Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
MakQill Universiteti (ing. McGill University) — Kanadanın ən qədim və nüfuzlu ali təhsil müəssisəsidir. Universitet Kanadanın Kvebek əyalətinin Monreal şəhərində yerləşir.
| MakGill Universiteti | |
|---|---|
| McGill University | |
 | |
 | |
| Əsası qoyulub | 1821 |
| Tip | Dövlət universiteti |
| Rektor | Arnold Steynberq |
| Tələbə sayı | 35300 |
| Şəhər | Monreal, Kvebek |
| Ölkə | |
| Sayt | mcgill.ca |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
MakQill Universitetinin adı tanınmış mesenat Ceyms MakQillin adı ilə bağlıdır. Ceyms MakQill 6 oktyabr 1744-cü ildə Şotlandiyanın Qlazqo şəhərində anadan olub və sonralar Kvebekdə məşhur tacir kimi tanınıb. C.MakQill ingilis və fransız dillərini mükəmməl bilən savadlı şəxs kimi var-dövlətini təhsilin inkişafına sərf etmək istəyib. Bu məqsədlə o, 10000 funt məbləğində 19 hektarlıq ərazi əldə edir. Lakin C.MakQill 1813-cü ildə vəfat etdiyi üçün arzularını reallaşdıra bilmir. Təhsilin Yaxşılaşdırılması üzrə Kral İnstitutu onun istəyini həyata keçirmək üçün universitet yaratmaq qərarına gəlir. C.MakQillin vəsiyyətnaməsində onun aldığı ərazidə ölümündən sonra ən azı 10 il ərzində ayırdığı vəsait hesabına ali məktəb tikilməsi, həmin məktəbin onun adı ilə adlandırılması göstərilir, əks təqdirdə, vəsiyyətnamədə göstərilənlərin həyat yoldaşının varislərinə çatması qeyd olunurdu. Beləcə, Desrivieres ailəsi (Ceyms MakQillin həyat yoldaşının varisləri) ilə uzun məhkəmə çəkişməsindən sonra Kral İnstitutu qalib gəlir və nəticədə 31 mart 1821-ci ildə kral IV Georq MakQill Kollecinin yaradılması haqqında sənədi imzalayır. Lakin kollecin binası olmadığı üçün ilk dərslər 27 yanvar 1829-cu ildə Burnsayd Pleysdə – C.MakQillin şəhərkənarı evində keçilir. Bu ev 1840-cı ilədək ali təhsil müəssisəsi kimi fəaliyyət göstərir (MakQill Universitetinin ilk binası olan İncəsənət Korpusunun tikildiyi ilə qədər).
1855–1893-cü illərdə ali təhsil müəssisəsinə tanınmış geoloq Con Uilyam Douson rəhbərlik edir. MakQill Kollecinin universitet kimi fəaliyyəti onun rəhbərliyi dövrünə təsadüf edir. C.Douson Monrealın varlı şəxslərini təhsil müəssisəsinə yardım etməyə cəlb edir və kampusun ərazisində yerləşən binaların çoxu hazırda onların adlarını daşıyır – Redpet Muzeyi, Redpet Kitabxanası, MakDonald Fizika, Kimya, Mühəndislik binaları, Strathcona Anatomiya və Stomatologiya korpusu və s. 1885-ci ildə təhsil müəssisəsinə rəsmi olaraq MakQill Universiteti adı verilir. 1848-ci ildə universitetin nəzdində Kanadada ilk hüquq fakültəsi, 1896-cı ildə isə Memarlıq Məktəbi fəaliyyətə başlayır.
1884-cü ildə Lord Strathcona kimi tanınan, universitetin əsas xeyriyyəçilərindən olan mesenat Donald Smit qadınların MakQill Universitetində təhsil almaları üçün fond yaradır. Sonralar onun şərəfinə burada təhsil alan qız tələbələr "Donaldlar" ("Donalds") adlandırılır. Universitetin ilk qız məzunu 1890-cı ildə Kerri Derik olur. 1888-ci ildən başlayaraq qız tələbələrə elmi dərəcələr verilir. 1899-cu ildə universitetin nəzdində qızlar üçün Kral Viktoriya Kolleci yaradılır. Hazırda bu kollec qızlar yataqxanası kimi fəaliyyət göstərir.
1900-cü ildə universitetdə MakLennan Kitabxanası yaradılır. 1905-ci ildə Donald Smit Monrealın qərbində kampus yaratmaq üçün böyük ərazi alır. 1907-ci ildə yaradılmış bu şəhərcik hazırda MakDonald Kampusu adlandırılır.
MakQill Universiteti Britaniya Kolumbiyası əyalətinin Vankuver və Viktoriya kimi böyük şəhərlərində təhsil müəssisəsi açan ilk Kanada universitetidir. 1903-cü ildə Viktoriya şəhərində incəsənət və elmlər üzrə ixtisaslaşmış Viktoriya Kolleci (hazırkı Viktoriya Universiteti), 1908-ci ildə Vankuver şəhərində MakQill Universitetinin Britaniya Kolumbiyasında kolleci yaradılır. Bu ali təhsil müəssisəsi 1915-ci ildə müstəqillik əldə edir və Britaniya Kolumbiyası Universiteti adlandırılır.
1969-cu ildə MakQill Universitetində "Français" (fransız) hərəkatı başlayır. Hərəkata Ontariodan olan politoloq Stenli Qrey rəhbərlik edir. Qeyd edək ki, bu zamana qədər MakQill Universitetinin rəsmi dili ingilis dili hesab olunur, fransızdilli tələbələrə isə 1835-ci ildən bu dildə yalnız diplom işi yazmağa icazə verilir. Kanada ikidilli dövlət olduğundan, əhalinin fransızdilli hissəsi buna qarşı çıxaraq, universitetdə ingilis dili ilə yanaşı, fransız dilinin də eyni hüquqa malik olmasını tələb edir. Bu hərəkat böyüklüyünə görə Monrealda ikinci ən böyük nümayiş hesab olunur. Lakin yenə də MakQill Universiteti rəsmi ikidilli ali məktəbə çevrilmir. Hazırda universitet tələbələrinin yalnız 18 faizi fransızdillidir. Bu gün MakQill Universiteti Kvebekdə fəaliyyət göstərən üç ingilisdilli ali məktəbdən biridir, yalnız hüquq fakültəsində ingilis dili ilə birgə fransız dilini də bilmək tələb olunur.
Müasir vəziyyəti
MakQill Universitetinin əsas kampusu Monreal şəhərinin mərkəzində Royal (Kral) dağının ətəyində 32 hektarlıq ərazidə Peel və MakQill metro stansiyalarının yanında yerləşir. Tələbə şəhərciyinin binalarının tikintisində birləşdirmə elementi kimi yerli boz əhəngdən istifadə olunub. Binalar parklarla əhatə edilib. Universitetin idman mərkəzləri və məşhur Molson stadionu Royal dağında yerləşir.
MakQill Universitetində də, başqa universitetlərdə olduğu kimi, tələbələr kampusun rezidensiyalarında yaşayırlar. Lakin universitet yalnız birinci kursları şəhərcik daxilində yataqxanalarla təmin edir. Qalan tələbələr kampusdan kənarda özlərinə yaşayış yerləri tapmalıdırlar. Birinci kursların əksəriyyəti Royal dağının ətəyində yerləşən MakKonnell, Molson, Hardner, Duqlas yataqxanalarından ibarət Yepiskop rezidensiyasında yaşayır. Universitetin ikinci ən böyük rezidensiyası qızlar üçün nəzərdə tutulmuş Viktoriya Kral Kollec yataqxanasıdır. Kampusun ən böyük yataqxanası 4 ulduzlu otelə malik "Nyu-Rez" rezidensiyasıdır. 2009-cu ilin aprelində MakQill Universiteti Qərbi Şerbruk, 475 küçəsində 4 ulduzlu Şeraton hoteli əldə edərək onu yataqxanaya çevirir və həmin ilin payızında tələbələrin istifadəsinə verir. Tələbələr binanı Şerbruk və ya "Nyu-Nyu-Rez" adlandırırlar. Yuxarı kurs tələbələrinin əksəriyyəti kampusdan şərqdə "MakQill Getto" (getto – orta əsrlərdə bəzi ölkələrin iri şəhərlərində yəhudilər üçün ayrılan xüsusi məhəllələr) adlanan ərazidə yaşayır. Kampusa yaxın ərazilərdə icarə haqqı qiymətləri baha olduğundan tələbələr qıraq rayonlara üstünlük verirlər.
MakQill Universitetinin ikinci şəhərciyi Monrealın qərbində 6,5 km2
ərazidə yerləşən MakDonald Kampusudur. Burada kənd təsərrüfatı və ətraf mühit haqqında elmlər fakültəsi, Dietologiya və İnsanın Qidalanması, Ətraf Mühitin Mühafizəsi məktəbləri, Parazitologiya İnstitutu, Morqan Dendarisi və J.S. Marşall Radar Rəsədxanası yerləşir. Morqan Dendarisi 1945-ci ildə yaradılıb və 2,5 km2 ərazidə yerləşir. Bu meşə qoruğunda növlərin yaradılması, qorunması, genişləndirilməsi, meşə təsərrüfatının inkişafı və s. üzrə müxtəlif tədqiqatlar, proqramlar həyata keçirilir.
MakQill Universitetində 11 fakültə və 10 məktəb fəaliyyət göstərir:
Kənd təsərrüfatı və ətraf mühit haqqında elmlər fakültəsinə Dietologiya və İnsanın Qidalanması, Ətraf Mühitin Mühafizəsi məktəbləri daxildir.
İncəsənət fakültəsinə İctimai Fəaliyyət və Ətraf Mühitin Mühafizəsi məktəbləri daxildir.
Stomatologiya fakültəsi əsas kampusun ərazisində yerləşir, Kanadanın ən yüksək ixtisaslaşmış stomatoloqlarını hazırlayır.
Pedaqogika fakültəsinə Kitabxana və İnformasiya Tədqiqatları Ali Məktəbi daxildir.
Mühəndislik fakültəsində Memarlıq və Şəhərsalma məktəbləri fəaliyyət göstərir.
Hüquq fakültəsi əsas kampusda, şəhərin mərkəzi hissəsində yerləşir, insan hüquqlarının qorunması üzrə mühüm layihələr həyata keçirir. Kanadada yaranan ilk hüquq fakültəsidir.
Dezotel menecment fakültəsi 1906-cı ildə yaradılıb və dünyanın aparıcı biznes məktəblərindən biridir.
Tibb fakültəsinə Kommunikasiya Elmləri və Pozulmalar, Tibb bacısı, Fiziki və Əmək Müalicəsi məktəbləri daxildir.
Şulix musiqi fakültəsi əsas kampusda yerləşir, dünyaya yüksək səviyyəli musiqi xadimləri bəxş edib.
İlahiyyat fakültəsi 1948-ci ildə yaradılıb və bütün dünya dinlərinin öyrənilməsi ilə məşğuldur.
Dəqiq elmlər fakültəsinə İnformasiya Texnologiyaları və Ətraf Mühitin Mühafizəsi məktəbləri daxildir.
Burada mövcud olan digər akademik bölmələrdən Təhsilin Davametdirilməsi Mərkəzini, Ali və Doktorantura Tədqiqatları Ofisini qeyd etmək olar.
Kanadada ilk tibb fakültəsi 1832-ci ildə MakQill Universitetində yaradılıb. Fakültə MakQill Universitetinin Sağlamlıq Mərkəzinə daxildir. Mərkəzdə 5 hospital – Monreal Uşaq, ümumi, Kral Viktoriya, Nevrologiya İnstitutu, çest (Sandıq) İnstitutu xəstəxanaları yerləşir. MakQill Universitetinin Sağlamlıq Mərkəzi ölkənin ən müasir xəstəxana-tədqiqat imkanlarına malik tibb müəssisəsidir. Burada 500-dən çox tədqiqatçı və həkim, 1000-ə yaxın diplomlu mütəxəssis və doktorant çalışır, mərkəzdə 100 milyon dollar dəyərində tədqiqatlar həyata keçirilir. Bundan başqa, universitetin nəzdində Ser Mortimer Devis – Yəhudi ümumi Xəstəxanası, Duqlas Psixi Sağlamlıq İnstitutu və Müqəddəs Məryəm Hospital Mərkəzi fəaliyyət göstərir.
MakQill Universitetinin kitabxana sisteminə Monreal Mərkəzi və MakDonald kampuslarında yerləşən 13 sahə kitabxanası daxildir. Kitabxana kolleksiyasına 6 milyon cilddən çox kitab, jurnal, val, mikroforma, audio – və videokaset, DVD, kompakt disk, onlayn verilənlər bazası və indekslər daxildir. Bu, böyüklüyünə görə Kanadanın dördüncü akademik kitabxanasıdır. Kitabxanada bütün sahələr üzrə ingilis və fransız dillərində onlayn kataloq mövcuddur. Humanitar və ictimai elmlər üzrə kitablar Maklennan və Redpet kitabxanalarında toplanıb. Nadir Kitablar və Xüsusi Kolleksiyalar Kitabxanasında incəsənət, memarlıq, tarix, ədəbiyyat və s., Osler Kitabxanasında tibb, həyat elmləri üzrə müxtəlif kitablar var.
MakQill Universiteti kitabxanası Kanada Elmi-Texniki Kitabxanalar, Tədqiqat Kitabxanaları assosiasiyalarının üzvüdür.
MakQill Universitetinin kansleri Arnold Steynberq, vitse-kansleri isə Hizer Manro-Blyumdur. Universitet həmçinin İdarəçilər Şurası tərəfindən idarə olunur. Şuranın sədri Robert Rabinoviçdir. Ali təhsil müəssisəsində 1616 nəfər akademik, 3457 nəfər inzibati heyət fəaliyyət göstərir. Akademik heyətin 135 nəfəri Kanada Kral Cəmiyyətinin üzvüdür. Universitetin hüquq üzrə professoru Paul-Andre Crepeau, biokimya üzrə professoru Filipp Qross və iqtisadiyyat üzrə professoru Jan-Mari Dyufura mükəmməl karyera əldə etmələri, mövcud əyalətin elmi, ictimai tərəqqisinə böyük töhfələr verdikləri üçün hər il Kvebek Prizinə layiq görülürlər. Psixoloq, MakQill Universitetinin fəxri professoru Ronald Melzak Kanada Tibbi Memorialının 76 üzvündən biridir.
Elmi nailiyyətləri
MakQill Universiteti yarandığı gündən dünya elminə yeni nailiyyətlər verməyə başlayıb. Belə ki, 1899-cu ildə professor Ernest Rezerford radon adlanan radiaktiv qazı kəşf edir. Radon uzun illər xərçəng xəstəliyinin müalicəsində, şüa terapiyasında istifadə olunub. 1902-ci ildə E. Rezerford kimyaçı Frederik Soddi ilə birgə atomun parçalanması və transmutasiya üzrə nəzəriyyə irəli sürürlər. Onlar aşkar edirlər ki, atomlar bir-birlərindən müxtəlif materiya formalarında qopa bilərlər. Bu kəşf 1908-ci ildə kimya üzrə Nobel mükafatına layiq görülür.
1936-cı ildə universitetin tədqiqatçısı Moda Abbott "Anadangəlmə ürək qüsurları" atlasını nəşr etdirir. Kitab uzun illərin araşdırmalarının nəticəsi olaraq çox böyük uğur əldə edir və müəllif M. Abbott ürək xəstəlikləri üzrə aparıcı dünya ekspertinə çevrilir.
1940-cı ildə professor Herbert Henri Casperilk beyinin elektrik fəallığını öyrənmək üçün ilk dəfə olaraq elektroensefaloqrammadan (EEQ) istifadə edir. Elektroensefaloqrammanın köməyi ilə beyin xərçəngi, kəllə-beyin travmaları və s. xəstəliklərin müalicəsində istifadə olunur. Epilepsiyanın diaqnozunda elektroensefaloqramma ən vacib alət hesab edilir.
1952-ci ildə universitetin tədqiqatçısı Hayns Lemann şizofreniyanın müalicəsində "Xlorpromazin" adlı preparatdan istifadə edərək, müasir psixiatrik yardıma böyük töhfə edir. 1957-ci ildə tədqiqatçı Tomas çanq dünyada ilk süni özək yaradır. Universitetin professoru Robert Bell yeni radioaktivlik formasını kəşf edir. 1965-ci ildə Sem Fridman və Fil Qold insanın qanında mövcud olan və xərçəng xəstəliyini yaradan embrional antigen adlı zülal növünü aşkarlayırlar.
1980-ci ildə biotexnologiya üzrə professor Kelvin Oqilvi bir neçə saat ərzində DNK-nın ardıcıl düzülüşünü mümkün edən genlərin avtomatlaşdırılmış sintezatorunu kəşf edir. 1986-cı ildə Oqilvi yeni preparatların yaradılmasına gətirən RNK-nın sintezini, 1993-cü ildə isə tədqiqatçılar Denis Fiqreviç, Hay Yun Hoto və Aldis Krizus Lu Heriq adlanan irsi xəstəliyin səbəbkarı olan geni müəyyənləşdirirlər.
1998-ci ildə universitetin psixiatriya üzrə professoru Sonia Lyupien stress hormonlarını – yaddaşın itirilməsinə gətirən davamlı kartizolun dərəcəsini müəyyən edir. Bu kəşf bir çox irsi xəstəliklərin müalicəsində böyük rol oynayır. Eləcə də həmin il tədqiqatçılar Filipp Qros və Emil Skameni siçanlarda bir çox infeksion xəstəliklərə, xüsusilə vərəm və cüzam xəstəliklərinə səbəb olan gen aşkarlayırlar.
2005-ci ildə Ceremi Cas yoğun bağırsaqdakı xərçəng xəstəliyinin yaradıcısı olan geni müəyyən edir. Nəticədə inkişaf etmiş ölkələrdə xərçəngin çətin formaları müalicə edilir. Elə həmin il professor Viki Kaspi neytron ulduz – pulsarı kəşf edir. Onun tədqiqat qrupu Süd Yolu qalaktikasında 20-dən çox pulsar aşkarlayır.
2006-cı ildə həkim Renso Cecere başda olmaqla MakQill Universitetinin həkimləri 65 yaşlı Jerar Lenjevenin üzərində ürək inplantasiyası əməliyyatı həyata keçirirlər. Onların yaratdığı süni ürək 10 il fəaliyyət göstərmək qabiliyyətinə malik olur, bu da həmin ana qədər yaradılmış ən uzunömürlü mexaniki ürək olur. 2006-cı ildə universitetin paleontoloqu Hans Larsson Qütb dairəsinə ekspedisiyası zamanı nəhəng dəniz canlısı ixtiozavrın qalıqlarını aşkar edir. Tapıntı qədim dəniz həyatının miqrasiyasının öyrənilməsinə önəmli töhfə verir.
2007-ci ildə kardioloqlar Co Martucci və Adrian Dancea ilk qapalı ürək əməliyyatı (kəsiksiz) həyata keçirir və xəstə 48 saatdan sonra evə buraxılır. Bu təcrübə sayəsində açıq cərrahiyyədə və ürək qüsurları xəstəliklərinin müalicəsində böyük uğurlar əldə etmək mümkündür. Həmin il universitetin Onkologiya Mərkəzinin direktoru Mişel Trimblinin rəhbərliyi ilə süd vəzilərində xərçəngə səbəb olan PTP1B geni müəyyən edilir. Hazırda həmin genin ingibitorları süd vəzilərində xərçəng aşkarlanan xəstələrin üzərində təcrübədən keçirilir.
Büdcəsi
2007–2008-ci illərin nəticələrinə əsasən MakQill Universitetinin ümumi gəlirlərinin məbləği 1 074 061 000 Kanada dolları təşkil edib. Bu gəlirin 318840000 dolları Kvebek hökumətinin qrantlarından, 19158000 dolları federal hökumətin tədqiqatlara ayırdığı vəsaitdən, 292411000 dolları tədqiqat qrantlarından, 160334000 dolları təhsil haqqından, 105713000 dolları ianə və yardımlardan, 87694000 dolları investisiya və faiz gəlirlərindən, 89881000 dolları isə əlavə gəlirlərdən ibarət olub.
Təhsil haqqı
MakQill Universitetində 2009–2010-cu tədris ilində təhsil haqqı Kvebek sakinləri üçün 1868 dollar, Kanadanın müxtəlif bölgələrindən gələn tələbələr üçün 5378, əcnəbilər üçün isə 15000-dən başlayaraq seçilmiş proqram çərçivəsində artır.
MakQill Universiteti dünyanın ən nüfuzlu ali təhsil müəssisələrindən biridir. Qabaqcıl elmi-tədqiqat mərkəzi olaraq bu ali məktəb dünya elminin inkişafında böyük rol oynayır. Xüsusilə tibb elmi üzrə ali təhsil müəssisəsinin əldə etdiyi nailiyyətlər danılmazdır. Universitetin 8 məzunu Nobel mükafatına layiq görülüb.
Hazırda MakQill Universitetində ümumilikdə 35 300 tələbə təhsil alır. Onların 7 975-ni magistr və doktorant, qalanlarını isə bakalavrlar təşkil edirlər. Universitetdə oxuyan əcnəbi tələbələrin sayı 6829 nəfərdir.
Xarici əlaqələri
"Universitas 21"-ə daxildir.
Reytinqi
| 2015/16 | 2014/15 | 2013/14 | 2012/13 | 2011/12 | 2010/11 |
|---|---|---|---|---|---|
| 24 | 21 | 21 | 18 | 17 | 19 |
| 2015/16 | 2014/15 | 2013/14 | 2012/13 | 2011/12 | 2010/11 |
|---|---|---|---|---|---|
| 38 | 39 | 35 | 34 | 28 | 35 |
Məşhur məzunları
Buranın məzunu olan məşhurlardan misal olaraq aşağıdakıların adlarını çəkmək olar:
- Vike-Freyberq – Latviya Respublikasının 6-cı prezidenti;
- Daniel Oduber Quiros – Kosta-Rikanın sabiq prezidenti;
- Əhməd Nazif – Misirin Baş naziri;
- Jonn Abbott – Kanadanın üçüncü Baş naziri;
- Uilfrid Laurier – Kanadanın yeddinci Baş naziri;
- Zbiqnev Bjezinski – ABŞ-nin sabiq prezidenti Cimmi Karterin milli təhlükəsizlik üzrə məsləhətçisi;
- Ceyms Neysmit – basketbol oyununun yaradıcısı;
- Ernest Rezerford – kimya üzrə Nobel mükafatı laureatı;
- Frederik Soddi – kimya üzrə Nobel mükafatı laureatı;
- Rudolf Markus – kimya üzrə Nobel mükafatı laureatı;
- Uillard Boyl – fizika üzrə Nobel mükafatı laureatı;
- Robert Mandell – iqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı;
- Cek Szostak – tibb və fiziologiya üzrə Nobel mükafatı laureatı;
- Endryu Viktor Şalli – tibb və fiziologiya üzrə Nobel mükafatı laureatı;
- Devid Hanter Hyubel – tibb və fiziologiya üzrə Nobel mükafatı laureatı;
- J. Payette – Kanadanın tanınmış astronavtı;
- D. Uilliams – Kanadanın tanınmış astronavtı;
- R. Thirsk – Kanadanın tanınmış astronavtı.
Həmçinin bax
Mənbə
- Lamiyə Əliyeva, Dünya universitetləri: MakQill Universiteti 2014-09-09 at the Wayback Machine, "Azərbaycan müəllimi" qəzeti, 31.12.2009, № 51. (az.)
İstinadlar
- Directory of Open Access Journals. 2003.
- . 2011-05-21 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-10-12.
- "QS World University Rankings (2015)". 2016-02-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-09-16.
- "QS World University Rankings (2014)". 2016-02-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-04-11.
- "QS World University Rankings (2013)". 2016-10-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-04-11.
- "QS World University Rankings (2012)". 2019-05-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-04-11.
- . 2011-10-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-04-11.
- . 2011-04-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-04-11.
- "THE World University Rankings (2015-2016)". Times Higher Education. 2016-10-31 tarixində . İstifadə tarixi: 11 mart 2016. (#apostrophe_markup)
- "THE World University Rankings (2014-2015)". Times Higher Education. 2015-05-29 tarixində . İstifadə tarixi: 12 aprel 2015. (#apostrophe_markup)
- "THE World University Rankings (2013-2014)". Times Higher Education. 2013-10-04 tarixində . İstifadə tarixi: 12 aprel 2015. (#apostrophe_markup)
- "THE World University Rankings (2012-2013)". Times Higher Education. 2015-05-30 tarixində . İstifadə tarixi: 12 aprel 2015. (#apostrophe_markup)
- "THE World University Rankings (2011-2012)". Times Higher Education. 2015-04-02 tarixində . İstifadə tarixi: 12 aprel 2015. (#apostrophe_markup)
- "THE World University Rankings (2010-2011)". Times Higher Education. 2015-05-30 tarixində . İstifadə tarixi: 12 aprel 2015. (#apostrophe_markup)
Xarici keçidlər
- mcgill.edu.ca — MakGill Universitetinin rəsmi saytı
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
MakQill Universiteti ing McGill University Kanadanin en qedim ve nufuzlu ali tehsil muessisesidir Universitet Kanadanin Kvebek eyaletinin Monreal seherinde yerlesir MakGill UniversitetiMcGill University45 30 15 sm e 73 34 28 q u Esasi qoyulub 1821Tip Dovlet universitetiRektor Arnold SteynberqTelebe sayi 35300Seher Monreal KvebekOlke KanadaSayt mcgill ca Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiMakQill Universitetinin adi taninmis mesenat Ceyms MakQillin adi ile baglidir Ceyms MakQill 6 oktyabr 1744 cu ilde Sotlandiyanin Qlazqo seherinde anadan olub ve sonralar Kvebekde meshur tacir kimi taninib C MakQill ingilis ve fransiz dillerini mukemmel bilen savadli sexs kimi var dovletini tehsilin inkisafina serf etmek isteyib Bu meqsedle o 10000 funt mebleginde 19 hektarliq erazi elde edir Lakin C MakQill 1813 cu ilde vefat etdiyi ucun arzularini reallasdira bilmir Tehsilin Yaxsilasdirilmasi uzre Kral Institutu onun isteyini heyata kecirmek ucun universitet yaratmaq qerarina gelir C MakQillin vesiyyetnamesinde onun aldigi erazide olumunden sonra en azi 10 il erzinde ayirdigi vesait hesabina ali mekteb tikilmesi hemin mektebin onun adi ile adlandirilmasi gosterilir eks teqdirde vesiyyetnamede gosterilenlerin heyat yoldasinin varislerine catmasi qeyd olunurdu Belece Desrivieres ailesi Ceyms MakQillin heyat yoldasinin varisleri ile uzun mehkeme cekismesinden sonra Kral Institutu qalib gelir ve neticede 31 mart 1821 ci ilde kral IV Georq MakQill Kollecinin yaradilmasi haqqinda senedi imzalayir Lakin kollecin binasi olmadigi ucun ilk dersler 27 yanvar 1829 cu ilde Burnsayd Pleysde C MakQillin seherkenari evinde kecilir Bu ev 1840 ci iledek ali tehsil muessisesi kimi fealiyyet gosterir MakQill Universitetinin ilk binasi olan Incesenet Korpusunun tikildiyi ile qeder 1855 1893 cu illerde ali tehsil muessisesine taninmis geoloq Con Uilyam Douson rehberlik edir MakQill Kollecinin universitet kimi fealiyyeti onun rehberliyi dovrune tesaduf edir C Douson Monrealin varli sexslerini tehsil muessisesine yardim etmeye celb edir ve kampusun erazisinde yerlesen binalarin coxu hazirda onlarin adlarini dasiyir Redpet Muzeyi Redpet Kitabxanasi MakDonald Fizika Kimya Muhendislik binalari Strathcona Anatomiya ve Stomatologiya korpusu ve s 1885 ci ilde tehsil muessisesine resmi olaraq MakQill Universiteti adi verilir 1848 ci ilde universitetin nezdinde Kanadada ilk huquq fakultesi 1896 ci ilde ise Memarliq Mektebi fealiyyete baslayir 1884 cu ilde Lord Strathcona kimi taninan universitetin esas xeyriyyecilerinden olan mesenat Donald Smit qadinlarin MakQill Universitetinde tehsil almalari ucun fond yaradir Sonralar onun serefine burada tehsil alan qiz telebeler Donaldlar Donalds adlandirilir Universitetin ilk qiz mezunu 1890 ci ilde Kerri Derik olur 1888 ci ilden baslayaraq qiz telebelere elmi dereceler verilir 1899 cu ilde universitetin nezdinde qizlar ucun Kral Viktoriya Kolleci yaradilir Hazirda bu kollec qizlar yataqxanasi kimi fealiyyet gosterir 1900 cu ilde universitetde MakLennan Kitabxanasi yaradilir 1905 ci ilde Donald Smit Monrealin qerbinde kampus yaratmaq ucun boyuk erazi alir 1907 ci ilde yaradilmis bu sehercik hazirda MakDonald Kampusu adlandirilir MakQill Universiteti Britaniya Kolumbiyasi eyaletinin Vankuver ve Viktoriya kimi boyuk seherlerinde tehsil muessisesi acan ilk Kanada universitetidir 1903 cu ilde Viktoriya seherinde incesenet ve elmler uzre ixtisaslasmis Viktoriya Kolleci hazirki Viktoriya Universiteti 1908 ci ilde Vankuver seherinde MakQill Universitetinin Britaniya Kolumbiyasinda kolleci yaradilir Bu ali tehsil muessisesi 1915 ci ilde musteqillik elde edir ve Britaniya Kolumbiyasi Universiteti adlandirilir 1969 cu ilde MakQill Universitetinde Francais fransiz herekati baslayir Herekata Ontariodan olan politoloq Stenli Qrey rehberlik edir Qeyd edek ki bu zamana qeder MakQill Universitetinin resmi dili ingilis dili hesab olunur fransizdilli telebelere ise 1835 ci ilden bu dilde yalniz diplom isi yazmaga icaze verilir Kanada ikidilli dovlet oldugundan ehalinin fransizdilli hissesi buna qarsi cixaraq universitetde ingilis dili ile yanasi fransiz dilinin de eyni huquqa malik olmasini teleb edir Bu herekat boyukluyune gore Monrealda ikinci en boyuk numayis hesab olunur Lakin yene de MakQill Universiteti resmi ikidilli ali mektebe cevrilmir Hazirda universitet telebelerinin yalniz 18 faizi fransizdillidir Bu gun MakQill Universiteti Kvebekde fealiyyet gosteren uc ingilisdilli ali mektebden biridir yalniz huquq fakultesinde ingilis dili ile birge fransiz dilini de bilmek teleb olunur Muasir veziyyetiMakQill Universitetinin esas kampusu Monreal seherinin merkezinde Royal Kral daginin eteyinde 32 hektarliq erazide Peel ve MakQill metro stansiyalarinin yaninda yerlesir Telebe seherciyinin binalarinin tikintisinde birlesdirme elementi kimi yerli boz ehengden istifade olunub Binalar parklarla ehate edilib Universitetin idman merkezleri ve meshur Molson stadionu Royal daginda yerlesir MakQill Universitetinde de basqa universitetlerde oldugu kimi telebeler kampusun rezidensiyalarinda yasayirlar Lakin universitet yalniz birinci kurslari sehercik daxilinde yataqxanalarla temin edir Qalan telebeler kampusdan kenarda ozlerine yasayis yerleri tapmalidirlar Birinci kurslarin ekseriyyeti Royal daginin eteyinde yerlesen MakKonnell Molson Hardner Duqlas yataqxanalarindan ibaret Yepiskop rezidensiyasinda yasayir Universitetin ikinci en boyuk rezidensiyasi qizlar ucun nezerde tutulmus Viktoriya Kral Kollec yataqxanasidir Kampusun en boyuk yataqxanasi 4 ulduzlu otele malik Nyu Rez rezidensiyasidir 2009 cu ilin aprelinde MakQill Universiteti Qerbi Serbruk 475 kucesinde 4 ulduzlu Seraton hoteli elde ederek onu yataqxanaya cevirir ve hemin ilin payizinda telebelerin istifadesine verir Telebeler binani Serbruk ve ya Nyu Nyu Rez adlandirirlar Yuxari kurs telebelerinin ekseriyyeti kampusdan serqde MakQill Getto getto orta esrlerde bezi olkelerin iri seherlerinde yehudiler ucun ayrilan xususi mehelleler adlanan erazide yasayir Kampusa yaxin erazilerde icare haqqi qiymetleri baha oldugundan telebeler qiraq rayonlara ustunluk verirler MakQill Universitetinin ikinci seherciyi Monrealin qerbinde 6 5 km2 erazide yerlesen MakDonald Kampusudur Burada kend teserrufati ve etraf muhit haqqinda elmler fakultesi Dietologiya ve Insanin Qidalanmasi Etraf Muhitin Muhafizesi mektebleri Parazitologiya Institutu Morqan Dendarisi ve J S Marsall Radar Resedxanasi yerlesir Morqan Dendarisi 1945 ci ilde yaradilib ve 2 5 km2 erazide yerlesir Bu mese qorugunda novlerin yaradilmasi qorunmasi genislendirilmesi mese teserrufatinin inkisafi ve s uzre muxtelif tedqiqatlar proqramlar heyata kecirilir MakQill Universitetinde 11 fakulte ve 10 mekteb fealiyyet gosterir Kend teserrufati ve etraf muhit haqqinda elmler fakultesine Dietologiya ve Insanin Qidalanmasi Etraf Muhitin Muhafizesi mektebleri daxildir Incesenet fakultesine Ictimai Fealiyyet ve Etraf Muhitin Muhafizesi mektebleri daxildir Stomatologiya fakultesi esas kampusun erazisinde yerlesir Kanadanin en yuksek ixtisaslasmis stomatoloqlarini hazirlayir Pedaqogika fakultesine Kitabxana ve Informasiya Tedqiqatlari Ali Mektebi daxildir Muhendislik fakultesinde Memarliq ve Sehersalma mektebleri fealiyyet gosterir Huquq fakultesi esas kampusda seherin merkezi hissesinde yerlesir insan huquqlarinin qorunmasi uzre muhum layiheler heyata kecirir Kanadada yaranan ilk huquq fakultesidir Dezotel menecment fakultesi 1906 ci ilde yaradilib ve dunyanin aparici biznes mekteblerinden biridir Tibb fakultesine Kommunikasiya Elmleri ve Pozulmalar Tibb bacisi Fiziki ve Emek Mualicesi mektebleri daxildir Sulix musiqi fakultesi esas kampusda yerlesir dunyaya yuksek seviyyeli musiqi xadimleri bexs edib Ilahiyyat fakultesi 1948 ci ilde yaradilib ve butun dunya dinlerinin oyrenilmesi ile mesguldur Deqiq elmler fakultesine Informasiya Texnologiyalari ve Etraf Muhitin Muhafizesi mektebleri daxildir Burada movcud olan diger akademik bolmelerden Tehsilin Davametdirilmesi Merkezini Ali ve Doktorantura Tedqiqatlari Ofisini qeyd etmek olar Kanadada ilk tibb fakultesi 1832 ci ilde MakQill Universitetinde yaradilib Fakulte MakQill Universitetinin Saglamliq Merkezine daxildir Merkezde 5 hospital Monreal Usaq umumi Kral Viktoriya Nevrologiya Institutu cest Sandiq Institutu xestexanalari yerlesir MakQill Universitetinin Saglamliq Merkezi olkenin en muasir xestexana tedqiqat imkanlarina malik tibb muessisesidir Burada 500 den cox tedqiqatci ve hekim 1000 e yaxin diplomlu mutexessis ve doktorant calisir merkezde 100 milyon dollar deyerinde tedqiqatlar heyata kecirilir Bundan basqa universitetin nezdinde Ser Mortimer Devis Yehudi umumi Xestexanasi Duqlas Psixi Saglamliq Institutu ve Muqeddes Meryem Hospital Merkezi fealiyyet gosterir MakQill Universitetinin kitabxana sistemine Monreal Merkezi ve MakDonald kampuslarinda yerlesen 13 sahe kitabxanasi daxildir Kitabxana kolleksiyasina 6 milyon cildden cox kitab jurnal val mikroforma audio ve videokaset DVD kompakt disk onlayn verilenler bazasi ve indeksler daxildir Bu boyukluyune gore Kanadanin dorduncu akademik kitabxanasidir Kitabxanada butun saheler uzre ingilis ve fransiz dillerinde onlayn kataloq movcuddur Humanitar ve ictimai elmler uzre kitablar Maklennan ve Redpet kitabxanalarinda toplanib Nadir Kitablar ve Xususi Kolleksiyalar Kitabxanasinda incesenet memarliq tarix edebiyyat ve s Osler Kitabxanasinda tibb heyat elmleri uzre muxtelif kitablar var MakQill Universiteti kitabxanasi Kanada Elmi Texniki Kitabxanalar Tedqiqat Kitabxanalari assosiasiyalarinin uzvudur MakQill Universitetinin kansleri Arnold Steynberq vitse kansleri ise Hizer Manro Blyumdur Universitet hemcinin Idareciler Surasi terefinden idare olunur Suranin sedri Robert Rabinovicdir Ali tehsil muessisesinde 1616 nefer akademik 3457 nefer inzibati heyet fealiyyet gosterir Akademik heyetin 135 neferi Kanada Kral Cemiyyetinin uzvudur Universitetin huquq uzre professoru Paul Andre Crepeau biokimya uzre professoru Filipp Qross ve iqtisadiyyat uzre professoru Jan Mari Dyufura mukemmel karyera elde etmeleri movcud eyaletin elmi ictimai tereqqisine boyuk tohfeler verdikleri ucun her il Kvebek Prizine layiq gorulurler Psixoloq MakQill Universitetinin fexri professoru Ronald Melzak Kanada Tibbi Memorialinin 76 uzvunden biridir Elmi nailiyyetleriMakQill Universiteti yarandigi gunden dunya elmine yeni nailiyyetler vermeye baslayib Bele ki 1899 cu ilde professor Ernest Rezerford radon adlanan radiaktiv qazi kesf edir Radon uzun iller xerceng xesteliyinin mualicesinde sua terapiyasinda istifade olunub 1902 ci ilde E Rezerford kimyaci Frederik Soddi ile birge atomun parcalanmasi ve transmutasiya uzre nezeriyye ireli sururler Onlar askar edirler ki atomlar bir birlerinden muxtelif materiya formalarinda qopa bilerler Bu kesf 1908 ci ilde kimya uzre Nobel mukafatina layiq gorulur 1936 ci ilde universitetin tedqiqatcisi Moda Abbott Anadangelme urek qusurlari atlasini nesr etdirir Kitab uzun illerin arasdirmalarinin neticesi olaraq cox boyuk ugur elde edir ve muellif M Abbott urek xestelikleri uzre aparici dunya ekspertine cevrilir 1940 ci ilde professor Herbert Henri Casperilk beyinin elektrik fealligini oyrenmek ucun ilk defe olaraq elektroensefaloqrammadan EEQ istifade edir Elektroensefaloqrammanin komeyi ile beyin xercengi kelle beyin travmalari ve s xesteliklerin mualicesinde istifade olunur Epilepsiyanin diaqnozunda elektroensefaloqramma en vacib alet hesab edilir 1952 ci ilde universitetin tedqiqatcisi Hayns Lemann sizofreniyanin mualicesinde Xlorpromazin adli preparatdan istifade ederek muasir psixiatrik yardima boyuk tohfe edir 1957 ci ilde tedqiqatci Tomas canq dunyada ilk suni ozek yaradir Universitetin professoru Robert Bell yeni radioaktivlik formasini kesf edir 1965 ci ilde Sem Fridman ve Fil Qold insanin qaninda movcud olan ve xerceng xesteliyini yaradan embrional antigen adli zulal novunu askarlayirlar 1980 ci ilde biotexnologiya uzre professor Kelvin Oqilvi bir nece saat erzinde DNK nin ardicil duzulusunu mumkun eden genlerin avtomatlasdirilmis sintezatorunu kesf edir 1986 ci ilde Oqilvi yeni preparatlarin yaradilmasina getiren RNK nin sintezini 1993 cu ilde ise tedqiqatcilar Denis Fiqrevic Hay Yun Hoto ve Aldis Krizus Lu Heriq adlanan irsi xesteliyin sebebkari olan geni mueyyenlesdirirler 1998 ci ilde universitetin psixiatriya uzre professoru Sonia Lyupien stress hormonlarini yaddasin itirilmesine getiren davamli kartizolun derecesini mueyyen edir Bu kesf bir cox irsi xesteliklerin mualicesinde boyuk rol oynayir Elece de hemin il tedqiqatcilar Filipp Qros ve Emil Skameni sicanlarda bir cox infeksion xesteliklere xususile verem ve cuzam xesteliklerine sebeb olan gen askarlayirlar 2005 ci ilde Ceremi Cas yogun bagirsaqdaki xerceng xesteliyinin yaradicisi olan geni mueyyen edir Neticede inkisaf etmis olkelerde xercengin cetin formalari mualice edilir Ele hemin il professor Viki Kaspi neytron ulduz pulsari kesf edir Onun tedqiqat qrupu Sud Yolu qalaktikasinda 20 den cox pulsar askarlayir 2006 ci ilde hekim Renso Cecere basda olmaqla MakQill Universitetinin hekimleri 65 yasli Jerar Lenjevenin uzerinde urek inplantasiyasi emeliyyati heyata kecirirler Onlarin yaratdigi suni urek 10 il fealiyyet gostermek qabiliyyetine malik olur bu da hemin ana qeder yaradilmis en uzunomurlu mexaniki urek olur 2006 ci ilde universitetin paleontoloqu Hans Larsson Qutb dairesine ekspedisiyasi zamani neheng deniz canlisi ixtiozavrin qaliqlarini askar edir Tapinti qedim deniz heyatinin miqrasiyasinin oyrenilmesine onemli tohfe verir 2007 ci ilde kardioloqlar Co Martucci ve Adrian Dancea ilk qapali urek emeliyyati kesiksiz heyata kecirir ve xeste 48 saatdan sonra eve buraxilir Bu tecrube sayesinde aciq cerrahiyyede ve urek qusurlari xesteliklerinin mualicesinde boyuk ugurlar elde etmek mumkundur Hemin il universitetin Onkologiya Merkezinin direktoru Misel Trimblinin rehberliyi ile sud vezilerinde xercenge sebeb olan PTP1B geni mueyyen edilir Hazirda hemin genin ingibitorlari sud vezilerinde xerceng askarlanan xestelerin uzerinde tecrubeden kecirilir Budcesi2007 2008 ci illerin neticelerine esasen MakQill Universitetinin umumi gelirlerinin meblegi 1 074 061 000 Kanada dollari teskil edib Bu gelirin 318840000 dollari Kvebek hokumetinin qrantlarindan 19158000 dollari federal hokumetin tedqiqatlara ayirdigi vesaitden 292411000 dollari tedqiqat qrantlarindan 160334000 dollari tehsil haqqindan 105713000 dollari iane ve yardimlardan 87694000 dollari investisiya ve faiz gelirlerinden 89881000 dollari ise elave gelirlerden ibaret olub Tehsil haqqiMakQill Universitetinde 2009 2010 cu tedris ilinde tehsil haqqi Kvebek sakinleri ucun 1868 dollar Kanadanin muxtelif bolgelerinden gelen telebeler ucun 5378 ecnebiler ucun ise 15000 den baslayaraq secilmis proqram cercivesinde artir MakQill Universiteti dunyanin en nufuzlu ali tehsil muessiselerinden biridir Qabaqcil elmi tedqiqat merkezi olaraq bu ali mekteb dunya elminin inkisafinda boyuk rol oynayir Xususile tibb elmi uzre ali tehsil muessisesinin elde etdiyi nailiyyetler danilmazdir Universitetin 8 mezunu Nobel mukafatina layiq gorulub Hazirda MakQill Universitetinde umumilikde 35 300 telebe tehsil alir Onlarin 7 975 ni magistr ve doktorant qalanlarini ise bakalavrlar teskil edirler Universitetde oxuyan ecnebi telebelerin sayi 6829 neferdir Xarici elaqeleri Universitas 21 e daxildir Reytinqi QS World University Rankings deki yeri 2015 16 2014 15 2013 14 2012 13 2011 12 2010 1124 21 21 18 17 19 Times Higher Education World University Rankings deki yeri 2015 16 2014 15 2013 14 2012 13 2011 12 2010 1138 39 35 34 28 35Meshur mezunlariBuranin mezunu olan meshurlardan misal olaraq asagidakilarin adlarini cekmek olar Vike Freyberq Latviya Respublikasinin 6 ci prezidenti Daniel Oduber Quiros Kosta Rikanin sabiq prezidenti Ehmed Nazif Misirin Bas naziri Jonn Abbott Kanadanin ucuncu Bas naziri Uilfrid Laurier Kanadanin yeddinci Bas naziri Zbiqnev Bjezinski ABS nin sabiq prezidenti Cimmi Karterin milli tehlukesizlik uzre meslehetcisi Ceyms Neysmit basketbol oyununun yaradicisi Ernest Rezerford kimya uzre Nobel mukafati laureati Frederik Soddi kimya uzre Nobel mukafati laureati Rudolf Markus kimya uzre Nobel mukafati laureati Uillard Boyl fizika uzre Nobel mukafati laureati Robert Mandell iqtisadiyyat uzre Nobel mukafati laureati Cek Szostak tibb ve fiziologiya uzre Nobel mukafati laureati Endryu Viktor Salli tibb ve fiziologiya uzre Nobel mukafati laureati Devid Hanter Hyubel tibb ve fiziologiya uzre Nobel mukafati laureati J Payette Kanadanin taninmis astronavti D Uilliams Kanadanin taninmis astronavti R Thirsk Kanadanin taninmis astronavti Hemcinin bax Universitet portaliMenbeLamiye Eliyeva Dunya universitetleri MakQill Universiteti 2014 09 09 at the Wayback Machine Azerbaycan muellimi qezeti 31 12 2009 51 az IstinadlarDirectory of Open Access Journals 2003 2011 05 21 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 10 12 QS World University Rankings 2015 2016 02 06 tarixinde Istifade tarixi 2015 09 16 QS World University Rankings 2014 2016 02 05 tarixinde Istifade tarixi 2015 04 11 QS World University Rankings 2013 2016 10 21 tarixinde Istifade tarixi 2015 04 11 QS World University Rankings 2012 2019 05 02 tarixinde Istifade tarixi 2015 04 11 2011 10 01 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 04 11 2011 04 03 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 04 11 THE World University Rankings 2015 2016 Times Higher Education 2016 10 31 tarixinde Istifade tarixi 11 mart 2016 apostrophe markup THE World University Rankings 2014 2015 Times Higher Education 2015 05 29 tarixinde Istifade tarixi 12 aprel 2015 apostrophe markup THE World University Rankings 2013 2014 Times Higher Education 2013 10 04 tarixinde Istifade tarixi 12 aprel 2015 apostrophe markup THE World University Rankings 2012 2013 Times Higher Education 2015 05 30 tarixinde Istifade tarixi 12 aprel 2015 apostrophe markup THE World University Rankings 2011 2012 Times Higher Education 2015 04 02 tarixinde Istifade tarixi 12 aprel 2015 apostrophe markup THE World University Rankings 2010 2011 Times Higher Education 2015 05 30 tarixinde Istifade tarixi 12 aprel 2015 apostrophe markup Xarici kecidlermcgill edu ca MakGill Universitetinin resmi sayti