Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mata Hari (tam adı: Marqareta Qertruda Zelle, nid. Margaretha Geertruida Zelle; 7 avqust 1876[…], Leyvarden – 15 oktyabr 1917[…], Vensen) — Almaniya kəşfiyyatçısı, əslən Hindistandan olan rəqqasə.
| Mata Hari | |
|---|---|
| nid. Mata Hari | |
 | |
| Doğum tarixi | 7 avqust 1876[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 15 oktyabr 1917[…](41 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | güllə yarası[d] |
| Uşaqları | 2 |
| Fəaliyyəti | kurtizan[d], casus, ekzotik rəqqasə |
| Fəaliyyət illəri | 1900-cü ildən |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Birinci Dünya Müharibəsi dövründə Almaniyanın xeyrinə casusluq fəaliyyəti ilə məşğul olmuş və bu səbəbdən Fransız məhkəməsi tərəfindən müharibə vaxtı düşmən lehinə casusluq iddiası ilə güllələnmişdir.
Həyatı
7 avqust 1876-da dünyaya gələndə, Marqarita Qertruda Zell adı ilə vəftiz edilmişdi.Ailəsi dindarlıq və ticarəti eyni səbətə qoyan Kalvinistlər idi.Papaqçı olan atası başqa bir qadın üçün evi tərk etmişdi.Anasın da qısa müddət sonra öldükdən sonra, həyatın bütün çətinlikləri ilə üz- üzə qalmışdı.
1895-in martında,19 yaşında olarkən Het Nieuwes van den Dag qazetində gördüyü bir elan həyatını dəyişdirəcəkdi. Şotland əsilli Rudolf MacLeo 20 ildir Hollaniya müstəmləkələrindən olan İndoneziyada yaşayırdı və özünə uyğun həyat yoldaşı axtarırdı. Bu vəziyyət o zamanlar çox məşhur idi.Elan yayımlananda MacLeod,ağır xəstəlikdən yenicə xilas olmuş və Amsterdamda sağalmağa çalışırdı.Əslində elan Rudolfun yaxın dostlarının zarafatı idi.Elana 16 nəfər cavab vermişdi,Marqarita bunlardan sonuncusu idi.Elana cavabına qoyduğu şəkil Rudolfun diqqətini cəlb etmişdi.Bir-birlərinə məktublar yazdıqdan qısa müddət sonra evləndilər.Və 1 may 1897-də İndoneziyaya gedən Prenses Amalia adlı gəmi ilə yeni bir həyata yelkən açdılar.
Almaniya kəşfiyyatı Birinci dünya müharibəsi ərəfəsində əzəli düşmənləri olan fransızların hərbi sirlərini öyrənmək üçün Avropada böyük şöhrət qazanan Mata Haridən istifadə etmək qərarına gəldi. Birinci Dünya savaşından bir neçə il əvvəl onlar Mata ilə əlaqə quraraq onu özlərinə işləməyə razı sala bildilər. Mata Almaniyanın Löerrach şəhərindəki kəşfiyyat düşərgəsində xüsusi məktəbdə casusluğun sirlərini öyrəndi. Onun adı Almaniya kəşfiyyatında "H21" kodu ilə qeyd edilmişdi.
Matanın israrla tanışlarına ünvanladığı suallara cavab almaq istəməsi Fransa kəşfiyyatının diqqətini cəlb etdi.
Fransa kəşfiyyatı, nəhayət, Mataya almanların bəzi sirlərini öyrənməyi təklif etdi. Mata buna etiraz etmədi və onun üçün fransız kəşfiyyatı xüsusi kurs keçdi. Lakin fransızlar ona inana bilmirdilər və işin içində "nə isə" olduğu qənaətində idilər. Ona görə də Matanı yoxlamaq üçün Belçikaya göndərdilər. Orada o, 6 fransız casusu ilə əlaqə yaradacaqdı. Bununla da Matanın Almaniyaya casusluq etdiyini sübut etmək mümkün oldu. Belə ki, Matanın görüşdüyü 6 fransız casusu iki həftədən sonra almanlar tərəfindən ələ keçirildi və güllələndi. Beləliklə, Matanın taleyi həll edilmiş oldu.
İngilis kəşfiyyatı Matanın almanlara işləyən Klara Benediks adlı casus olduğunu düşünürdü. Ona görə də ingilis kəşfiyyatı Matanın hər addımını nəzarət altına almışdı. 1916-cı ilin oktyabrında ingilis kəşfiyyatı Matanı tutaraq sorğu-sual etdi. Ancaq məlum oldu ki, onun Klara Benedikslə heç bir əlaqəsi yoxdur. Eyni zamanda Matanın almanlara işləyib-işləməməsini aydınlaşdırmaq üçün də cəhdlərə baş vuruldu. Lakin Mata almanlara işləməsi barədə deyilənləri rədd edərək, rəqqasə bir qadının belə işlərlə məşğul olmasının mümkün olmadığını söylədi. Matanın almanlara işləməsi barədə hər hansı fakta malik olmayan ingilis kəşfiyyatı onu rahat buraxmağa məcbur oldu.
Fransızlar onun bir daha geriyə qayıtmayacağını düşündükləri bir vaxtda Mata Parisə qayıtdı. Əvvəlcə, onu dərhal həbs etdilər. Evində axtarış zamanı çoxlu sayda alman markası tapıldı. Fransız kəşfiyyatı bunun casusluq üstündə almanlardan alındığını iddia etdi. Mata isə bu markaları yaxın əlaqədə olduğu almanlardan aldığını söyləyərək, onların iddialarını rədd etdi. Matanın evində həmçinin görünməz yazı yazılması məqsədi ilə istifadə edilən mürəkkəb də tapdılar. O isə bunun makiyaj olduğunu söylədi. Amma bu mürəkkəblə yazılan bəzi yazılar ortaya çıxanda Mata susmağa üstünlük verdi. Alman casusu Matanın həbsi Fransada böyük uğur kimi qələmə verildi və o, 50 min fransız əsgərinin ölümündə təqsirli hesab edildi. Mata Hariyə qarşı irəli sürülən ittihamda onun düşmənə ötürdüyü 8 gizli dosye barədə informasiya yer alırdı. Bu arada Mata Harini yaxından tanıyan və fransız kəşfiyyatının onun barəsində qaldırdığı iddiaya şübhə ilə yanaşan Hollandiya kraliçası Fransaya müraciət edərək, onun buraxılmasını xahiş etdi. Lakin kraliçanın bu xahişini Fransa hökuməti rədd etdi. Almaniya isə Mata Harini fransızların istədiyi şəxslə dəyişməyə razı olduğunu rəsmi şəkildə bəyan etdi. Lakin fransızlar almanların Matanı dəyişdirmək təklifini də qəbul etmədilər.
1917-ci il, oktyabr ayının 15-də Matanı edam etdilər. Edamdan əvvəl onun gözünü bağlamaq istədilər. Amma Mata buna razı olmadı və ölümün gözü baxa-baxa 41 yaşında ikən həyatdan getdi. Onun cəsədinə sahib çıxa biləcək qohum-əqrəba isə tapılmadı. Ona görə də kəşfiyyatçının cəsədindən tibbi məqsədlər üçün istifadə edildi. Mata ölümündən sonra dünyada "Fransanı məhv edən Qadın" adı ilə daha da məşhurlaşdı.
1921-ci ildə Almaniyada Mata haqqında film çəkildi. 1931-ci ildə isə Mata Hari adlı daha bir film çəkildi. Bu filmlərdə Matanın şəxsi həyatından götürülmüş sənədli məlumatlardan istifadə edilib. Hələlik isə, Mata dünyanın axarını dəyişən əfsanəvi kəşfiyyatçı qadın olaraq qalmaqda davam edir.
İrsi
Haqqında ilk film 1921-ci ildə almanlar tərəfindən çəkilmişdir.Lakin,bir əfsanəyə dönüşməsi və dünyaca məşhur olması 1931-ci ildə baş rolunda Qreta Qarbonun oynadığı ‘Mata Hari’ adlı film olmuşdur.Lakin filmdə gerçək olmayan hekayələrə və fantaziyalara yol verilmişdir.
Bundan əlavə isə, "Avroviziya — 2021 Mahnı Müsabiqəsi"-ndə Azərbaycanı Samira Əfəndi adlı müğənni "Mata Hari" mahnısı ilə təmsil etmişdir. Azərbaycanı ən böyük musiqi arenasında təmsil edən "Mata Hari" mahnısı həm Azərbaycana, həm də Samira Efendiyə böyük şöhrət gətirmişdir. Mahnı "Avroviziya Beynəlxalq Mahnı Müsabiqəsi"ndə final mərhələsinə yüksəlib. "Avroviziya Beynəlxalq Mahnı Müsabiqəsi"ndən sonra Samira Efendi "Mata Hari" mahnısı ilə yenidən Azərbaycanı bir çox beynəlxalq tədbirlərdə, Avropadaki festivallarda və başqa müsabiqələrdə təmsil etmişdir.
İstinadlar
- Mata Hari // FemBio database (alm.).
- Mata Hari // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- Margaretha Geertruida Zelle. 2009.
- Archivio Storico Ricordi. 1808.
Xarici keçidlər
- http://www.peoples.ru/military/scout/hari/
- Mata Hari
- Mata Hari (1964)
- Mata Hari (1985)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mata Hari tam adi Marqareta Qertruda Zelle nid Margaretha Geertruida Zelle 7 avqust 1876 Leyvarden 15 oktyabr 1917 Vensen Almaniya kesfiyyatcisi eslen Hindistandan olan reqqase Mata Harinid Mata HariDogum tarixi 7 avqust 1876 1876 08 07 Dogum yeri Leyvarden Frislandiya d NiderlandVefat tarixi 15 oktyabr 1917 1917 10 15 41 yasinda Vefat yeri VensenVefat sebebi gulle yarasi d Usaqlari 2Fealiyyeti kurtizan d casus ekzotik reqqaseFealiyyet illeri 1900 cu ilden Vikianbarda elaqeli mediafayllar Birinci Dunya Muharibesi dovrunde Almaniyanin xeyrine casusluq fealiyyeti ile mesgul olmus ve bu sebebden Fransiz mehkemesi terefinden muharibe vaxti dusmen lehine casusluq iddiasi ile gullelenmisdir Heyati7 avqust 1876 da dunyaya gelende Marqarita Qertruda Zell adi ile veftiz edilmisdi Ailesi dindarliq ve ticareti eyni sebete qoyan Kalvinistler idi Papaqci olan atasi basqa bir qadin ucun evi terk etmisdi Anasin da qisa muddet sonra oldukden sonra heyatin butun cetinlikleri ile uz uze qalmisdi 1895 in martinda 19 yasinda olarken Het Nieuwes van den Dag qazetinde gorduyu bir elan heyatini deyisdirecekdi Sotland esilli Rudolf MacLeo 20 ildir Hollaniya mustemlekelerinden olan Indoneziyada yasayirdi ve ozune uygun heyat yoldasi axtarirdi Bu veziyyet o zamanlar cox meshur idi Elan yayimlananda MacLeod agir xestelikden yenice xilas olmus ve Amsterdamda sagalmaga calisirdi Eslinde elan Rudolfun yaxin dostlarinin zarafati idi Elana 16 nefer cavab vermisdi Marqarita bunlardan sonuncusu idi Elana cavabina qoydugu sekil Rudolfun diqqetini celb etmisdi Bir birlerine mektublar yazdiqdan qisa muddet sonra evlendiler Ve 1 may 1897 de Indoneziyaya geden Prenses Amalia adli gemi ile yeni bir heyata yelken acdilar Almaniya kesfiyyati Birinci dunya muharibesi erefesinde ezeli dusmenleri olan fransizlarin herbi sirlerini oyrenmek ucun Avropada boyuk sohret qazanan Mata Hariden istifade etmek qerarina geldi Birinci Dunya savasindan bir nece il evvel onlar Mata ile elaqe quraraq onu ozlerine islemeye razi sala bildiler Mata Almaniyanin Loerrach seherindeki kesfiyyat dusergesinde xususi mektebde casuslugun sirlerini oyrendi Onun adi Almaniya kesfiyyatinda H21 kodu ile qeyd edilmisdi Matanin israrla tanislarina unvanladigi suallara cavab almaq istemesi Fransa kesfiyyatinin diqqetini celb etdi Fransa kesfiyyati nehayet Mataya almanlarin bezi sirlerini oyrenmeyi teklif etdi Mata buna etiraz etmedi ve onun ucun fransiz kesfiyyati xususi kurs kecdi Lakin fransizlar ona inana bilmirdiler ve isin icinde ne ise oldugu qenaetinde idiler Ona gore de Matani yoxlamaq ucun Belcikaya gonderdiler Orada o 6 fransiz casusu ile elaqe yaradacaqdi Bununla da Matanin Almaniyaya casusluq etdiyini subut etmek mumkun oldu Bele ki Matanin gorusduyu 6 fransiz casusu iki hefteden sonra almanlar terefinden ele kecirildi ve gullelendi Belelikle Matanin taleyi hell edilmis oldu Ingilis kesfiyyati Matanin almanlara isleyen Klara Benediks adli casus oldugunu dusunurdu Ona gore de ingilis kesfiyyati Matanin her addimini nezaret altina almisdi 1916 ci ilin oktyabrinda ingilis kesfiyyati Matani tutaraq sorgu sual etdi Ancaq melum oldu ki onun Klara Benediksle hec bir elaqesi yoxdur Eyni zamanda Matanin almanlara isleyib islememesini aydinlasdirmaq ucun de cehdlere bas vuruldu Lakin Mata almanlara islemesi barede deyilenleri redd ederek reqqase bir qadinin bele islerle mesgul olmasinin mumkun olmadigini soyledi Matanin almanlara islemesi barede her hansi fakta malik olmayan ingilis kesfiyyati onu rahat buraxmaga mecbur oldu Mata Harinin edami Fransizlar onun bir daha geriye qayitmayacagini dusundukleri bir vaxtda Mata Parise qayitdi Evvelce onu derhal hebs etdiler Evinde axtaris zamani coxlu sayda alman markasi tapildi Fransiz kesfiyyati bunun casusluq ustunde almanlardan alindigini iddia etdi Mata ise bu markalari yaxin elaqede oldugu almanlardan aldigini soyleyerek onlarin iddialarini redd etdi Matanin evinde hemcinin gorunmez yazi yazilmasi meqsedi ile istifade edilen murekkeb de tapdilar O ise bunun makiyaj oldugunu soyledi Amma bu murekkeble yazilan bezi yazilar ortaya cixanda Mata susmaga ustunluk verdi Alman casusu Matanin hebsi Fransada boyuk ugur kimi qeleme verildi ve o 50 min fransiz esgerinin olumunde teqsirli hesab edildi Mata Hariye qarsi ireli surulen ittihamda onun dusmene oturduyu 8 gizli dosye barede informasiya yer alirdi Bu arada Mata Harini yaxindan taniyan ve fransiz kesfiyyatinin onun baresinde qaldirdigi iddiaya subhe ile yanasan Hollandiya kralicasi Fransaya muraciet ederek onun buraxilmasini xahis etdi Lakin kralicanin bu xahisini Fransa hokumeti redd etdi Almaniya ise Mata Harini fransizlarin istediyi sexsle deyismeye razi oldugunu resmi sekilde beyan etdi Lakin fransizlar almanlarin Matani deyisdirmek teklifini de qebul etmediler 1917 ci il oktyabr ayinin 15 de Matani edam etdiler Edamdan evvel onun gozunu baglamaq istediler Amma Mata buna razi olmadi ve olumun gozu baxa baxa 41 yasinda iken heyatdan getdi Onun cesedine sahib cixa bilecek qohum eqreba ise tapilmadi Ona gore de kesfiyyatcinin cesedinden tibbi meqsedler ucun istifade edildi Mata olumunden sonra dunyada Fransani mehv eden Qadin adi ile daha da meshurlasdi 1921 ci ilde Almaniyada Mata haqqinda film cekildi 1931 ci ilde ise Mata Hari adli daha bir film cekildi Bu filmlerde Matanin sexsi heyatindan goturulmus senedli melumatlardan istifade edilib Helelik ise Mata dunyanin axarini deyisen efsanevi kesfiyyatci qadin olaraq qalmaqda davam edir IrsiHaqqinda ilk film 1921 ci ilde almanlar terefinden cekilmisdir Lakin bir efsaneye donusmesi ve dunyaca meshur olmasi 1931 ci ilde bas rolunda Qreta Qarbonun oynadigi Mata Hari adli film olmusdur Lakin filmde gercek olmayan hekayelere ve fantaziyalara yol verilmisdir Bundan elave ise Avroviziya 2021 Mahni Musabiqesi nde Azerbaycani Samira Efendi adli mugenni Mata Hari mahnisi ile temsil etmisdir Azerbaycani en boyuk musiqi arenasinda temsil eden Mata Hari mahnisi hem Azerbaycana hem de Samira Efendiye boyuk sohret getirmisdir Mahni Avroviziya Beynelxalq Mahni Musabiqesi nde final merhelesine yukselib Avroviziya Beynelxalq Mahni Musabiqesi nden sonra Samira Efendi Mata Hari mahnisi ile yeniden Azerbaycani bir cox beynelxalq tedbirlerde Avropadaki festivallarda ve basqa musabiqelerde temsil etmisdir IstinadlarMata Hari FemBio database alm Mata Hari Brockhauz Ensiklopediyasi alm Margaretha Geertruida Zelle 2009 Archivio Storico Ricordi 1808 Xarici kecidlerVikianbarda Mata Hari ile elaqeli mediafayllar var http www peoples ru military scout hari Mata Hari Mata Hari 1964 Mata Hari 1985