Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Maliyyə piramidası (həmçinin investisiya piramidası) — yeni iştirakçılardan daimi vəsait cəlb etməklə strukturun üzvlərinə gəlir təmin etmək sistemi: piramidanın ilk iştirakçılarına gəlir sonrakıların hesabına ödənilir. Əksər hallarda əsl gəlir mənbəyi gizlədilir, əvəzinə uydurma və ya əhəmiyyətsiz gəlir bəyan edilir. Saxtakarlığı təşkil edən məlumatın dəyişdirilməsi və ya gizlədilməsidir.
Bir qayda olaraq, maliyyə piramidasının təsisçiləri investorlara uzun müddət saxlanıla bilməyən yüksək gəlir vəd edir. Eyni zamanda, piramidanın bütün iştirakçılar qarşısında öhdəliklərini ödəmək mümkün deyil.
Tipik olaraq, maliyyə piramidaları kommersiya qurumları kimi qeydiyyata alınır və müəyyən bir layihənin maliyyələşdirilməsi üçün vəsait toplayır. Əgər layihənin real rentabelliyi investorlara vəd edilən gəlirdən aşağı olarsa və ya ümumiyyətlə yoxdursa, bu o deməkdir ki, yeni investorların vəsaitlərinin bir hissəsi gəlirin ödənilməsinə sərf olunur. Bu vəziyyətin təbii nəticəsi layihənin iflası və son investorların itkiləridir. Yığılan vəsait likvid aktivlərin alınmasına sərf edilmir, dərhal əvvəlki iştirakçılara ödənişlər, layihənin reklamı və təşkilatçılar üçün gəlir üçün istifadə olunur. Piramida nə qədər uzun müddət fəaliyyət göstərsə, ləğv edildikdən sonra mümkün gəlirin faizi bir o qədər aşağı olar.
Maliyyə piramidası ilə real biznes layihəsi arasındakı əsas fərq gəlir ödəmə mənbəyidir. Gəlir ödənişlərinin məbləği davamlı olaraq biznesin təmin etdiyi əlavə dəyərdən artıqdırsa, o zaman əminliklə deyə bilərik ki, layihə bir piramidadır. Piramida sxemləri bir çox ölkələrdə qeyri-qanunidir və açıq şəkildə qadağandır. Cinayət qanunvericiliyində bu əməli cəzalandıran ayrıca maddənin olmadığı bəzi ölkələrdə maliyyə piramidasının yaradılması başqa cinayət kimi təsnif edilə bilər. Məsələn, Belarusda 2016-cı ilin sentyabrında beynəlxalq maliyyə piramidasının yaradıcıları qanunsuz sahibkarlıq fəaliyyəti ittihamı ilə saxlanılıblar.
Tarixi
Dağlaləsi həyəcanı
1636-1637-ci illərdə Hollandiyada lalə soğanı ticarətində ajiotaj baş verdi. Nadir rəngarəng sortların qiymətləri 1620-ci illərdə bir lampa üçün minlərlə guldenə çatdı, lakin 1630-cu illərin ortalarına qədər bu, çiçək yetişdirənlərin və varlı bilicilərin dar bir dairəsində ticarət idi. 1636-cı ilin yayında qeyri-peşəkar möhtəkirlər gəlirli lalə fyuçers ticarətinə qoşuldular. Altı aylıq çılğın ticarət zamanı nadir növlərin lampalarının qiymətləri dəfələrlə artdı və 1636-cı ilin noyabrında adi, əlverişli sortların qiymətlərində spekulyativ artım başladı. 1637-ci ilin fevralında həddindən artıq qızmış bazar çökdü və təminatsız lalə müqavilələrinin satıcıları və alıcıları arasında uzun illər məhkəmə çəkişmələri başladı.
Dağlaləsi həyəcanı, bəzən maliyyə piramidası adlansa da, spekulyativ qabarcığın əsas nümunəsidir.
Ponzi sxemi
ABŞ-da ilk "piramida" İtaliyadan olan mühacir Çarlz Ponzi (Ponzi) tərəfindən yaradılmışdır. 1919-cu ilin avqustunda ispan iş adamlarından biri Çarlza məktubla beynəlxalq cavab kuponu göndərdi. Kuponun dövriyyəsinin təfərrüatlarını öyrənən Ponzi aşkar etdi ki, məzənnə nisbəti bir sıra Avropa ölkələrində alınmış kuponları ABŞ-da sərfəli şəkildə satmağa imkan verir. Ponzi Qiymətli Kağızlar və Birja Şirkətini (SXC) yaratdı və bir neçə investoru veksel müqabilində təklif etdiyi fırıldaqçılığı maliyyələşdirməyə inandırdı, onlara transatlantik ticarətdə cəmi 45 gündən sonra 50%, hətta 90 gündən sonra 100% qazanc vəd etdi ki, bu da əhəmiyyətli dərəcədə artıqdır. digər qiymətli kağızların emitentləri tərəfindən analoji ödənişlər. Ponzi əslində kuponları almaq niyyətində deyildi. Məsələ burasındadır ki, beynəlxalq cavab kuponu nağd pulla deyil, yalnız poçt markaları ilə dəyişdirilə bilərdi - yəni kuponlar spekulyasiya vasitəsi kimi uyğun deyildi. Bu məlumat gizli deyildi - hər kəs istəsə öyrənə bilərdi. Bununla belə, 1920-ci ilin iyul ayına qədər Ponzi hesablarını gündə 250.000 dollara satırdı. Həyəcan, digər şeylərlə yanaşı, pullu təsdiqlər dərc edən mətbuat (xüsusilə, Boston Post) tərəfindən gücləndirildi.
Post Magazine-də Ponzi şirkətinin etdiyi iddia edilən sərmayələri ödəmək üçün dövriyyədə 160 milyon kuponun olması lazım olduğu və o illərdə cəmi 27 min kuponun olduğu hesablanmış bir nəşrdən sonra piramida çökdü. dünya miqyasında şeylər əlindədir. 1920-ci il avqustun 10-da şirkəti bağlayarkən və onun daxili mühasibat uçotunu nəzərdən keçirərkən federal agentlər SXC-nin ümumiyyətlə pul yatırmadığını, sadəcə olaraq öz veksellərinin yeni buraxılışlarının satışından əldə olunan gəlirlə öhdəliklərini ödədiyini aşkar etdilər. Xoşbəxtlikdən investorlar üçün pulun bir hissəsi tapılaraq geri qaytarıldı. Onların hər biri orta hesabla vekselin nominal dəyərinin təxminən 37%-ni alıb.
Ponzi həbs olundu, ABŞ Poçt Xidmətinə qarşı dələduzluqda təqsirli bilinərək həbs edildi. Ümumilikdə o, 17 mindən çox insanı aldada bilib. 1924-cü ildə Çarlz Ponzinin sərvətinin qalıqları onun bəzi aldadılmış müştəriləri tərəfindən ölkənin Ali Məhkəməsində məhkəmə çəkişməsinin mövzusu oldu. İşi araşdıran Baş Hakim Uilyam Hovard Taft xüsusilə Ponzinin "kupon" müəssisəsinə cəmi 150 dollarla başladığını açıqladı.
Alban piramidaları
Faciəli hekayə 1996-1997-ci illərdə Albaniyada maliyyə piramidalarının yaranması ilə bağlıdır. Yeddi əsas piramida sxemi ölkənin illik ÜDM-nin 30%-ni təşkil edən təxminən 2 milyard dollar topladı. 1997-ci ildə piramidaların dağılmasından sonra hökumət asayişi bərpa etmək və qəzəbli əmanətçiləri sakitləşdirmək üçün orduya cəlb etməli oldu. İnsanlar öldü. Aleksandr Meksinin rəhbərlik etdiyi hökumət istefa verib.
Hüquqi baxımdan maliyyə piramidası
Maliyyə piramidası və fırıldaqçılıq
Çox vaxt "maliyyə piramidası" "fırıldaqçılıq" üçün sinonim kimi şərh olunur. Ancaq praktikada maliyyə piramidası fırıldaq olmaya bilər. MMM-2011 piramidasının təşkilinə görə Sergey Mavrodini mühakimə etmək cəhdlərinin tarixi bariz nümunə idi. Onlar heç də dələduzluqda yox, yalnız qeyri-qanuni biznesdə şəriklik zəminində cinayət işi qaldıra biliblər.
Maliyyə piramidasının tanınması problemi
Piramidalar qanunvericilikdəki çatışmazlıqlardan istifadə edirlər, çünki maliyyə piramidasını dağılmamışdan əvvəl müəyyən etmək mümkün deyil. Fırıldaqçılıq yolu ilə vəsaitləri mənimsəmək niyyəti aşkar olsa belə, qurbanlar həmişə belə tanınmaya bilər. Fırıldaqçı yığılan pulun mənimsənilmədiyini, ödənişlər üçün istifadə olunduğunu sübut etsə, cinayət məsuliyyətindən yayına bilər. Bunu sübut etmək üçün siz piramida təşkilatçısının investorların pulu ilə alınmış şəxsi əmlakını tapmaq lazımdır ki, bu da praktikada çox çətindir.
İstinadlar
- Joseph Rosenbloom. Consumer protection guide 1978 2014-09-12 at the Wayback Machine. Macmillan Information, Jan 1, 1978. С. 13.
- pyramid scheme 2012-01-26 at the Wayback Machine в словаре Мерриам-Вебстер (первое употребление: 1975).
- "Сотрудники минского управления Департамента финансовых расследований Комитета госконтроля разрушили финансовую пирамиду". 2016-10-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-10-01.
- "В Новосибирской области по требованию прокурора возбуждено уголовное дело в отношении организатора пирамиды «МММ 2011» Сергея Мавроди". 2012-05-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-07-27.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Maliyye piramidasi hemcinin investisiya piramidasi yeni istirakcilardan daimi vesait celb etmekle strukturun uzvlerine gelir temin etmek sistemi piramidanin ilk istirakcilarina gelir sonrakilarin hesabina odenilir Ekser hallarda esl gelir menbeyi gizledilir evezine uydurma ve ya ehemiyyetsiz gelir beyan edilir Saxtakarligi teskil eden melumatin deyisdirilmesi ve ya gizledilmesidir Bir qayda olaraq maliyye piramidasinin tesiscileri investorlara uzun muddet saxlanila bilmeyen yuksek gelir ved edir Eyni zamanda piramidanin butun istirakcilar qarsisinda ohdeliklerini odemek mumkun deyil Tipik olaraq maliyye piramidalari kommersiya qurumlari kimi qeydiyyata alinir ve mueyyen bir layihenin maliyyelesdirilmesi ucun vesait toplayir Eger layihenin real rentabelliyi investorlara ved edilen gelirden asagi olarsa ve ya umumiyyetle yoxdursa bu o demekdir ki yeni investorlarin vesaitlerinin bir hissesi gelirin odenilmesine serf olunur Bu veziyyetin tebii neticesi layihenin iflasi ve son investorlarin itkileridir Yigilan vesait likvid aktivlerin alinmasina serf edilmir derhal evvelki istirakcilara odenisler layihenin reklami ve teskilatcilar ucun gelir ucun istifade olunur Piramida ne qeder uzun muddet fealiyyet gosterse legv edildikden sonra mumkun gelirin faizi bir o qeder asagi olar Maliyye piramidasi ile real biznes layihesi arasindaki esas ferq gelir odeme menbeyidir Gelir odenislerinin meblegi davamli olaraq biznesin temin etdiyi elave deyerden artiqdirsa o zaman eminlikle deye bilerik ki layihe bir piramidadir Piramida sxemleri bir cox olkelerde qeyri qanunidir ve aciq sekilde qadagandir Cinayet qanunvericiliyinde bu emeli cezalandiran ayrica maddenin olmadigi bezi olkelerde maliyye piramidasinin yaradilmasi basqa cinayet kimi tesnif edile biler Meselen Belarusda 2016 ci ilin sentyabrinda beynelxalq maliyye piramidasinin yaradicilari qanunsuz sahibkarliq fealiyyeti ittihami ile saxlaniliblar TarixiDaglalesi heyecani Esas meqale Daglalesi heyecani 1636 1637 ci illerde Hollandiyada lale sogani ticaretinde ajiotaj bas verdi Nadir rengareng sortlarin qiymetleri 1620 ci illerde bir lampa ucun minlerle guldene catdi lakin 1630 cu illerin ortalarina qeder bu cicek yetisdirenlerin ve varli bilicilerin dar bir dairesinde ticaret idi 1636 ci ilin yayinda qeyri pesekar mohtekirler gelirli lale fyucers ticaretine qosuldular Alti ayliq cilgin ticaret zamani nadir novlerin lampalarinin qiymetleri defelerle artdi ve 1636 ci ilin noyabrinda adi elverisli sortlarin qiymetlerinde spekulyativ artim basladi 1637 ci ilin fevralinda heddinden artiq qizmis bazar cokdu ve teminatsiz lale muqavilelerinin saticilari ve alicilari arasinda uzun iller mehkeme cekismeleri basladi Daglalesi heyecani bezen maliyye piramidasi adlansa da spekulyativ qabarcigin esas numunesidir Ponzi sxemi Carlz Ponzi 1920 ci il ABS da ilk piramida Italiyadan olan muhacir Carlz Ponzi Ponzi terefinden yaradilmisdir 1919 cu ilin avqustunda ispan is adamlarindan biri Carlza mektubla beynelxalq cavab kuponu gonderdi Kuponun dovriyyesinin teferruatlarini oyrenen Ponzi askar etdi ki mezenne nisbeti bir sira Avropa olkelerinde alinmis kuponlari ABS da serfeli sekilde satmaga imkan verir Ponzi Qiymetli Kagizlar ve Birja Sirketini SXC yaratdi ve bir nece investoru veksel muqabilinde teklif etdiyi firildaqciligi maliyyelesdirmeye inandirdi onlara transatlantik ticaretde cemi 45 gunden sonra 50 hetta 90 gunden sonra 100 qazanc ved etdi ki bu da ehemiyyetli derecede artiqdir diger qiymetli kagizlarin emitentleri terefinden analoji odenisler Ponzi eslinde kuponlari almaq niyyetinde deyildi Mesele burasindadir ki beynelxalq cavab kuponu nagd pulla deyil yalniz poct markalari ile deyisdirile bilerdi yeni kuponlar spekulyasiya vasitesi kimi uygun deyildi Bu melumat gizli deyildi her kes istese oyrene bilerdi Bununla bele 1920 ci ilin iyul ayina qeder Ponzi hesablarini gunde 250 000 dollara satirdi Heyecan diger seylerle yanasi pullu tesdiqler derc eden metbuat xususile Boston Post terefinden guclendirildi Post Magazine de Ponzi sirketinin etdiyi iddia edilen sermayeleri odemek ucun dovriyyede 160 milyon kuponun olmasi lazim oldugu ve o illerde cemi 27 min kuponun oldugu hesablanmis bir nesrden sonra piramida cokdu dunya miqyasinda seyler elindedir 1920 ci il avqustun 10 da sirketi baglayarken ve onun daxili muhasibat ucotunu nezerden kecirerken federal agentler SXC nin umumiyyetle pul yatirmadigini sadece olaraq oz veksellerinin yeni buraxilislarinin satisindan elde olunan gelirle ohdeliklerini odediyini askar etdiler Xosbextlikden investorlar ucun pulun bir hissesi tapilaraq geri qaytarildi Onlarin her biri orta hesabla vekselin nominal deyerinin texminen 37 ni alib Ponzi hebs olundu ABS Poct Xidmetine qarsi deleduzluqda teqsirli bilinerek hebs edildi Umumilikde o 17 minden cox insani aldada bilib 1924 cu ilde Carlz Ponzinin servetinin qaliqlari onun bezi aldadilmis musterileri terefinden olkenin Ali Mehkemesinde mehkeme cekismesinin movzusu oldu Isi arasdiran Bas Hakim Uilyam Hovard Taft xususile Ponzinin kupon muessisesine cemi 150 dollarla basladigini aciqladi Alban piramidalari Facieli hekaye 1996 1997 ci illerde Albaniyada maliyye piramidalarinin yaranmasi ile baglidir Yeddi esas piramida sxemi olkenin illik UDM nin 30 ni teskil eden texminen 2 milyard dollar topladi 1997 ci ilde piramidalarin dagilmasindan sonra hokumet asayisi berpa etmek ve qezebli emanetcileri sakitlesdirmek ucun orduya celb etmeli oldu Insanlar oldu Aleksandr Meksinin rehberlik etdiyi hokumet istefa verib Huquqi baximdan maliyye piramidasiMaliyye piramidasi ve firildaqciliq Cox vaxt maliyye piramidasi firildaqciliq ucun sinonim kimi serh olunur Ancaq praktikada maliyye piramidasi firildaq olmaya biler MMM 2011 piramidasinin teskiline gore Sergey Mavrodini muhakime etmek cehdlerinin tarixi bariz numune idi Onlar hec de deleduzluqda yox yalniz qeyri qanuni biznesde seriklik zemininde cinayet isi qaldira bilibler Maliyye piramidasinin taninmasi problemi Piramidalar qanunvericilikdeki catismazliqlardan istifade edirler cunki maliyye piramidasini dagilmamisdan evvel mueyyen etmek mumkun deyil Firildaqciliq yolu ile vesaitleri menimsemek niyyeti askar olsa bele qurbanlar hemise bele taninmaya biler Firildaqci yigilan pulun menimsenilmediyini odenisler ucun istifade olundugunu subut etse cinayet mesuliyyetinden yayina biler Bunu subut etmek ucun siz piramida teskilatcisinin investorlarin pulu ile alinmis sexsi emlakini tapmaq lazimdir ki bu da praktikada cox cetindir IstinadlarJoseph Rosenbloom Consumer protection guide 1978 2014 09 12 at the Wayback Machine Macmillan Information Jan 1 1978 S 13 pyramid scheme 2012 01 26 at the Wayback Machine v slovare Merriam Vebster pervoe upotreblenie 1975 Sotrudniki minskogo upravleniya Departamenta finansovyh rassledovanij Komiteta goskontrolya razrushili finansovuyu piramidu 2016 10 02 tarixinde Istifade tarixi 2016 10 01 V Novosibirskoj oblasti po trebovaniyu prokurora vozbuzhdeno ugolovnoe delo v otnoshenii organizatora piramidy MMM 2011 Sergeya Mavrodi 2012 05 11 tarixinde Istifade tarixi 2014 07 27