Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Makroiqtisadi siyasət adətən 2 istiqamətdə tətbiq edilir. Monetar və Fiskal. Hər iki istiqamət iqtisadi sabitliyin, ÜDM-in artım səviyyəsinin və resursların tam istifadəsinin qorunub saxlanılması məqsədi ilə istifadə edilir.
Mərkəzi Banklar monetar siyasəti müxtəlif mexanizmlər vasitəsilə pul təklifini tənzimləməklə tətbiq edirlər. Məsələn, mərkəzi bank istiqraz almaqla pul təklifini artırır və bu da faiz dərəcəsini aşağı endirir. Əksinə sərt pul siyasəti yerinə yerirəcəksə, qiymətli kağızlar satır, pul təklifini azaldır və faiz dərəcəsini azaldır. Adətən bu siyasət pul təklifinə birbaşa yox dolayı yolla təsir edilərək həyata keçirilir. Banklar davamlı olaraq, faiz dərəcəsini sabit saxlamaq məqsədi ilə pul təklifində dəyişikliklər edirlər. Bəzi banklar isə faiz dərəcəsində dəyişiklik etməklə inflyasiya dərəcəsin tənzimləyirlər. Mərkəzi bannkların əsas məqsədi yüksək səviyyəli inflyasiya başvermədən istehsalın artırılmasını təmin etməkdir.
likvidlik tələsində effetsizdir. İnflyasiya və faiz dərəcəsi sıfıra yaxın olduqda, Mərkəzi bank ənənəvi yollarla monetar siyasət həyata keçirə bilmir. Bu zaman qeyri ənənəvi üsullar tətbiq edir: dövlət istiqrazları almaqdansa, korporativ qiymətli kağızlar almaqla istehsalın artımını təmin edir ya da uzunmüddətli istiqrazlar alır və qısa müddətli istirazlarını satır.
Fiskal siyasət hökumətin dövlət büdcəsinin gəlir və xərclərindən istifadə edərək iqtisadiyyata təsir etməsidir. Bu zaman istifadə edilən iqtisadi alətlərə xərclər, vergilər, borc misal ola bilər. Məsələn, istehsal potensial səviyyəsindən aşağı olduğu zaman dövlət xərcləri boş dayanmış resursların istifadəsinə yönəldilir. Dövlət xərcləri istehsaldakı bütün boşluğu doldurmamalıdır. Çünki multiplikativ effekt hesabına dövlət xərcləri iqtisadiyyata xərcləndiyindən daha çox təsir göstərir. Belə ki, əgər dövlət yol və körpü tikintisinə vəsait ayırırsa, bu istehsalı yalnız körpünün dəyəri qədər artırmır, həm də tikintidə çalışan işçilər öz istehlaklarını (və ya investisiyalarını) çoxaldır və istehsaldakı boşluğu doldurur.
Fiskal siyasət sıxışdırıb çıxarma effekti (crowding-out) ilə məhdudlaşır. Dövlət hər hansı layihə həyata keçirərkən nəzərə almalıdır ki, bu özəl sektor üçün çətinlik yaratmayacaq, yəni onların bu resurslardan istifadəsi məhdudlaşmayacaq. Sıxışdırıb çıxarma effekti o zaman baş verir ki, dövlət özəl sektorun görəcəyi işi həyata keçrir və əlavə istehsalı təmin etmir.
Fiskal siyasət avtomatik tənzimləyicilər vasitəsilə də həyata keçirilə bilər. Bu mexanizm vasitəsilə fizkal siyasətdə qərarın qəbul edilməsindəki gecikmənin səbəb olacağı mənfi effektlər minimum səviyyəyə endirilir. Bu tənzimləyicilərə misal olaraq, işsizliyin səviyyəsi artdıqca işsizlərə verilən müavinətklərin ümumi həcmi artmasını və gəlir azaldıqca vergi dərəcəsinin azalmasını göstərmək olar.
Müqayisə
İqtisadçılar adətən monetar siyasəti fiskal siyasətdən üstün tuturlar. Burada əsas iki səbəb var:
- Monetar siyasət müstəqil mərkəzi banklar tərəfindən həyata keçirilməsi;
- Mərkəzi Banklar iqtisadiyyatda baş verən dəyişikliklərə fiskal siyasətə nisbətən daha çevik reaksiya verməsi.
İstinadlar
- Mayer, Thomas (2002). "Monetary polic: role of". In Snowdon, Brian; Vane, Howard. An Encyclopedia of Macroeconomics. Northhampton, Massachusetts: Edward Elgar Publishing. Səh 495
- "Arxivlənmiş surət". 2022-09-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-12-12.
- Mayer, Thomas (2002). "Monetary polic: role of". In Snowdon, Brian; Vane, Howard. An Encyclopedia of Macroeconomics. Northhampton, Massachusetts: Edward Elgar Publishing. pp. 495–499. . 495
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Makroiqtisadi siyaset adeten 2 istiqametde tetbiq edilir Monetar ve Fiskal Her iki istiqamet iqtisadi sabitliyin UDM in artim seviyyesinin ve resurslarin tam istifadesinin qorunub saxlanilmasi meqsedi ile istifade edilir Merkezi Banklar monetar siyaseti muxtelif mexanizmler vasitesile pul teklifini tenzimlemekle tetbiq edirler Meselen merkezi bank istiqraz almaqla pul teklifini artirir ve bu da faiz derecesini asagi endirir Eksine sert pul siyaseti yerine yerirecekse qiymetli kagizlar satir pul teklifini azaldir ve faiz derecesini azaldir Adeten bu siyaset pul teklifine birbasa yox dolayi yolla tesir edilerek heyata kecirilir Banklar davamli olaraq faiz derecesini sabit saxlamaq meqsedi ile pul teklifinde deyisiklikler edirler Bezi banklar ise faiz derecesinde deyisiklik etmekle inflyasiya derecesin tenzimleyirler Merkezi bannklarin esas meqsedi yuksek seviyyeli inflyasiya basvermeden istehsalin artirilmasini temin etmekdir likvidlik telesinde effetsizdir Inflyasiya ve faiz derecesi sifira yaxin olduqda Merkezi bank enenevi yollarla monetar siyaset heyata kecire bilmir Bu zaman qeyri enenevi usullar tetbiq edir dovlet istiqrazlari almaqdansa korporativ qiymetli kagizlar almaqla istehsalin artimini temin edir ya da uzunmuddetli istiqrazlar alir ve qisa muddetli istirazlarini satir Budce vergi fiskal siyaseti Fiskal siyaset hokumetin dovlet budcesinin gelir ve xerclerinden istifade ederek iqtisadiyyata tesir etmesidir Bu zaman istifade edilen iqtisadi aletlere xercler vergiler borc misal ola biler Meselen istehsal potensial seviyyesinden asagi oldugu zaman dovlet xercleri bos dayanmis resurslarin istifadesine yoneldilir Dovlet xercleri istehsaldaki butun boslugu doldurmamalidir Cunki multiplikativ effekt hesabina dovlet xercleri iqtisadiyyata xerclendiyinden daha cox tesir gosterir Bele ki eger dovlet yol ve korpu tikintisine vesait ayirirsa bu istehsali yalniz korpunun deyeri qeder artirmir hem de tikintide calisan isciler oz istehlaklarini ve ya investisiyalarini coxaldir ve istehsaldaki boslugu doldurur Fiskal siyaset sixisdirib cixarma effekti crowding out ile mehdudlasir Dovlet her hansi layihe heyata kecirerken nezere almalidir ki bu ozel sektor ucun cetinlik yaratmayacaq yeni onlarin bu resurslardan istifadesi mehdudlasmayacaq Sixisdirib cixarma effekti o zaman bas verir ki dovlet ozel sektorun goreceyi isi heyata kecrir ve elave istehsali temin etmir Fiskal siyaset avtomatik tenzimleyiciler vasitesile de heyata kecirile biler Bu mexanizm vasitesile fizkal siyasetde qerarin qebul edilmesindeki gecikmenin sebeb olacagi menfi effektler minimum seviyyeye endirilir Bu tenzimleyicilere misal olaraq issizliyin seviyyesi artdiqca issizlere verilen muavinetklerin umumi hecmi artmasini ve gelir azaldiqca vergi derecesinin azalmasini gostermek olar MuqayiseIqtisadcilar adeten monetar siyaseti fiskal siyasetden ustun tuturlar Burada esas iki sebeb var Monetar siyaset musteqil merkezi banklar terefinden heyata kecirilmesi Merkezi Banklar iqtisadiyyatda bas veren deyisikliklere fiskal siyasete nisbeten daha cevik reaksiya vermesi IstinadlarMayer Thomas 2002 Monetary polic role of In Snowdon Brian Vane Howard An Encyclopedia of Macroeconomics Northhampton Massachusetts Edward Elgar Publishing Seh 495 Arxivlenmis suret 2022 09 04 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 12 12 Mayer Thomas 2002 Monetary polic role of In Snowdon Brian Vane Howard An Encyclopedia of Macroeconomics Northhampton Massachusetts Edward Elgar Publishing pp 495 499 ISBN 978 1 84542 180 9 495