Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mahmud xan Qaragözlü (? — 1887) — Şamlı elinin Qaragözlü oymağından olan İran dövlət xadimi.
| Mahmud xan Qaragözlü | |
|---|---|
| Mahmud xan Qaragözlü | |
 | |
| Doğum yeri | Həmədan şəhəri |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | diplomat |
Həyatı
Dövlət xadimi Mahmud xan Həmədani Qacarlar səltənətini gorkəmli səxsiyyətlərindən olan Qaragözlü tayfasının böyüklərindən idi. O, Əbulqasim xan Nasirulmulk Naibussəltənənin babasıdır.
Mahmud xan İran dövlətini bir sıra xarici dövlətlərdə təmsil edən bacarıqlı diplomatik numayəndə kimi fəaliyyət gostərmisdir. O, 1852-ci ildə İranın Sankt-Peterburqdaki səfirinin I muavini, sonra islər vəkili təyin edilmis və bu zaman ona "cənab" ləqəbi verilmisdir. (Cənab ləqəbi nazirlərə və bu vəzifəyə bərabər olan səxslərə verilirdi) O, bu vəzifədə 1855-ci-ilədək qalmıs, sonra Tehrana cağırılaraq, burada hərbci kimi fəaliyyət gostərmisdir. Ona Nasirulmulk ləqəbi isə (dövlətin koməkcisi-Ə. Ç.) mirpənc rütbəsini (general-leytenant-Ə. Ç.) aldıqdan sonra verilmisdir. (1858-ci il). Bu vaxtdan etibarən paytaxtın hərbi işləri, hərbi sənayesi ona tapsirilmis, Nasirəddin şah olkədə olmadığı muddətdə isə mərkəzi hərbi quvvənin ixtiyarı Mahmud xan Həmədanidə olmuşdir.
İran dövləti 1858-ci ilədək Bas nazir (sədri-əzəm) tərəfindən idarə olunurdu. Həmin il Nasirəddin şahın fərmanı ilə olkəni idarə etmək ucun 6 nazirlik yaradıldı: Daxili islər, xarici islər, maliyyə, qosun, ədliyyə, ovqaf və təqaud nazirliyi. Mahmud xan 1859-cu ildə yeni yaradılmıs ticarət və sənaye naziri təyin olundu. Bu tarixdən nazirliklərin sayı 7-ə catdı. O, həm də Dövlət Surasına uzv secildi. 1860-cı ildə İran dövləti Gilan yolunun tikilməsinin başa catdırılması məqsədilə Mahmud xanı bu isə cəlb etdi.
Hər bir sahədə olduğu kimi burada da ozunun təskilatcılıq bacarığını gostərən, ictimai xadim Mahmud xan 1862-ci ildə İranın İngiltərədə səlahiyyətli numayəndəsi təyin olunaraq Londona yola dusdu. O, 1864-cü ildə Tehrana cağırılmıs, lakin yenidən Londona qayıtmısdır.
Nasirəddin şah 1871-ci ildə dövlət qurulusunun təkmilləsdirilməsi ilə əlaqədar olaraq Darulsuraya yeni uzvlər daxil etdiyi zaman Mahmud xan Nasirulmulk də onlardan biri oldu. Bir li kecdikdən sonra İran dövlətinin Bas naziri Mirzə Huseyn xan Musiruddovlə Mahmud xanı oz muavini təyin etdi. Bununla da hərbi nazirliyin isləri onun sərəncamına verilmis oldu. O, əslində hərbi nazir idi və hərbi suranın rəisi vəzifəsini aparmağa başladı.
Nasirəddin şah Qacar 1873-cü ildə Avropaya ilksəfər etmis və yola dusməzdən əvvəl olkənin idarə olunmasını əmisi Fərhad mirzənin rəhbərliyi ilə 18 yaşlı oğlu Kamran mirzəyə tapsirmısdı. Mahmud mirzə isə ordunun butun islərinə rəhbərlik edirdi.
Mahmud mirzə bacarıqlı təskilatcı və ictimai xadim olmusdur. O, Nasirəddin şahın Avropaya 2-ci səfəri zamanı (1878-ci il) numayəndə heyətinin tərkibində sahı muşayət etmisdir. Bu zaman həm də Gilan hakimi idi.
Nasirəddin şahın böyuk oğlu Məsud mirzə Zilli Sultan Kurdustan və Kirmansahın hakimi olan zaman Mahmud mirzəyə hər iki hokumətin hərbi islərini tapsirmısdı. Iranın xarici islər naziri Mirzə Səid xan Ənsari 1884-cü ildə vəfat etdikdən sonra bu vəzifəyə, bir coxlarının istəyi olduğu halda, ingilis dövlətinin təsiri ilə Mahmud xan təyin edilmisdi. O, artıq Avropa dövlətlərində tanınmıs bir səxs idi. Nasirəddin şah 1886-cı ildə Xorasanda iğtişaş baş verən zaman orada asayisi bərpa etmək ucun əvvəlcə oz bacısının əri Yəhya xan Müşiriddövləni gondərmək istədi, lakin ingilislərin onunla munasibəti yaxsı olmadığı və onu ruspərəst hesab etdikləri ucun bundan vaz kecdi. Mahmud xan həmin il Xorasanın general-qubernatoru (ostandar) təyin olundu və Fərmanfərma ləqəbini aldı. O, bu vəzifədə 18 ay qaldı, 1887-ci ilin sentyabr ayında Tehrana qayıtdı və iki aydan sonra iflic xəstəliyindən vəfat etdi. Onun butun var-dövləti, ləqəbi, ordenləri nəvəsi Əbulqasim xana verilmişdir.
Mənbə
- Ənvər Çingizoğlu, Qacarlar dövrünün diplomatları, Bakı, "Mütərcim", 2012. 334 səh.
- Ənvər Çingizoğlu, Qaragözlülər, "Soy" elmi-kütləvi dərgi, 2010, № 5, səh.66–79.
İstinadlar
- Bāmdād, Rejāl IV, pp. 54–59. Aḥmad Dīvānbeygī, Ḥadīqat al-šoʿarāʾ, ed. ʿA. Navāʾī, II, Tehran, 1366 Š./1987. Eʿtemād-al-Salṭana, al-Maʾāṭer wa’l-āṯār, I, pp. 40, 42–44, 55, 58; II, p. 467 (comm. by Ḥ. Maḥbūbī Ardakānī). M. Mardūḵ Kordestānī, Tārīḵ-e Kord o Kordestān o tawābeʿ yā tārīḵ-e Mardūḵ, 2 vols., Sanandaj, 1351 Š./1972, II, pp. 210–12.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mahmud xan Qaragozlu 1887 Samli elinin Qaragozlu oymagindan olan Iran dovlet xadimi Mahmud xan QaragozluMahmud xan QaragozluDogum yeri Hemedan seheriVefat tarixi 1887Vefat yeri Tehran Tehran sehristani Tehran ostani IranFealiyyeti diplomatHeyatiDovlet xadimi Mahmud xan Hemedani Qacarlar seltenetini gorkemli sexsiyyetlerinden olan Qaragozlu tayfasinin boyuklerinden idi O Ebulqasim xan Nasirulmulk Naibusseltenenin babasidir Mahmud xan Iran dovletini bir sira xarici dovletlerde temsil eden bacariqli diplomatik numayende kimi fealiyyet gostermisdir O 1852 ci ilde Iranin Sankt Peterburqdaki sefirinin I muavini sonra isler vekili teyin edilmis ve bu zaman ona cenab leqebi verilmisdir Cenab leqebi nazirlere ve bu vezifeye beraber olan sexslere verilirdi O bu vezifede 1855 ci iledek qalmis sonra Tehrana cagirilaraq burada herbci kimi fealiyyet gostermisdir Ona Nasirulmulk leqebi ise dovletin komekcisi E C mirpenc rutbesini general leytenant E C aldiqdan sonra verilmisdir 1858 ci il Bu vaxtdan etibaren paytaxtin herbi isleri herbi senayesi ona tapsirilmis Nasireddin sah olkede olmadigi muddetde ise merkezi herbi quvvenin ixtiyari Mahmud xan Hemedanide olmusdir Iran dovleti 1858 ci iledek Bas nazir sedri ezem terefinden idare olunurdu Hemin il Nasireddin sahin fermani ile olkeni idare etmek ucun 6 nazirlik yaradildi Daxili isler xarici isler maliyye qosun edliyye ovqaf ve teqaud nazirliyi Mahmud xan 1859 cu ilde yeni yaradilmis ticaret ve senaye naziri teyin olundu Bu tarixden nazirliklerin sayi 7 e catdi O hem de Dovlet Surasina uzv secildi 1860 ci ilde Iran dovleti Gilan yolunun tikilmesinin basa catdirilmasi meqsedile Mahmud xani bu ise celb etdi Her bir sahede oldugu kimi burada da ozunun teskilatciliq bacarigini gosteren ictimai xadim Mahmud xan 1862 ci ilde Iranin Ingilterede selahiyyetli numayendesi teyin olunaraq Londona yola dusdu O 1864 cu ilde Tehrana cagirilmis lakin yeniden Londona qayitmisdir Nasireddin sah 1871 ci ilde dovlet qurulusunun tekmillesdirilmesi ile elaqedar olaraq Darulsuraya yeni uzvler daxil etdiyi zaman Mahmud xan Nasirulmulk de onlardan biri oldu Bir li kecdikden sonra Iran dovletinin Bas naziri Mirze Huseyn xan Musiruddovle Mahmud xani oz muavini teyin etdi Bununla da herbi nazirliyin isleri onun serencamina verilmis oldu O eslinde herbi nazir idi ve herbi suranin reisi vezifesini aparmaga basladi Nasireddin sah Qacar 1873 cu ilde Avropaya ilksefer etmis ve yola dusmezden evvel olkenin idare olunmasini emisi Ferhad mirzenin rehberliyi ile 18 yasli oglu Kamran mirzeye tapsirmisdi Mahmud mirze ise ordunun butun islerine rehberlik edirdi Mahmud mirze bacariqli teskilatci ve ictimai xadim olmusdur O Nasireddin sahin Avropaya 2 ci seferi zamani 1878 ci il numayende heyetinin terkibinde sahi musayet etmisdir Bu zaman hem de Gilan hakimi idi Nasireddin sahin boyuk oglu Mesud mirze Zilli Sultan Kurdustan ve Kirmansahin hakimi olan zaman Mahmud mirzeye her iki hokumetin herbi islerini tapsirmisdi Iranin xarici isler naziri Mirze Seid xan Ensari 1884 cu ilde vefat etdikden sonra bu vezifeye bir coxlarinin isteyi oldugu halda ingilis dovletinin tesiri ile Mahmud xan teyin edilmisdi O artiq Avropa dovletlerinde taninmis bir sexs idi Nasireddin sah 1886 ci ilde Xorasanda igtisas bas veren zaman orada asayisi berpa etmek ucun evvelce oz bacisinin eri Yehya xan Musiriddovleni gondermek istedi lakin ingilislerin onunla munasibeti yaxsi olmadigi ve onu rusperest hesab etdikleri ucun bundan vaz kecdi Mahmud xan hemin il Xorasanin general qubernatoru ostandar teyin olundu ve Fermanferma leqebini aldi O bu vezifede 18 ay qaldi 1887 ci ilin sentyabr ayinda Tehrana qayitdi ve iki aydan sonra iflic xesteliyinden vefat etdi Onun butun var dovleti leqebi ordenleri nevesi Ebulqasim xana verilmisdir MenbeEnver Cingizoglu Qacarlar dovrunun diplomatlari Baki Mutercim 2012 334 seh Enver Cingizoglu Qaragozluler Soy elmi kutlevi dergi 2010 5 seh 66 79 IstinadlarBamdad Rejal IV pp 54 59 Aḥmad Divanbeygi Ḥadiqat al soʿaraʾ ed ʿA Navaʾi II Tehran 1366 S 1987 Eʿtemad al Salṭana al Maʾaṭer wa l aṯar I pp 40 42 44 55 58 II p 467 comm by Ḥ Maḥbubi Ardakani M Marduḵ Kordestani Tariḵ e Kord o Kordestan o tawabeʿ ya tariḵ e Marduḵ 2 vols Sanandaj 1351 S 1972 II pp 210 12 Hemcinin baxQaragozlu oymagi Iran Xarici Isler nazirleri