Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalənin sonunda mənbə siyahısı var, lakin mətndaxili mənbələr heç və ya kifayət qədər istifadə edilmədiyi üçün bəzi məlumatların mənbəsi bilinmir. |
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
MediaWiki proqramı — Vikipediyanın yaradılması və idarə olunması üçün proqram mexanizmidir. Alman tələbəsi Manqus Manke tərəfindən xüsusi olaraq Vikipediya üçün yazılmışdır. Əvvəl Perl dilində yazılmış UseModWiki proqramı istifadə edilirdisə, sonralar proqramın PHP dilində yazılması qərara alınır və MediaWiki adlandırılır. "MediaWiki" sözü multimedia və wiki sözlərindən yaranmışdır. "MediaWiki" sözünü "" sözü ilə qarışdırmaq olmaz.
| MediaViki | |
|---|---|
 | |
 | |
| Tipi | Viki proqram təminatı |
| Tərtibatçı | Vikimedia Fondu |
| Repozitoriya | gerrit.wikimedia.org/g/m… |
| Proqramlaşdırma dili | PHP, JavaScript |
| Əməliyyat sistemi | kross-platforma |
| Yayımlanma tarixi | 25 yanvar 2002 |
| Platforma | kross-platforma |
| Sonuncu versiya |
|
| Sayt | mediawiki.org |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
CMS MediaWiki üçün proqram təminatları
CMS MediaWiki azad proqramdır və bu proqramdan istifadə edərək İnternet məkanında veb-səhifələr yaradılır. CMS istifadəçi ilə veb-sayt arasında qarşılıqlı əlaqə texnologiyasıdır və informasiyanın kollektiv işlənməsi, saxlanması, strukturlaşdırılmasını nəzərdə tutur. CMS MediaWiki sistemi üçün nəzərdə tutulan proqram təminatları:
- Veb-serverlər – Apache və ya
- PHP-nin 5.0 və yuxarı versiyalar
- – 4.0 verilənlər bazasının idarəetmə sistemləri (VBİS) və yuxarı versiyalar
- Postgru SQL 8.1 və yuxarı versiyalar.
Viki texnologiyası ilə yaradılan veb-səhifələrə riyazi düsturların daxil edilməsi üçün Ocaml dilindən istifadə olunur ki, bunun üçün də serverə LaTeX, Dvips və İmageMagick proqram paketlərinin daxil edilməsi vacibdir. Nəzərə almaq lazımdır ki, PHP 4.0 proqramı ilə yalnız MediaWiki 1.6.8 sistemini işlətmək mümkündür. VB serverinin daha rahat idarə olunması üçün PHP MyAdmin (MySQL) və ya PHP PgAdmin (Postgres) proqramlarından istifadə edilir.
CMS MediaWiki proqramının əsas təyinatı
CMS MediaWiki proqramının əsas təyinatı veb-səhifələrin idarə olunmasıdır. MediaWiki veb-saytlarla yanaşı şəkil və multimediya faylları ilə də işləyir. Proqram böyük serverlər qrupu üçün nəzərdə tutulmuşdur. Həddən artıq çox istifadəçilərilər və böyük viki-saytlarda MediaWiki keşləmə əməliyyatını dəstəkləyir və Squid proksi-serverdən istifadə edir.
Qeyd: Keşləmə, tələb olunma ehtimalı daha çox olan informasiyaların sürətlərinin çıxarılması və xüsusi qovluqlarda yaddaşda saxlanması deməkdir.
Əgər ilk vaxtlar CMS MediaWiki yalnız Vikipediya üçün nəzərdə tutulmuşdursa, sonralar bu sistem GNU lisenziyası əsasında Wikimedia Foundation Inc. (http://wikimediafoundation.org) qeyri-hökumət təşkilatı tərəfindən müxtəlif layihələrin və saytların yaradılmasında istifadə olunmağa başlayır.
MediaWiki sisteminin üstünlüyü və mənfi amillər
Açıq redaktə imkanına malik olma MediaWiki sisteminin əsas üstünlüyü olub, digər layihələrin də yaradılmasında ondan istifadə olunmasına haqq verir. Lakin, sistemin imkanları digər mənfi amillərin ortaya çıxmasına şərait yaradır:
- veb-səhifələrə müraciətin hər hansı mürəkkəb məhdudiyyət mexanizminin olmaması;
- MediaWiki əsasında yaradılmış səhifələrdə hədsiz dərəcədə çox hiperistinadların olması və bu istinadların bir hissəsinin tam olmayan və ya ümumiyyətlə mövcud olmayan səhifələrə aid olması;
- istifadəçilərə redaktə azadlığı verən layihələrdə müəyyən qarışıqlığın olması və sistemliliyin pozulma hallarına rast gəlinməsi.
Mənbə
- İNTERNETDƏ KOLLEKTİV BİLİK VƏ VIKI TEXNOLOGIYASI, AMEA İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun direktoru, AMEA-nın müxbir üzvü R.M. Əliquliyev, sektor müdirləri, İ.Y. Ələkbərova, R.T. Qasımova. İT Maqazim (İnformasiya-Kommunikasiya Texnologiyaları Jurnalı), 02(53)-2008, səh. 5-7.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Security and maintenance release: 1.35.14 / 1.39.6 / 1.40.2. 2023.
- Security and maintenance release: 1.39.7 / 1.40.3 / 1.41.1. 2024.
- The mediawiki Open Source Project on Open Hub: Languages Page. 2006.
- Release Notes.
Xarici keçidlər
- http://www.mediawiki.org
- http://wikimediafoundation.org
 | İnternet ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqalenin sonunda menbe siyahisi var lakin metndaxili menbeler hec ve ya kifayet qeder istifade edilmediyi ucun bezi melumatlarin menbesi bilinmir Lutfen menbeleri uygun sekilde metnin daxilinde yerlesdirerek meqalenin tekmillesdirilmesine komek edin Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin MediaWiki proqrami Vikipediyanin yaradilmasi ve idare olunmasi ucun proqram mexanizmidir Alman telebesi Manqus Manke terefinden xususi olaraq Vikipediya ucun yazilmisdir Evvel Perl dilinde yazilmis UseModWiki proqrami istifade edilirdise sonralar proqramin PHP dilinde yazilmasi qerara alinir ve MediaWiki adlandirilir MediaWiki sozu multimedia ve wiki sozlerinden yaranmisdir MediaWiki sozunu sozu ile qarisdirmaq olmaz MediaVikiTipi Viki proqram teminatiTertibatci Vikimedia FonduRepozitoriya gerrit wikimedia org g m Proqramlasdirma dili PHP JavaScriptEmeliyyat sistemi kross platformaYayimlanma tarixi 25 yanvar 2002Platforma kross platformaSonuncu versiya 1 39 61 41 1Sayt mediawiki org Vikianbarda elaqeli mediafayllarCMS MediaWiki ucun proqram teminatlariCMS MediaWiki azad proqramdir ve bu proqramdan istifade ederek Internet mekaninda veb sehifeler yaradilir CMS istifadeci ile veb sayt arasinda qarsiliqli elaqe texnologiyasidir ve informasiyanin kollektiv islenmesi saxlanmasi strukturlasdirilmasini nezerde tutur CMS MediaWiki sistemi ucun nezerde tutulan proqram teminatlari Veb serverler Apache ve ya PHP nin 5 0 ve yuxari versiyalar 4 0 verilenler bazasinin idareetme sistemleri VBIS ve yuxari versiyalar Postgru SQL 8 1 ve yuxari versiyalar Viki texnologiyasi ile yaradilan veb sehifelere riyazi dusturlarin daxil edilmesi ucun Ocaml dilinden istifade olunur ki bunun ucun de servere LaTeX Dvips ve ImageMagick proqram paketlerinin daxil edilmesi vacibdir Nezere almaq lazimdir ki PHP 4 0 proqrami ile yalniz MediaWiki 1 6 8 sistemini isletmek mumkundur VB serverinin daha rahat idare olunmasi ucun PHP MyAdmin MySQL ve ya PHP PgAdmin Postgres proqramlarindan istifade edilir CMS MediaWiki proqraminin esas teyinatiCMS MediaWiki proqraminin esas teyinati veb sehifelerin idare olunmasidir MediaWiki veb saytlarla yanasi sekil ve multimediya fayllari ile de isleyir Proqram boyuk serverler qrupu ucun nezerde tutulmusdur Hedden artiq cox istifadecileriler ve boyuk viki saytlarda MediaWiki kesleme emeliyyatini destekleyir ve Squid proksi serverden istifade edir Qeyd Kesleme teleb olunma ehtimali daha cox olan informasiyalarin suretlerinin cixarilmasi ve xususi qovluqlarda yaddasda saxlanmasi demekdir Eger ilk vaxtlar CMS MediaWiki yalniz Vikipediya ucun nezerde tutulmusdursa sonralar bu sistem GNU lisenziyasi esasinda Wikimedia Foundation Inc http wikimediafoundation org qeyri hokumet teskilati terefinden muxtelif layihelerin ve saytlarin yaradilmasinda istifade olunmaga baslayir MediaWiki sisteminin ustunluyu ve menfi amillerAciq redakte imkanina malik olma MediaWiki sisteminin esas ustunluyu olub diger layihelerin de yaradilmasinda ondan istifade olunmasina haqq verir Lakin sistemin imkanlari diger menfi amillerin ortaya cixmasina serait yaradir veb sehifelere muracietin her hansi murekkeb mehdudiyyet mexanizminin olmamasi MediaWiki esasinda yaradilmis sehifelerde hedsiz derecede cox hiperistinadlarin olmasi ve bu istinadlarin bir hissesinin tam olmayan ve ya umumiyyetle movcud olmayan sehifelere aid olmasi istifadecilere redakte azadligi veren layihelerde mueyyen qarisiqligin olmasi ve sistemliliyin pozulma hallarina rast gelinmesi MenbeINTERNETDE KOLLEKTIV BILIK VE VIKI TEXNOLOGIYASI AMEA Informasiya Texnologiyalari Institutunun direktoru AMEA nin muxbir uzvu R M Eliquliyev sektor mudirleri I Y Elekberova R T Qasimova IT Maqazim Informasiya Kommunikasiya Texnologiyalari Jurnali 02 53 2008 seh 5 7 Hemcinin baxVikipediya Internet VikiIstinadlarSecurity and maintenance release 1 35 14 1 39 6 1 40 2 2023 Security and maintenance release 1 39 7 1 40 3 1 41 1 2024 The mediawiki Open Source Project on Open Hub Languages Page 2006 Release Notes Xarici kecidlerhttp www mediawiki org http wikimediafoundation org Internet ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin