligi 1 fevral 1851 Vestminster borosu Boyuk Britaniya ve Irlandiya Birlesmis Kralligi ve ya Bornmut Dorset d meshur ingilis yazicisi Meri Selliing Mary ShelleyDogum adi Mary Wollstonecraft GodwinDogum tarixi 30 avqust 1797 1797 08 30 Dogum yeri Somers d Midlseks d Boyuk Britaniya kralligiVefat tarixi 1 fevral 1851 1851 02 01 53 yasinda Vefat yeri Boyuk Britaniya ve Irlandiya Birlesmis Kralligi ve yaBornmut Bornmut Kraystcorc ve Pul d Dorset d Ingiltere Boyuk Britaniya ve Irlandiya Birlesmis KralligiVefat sebebi beyin sisi Milliyyeti ingilisHeyat yoldasi Persi Bis Selli 1816 1822 Atasi Uilyam Qodvin d Anasi Meri Uolstonkraft Fealiyyeti yazici seyyah d roman yazicisi esseist dramaturq bioqraf yazici fantastika yazicisi d sairEserlerinin dili ingilis diliJanr RomanTaninmis eserleri FrankensteynMeri Selli Vikimenbede Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiMeri Selli 1797 ci ilde Londonda anadan olmusdur Atasi Uilyam Qodvin radikal anarxist anasi Meri Uolstonkraft ise qadin haqlari mudafiecisi olmusdur Anasi o anadan olanda olduyu ucun atasi terefinden boyudulmusdur Usaqliginin esas hissesini kitab oxumaqla ve kicik hekayeler yazmaqla kecirmisdir Daha sonraki illerde fantastik qorxu janrinda muhum eserler qeleme almis yazici daha cox Frankensteyn romani ile taninmisdir Frankensteyn fikri Merinin 1816 ci ilin yay ayinda gorduyu yuxunun neticesinde meydana gelmisdir Romanin meshurlasmasinda Ingilterede senaye inqilabinin Con Lokk ve Tomas Hobbs kimi mutefekkirlerin tesiri az olmamisdir Meri Frankensteyn ile yanasi hem de Lodore 1835 Falkner 1837 ve The Last Man 1826 kimi romanlarin da muellifidir Yazici 1 fevral 1851 ci ilde 53 yasinda vefat etmisdir Frenkensteyn yaxud muasir Promotey haqqinda etrafliMerinin esitdiyi xeberler arasinda en vacibi Italyanin Baloniya Universitetinin fizik alimi Luici Qalvaninin tecrubeleri olur Qalvaninin tecrubeleri qisa muddet erzinde Avropada sensasiyalar yaradir Qalvani hesab edirdi ki istenilen canli etraflarini el ve ayaqlarini hereket etdirmek ucun elektrik enerjisine ehtiyac duyur Basqa sozle hereketlerin esasinda elektrik enerjisi dayanir Diger canlilarin uzerinde apardigi tecrubelerden sonra Qalvani olmus mehkumlarin uzerinde de tecrube aparir Olu insanlarin bedeninden guclu elektrik cereyani kecirmekle mohtesem neticeler elde edir olunun gozleri acilib baglanir eli qalxir Cereyan miqdari artirildiqda ise olu qalxir ve oturur Nezere almaq laizmdir ki hemin dovrde elmi nealiyyetlere ve kesflere esaslanan her hansisa hekaye roman ve ya mueyyen yaradicilliq numunesi yox idi Muxtelif qotik fantastik ve qorxulu nagillar ve hekayeler olsa da ciddi suallarin qoyuldugu ve problematikanin gosterildiyi elmi eserler yox idi Neticede Meri Selli Frenkensteyn yaxud muasir Promotey eserini yazmaqla elmi fantastika janrini esasini qoymus olur Elmi fantastika janrinin kokunde dayanan temel felsefe ise muasir elmi nealiyyetlerin exlaqi ve etik yonden muhakime olunmasidir Meri Selli dovrunun elmi inkisafindan ve nealiyyetlerinden boyuk zovq alirdi ve o Frenkensteyni mehz Qalvaninin tecrubesine esasen yaratmaga baslayir Romanda genc alim Viktor Frenkensteyn ildirimin qoca palidi nece parcaladigini ve yandirdigini gorur Bu mohtesem gucden ilham alan Viktor ildirimla bu ilahi od qigilcimi ile tecrubeler aparmaga baslayir Bir meqami da qeyd etmek lazimdir ki eserin yaradilisinda muemmalar ve spiritual meqamlar da kifayet qeder coxdur Bele ki xatirelerinde Meri Selli yazir ki bir gece yuxudan oyanaraq cardaqdan gelen seslerin ne oldugunu tapmaq ucun ora qalxir ve orada gorduklerine inana bilmir agbeniz genc alim yaratdigi mexluqun qarsisinda dayanmisdi Cox guclu muherrikin ise salinmasindan sonra otagin ortasinda uzanan olu dirilir Ele bu dem Meri de cox qorxmus halda yuxudan oyanir ve belelikle de efsane yaranir Meri bele dusunur ki onu qorxudan bu kabus minlerle diger insani da qorxuda biler Qorxu ve elm birleserek Frenkensteyn yaxud muasir Promotey eserini yaradir Hemcinin baxPersi Bis SelliIstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Mary Shelley Internet Speculative Fiction Database ing 1995 Blain V Grundy I Clements P The Feminist Companion to Literature in English ing Women Writers from the Middle Ages to the Present 1990 P 974 Kindred Britain http londonist com 2011 08 monday miscellanea 40 php Internet Speculative Fiction Database ing 1995 Catalog of the German National Library alm http people brandeis edu teuber shelleybio html https www theguardian com books 2014 jan 08 mary shelley letters discovered essex 1 Arxivlesdirilib 2022 08 11 at the Wayback Machine Ridley Scott Prophets of Science Fiction senedli filmi Xarici kecidler