Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Martin Borman (alm. Martin Bormann, 17 iyun 1900[…] və ya 17 iyul 1900, Halberştadt[d], Saksoniya-Anhalt – 2 may 1945[…], Berlin) — Almaniyanın siyasi və dövlət xadimi.
| Martin Borman | |
|---|---|
| Martin Bormann | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 17 iyun 1900[…] və ya 17 iyul 1900 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 2 may 1945[…](44 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | zəhərlənmə |
| Vətəndaşlığı | |
| Uşağı | 10 |
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Mənsubiyyəti | Üçüncü Reyx |
| Qoşun növü | Vermaxt |
| Rütbəsi | əsgər |
| Döyüşlər | |
| Təltifləri |    |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Martin Borman 1900-cü ildə kiçik poçt xidmətçisi Teodor Bormanın ailəsində anadan olub. O, hələ uşaq ikən atası vəfat edir və anası bank direktoru Albert Vollborna ərə gedir. Bundan bir müddət sonra Borman məktəbi yarımçıq buraxaraq fermalardan birində işləməyə başlayır. 1918-ci ilin yayında ordu sıralarına çağırılır və I Dünya müharibəsində iştirak edir. Ordudan tərxis olunduqdan sonra kənd təsərrüfatı üzrə xüsusi kursda təhsil alır. Kursda təhsil aldığı illərdə Almaniya gənclərini özündə birləşdirən Almaniya Milli Xalq Partiyasına üzv olur. Bir müddət kənd təsərrüfatı məhsullarının satışı ilə məşğul olur. Həmin dövrdə o, leytenant Q. Rossbaxın rəhbərlik etdiyi könüllülər korpusunun fəaliyyətində iştirak edir. Bu qurumun fəaliyyəti qadağan edilir, ancaq onun üzvləri bu dəfə kənd təsərrüfatını öyrənənlər ittifaqı yaradırlar. Qurumun maliyyə işləri isə Bormana tapşırılır. 1923-cü ildə o, gələcəkdə Almaniyanın rəhbərlərindən biri olacaq Rudolf Hess ilə birlikdə dostları Albert Şlaqeteri fransızlara satmaqda şübhələndikləri kənd müəllimi Valter Kadovu öldürürlər. Hessə 10 il iş verirlər, ancaq Bormanın bu işdə birbaşa iştirak etməsini sübuta yetirmək olmur və 11 aylıq həbsdən sonra onu azadlığa buraxırlar.
1925-ci ildə o, partiya sıralarını tərk edərək Turingiyaya gəlir və burada Adolf Hitleri dəstəkləyən "Frontbann" yerli qurumuna daxil olur. Bir il sonra o, Turingiya qauleyterinin köməkçisi təyin edilir və eyni zamanda "Nasional sosialist" qəzeti redaktorunun yardımçısi işləməyə başlayır. 1927-ci ildə Almaniya Sosial Demokrat Partiyasına daxil olur. 1928-ci ildə isə Almaniya Ali Komandanlığının Baş qərargahında xidmət edir. 1929-cu ildə üzvü olduğu partiyanın istintaq-arbitraj komitəsi sədrinin qızı Herta Bux ilə ailə həyatı qurur. Nikah mərasimində şahid qismində şəxsən Adolf Hitler və Rudolf Hess iştirak edirlər. Bormana nasist partiyasının maliyyə işlərinə rəhbərlik etməyi tapşırırlar. Bu vəzifədə o, Almaniyanın məşhur maqnatlarını öz tərəfinə çəkə və onları Hitlerə maliyyə yardımları göstərməyə razı sala bilir. Maliyyə maqnatlarının Hitlerə yardım göstərməsi isə sonuncunun hakimiyyətə gəlməsi prosesini sürətləndirir. Hitler hakimiyyətə gəldikdən sonra o, fürerin I müavini Rudolf Hessin sağ əlinə çevrilir və partiya qərargahına rəhbərlik etməyə başlayır. Borman eyni zamanda parlamentin (reyxstaq) deputatı seçilir. 1934–1936-cı illərdə partiyanın daxilində aparılan təmizləmə əməliyyatlarında şəxsən iştirak edir. 1936-cı ildən başlayaraq, Borman sanki Hitlerin kölgəsinə çevrilir və o hara getsə onun yanında olur. 1938-ci ildə isə o, fürerin şəxsi göstərişi ilə partiyanın kadr siyasətinə rəhbərlik edir.
Borman əsl aparat rəhbəri idi və Hitlerə hər hansı bir olay haqqında olduqca dəqiq və aydın məlumat verirdi. Bu məlumatlar o qədər inandırıcı olurdu ki, Hitler düşünmədən Bormanın arzuladığı qərarı qəbul edirdi. Çox az hallarda Hitlerin Bormanla fikirləri üst-üstə düşmürdü və belə hallarda sonuncu öz şefi ilə mübahisəyə girmədən onun qəbul etdiyi qərarları dəqiqliklə yerinə yetirirdi. Bir sözlə, Borman qısa müddətdə Almaniyanın ikinci adamına çevrilə bilmişdi. Hessin İngiltərəyə gözlənilməz uçuşundan və orada həbs edilməsindən sonra tədricən onun vəzifələri də Bormanın əlinə keçdi. 1942-ci ildə Adolf Hitlerin şəxsi köməkçisi təyin edildi və ondan sonra rəsmi şəkildə Almaniyanın ikinci adamı oldu. SSRİ ilə müharibə dövründə Borman Alfred Rozenberqin bəzi xalqlara muxtariyyət verilməsi planına və əsirlərdən Rusiya azadlıq ordusunun yaradılması planına qarşı çıxdı. Bununla belə, o, Rusiyanın almanlaşdırılması ideyasını ortaya atdı. Bu plana əsasən, Almaniya müharibədə qalib gələcəyi təqdirdə, rusların bir hissəsi məhv ediləcək, digər hissəsi isə Sibirə köçürüləcəkdi. Onların boş qalan yerlərinə isə almanlar yerləşdiriləcəkdi. Bu plan əslində rusların vaxtilə tatarlara, noqaylara və Qızıl Ordaya münasibətdə həyata keçirdikləri etnik təmizləmə ssenarisinin onların özlərinə qarşı tətbiqi anlamına gəlirdi. 1943-cü ildə artıq müharibədə qalib gəlməyə ümidini itirməyə başlayan Hitler ölkəni xilas etmək məqsədi ilə öz yanında "Üçlər komitəsi"ni yaratdı. Bu komitəyə Borman, İmperiya Dəftərxanasının rəhbəri Henrix Lammers və Almaniya Silahlı Qüvvələrinin komandanı Vilhelm Keytel daxil oldular. "Üçlər komitəsi"ndə əslində hakimiyyət əvvəlki kimi Bormanın əlində idi. O, komitə adından Hitlerə mühüm məlumatları çatdırırdı.
1944-cü ildə Almaniyanın müharibədə məğlub olacağı artıq sadə almanların özlərinə belə məlum idi. Belə bir vəziyyətdə Borman 1944-cü il, avqustun 10-da alman maqnatlarını Strasburqdakı "Mezon ruj" mehmanxanasına müşavirəyə topladı. Müşavirədə almanların maliyyə vəsaitlərinin xaricə çıxarılması və gələcəkdə bu vəsaitdən yenidən ölkənin dirçəldilməsi üçün istifadə edilməsi qərara alındı.
1945-ci ilin əvvəllərində Almaniyanı idarə edənlər müharibədə məğlub olmaqdan yaxa qurtara bilməyəcəklərini anlayaraq, öz canlarını necə xilas etmək barədə düşünməyə başladılar. O vaxt nasist rəhbərlərin ölkəni necə tərk etməsi və haraya getməsi barədə xüsusi plan hazırlandığı barədə müxtəlif ehtimallar mövcuddur. Buna baxmayaraq, faşist Almaniyasının yüksək səviyyəli rəsmiləri, o cümlədən Borman Berlini tərk etməmişdilər. Bəlkə də onlar son ana kimi məğlubiyyətdən yaxa qurtara biləcəklərinə ümid edirdilər… Həmin dövrdə həmişəki kimi, Borman Hitlerin yanından ayrılmırdı. 1945-ci il aprelin sonlarında, ölümündən bir az əvvəl Hitler Bormanı reyxsministr elan etdi. Hitlerin intihar etməsindən sonra 1945-ci il, may ayının 1-də Borman yeni reyxskansler Yosef Göbbels, Quru Qoşunları komandanı Hans Krebslə birlikdə yeni reyxsprezident Karl Denitsin adından Sovet komandanlığı ilə danışıqlar aparmağa cəhd etdilər. Ancaq bu danışıqlar uğursuzluğa düçar oldu. Bunu görən Göbbels özünü öldürdü. Onun ölümündən sonra Borman Vilhelm Monkenin komandanlıq etdiyi xüsusi təyinatlı qrupun rəhbərliyi altında mühasirədən çıxaraq qaçmaq qərarına gəlir. May ayının 1-dən 2-nə keçən gecə Borman gizləndiyi bunkeri tərk edərək, qərb istiqamətinə yola düşür. Sonralar şahidlərin dediklərinə görə, o mərmi qəlpəsindən həlak olur.
Ancaq onun meyitini tapmaq mümkün olmur. Ona görə də Bormanın qaçaraq gizləndiyi ehtimal edilir. Bu iddia ilə də Borman 1945-ci ildə nasist cinayətkar kimi qiyabi şəkildə Nürnberq Hərbi Məhkəməsinə cəlb edilir.
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Martin Bormann // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Martin Bormann // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- Bibliothèque nationale de France Martin Bormann // BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Deutsche Nationalbibliothek Record #118513583 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Hitlerin şəxsi katibi Martin Borman sovet casusu olub — ŞOK FAKTLAR
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Martin Borman alm Martin Bormann 17 iyun 1900 ve ya 17 iyul 1900 Halberstadt d Saksoniya Anhalt 2 may 1945 Berlin Almaniyanin siyasi ve dovlet xadimi Martin BormanMartin BormannSexsi melumatlarDogum tarixi 17 iyun 1900 1900 06 17 ve ya 17 iyul 1900 1900 07 17 Dogum yeri Halberstadt d Harts d Saksoniya Anhalt Almaniya Federativ RespublikasiVefat tarixi 2 may 1945 1945 05 02 44 yasinda Vefat yeri Berlin Ucuncu ReyxVefat sebebi zeherlenmeVetendasligi Ucuncu ReyxUsagi 10Herbi fealiyyetiMensubiyyeti Ucuncu ReyxQosun novu VermaxtRutbesi esgerDoyusler Ikinci Dunya muharibesiTeltifleri Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiMartin Borman 1900 cu ilde kicik poct xidmetcisi Teodor Bormanin ailesinde anadan olub O hele usaq iken atasi vefat edir ve anasi bank direktoru Albert Vollborna ere gedir Bundan bir muddet sonra Borman mektebi yarimciq buraxaraq fermalardan birinde islemeye baslayir 1918 ci ilin yayinda ordu siralarina cagirilir ve I Dunya muharibesinde istirak edir Ordudan terxis olunduqdan sonra kend teserrufati uzre xususi kursda tehsil alir Kursda tehsil aldigi illerde Almaniya genclerini ozunde birlesdiren Almaniya Milli Xalq Partiyasina uzv olur Bir muddet kend teserrufati mehsullarinin satisi ile mesgul olur Hemin dovrde o leytenant Q Rossbaxin rehberlik etdiyi konulluler korpusunun fealiyyetinde istirak edir Bu qurumun fealiyyeti qadagan edilir ancaq onun uzvleri bu defe kend teserrufatini oyrenenler ittifaqi yaradirlar Qurumun maliyye isleri ise Bormana tapsirilir 1923 cu ilde o gelecekde Almaniyanin rehberlerinden biri olacaq Rudolf Hess ile birlikde dostlari Albert Slaqeteri fransizlara satmaqda subhelendikleri kend muellimi Valter Kadovu oldururler Hesse 10 il is verirler ancaq Bormanin bu isde birbasa istirak etmesini subuta yetirmek olmur ve 11 ayliq hebsden sonra onu azadliga buraxirlar 1925 ci ilde o partiya siralarini terk ederek Turingiyaya gelir ve burada Adolf Hitleri destekleyen Frontbann yerli qurumuna daxil olur Bir il sonra o Turingiya qauleyterinin komekcisi teyin edilir ve eyni zamanda Nasional sosialist qezeti redaktorunun yardimcisi islemeye baslayir 1927 ci ilde Almaniya Sosial Demokrat Partiyasina daxil olur 1928 ci ilde ise Almaniya Ali Komandanliginin Bas qerargahinda xidmet edir 1929 cu ilde uzvu oldugu partiyanin istintaq arbitraj komitesi sedrinin qizi Herta Bux ile aile heyati qurur Nikah merasiminde sahid qisminde sexsen Adolf Hitler ve Rudolf Hess istirak edirler Bormana nasist partiyasinin maliyye islerine rehberlik etmeyi tapsirirlar Bu vezifede o Almaniyanin meshur maqnatlarini oz terefine ceke ve onlari Hitlere maliyye yardimlari gostermeye razi sala bilir Maliyye maqnatlarinin Hitlere yardim gostermesi ise sonuncunun hakimiyyete gelmesi prosesini suretlendirir Hitler hakimiyyete geldikden sonra o furerin I muavini Rudolf Hessin sag eline cevrilir ve partiya qerargahina rehberlik etmeye baslayir Borman eyni zamanda parlamentin reyxstaq deputati secilir 1934 1936 ci illerde partiyanin daxilinde aparilan temizleme emeliyyatlarinda sexsen istirak edir 1936 ci ilden baslayaraq Borman sanki Hitlerin kolgesine cevrilir ve o hara getse onun yaninda olur 1938 ci ilde ise o furerin sexsi gosterisi ile partiyanin kadr siyasetine rehberlik edir Borman esl aparat rehberi idi ve Hitlere her hansi bir olay haqqinda olduqca deqiq ve aydin melumat verirdi Bu melumatlar o qeder inandirici olurdu ki Hitler dusunmeden Bormanin arzuladigi qerari qebul edirdi Cox az hallarda Hitlerin Bormanla fikirleri ust uste dusmurdu ve bele hallarda sonuncu oz sefi ile mubahiseye girmeden onun qebul etdiyi qerarlari deqiqlikle yerine yetirirdi Bir sozle Borman qisa muddetde Almaniyanin ikinci adamina cevrile bilmisdi Hessin Ingiltereye gozlenilmez ucusundan ve orada hebs edilmesinden sonra tedricen onun vezifeleri de Bormanin eline kecdi 1942 ci ilde Adolf Hitlerin sexsi komekcisi teyin edildi ve ondan sonra resmi sekilde Almaniyanin ikinci adami oldu SSRI ile muharibe dovrunde Borman Alfred Rozenberqin bezi xalqlara muxtariyyet verilmesi planina ve esirlerden Rusiya azadliq ordusunun yaradilmasi planina qarsi cixdi Bununla bele o Rusiyanin almanlasdirilmasi ideyasini ortaya atdi Bu plana esasen Almaniya muharibede qalib geleceyi teqdirde ruslarin bir hissesi mehv edilecek diger hissesi ise Sibire kocurulecekdi Onlarin bos qalan yerlerine ise almanlar yerlesdirilecekdi Bu plan eslinde ruslarin vaxtile tatarlara noqaylara ve Qizil Ordaya munasibetde heyata kecirdikleri etnik temizleme ssenarisinin onlarin ozlerine qarsi tetbiqi anlamina gelirdi 1943 cu ilde artiq muharibede qalib gelmeye umidini itirmeye baslayan Hitler olkeni xilas etmek meqsedi ile oz yaninda Ucler komitesi ni yaratdi Bu komiteye Borman Imperiya Defterxanasinin rehberi Henrix Lammers ve Almaniya Silahli Quvvelerinin komandani Vilhelm Keytel daxil oldular Ucler komitesi nde eslinde hakimiyyet evvelki kimi Bormanin elinde idi O komite adindan Hitlere muhum melumatlari catdirirdi 1944 cu ilde Almaniyanin muharibede meglub olacagi artiq sade almanlarin ozlerine bele melum idi Bele bir veziyyetde Borman 1944 cu il avqustun 10 da alman maqnatlarini Strasburqdaki Mezon ruj mehmanxanasina musavireye topladi Musavirede almanlarin maliyye vesaitlerinin xarice cixarilmasi ve gelecekde bu vesaitden yeniden olkenin dirceldilmesi ucun istifade edilmesi qerara alindi 1945 ci ilin evvellerinde Almaniyani idare edenler muharibede meglub olmaqdan yaxa qurtara bilmeyeceklerini anlayaraq oz canlarini nece xilas etmek barede dusunmeye basladilar O vaxt nasist rehberlerin olkeni nece terk etmesi ve haraya getmesi barede xususi plan hazirlandigi barede muxtelif ehtimallar movcuddur Buna baxmayaraq fasist Almaniyasinin yuksek seviyyeli resmileri o cumleden Borman Berlini terk etmemisdiler Belke de onlar son ana kimi meglubiyyetden yaxa qurtara bileceklerine umid edirdiler Hemin dovrde hemiseki kimi Borman Hitlerin yanindan ayrilmirdi 1945 ci il aprelin sonlarinda olumunden bir az evvel Hitler Bormani reyxsministr elan etdi Hitlerin intihar etmesinden sonra 1945 ci il may ayinin 1 de Borman yeni reyxskansler Yosef Gobbels Quru Qosunlari komandani Hans Krebsle birlikde yeni reyxsprezident Karl Denitsin adindan Sovet komandanligi ile danisiqlar aparmaga cehd etdiler Ancaq bu danisiqlar ugursuzluga ducar oldu Bunu goren Gobbels ozunu oldurdu Onun olumunden sonra Borman Vilhelm Monkenin komandanliq etdiyi xususi teyinatli qrupun rehberliyi altinda muhasireden cixaraq qacmaq qerarina gelir May ayinin 1 den 2 ne kecen gece Borman gizlendiyi bunkeri terk ederek qerb istiqametine yola dusur Sonralar sahidlerin dediklerine gore o mermi qelpesinden helak olur Ancaq onun meyitini tapmaq mumkun olmur Ona gore de Bormanin qacaraq gizlendiyi ehtimal edilir Bu iddia ile de Borman 1945 ci ilde nasist cinayetkar kimi qiyabi sekilde Nurnberq Herbi Mehkemesine celb edilir IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Martin Bormann Encyclopaedia Britannica ing Martin Bormann Brockhauz Ensiklopediyasi alm Bibliotheque nationale de France Martin Bormann BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Deutsche Nationalbibliothek Record 118513583 Umumi tenzimleme nezareti GND alm 2012 2016 Hemcinin baxSiyasi Vesiyyetim Hitler Xarici kecidlerHitlerin sexsi katibi Martin Borman sovet casusu olub SOK FAKTLARVikianbarda Martin Bormann ile elaqeli mediafayllar var