Mahmud qalası — Masallı rayonu Mahmudavar kəndində yerləşmişdir. Qala orta əsr abidəsi hesab olunur. Qalanın sahəsi təxminən 4-5 hektar, hündürlüyü isə 6-7 metr olmuşdur.
Mahmud qalası | |
---|---|
Yerləşir | Mahmudavar, Masallı rayonu |
Tikilmə tarixi | orta əsr |
Üslubu | şəhər tipli qala |
Vəziyyəti | xarabalıqları qalıb |
Tarixi
Mahmudavar kəndi ərazisində orta əsrə aid şəhər tipli qala olmuşdur. Qalanı Mahmud adlı bir feodal inşa etmişdir. Mahmud çox nüfuzlu bir şəxsiyyət olmuşdur. Kəndin adı burada mövcud olan çay, istil və qalanın bu günədək Mahmudla bağlı səslənməsi fikrimizi sübuta yetirir. Mahmud qalası haqqında mətbuatda ilk dəfə 1965-ci ildə tədqiqatçı-tarixçi Əbdülrza Əhmədov məlumat vermişdir. Onun fikrincə "İndi xarabalıqları görünən Mahmud qalası orta əsrdə tikilmişdir. Ümumi sahəsi 3-4 hektar olan bu qala torpaq divardan və qala ətrafı xəndəkdən ibarətdir. Xəndəyin bəzi yerlərinin eni 3-4 metrdən çoxdur. Düşməndən qorunmaq asan olsun deyə qalanın ətrafındakı xəndək su ilə doldurularmış. Yaşlı kənd sakinlərinin öz ata-babalarından eşitdiklərinə görə, qala divarları əvvəllər çox hüdür olmuş, kənardan baxanlar qalanın içərisində olan evləri və ağacları görməmişlər" ("Tarix, içtimaiyyət, coğrafiya tədrisi", jurnalı, səh. 64, N2, buraxılış 1965)
Mahmud qalasının tarixini öyrənmək məqsədi ilə 1989-cu ildə AMEA-nın Tarix İnstitutunun arxeoloqları Mahmudavar kəndinə gələrək Mahmud qalasında olmuş, kənddə bir neçə kurqan yeri müəyyən etmiş və Mahmudavarın arxeoloji xəritəsini tərtib etmişlər. Tarix üzrə fəlsəfə dotoru, arxeoloq Abuzər Ələkbərov Mahmud qalasını belə səciyyələndirmişdir: “Mahmudavar orta əsrlərdə şəhər olmuşdur. Orta əsr şəhər qalaları üçün səciyyəvi olan bütün əlamətlər bu qalada öz əksini tapmışdır. Qala divarları burada müdafiə olunmaq məqsədilə xüsusi xəndəklə əhatə olunmuşdur. Qala daxilində və ətrafında aşkar edilən orta əsrlərə aid müxtəlif keramika nümunələri göstərir ki, qala şəhərin bir hissəsi olmuş və onun mərkəzində yerləşmişdir. Çox güman ki, qala buranın bünövrəsini qoymuş Mahmud xana məxsus imiş. Şəhərin xüsusi qəbiristanlığı olması faktı da fikrimizi təsdiq edə bilər. Şəhər sonralar tənəzzülə uğrasa da, qalıqları indiyədək qalır”
Mahmud qalasından ayrı-ayrı vaxtlarda çoxlu pul və silah nümunələri, bəzək şeyləri, əmək alətləri, dulusçuluq məmulatları tapılması buranın mühüm yaşayış məntəqəsi olmasını bir daha təsdiq edir. Mahmud qalasından bu gün əsər-əlamət qalmamışdır. Qala dağıdılmış, onun xarabalıqları həyətyanı torpaq sahəsi kimi camaata paylanmış, burada yaşayış evləri tikilmişdir. Mahmud qalası ərazisinin həyətyanı torpaq sahəsi kimi paylanması tariximizin müəyyən bir dövrünü özündə yaşadan daha bir abidəmizin məhvinə gətirib çıxarmışdır. İndi də kənd sakinləri qala daxilindəki əraziyə "Ğələ" (Qala), burda yaşayanlara isə "ğələvoj" (qalalı) deyirlər.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Mənim Masallım" Bakı-1991, azərnəşr, səh. 50
- Musarza Mirzəyev "Mahmudavar" - Bakı 1997, Sabah nəşriyyat, səh.12-13
- Musarza Mirzəyev "Mənim Masallım" Bakı 1991, azərnəşr. səh.50
- Musarza Mirzəyev "Mahmudavar" Bakı-1997, Sabah nəşriyyat, səh.13-14
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mahmud qalasi Masalli rayonu Mahmudavar kendinde yerlesmisdir Qala orta esr abidesi hesab olunur Qalanin sahesi texminen 4 5 hektar hundurluyu ise 6 7 metr olmusdur Mahmud qalasi38 54 40 sm e 48 41 16 s u Yerlesir Mahmudavar Masalli rayonuTikilme tarixi orta esrUslubu seher tipli qalaVeziyyeti xarabaliqlari qalibTarixiMahmudavar kendi erazisinde orta esre aid seher tipli qala olmusdur Qalani Mahmud adli bir feodal insa etmisdir Mahmud cox nufuzlu bir sexsiyyet olmusdur Kendin adi burada movcud olan cay istil ve qalanin bu gunedek Mahmudla bagli seslenmesi fikrimizi subuta yetirir Mahmud qalasi haqqinda metbuatda ilk defe 1965 ci ilde tedqiqatci tarixci Ebdulrza Ehmedov melumat vermisdir Onun fikrince Indi xarabaliqlari gorunen Mahmud qalasi orta esrde tikilmisdir Umumi sahesi 3 4 hektar olan bu qala torpaq divardan ve qala etrafi xendekden ibaretdir Xendeyin bezi yerlerinin eni 3 4 metrden coxdur Dusmenden qorunmaq asan olsun deye qalanin etrafindaki xendek su ile doldurularmis Yasli kend sakinlerinin oz ata babalarindan esitdiklerine gore qala divarlari evveller cox hudur olmus kenardan baxanlar qalanin icerisinde olan evleri ve agaclari gormemisler Tarix ictimaiyyet cografiya tedrisi jurnali seh 64 N2 buraxilis 1965 Mahmud qalasinin tarixini oyrenmek meqsedi ile 1989 cu ilde AMEA nin Tarix Institutunun arxeoloqlari Mahmudavar kendine gelerek Mahmud qalasinda olmus kendde bir nece kurqan yeri mueyyen etmis ve Mahmudavarin arxeoloji xeritesini tertib etmisler Tarix uzre felsefe dotoru arxeoloq Abuzer Elekberov Mahmud qalasini bele seciyyelendirmisdir Mahmudavar orta esrlerde seher olmusdur Orta esr seher qalalari ucun seciyyevi olan butun elametler bu qalada oz eksini tapmisdir Qala divarlari burada mudafie olunmaq meqsedile xususi xendekle ehate olunmusdur Qala daxilinde ve etrafinda askar edilen orta esrlere aid muxtelif keramika numuneleri gosterir ki qala seherin bir hissesi olmus ve onun merkezinde yerlesmisdir Cox guman ki qala buranin bunovresini qoymus Mahmud xana mexsus imis Seherin xususi qebiristanligi olmasi fakti da fikrimizi tesdiq ede biler Seher sonralar tenezzule ugrasa da qaliqlari indiyedek qalir Mahmud qalasindan ayri ayri vaxtlarda coxlu pul ve silah numuneleri bezek seyleri emek aletleri dulusculuq memulatlari tapilmasi buranin muhum yasayis menteqesi olmasini bir daha tesdiq edir Mahmud qalasindan bu gun eser elamet qalmamisdir Qala dagidilmis onun xarabaliqlari heyetyani torpaq sahesi kimi camaata paylanmis burada yasayis evleri tikilmisdir Mahmud qalasi erazisinin heyetyani torpaq sahesi kimi paylanmasi tariximizin mueyyen bir dovrunu ozunde yasadan daha bir abidemizin mehvine getirib cixarmisdir Indi de kend sakinleri qala daxilindeki eraziye Gele Qala burda yasayanlara ise gelevoj qalali deyirler Hemcinin baxMahmudavarIstinadlar Menim Masallim Baki 1991 azernesr seh 50 Musarza Mirzeyev Mahmudavar Baki 1997 Sabah nesriyyat seh 12 13 Musarza Mirzeyev Menim Masallim Baki 1991 azernesr seh 50 Musarza Mirzeyev Mahmudavar Baki 1997 Sabah nesriyyat seh 13 14