Məhəddin Abbasov (tam adı: Abbasov Məhəddin Fərhad oğlu) — Azərbaycan alimi, AMEA akad. Yusif Məmmədəliyev adına Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunun “Alitsiklik birləşmələr” laboratoriyasının Baş elmi işçisi, texnika elmləri doktoru.
Məhəddin Abbasov | |
---|---|
Abbasov Məhəddin Fərhad oğlu | |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Düz Rəsullu, Gədəbəy rayonu, Azərbaycan SSR, SSRİ |
Vətəndaşlığı | SSRİ→ Azərbaycan |
Milliyyəti | azərbaycanlı |
Elmi dərəcəsi | |
Təhsili | Azərbaycan Neft-Kimya İnstitutu (indiki ADNA) |
Həyatı
Abbasov Məhəddin Fərhad oğlu 1947-ci ildə Gədəbəy rayonunun Düz Rəsullu kəndində anadan olmuşdur. O, əvvəl Novo-Slavyanka kəndində orta məktəbə getmiş, 8 illik təhsilini isə Düz Rəsullu kəndində başa vurmuşdur. Tam orta təhsilini Qazax şəhərindəki 1 nömrəli orta məktəbdə almış. Məktəbi Gümüş medalla bitirmişdir.
Abbasov Məhəddin Fərhad oğlu 1965-ci ildə Azərbaycan Neft Kimya İnstitutunun Kimya Texnologiya fakültəsinə daxil olmuş və 1970-ci ildə təhsilini başa vuraraq təyinatla Sumqayıt «üzvü sintez» zavoduna işə göndərilmişdir. 1973-cü ildə Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunda əvvəlcə mühəndis, sonra isə elmi işçi vəzifələrində işləmişdir. O, burada namizədlik dissertasiyası üzərində işləməyə də imkan tapmış və 1978-ci ildə müdafiə edərək elmlər namizədi alimlik dərəcəsi almışdır. 1981-ci ilə kimi NKPİ-də mühəndis, kiçik elmi işçi, 1981-2004-cü illərdə böyük, 2004-2010-cu illərdə aparıcı elmi işçi, 2010-cu ildən indiyə kimi baş elmi işçi vəzifəsində çalışır.
1978-ci ildə “Sərbəst radikallar vasitəsilə alifatik aldehidlərin və ketonların olefinlərlə birləşmə reaksiyasının tədqiqi” mövzusunda namizədlik, 2006-cı ildə isə “Doymamış karbohidrogenlər əsasında alitsiklik ketonların və laktonların sintezi, alınma üsulları və tətbiq sahələri” mövzusunda doktorluq dissertasiya işini müdafiə etmişdir.
Məhəddin Abbasov elmi fəaliyyəti dövründə əsasən yeyinti və ətriyyat sənayesi üçün yeni aramatizatorların və ətrli maddələrin alınması və texnologiyasının həzırlanması sahəsində çalışmışdır. Bu sahədə o səmərəli nəticələr əldə etmiş və müəlliflik şəhadətnaməsi almışdır. 10 işinə isə patent verilmişdir.
Elmi fəaliyyətləri
M.F.Abbasovun əsas elmi işləri: sərbəst radikallar vasitəsi ilə doymamış karbohidrogenlərə kiçik molekul kütləli aldehid və ketonların birləşmə reaksiyasilə alkil, dialkil, tsiklo- və bitsiklo alkiləvəzli ketonların fasiləsiz qurğuda alınmasının mümkünlüyünün nəzəri cəhətdən əsaslandırılması və təcrübə-sənaye qurğusunun yaradılması;
Alkiləvəzli tsiklanonların müxtəlif oksidləşdiricilərlə maye fazada müvafiq alkiləvəzli d-valero və e-kaprolaktanlara oksidləşməsi prosesinin birmərhələli alınma üsulları;
Alitsiklik karbohidrogenlərin maye fazada oksidləşməsi reaksiyalarını aparmaq üçün xüsusi üsulla mono karbon alınmış və onun əsasında yüksək seçiciliyə malik homogen və heterogen polioksametallat nanokatalizatorlar hazırlanmış və onların iştirakı ilə müxtəlif quruluşlu keton, lakton, epoksid, iki atomlu spirt, iki əsaslı turşuların birmərhələli alınma üsulları;
İlk dəfə olaraq təbii perlit əsasında metallarla modifikasiya olunmuş heterogen katalizatorları hhazırlanmış və alkiləvəzlitsiklanonların diollarla katalitik kondensləşməsi ilə müxtəlif quruluşlu spiroasetalların yeni alınma üsulları işlənib hazırlanmışdır.
Alınmış alitsiklik ketonların laktonların və spiroasetalların orqanoleptik xassələri öyrənilərək tədbiq sahələri müəyyənləşdirilmiş; təcrübə-sənaye qurğusunda istehsal edilərək müxtəlif ətir kompozisiyaları və qida aromatizatorları hazırlanmış və sənaye miqyasında tətbiq olunmuşdur.
Elmi tədqiqatları
M.F.Abbasovun tədqiqat işlərinin nəticələri 164 elmi əsərdə, o cümlədən 15 müəlliflik şəhadətnaməsində və Patentdə öz əksini tapmışdır. O, 3 elmlər namizədi yetişdirmişdir.
Onun elmi əsərləri Rusiya, Almaniya, Bolqarıstan, Türkiyədə, Polşada, Hindistanda, Çexiya, Estoniya, Ukraynada nəşr olunmuşdur. O, bir sıra beynəlxalq konfrans və simpoziumların iştirakçısı olmuş, məruzələrlə çıxış etmişdir.
Elmi-təşkilati fəaliyyəti
- AMEA NKPİ-nun kiçik elmi şurasının üzvüdür,
- Azərbaycan Prezidenti yanında AAK-in Kimya elmləri üzrə Ekspert Şurasının üzvüdür.
Əsas elmi nailiyyətləri
- Sərbəst radikallar vasitəsi ilə doymamış karbohidrogenlərə kiçik molekul kütləli aldehid və ketonlarin birləşmə reaksiyasi ilə alkil, dialkil, tsiklo- və bitsiklo- alkiləvəzli ketonların fasiləsiz qurğuda alınmasının mümkünlüyünün nəzəri cəhətdən əsaslandırılmış və təcrübə-sənaye qurğusu yaradılmışdır.
- Alkiləvəzli tsiklanonlarin müxtəlif oksidləşdiricilərlə maye fazada müvafiq alkiləvəzli δ-valero- və ε-kaprolaktanlara oksidləşməsi prosesinin birmərhələli alinma üsullari işlənib hazırlanmışdır.
- Alitsiklik karbohidrogenlərin maye fazada oksidləşməsi reaksiyalarını aparmaq üçün yüksək seciciliyə malik homogen və heterogen polioksametallat nanokatalizatorlar hazırlanması və onların iştirakı ilə müxtəlif quruluşlu keton, lakton, epoksid, iki atomlu spirt, iki əsasli turşuların birmərhələli alınma üsullari işlənib hazırlanmışdır.
- İlk dəfə olaraq təbii perlit əsasında metallarla modifikasiya olunmuş heterogen katalizatorları hhazırlanmış və alkiləvəzlitsiklanonların diollarla katalitik kondensləşməsi ilə müxtəlif quruluşlu spiroasetalların yeni alınma üsulları işlənib hazırlanmışdır.
- Alınmış alitsiklik ketonların, laktonların və spiroasetalların orqanoleptik xassələri öyrənilərək tətbiq sahələri müəyyənləşdirilmiş, təcrübə-sənaye qurğusunda istehsal edilərək müxtəlif ətir kompozisiyalari və qida aromatizatorları hazırlanmış və sənaye miqyasında tətbiq olunmuşdur.
Əsas elmi əsərlərin adları
- М.Ф. Аббасов и др. «Синтезы кетонов и лактонов с душистыми свойствами на основе нефтехимического сырья» / Тезисы докл. V нефтехимического симпозиума соц. стран, г.Бургас, НРБ, 1986, С.150-151
- M.F. Abbasov and est. «Alkylcyclanones as syntetic aroma substances and intermediates» / Aroma Perception,Formation, Evalu-ation proceedings of the 4th Wartburg Aroma Symposium. Eisenach,1994. Deutsches institute fur ernantunastor-zchuns Potsdam-Rehbrucke. C. 325-337
- М. Ф. Аббасов и др. «Каталитическое окисление алкил- и циклоалкилцикланонов в лактоны» / Журнал прикладной химии (Россия) , 1997, Т.70, В.4, С. 648-655
- M. F. Abbasov and est. «Catalytic oxidation of 2-alkylcyclopenta-nones with hydrogen peroxide to δ-lactones» / 7th World Congress of chemical Engineering (no 54991),Glasgow, Scotland. Date, Fri. 11 Jun 2004
- М. Ф. Аббасов и др. «Синтез высших спироацеталей конденсацией алкил- и циклоалкилциклопентанонов и циклосексанонов с двухатомными спиртами в присутствие гетерогенных катализаторов» 2011 Журнал Органической химии, Т.47, вып.8.с.1136-1143
- М.Ф. Аббасов и др. «Жидкофазное каталитическое окисление С6-С7 циклоолефинов в дикарбоновые кислоты в псевдогомогенной системе» / Журнал прикладной химии, ЖОРХ 2011, Т.84, вып.2. с.240-246
- М.Ф.Аббасов и др. «Окисление алкилзамещенных циклопентанонов и циклогексанонов в псевдогомогенной системе без участия агентов фазового переноса» / Ж. Общей химии 2011, Т.81, вып.8, с. 1319-1325
İstinadlar
- "Arxivlənmiş surət". 2019-08-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-02-18.
- . 2021-04-21 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-10.
Mənbə
- http://gedebey.info/sayt/?page_id=441[ölü keçid]
- Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunun alimləri: bioqrafik portret, elmə və təhsilə töhfələr. “Müəllim” nəşriyyatı. Bakı 2019. s.150-151.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Meheddin Abbasov tam adi Abbasov Meheddin Ferhad oglu Azerbaycan alimi AMEA akad Yusif Memmedeliyev adina Neft Kimya Prosesleri Institutunun Alitsiklik birlesmeler laboratoriyasinin Bas elmi iscisi texnika elmleri doktoru Meheddin AbbasovAbbasov Meheddin Ferhad ogluDogum tarixi 1947Dogum yeri Duz Resullu Gedebey rayonu Azerbaycan SSR SSRIVetendasligi SSRI AzerbaycanMilliyyeti azerbaycanliElmi derecesi kimya elmleri doktoruTehsili Azerbaycan Neft Kimya Institutu indiki ADNA HeyatiAbbasov Meheddin Ferhad oglu 1947 ci ilde Gedebey rayonunun Duz Resullu kendinde anadan olmusdur O evvel Novo Slavyanka kendinde orta mektebe getmis 8 illik tehsilini ise Duz Resullu kendinde basa vurmusdur Tam orta tehsilini Qazax seherindeki 1 nomreli orta mektebde almis Mektebi Gumus medalla bitirmisdir Abbasov Meheddin Ferhad oglu 1965 ci ilde Azerbaycan Neft Kimya Institutunun Kimya Texnologiya fakultesine daxil olmus ve 1970 ci ilde tehsilini basa vuraraq teyinatla Sumqayit uzvu sintez zavoduna ise gonderilmisdir 1973 cu ilde Azerbaycan Elmler Akademiyasinin Neft Kimya Prosesleri Institutunda evvelce muhendis sonra ise elmi isci vezifelerinde islemisdir O burada namizedlik dissertasiyasi uzerinde islemeye de imkan tapmis ve 1978 ci ilde mudafie ederek elmler namizedi alimlik derecesi almisdir 1981 ci ile kimi NKPI de muhendis kicik elmi isci 1981 2004 cu illerde boyuk 2004 2010 cu illerde aparici elmi isci 2010 cu ilden indiye kimi bas elmi isci vezifesinde calisir 1978 ci ilde Serbest radikallar vasitesile alifatik aldehidlerin ve ketonlarin olefinlerle birlesme reaksiyasinin tedqiqi movzusunda namizedlik 2006 ci ilde ise Doymamis karbohidrogenler esasinda alitsiklik ketonlarin ve laktonlarin sintezi alinma usullari ve tetbiq saheleri movzusunda doktorluq dissertasiya isini mudafie etmisdir Meheddin Abbasov elmi fealiyyeti dovrunde esasen yeyinti ve etriyyat senayesi ucun yeni aramatizatorlarin ve etrli maddelerin alinmasi ve texnologiyasinin hezirlanmasi sahesinde calismisdir Bu sahede o semereli neticeler elde etmis ve muelliflik sehadetnamesi almisdir 10 isine ise patent verilmisdir Elmi fealiyyetleriM F Abbasovun esas elmi isleri serbest radikallar vasitesi ile doymamis karbohidrogenlere kicik molekul kutleli aldehid ve ketonlarin birlesme reaksiyasile alkil dialkil tsiklo ve bitsiklo alkilevezli ketonlarin fasilesiz qurguda alinmasinin mumkunluyunun nezeri cehetden esaslandirilmasi ve tecrube senaye qurgusunun yaradilmasi Alkilevezli tsiklanonlarin muxtelif oksidlesdiricilerle maye fazada muvafiq alkilevezli d valero ve e kaprolaktanlara oksidlesmesi prosesinin birmerheleli alinma usullari Alitsiklik karbohidrogenlerin maye fazada oksidlesmesi reaksiyalarini aparmaq ucun xususi usulla mono karbon alinmis ve onun esasinda yuksek seciciliye malik homogen ve heterogen polioksametallat nanokatalizatorlar hazirlanmis ve onlarin istiraki ile muxtelif quruluslu keton lakton epoksid iki atomlu spirt iki esasli tursularin birmerheleli alinma usullari Ilk defe olaraq tebii perlit esasinda metallarla modifikasiya olunmus heterogen katalizatorlari hhazirlanmis ve alkilevezlitsiklanonlarin diollarla katalitik kondenslesmesi ile muxtelif quruluslu spiroasetallarin yeni alinma usullari islenib hazirlanmisdir Alinmis alitsiklik ketonlarin laktonlarin ve spiroasetallarin orqanoleptik xasseleri oyrenilerek tedbiq saheleri mueyyenlesdirilmis tecrube senaye qurgusunda istehsal edilerek muxtelif etir kompozisiyalari ve qida aromatizatorlari hazirlanmis ve senaye miqyasinda tetbiq olunmusdur Elmi tedqiqatlariM F Abbasovun tedqiqat islerinin neticeleri 164 elmi eserde o cumleden 15 muelliflik sehadetnamesinde ve Patentde oz eksini tapmisdir O 3 elmler namizedi yetisdirmisdir Onun elmi eserleri Rusiya Almaniya Bolqaristan Turkiyede Polsada Hindistanda Cexiya Estoniya Ukraynada nesr olunmusdur O bir sira beynelxalq konfrans ve simpoziumlarin istirakcisi olmus meruzelerle cixis etmisdir Elmi teskilati fealiyyetiAMEA NKPI nun kicik elmi surasinin uzvudur Azerbaycan Prezidenti yaninda AAK in Kimya elmleri uzre Ekspert Surasinin uzvudur Esas elmi nailiyyetleriSerbest radikallar vasitesi ile doymamis karbohidrogenlere kicik molekul kutleli aldehid ve ketonlarin birlesme reaksiyasi ile alkil dialkil tsiklo ve bitsiklo alkilevezli ketonlarin fasilesiz qurguda alinmasinin mumkunluyunun nezeri cehetden esaslandirilmis ve tecrube senaye qurgusu yaradilmisdir Alkilevezli tsiklanonlarin muxtelif oksidlesdiricilerle maye fazada muvafiq alkilevezli d valero ve e kaprolaktanlara oksidlesmesi prosesinin birmerheleli alinma usullari islenib hazirlanmisdir Alitsiklik karbohidrogenlerin maye fazada oksidlesmesi reaksiyalarini aparmaq ucun yuksek seciciliye malik homogen ve heterogen polioksametallat nanokatalizatorlar hazirlanmasi ve onlarin istiraki ile muxtelif quruluslu keton lakton epoksid iki atomlu spirt iki esasli tursularin birmerheleli alinma usullari islenib hazirlanmisdir Ilk defe olaraq tebii perlit esasinda metallarla modifikasiya olunmus heterogen katalizatorlari hhazirlanmis ve alkilevezlitsiklanonlarin diollarla katalitik kondenslesmesi ile muxtelif quruluslu spiroasetallarin yeni alinma usullari islenib hazirlanmisdir Alinmis alitsiklik ketonlarin laktonlarin ve spiroasetallarin orqanoleptik xasseleri oyrenilerek tetbiq saheleri mueyyenlesdirilmis tecrube senaye qurgusunda istehsal edilerek muxtelif etir kompozisiyalari ve qida aromatizatorlari hazirlanmis ve senaye miqyasinda tetbiq olunmusdur Esas elmi eserlerin adlariM F Abbasov i dr Sintezy ketonov i laktonov s dushistymi svojstvami na osnove neftehimicheskogo syrya Tezisy dokl V neftehimicheskogo simpoziuma soc stran g Burgas NRB 1986 S 150 151 M F Abbasov and est Alkylcyclanones as syntetic aroma substances and intermediates Aroma Perception Formation Evalu ation proceedings of the 4th Wartburg Aroma Symposium Eisenach 1994 Deutsches institute fur ernantunastor zchuns Potsdam Rehbrucke C 325 337 M F Abbasov i dr Kataliticheskoe okislenie alkil i cikloalkilciklanonov v laktony Zhurnal prikladnoj himii Rossiya 1997 T 70 V 4 S 648 655 M F Abbasov and est Catalytic oxidation of 2 alkylcyclopenta nones with hydrogen peroxide to d lactones 7th World Congress of chemical Engineering no 54991 Glasgow Scotland Date Fri 11 Jun 2004 M F Abbasov i dr Sintez vysshih spiroacetalej kondensaciej alkil i cikloalkilciklopentanonov i cikloseksanonov s dvuhatomnymi spirtami v prisutstvie geterogennyh katalizatorov 2011 Zhurnal Organicheskoj himii T 47 vyp 8 s 1136 1143 M F Abbasov i dr Zhidkofaznoe kataliticheskoe okislenie S6 S7 cikloolefinov v dikarbonovye kisloty v psevdogomogennoj sisteme Zhurnal prikladnoj himii ZhORH 2011 T 84 vyp 2 s 240 246 M F Abbasov i dr Okislenie alkilzameshennyh ciklopentanonov i ciklogeksanonov v psevdogomogennoj sisteme bez uchastiya agentov fazovogo perenosa Zh Obshej himii 2011 T 81 vyp 8 s 1319 1325Istinadlar Arxivlenmis suret 2019 08 06 tarixinde Istifade tarixi 2019 02 18 2021 04 21 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 03 10 Menbehttp gedebey info sayt page id 441 olu kecid Neft Kimya Prosesleri Institutunun alimleri bioqrafik portret elme ve tehsile tohfeler Muellim nesriyyati Baki 2019 s 150 151